Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

MIISAMBO YA MBANGILO

Kyabadi bakukitshine kwi Efile Mukulu

Kyabadi bakukitshine kwi Efile Mukulu

“Mwanda Efile Mukulu bakishakisha kufula ba pa nsenga, pa kutuusha Mwanaye a eleka, bwashi oso akumiina mwadi tafwanga nya, anka ekale na muwa wa looso.”​—Yowano 3:16, Kilombeno kipya 2009.

Uno verse nyi ngumune a ku maverse a mu Bible aaukibwa kalolo na abakambaa kutemuna kwi bantu. Bantu abambaa shi takwi ungi verse “mupushishe kalolo mu kikoso kipwano ki pankatshi p’Efile Mukulu na bantu na mushindo wabadi balombeene kupeta kipandjilo.” Bwa wawa mwanda, mu maumbo ebungi, mayi a uno verse, sunga penda shi “Yowano 3:16” ngafundjibwe mu ma mbalo e bantu bebungi, sunga ku myotoka, ku bimano na ku bingi bintu.

Mu kipaso kimune, baaba abalesha ano mayi abashinkamisha shi kifulo ky’Efile Mukulu ndjo akipa bantu kipandjilo. Obe namu omono naminyi? Kifulo ky’Efile Mukulu akilesha kinyi koodi? Opwandikisha shi Efile Mukulu mmukite kinyi bwa kulesha shi mmukufule?

“EFILE MUKULU BAKISHAKISHA KUFULA BA PA NSENGA”

Bantu bebungi abakuminaa shi Efile Mukulu ndjo mupangye eyilu na nsenga, bintu bi na muwa, mpa na bantu. Bipangwa bi na muwa mbikitshibwe kalolo na mu mushindo wa kukanya; nyi bwakinyi atwamba shi kwi nka muntu kampanda sha binangu mwibikite. Bantu bebungi bakwete kutumbula Efile Mukulu bwa muwa wadi mwibape. Abashinguula dingi shi be na lulako n’Efile Mukulu bwashi bapete bintu byooso abitungu kwikala nabyo bwa kwikala na muwa​—bintu bu lupapi, mema, bya kudya, na bingi bintu bi pa nsenga abikwasha muwa—​bwa kutungunuka na kwikala na muwa na kwikala na muloo mu byooso byabakitshi.

Twi na kya kutumbula Efile Mukulu bwa bino bintu byooso, mwanda aye ndjo Mupangi etu na Etulamaa na muwa. (Misambo 104:10-28; 145:15, 16; Bikitshino 4:24) Twi bakumbeene kusangeela kifulo ky’Efile Mukulu bwetu patunangwila ku byooso byakwete kukita bwashi twikale na muwa. Mpoolo mutumibwa alesha bino: “Aye [Efile Mukulu] ngi apeyaa byooso muwa na bukome, na bibashaala byooso. Mwanda mwadi’ye nyi mwatudi bapetele muwa.”​—Bikitshino 17:25, 28.

Kadi, kifulo ky’Efile Mukulu takimwenekyela penda mu kwitukwasha ku mbidi nya. Mmwitutuule kunundu kwa bingi bipangwa na kwitupa muulo pa’ye kwitupanga na nkalo ya mu kikudi na kwitukwasha bwa kwiyikumbasha. (Mateo 5:3) Mu uno mushindo, bantu baasha kukokyela be na lukulupilo lwa kwikala mu kifuko ky’Efile Mukulu, bu “bana” baaye.​—Beena-Looma 8:19-21.

Bu abyamba Yowano 3:16, Efile Mukulu balesheshe kifulo kyaaye kwatudi pa’ye kutuma Mwana aaye Yesu, pa nsenga bwa kwitulongyesha pabitale Nshaaye Efile Mukulu na bwashi etufwile. Anka bebungi abambaa shi tabapushaa kalolo bwakinyi bibaadi abitungu shi Yesu afwile bantu na mushindo wi lufu lwa Yesu alulesha kifulo ky’Efile Mukulu bwetu nya. Tubande kutala abipatuula Bible pabitale bwakinyi Yesu bafwile na muulo wa lufu lwaye.

“PA KUTUUSHA MWAN’AYE A ELEKA”

Bantu booso abakumbaa, kununupa na kufwa. Anka mpàngo ya Yehowa Efile Mukulu tayibaadi byabya nya. Bapeele bantu ba kumpala mushindo wabadya kwikala na muwa wa looso mu mpaladiiso pa nsenga. Anka kwi kintu kimune kibaadi akitungu shi bakite: Abaadi na kya kumukokyela. Efile Mukulu bambile shi su ta mbakokyele abafu. (Kibangilo 2:17) Muntu a kumpala batombokyeele matalwa a Efile Mukulu, na aye nkufwisha lufu kwadi’ye mpa na kwi bana baaye. Mpoolo mutumibwa apatuula shi: ‘Pa mwanda wa muntu umune, mulwisho ubatwelele pano pa nsenga, na mulwisho namu ubafwishishe lufu. Pa mwanda wa byabya lufu lubafwimi kwi bantu booso mwanda shi booso abalwishishe.’​—Beena-Looma 5:12, Kilombeno kipya.

Kadi, Efile Mukulu “mmufule bululame.” (Misambo 37:28) Sunga mbyabya tabaadi mukumbeene kwilwankana mulwisho ubakitshine muntu a kumpala mu kukumiina kwaye, Efile Mukulu ta mmunyokye bantu booso bwa looso bwashi bakyenge na bafwe pa mwanda wa kukutwa kwa kukokyela kwa muntu umune nya. Anka, pabatuudile mwiya wa’shi “muwa bwa muwa,” baadi mutuule kipimo kibuwa kya bululame na kupa bantu baasha kukokyela mushindo wabadya kwikala dingi na muwa. (Efilu 21:23) Lukonko alutungu kwela nduno: Mmushindo kinyi ubaadi autungu kupeta dingi muwa wa bu muntu mupwidikye ubashimiishe Adame? Lwalulo lwi bino: Bibaadi abitungu shi muntu kampanda atuushe, sunga shi alambule, muwa wi mumune na wa Adame​—muwa wa bu muntu mupwidikye.

Yesu bakuminyiine kufika pa nsenga na kutuusha muwa waye bwa kupasha bantu ku mulwisho na ku lufu

Eyendo, takwi mwana a Adame su ngumune baadi mulombeene kufuta wawa muulo nya mwanda booso mbakutwe kupwidika; kadi Yesu baadi mukumbeene kwiufuta. (Misambo 49:6-9) Bu bibaadi mutandjikye kushii kantu su nkamune ka mulwisho, Yesu baadi mupwidikye, anka bu bibaadi Adame. Byabya, pabaadi mutuushe muwa waaye, Yesu bakuudile bantu ku bupika bwa mulwisho. Pabakitshine byabya, bapeele bana ba mulume na mukashi ba kumpala mushindo wabadya kwikala na wawa muwa upwidikye nka bibaadi Adame na Eeva. (Beena-Looma 3:23, 24; 6:23) Kwi kyatudi balombeene kukita bwa kupeta bukwashi abutukila ku kino kifulo kikata su?

“BWASHI OSO AKUMIINA MWADI”

Patwalukiila mu Yowano 3:16, atusangana bino bishima: “Bwashi oso akumiina mwadi [Yesu] tafwanga nya, anka ekale na muwa wa looso.” Bino abilesha shi kwi kintu akitungu kukita bwa kupeta muwa wa looso. Su atukyebe kupeta “muwa wa looso,” twi na kya kukumiina mwi Yesu na kumukokyela.

We mulombeene kwiyipusha shi: ‘Kukokyela akutekye kinyi? Yesu tabakwile shi “oso akumiina mwadi” apete muwa wa looso su?’ Oolo, lukumiino lwi na muulo. Anka, abitungu tutentekyeshe shi mu Bible lukumiino ta mpenda kukumiina shi Yesu e kwanka nya. Muyiile abilesha ungi mukanda aupatuulaa bishima bya mu Bible (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words), kishima kyabadi bafunde kwi Yowano mu ludimi lubaabadi bekifunde akilesha “kutuudila lukulupilo, kushii penda kukumiina bisumbanga.” Bwashi Efile Mukulu akumiine muntu, tabitungu nka’shi muntu akumiine penda kukumiina shi Yesu mMupashi nya. Mwina Kidishitu e na kya kwipaana mu kutumikila malongyesha a Yesu. Su takwi bikitshino, lukumiino ndwa bisumanga. Bible amba shi: “Lukumiino lushii bikitshiino ndufwe.” (Jaake 2:26) Ku lungi lupese, kitekibwe kwi mwina Kidishitu nkya’shi aleeshe lukumiino mwi Yesu, abilesha shi abitungu ekale na nshalelo mwipushene na lukumiino lwaye.

Mpoolo apatuula uno mwanda bino: “Kifulo kya Kidishitu nkiitwanyiine, pa kunangwila’shi umunenka [Yesu] mmufwe bwa booso . . . aye mmufwe bwa booso, bwa’shi abatala tabekalanga na muwa bw’abo banabeene, anka bwa yawa bafwile asanguka pa mwanda wabo.” (2 Beena-Kodinto 5:14, 15) Lutumbu lwa binyibinyi bwa mulambu wa Yesu lwi na kya kwitutakula mu kushintuula ingi myanda mu nshalelo etu​—bwa kupela kwikala na muwa bwetu’twe banabeene kadi bwa Yesu betufwidiile. Nyi nkwamba shi, kya kwikala na muulo mu muwa wetu nkukita byabya byabadi betulongyeshe kwi Yesu. Kwakwa kushintuula kwa ingi myanda nkulombeene kutala bintu byatumonaa bu bi na muulo, bitshibilo byatwata na kyooso kyatukitshi. Mbwedi kinyi abupete baaba abalesha lukumiino lwabo mwi Yesu?

“TAFWANGA NYA ANKA, EKALE NA MUWA WA LOOSO”

Kipindji kya nfudiilo kya verse a Yowano 3:16 akilesha mulayilo w’Efile Mukulu kwi booso abalesha lukumiino ku nkuulo yaadi mutuushe na kukita myanda ipusheene na miiya yaaye. Efile Mukulu akumiina shi baaba bantu baasha kululama ‘tabafwanga nya anka bekale na muwa wa looso.’ Bantu babadi bafule kwi Efile Mukulu be na nkulupilo ibidi bwa mafuku e kumpala.

Yesu balayile shi, kisaka kimune akiikala na muwa mwiyilu. Baadi mulungule balondji baaye baasha kululama patooka shi akyebe kwibalumbulwila mbalo bwashi bakamunane naaye mu ntumbo. (Yowano 14:2, 3; Beena-Fidipe 3:20, 21) Baaba abakasanguka bwa kwikala na muwa mwiyilu abekala “ba-tshite-mwakwidi b’Efile Mukulu na ba Kidishitu, abadi bufumu pamune naaye munda mwa bipwa 1 000.”​—Bifumbulwe 20:6.

Anka penda kasaka kapeela ka balondji ba Kidishitu ngi abakapete uno mwabi. Byabya, Yesu bambile shi: “Lekaayi kutshiina, anwe lombe lupeela, mwanda Nsheenu e na muloo wa kwinupa Bufumu.” (Luuka 12:32) Lwalwa “lombe lupeela” alwikala lwa bantu bungi kinyi? Mukanda wa Bifumbulwe 14:1, 4 awamba shi: “Namwene kunyima Mukooko wana [Yesu Kidishitu] wimane pa mwengye wa Siyona [wa mwiyilu] baadi na bantu, 144 000 bekale n’eshina dyaaye n’eshina dya Nshaaye, beafunde pa mpala yaabo. . . . Mbakuulwe munkatshyá bantu bu bya-kubangula [biumbulwanga] bw’Efile Mukulu na bwa Mukooko wana.” Mu kupwandikisha na bantu midiyala be pa nsenga, penda bantu 144 000 ndjo bekale “lombe lupeela.” Bano abebetamina bu banfumu, byabya abakamunu bantu kinyi?

Yesu bakwile pabitale kisaka kya kabidi kya bantu baasha kululama abakapete myabi ya mu Bufumu bwa mwiyilu. Bu byabidi bileshibwe mu Yowano 10:16, Yesu bambile shi: “Ne na ingi mikooko ishii ya mu kino kikutu, dingi yaaya dimo, abitungu neyikunkushe; aiteemesha eyi dyande, byabya akukeekala lombe lumunenka na mulami umune.” Yaaya “mikooko” i na lukulupilo lwa kwikala na muwa wa looso pa nsenga​—lukulupilo lubaadi nalo Adame na Eeva ku kibangilo. Mushindo kinyi watuuku shi lukulupilo lwabo ndwa kwikala pa nsenga?

Misusa ibungi Bible akula abikekala nshalelo pa nsenga mu Mpaladiiso. Bwashi webimone obe nabeene, we mulombeene kubuula Bible oobe bwashi obadikye ano maverse: Misambo 37:9-11; 46:8, 9; 72:7, 8, 16; Yeeshaya 35:5, 6; 65:21-23; Mateo 5:5; Yowano 5:28, 29; Bifumbulwe 21:4. Ano maverse ooso aakula pabitale nfudiilo ya ngoshi, nsala, mikumbo, na lufu. Ayakula pabitale mafuku aekala bantu bebuwa na muloo na mushindo wa kwibaka mashibo, kudima mafuba, na kukusha bana baabo mu mbalo i butaale. * Luno lukulupilo talukusangasha namu su? Twi balombeene kukulupila shi ino milayilo ayikyebe kulombana binobino.

EFILE MUKULU MMUKITE BINTU BIBUNGI

Su onangushena pabitale byooso byabadi bakukitshine obe mpa na bantu booso, okyebe kumona shi mmukite bintu bikata. Twi na muwa, binangu, na mbidi bukome, na bintu bilombeene kwitukwasha bwa kwikala na muwa. Kukaasha byabya, kya buntu kitupe Efile Mukulu ku bukwashi bwa Yesu, aye betufwidiile, nkilombeene kwikala myabi ikile bungi, bu byatumono mu verse a Yowano 3:16.

Muwa wa losoo mu nshalelo a kufukama, kushii mikumbo, ngoshi, nsala, na lufu aukyebe kutwala muloo na myabi ishii na mpwilo. Kupeta kwa yaaya miloo kwi mu maasa obe. Lukonko lwi kwanka nduno, nkinyi kyokwete kukitshiina Efile Mukulu?

^ par. 24 Bwa kuuka ingi myanda pabitale ano matemuki tala shapitre 3 a mukanda wa A nkinyi akilongyesha namu Bible? wabadi batuushe kwi Batemwe ba Yehowa.