Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Kwisanga na beena bingi bipwilo​—Akusankishaa Efile Mukulu su?

Kwisanga na beena bingi bipwilo​—Akusankishaa Efile Mukulu su?

“Bipwilo abitubungu su abitwabuula?” Luno lukonko abaadi belwele bantu ababadikaa jurnale a The Sydney Morning Herald. Ku booso abaadi baluule, bantu bebungi​—bantu pepi na 89 pa lukama—​abambile shi bipwilo bikwete kwitwabuula.

KADI, bantu bafule kwisanga kwa beena bipwilo bilekeene bwa kulangwila abamonaa myanda mu ungi mushindo. Eboo Patel, batushishe kisaka kya bansongwa bwa kwisanga kwa beena bipwilo bilekeene belele luno lukonko: “Ndesheyi kipwilo kishikwete kwitatshisha bwa kwifwilena lusa . . . , kishikwete kwitatshisha bwa kulumbuula mbalo yakidi . . . , kishikwete kwitatshisha bwa kukukila beenyi.”

Eyendo shi ingi nsaa bipwilo bya beena Bouddha, beena Katolike, beena Mishonyi, ba Hindu, ba Mizilma, na beena bingi bipwilo abesangaa bwa kukimba kupudisha bulanda, bwa kukalwila matalwa a bantu, bwa kwimika myanda ya kushiika kwa ma bombe aatanyika su muntu beashina, sunga kwisamba pabitale myanda kampanda ayilwisha nsenga sunga mema. Bisaka bisangishe bipwilo bilekene mbifikye mu kwisamba bwashi kwikale kwipusheena munkatshi mwabyo na kwinyingishena. Abalesha kwilekeena kwi munkatshi mwabo ku ingi myanda yabakitaa na ma buji, ku misangeelo yaabo, ngono yaabo, nteko, na ingi myanda.

Kusangisha kwa bipwilo nkulombeene kupudisha kwikutwena kwi munkatshi mwa bipwilo su? Kusangisha kwa bipwilo nyi mushindo aukyebe Efile Mukulu kulumbuula myanda pa nsenga su?

BUUMUNE​—KU MUULO KINYI?

Kisaka kimune kya ku bisaka bikata bya bantu abesangaa na beena bipwilo bilekeene akisamuna shi ki na bantu ba mu bipwilo bikile 200 na mu maumbo 76. Akyamba shi mudimo wakyo “ngwa kukimba kwipusheena kwa beena bipwilo bilekene na kufuba pamune kwifuku n’efuku.” Kadi, byabya mbibofule kwakula pe kukita. Bu kileshesho, bantu ba mu kyakya kisaka abamba shi mukanda waabo wa kipwano ngufundjibwe kalolo bwa kupela kutapa bipwilo bibungi na bingi bisaka byele kyala ku wawa mukanda ku mashimba. Bwakinyi? Ungi mwanda ngwa’shi abakutshile kwipushena su be kutwesha Efile Mukulu mu wawa mukanda. Nyi bwakinyi, ta mbesambile mwanda w’Efile Mukulu sunga kumutemuna mwanka nya.

Su Efile Mukulu abamutuulu ku lupese, lukumiino lwi na mudimo kinyi binobino? Na dingi, nkwilekeena kinyi kwi pankatshi pa kisaka kisangishe beena bipwilo bibungi na ingi ndumbulwilo ayikwasha bantu pa nsenga? Nyi bwakinyi, kisaka kya bipwilo bibungi kyatwisambilanga kunundu akyamba shi ta nkisaka kya myanda ya lukumiino nya, nyi “nkisaka kya kwibaka bitala.”

KUKITA KWA BIBUWA NKUPWA KWA MWANDA?

Dalai Lama, muntu aukibwa ngofu a mu kisaka kimune kisangishe beena bipwilo bilekeene amba shi: “Mu bipwilo byooso bikata abalongyeshaa ino myanda imune: Kifulo, lusa, na kulekyela bangi bilubilo byabo.” Akumbasha dingi shi: “Mwanda wi na muulo ngwa shi abitungu ino ngikashi imwenekye mu nshalelo etu a kwifuku n’efuku.”

Eyendo shi muulo wa ngikashi bu kifulo, lusa, na kulekyela kwa bilubilo ta ngwa kutuula pa mbalo ya kumpala nya. Mu mwiya w’abetanyina bu Mwiya Ukata, Yesu bambile shi: “Byabya, byooso byanukyebe shi bantu benukitshine, ebakitshineyi byanka nanwe namu.” (Mateo 7:12) Kadi lukumiino lw’eyendo ndutale penda kukita kwa bibuwa su?

Pabitale bantu bebungi abaadi abamba shi abafubila Efile Mukulu mu aa mafuku, Mpoolo mutumibwa bambile shi: “Nebatudila bu kamonyi shi be na katshintshi mu mwanda w’Efile Mukulu, anka kushi muyiile kiukilo nya.” Mwanda ubaadi pekunyi? Mpoolo bambile shi: “Paabo kukutwa kuuka kululama kw’Efile Mukulu na pa kukimba bia kushimika kululama kwabo’bo banabene.” (Beena-Looma 10:2, 3, Kilombeno kipya 2009) Bu byabadi bakutwe kiukilo kya binyibinyi kya akibatekye Efile Mukulu, katshintshi kaabo​—na lukumiino—​bibaadi bya bisumanga.​—Mateo 7:21-23.

MWENENO A BIBLE PABITALE KWISANGA KWA BEENA BIPWILO

Yesu bambile shi: “Basha mwabi mbano abakitshi mufubo wa kukimba butaale.” (Mateo 5:9) Yesu baadi akitshi myanda ibaadi alongyesha mwanda baadi akimbi butaale na kutwadila bantu ba bipwilo bilekeene mukandu wa butaale. (Mateo 26:52) Baaba abaadi bakumiine abatwelele mu kipwano kya kifulo kishi na nfudiilo. (Beena-Kolose 3:14) Kadi Yesu baadi penda akimbi kwibaka bitala pankatshi pa bantu belekeenelekeene bwashi bobesha kushala pamune mu butaale su? Obe namu wesangaa na bangi mu myanda ya kipwilo kyabo su?

Bakata ba bisaka bya Bafadisee na Basaduseo babaadi ababingwabingwa Yesu ngofu​—abo nkukimba mpa na mushindo wa kumwipa. Yesu bakitshine kinyi? Yesu balungwile balongi baaye shi: “Ebalekyeyi. Mbampofu abakunkusha bampofu.” (Mateo 15:14) Yesu tabaadi mukumiine kwikala mu kipwano na bano bantu pabitale myanda ya lukumiino nya.

Mafuku apeela kunyima, kakongye ka beena Kidishitu kabatukile mu Kodinto, mu Grese​—kibundji kibaadi na bantu abalangwila b’efile belekeenelekeene. Nkinyi kibaadi akitungu shi beena Kidishitu bakite mu mbalo i byabya. Mpoolo mutumibwa bebafundjile shi: “Tanwibunganga na bantu bashi bakumiine.” Bwakinyi? Mpoolo baadi munangushene uno mushindo: “Nkipwano kinyi kya kwikala munkatshi mwa Kidishitu na Kafilefile? Nkwitembeshena kinyi kwa kwikala munkatshi mwa sha-lukumiino na shi na lukumiino?” Akupu baadi mutuushe dino elango: “Byabya, katukayi munkatshi mwa baaba bantu, etuuleyi ku mpengwa.”​—2 Beena-Kodinto 6:14, 15, 17.

Bible alesha patooka shi kwisanga na beena bingi bipwilo takwi buwa nya. Kadi pangi we mulombeene kwiyela luno lukonko: ‘Mushindo kinyi watudya kupeta buumune bwa binyibinyi?’

KUPETA BUUMUNE BWA BINYIBINYI

Station spaciale internationale​—kintu kya kukanya kikite bantu na kikwete kwifunya nsenga—​nyi nkipeta akilesha mufubo ukite bantu ba maumbo akile 15 mu buumune. Opwandjikisha shi abaadi balombeene kwibaka kintu ki byabya su maumbo aakitshi uno mudimo ta ngepusheene pabitale plan a kulonda?

Uno nyi mwanda ooso wi mu bisaka bisangishe bipwilo bibungi lelo uno. Sunga bekala abafubu pamune na kwinemekyeshena, takwi kwipusheena pabitale plan a kulonda bwa kwibaka lukumiino nya. Pa mwanda wa byabya, myanda itale mwikeelo na lukumiino nyi myanda ikwete kwabuula bantu kukila.

Mu Bible mwi miiya y’Efile Mukulu yatudi balombeene kupwandjikisha na plan. Twi balombeene kwibaka nshalelo etu muyiile akyamba Bible. Baaba abalondaa akyamba Bible mbobeshe kusumbula ntondo yooso pabitale ekoba dya muntu sunga lukumiino lwaaye na mbalongye bya kushaala mu butaale na buumune. Pabatemukile pabitale uno mwanda, Efile Mukulu bambile shi: ‘Paapa nakitshi shi miilo ipete milomo itoshibwe bwayidya kwidila ayo yooso eshina dya Yehowa, bwayidya kumufubila na katshintshi ka mumune.’ Buumune abufikaa ku ‘milomo itoshibwe,’ miiya y’Efile Mukulu pabitale lulangwilo.​—Sofonii 3:9; Yeeshaya 2:2-4.

Batemwe ba Yehowa abakwitanyina n’eshimba dimune bwa kufika ku Nshibo ya Bufumu i pepi nobe bwa kumona obe nabeene butaale na buumune bwi munkatshi mwabo.​—Misambo 133:1.