1, 2. Mudimo kinyi ubaadi Yehowa mupe Moyiise, na nkinyi kibaadi mumushinkamishe?

BANDA kunangushena mushindo oodi mulombene kwipusha su bakuteka bwa kwimana kumpala kwa nfumu e na bukome bwibungi pa nsenga bwa kwakwila mwilo wa Yehowa. Kushi mpaka we mulombene kupusha lukalakasho, moo na buu’be shi mupwandikiile koobesha. Mushindo kinyi okyebe kwilumbuula? Nkinyi kyoodi mukumbene kukita bwa kwakula n’eshimba dinyingye bu muntu alesha mpala y’Efile Mukulu sha bukome booso?

² Moyiise baadi mu nshalelo i byabya. Yehowa bamulungwile aye, “baadi muntu mwiyishe bikata, bishi muntu su ngumune pa nsenga,” bwa kwenda kwi Faraone bwa kutuusha bantu b’Efile Mukulu ku bupika mu Ejiipitu. (Mb. 12:3) Anka bu byabakyebe kwibilesha, Faraone baadi muntu shi na kanemo na ena kwitatula. (Efi. 5:1, 2) Anka, Yehowa baadi akumiina shi Moyiise alungule Faraone bwashi alekyele midiyo ibungi ya bafubi baye batuukye mu kibundji! Ndjo, Moyiise nkwipusha Yehowa shi: “Ne nyi bwa kwenda kwi Faraone na kutuusha bana ba Isaleele mu Ejiipitu?” Moyiise baadi mwipushe bu’ye shi mukumbene kukita byabya. Anka Efile Mukulu baadi mumushinkamishe shi takekala bupenka nya. Yehowa bamulwingwile shi: ‘Nankekala noobe.’​—Efi. 3:9-12.

3, 4. (a) Moyiise baadi na moo wa kinyi? (b) Mu nshalelo kinyi moodi mulombene kupusha lukalakasho bu bibaadi Moyiise mupushe?

 ³ Moyiise baadi na moo wa kinyi? Oolo, Moyiise baadi na moo washi Faraone takakumiina shi aye mmufikye bu muntu alesha mpala ya Yehowa. Moyiise baadi dingi na moo wa shi bena Isaalele tabakakumiina shi nyi Yehowa mumutume bwa shi ebatuushe mu Ejiipitu. Ngi bwakinyi, Moyiise balungwile Yehowa shi: “Taabankookyela nya, taabatemesh’eyi dyande nya. Abamba shi: ‘Yehowa tamukumwekyele.’”​—Efi. 3:15-18; 4:1.

⁴ Lwaluulo lwa Yehowa na myanda ibaadi ikitshikye mbilombene kupa ooso a kwatudi dilongyesha dikata. Pangi tobandjile kupeta mushindo wa kwimana kumpala kwa muntu mukata mu mbulamatadi. Kadi tobopushishe bu lukalakasho bwa kwakula bw’Efile Mukulu na bwa Bufumu bwaye efuku dyooso kwi bantu bokwete kufumankana nabo? Su bi byabya, tala kyoodi mulombene kulongyela ku mwanda ubaadi Moyiise mupete.

5. Nkinyi kibaadi Yehowa mwele mwiyasa dya Moyiise, na mushindo kinyi ubaadi kino kintu kikatushe moo waye? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo kwa mwisambo.)

⁵ Pabaadi Moyiise mupushe moo wa shi bishima byaye tabakebitemesha, Efile Mukulu baadi mumulumbuule bwashi amona bya kukila na myanda ibaadi kumpala kwaye. Mukanda wa Efilu awamba shi: ‘Yehowa bamwipwishe shi: ‘nkinyi kyoodi nakyo mwiyaasa?’ Bambile shi: ‘Mmukombo.’ ‘Ewele pashi.’ Bewelele pashi: mukombo ubalulukile nyoka; Moyiise basukile pa kumumona. Yehowa balungwile Moyiise shi: ‘Wol’eyaasa, omukwate ku mukila. Aye nkwol’eyaasa, nkumukwata: nyoka bafikile dimo mukombo mwiyaasa dyaye. Efile Mukulu nkumulungula dingi shi: ‘Mbwashi bawukye bakumine shi Yehowa mmukumwekyele.’ (Efi. 4:2-5) Oolo, Efile Mukulu baadi mwele mwiyasa dya Moyiise kintu akikyebe kumukwasha bwa kulesha shi mukandu waye ubaadi autukila kwi Yehowa. Kintu kibaadi akimweka ku meso kwa bangi bu mukombo bisumanga nkufika kintu ki na muwa ku bukwashi bwa bukome bw’Efile Mukulu! Kyakya kipaso kibaadi kipe mayi a Moyiise bukome, na kulesha binyibinyi shi Yehowa e naye! Ndjo Yehowa nkumulungula shi: ‘Uno mukombo namu, wewate mwiyasa! Okitshi nawo bipaso.’ (Efi. 4:17) Na kyakya kishinkamiisho akilesha matalwa a Efile Mukulu mwiyasa dyaye, Moyiise baadi mukumbene kwenda bwa kulesha mpala y’Efile Mukulu abinyibinyi kumpala kwa bantu baye na kwa Faraone na lukulupilo looso.​—Efi. 4:29-31; 7:8-13.

6. (a) Nkinyi akitungu shi kikale mwiyasa dyetu patulungula mukandu wibuwa, na mbwakinyi? (b) Lesha mushindo wi “Eyi dy’Efile Mukulu na muwa” na mushindo wadidi na “bukome.”

⁶ Atwe namu mbalombene kwitwela luno lukonko nsaa yatwende mu kupalakasha mukandu wibuwa kwi bangi: “Nkinyi kyoodi nakyo mwiyasa?” Kushi mpaka, atwikala na Bible mwiyasa dyetu, bwakufuba naaye. Sunga byekala shi bangi abamono Bible bu mukanda bisumanga, Yehowa kwete kwakula netu kukiila kwiyi dyaye difundimbwe ku bukwashi bwa kikudi. (2 Mp. 1:21) Di na milayilo y’Efile Mukulu itale myanda ayikakitshika mu Bufumu bwaye. Ngi bwakinyi mutumibwa Mpoolo bafundile shi: ‘Eyi dy’Efile Mukulu di na muwa na bukome.’ (Badika Beena-Ebreeyi 4:12.) Milayilo yooso ya Yehowa ikwete kwenda na kulombana, mwanda kwete kukita bwashi ilombane. (Yesh. 46:10; 55:11) Apashinguula muntu uno mwanda pabitale Eyi dya Yehowa, myanda yabadika mu Bible ngilombene kumupa bukome bwa kushintuula nshalelo aye.

7. Mmushindo kinyi watudi bakumbene ‘kuukisha na bululame mukandu wa binyibinyi’?

⁷ Oolo, Yehowa mmwele mwiyasa dyetu Eyi dyaye dina muwa dyatudi balombene kulesha nadyo shi mukandu wetu ngwa binyibinyi na awufiki kwadi. Ngi bwakinyi, kunyima kwa kufundila beena Ebreeyi, Mpoolo baadi mukankamikye Timotee, bwa “kukita bukopo bwa . . .  kuukisha na bululame mukandu wa binyibinyi.” (2 Tim. 2:15) Mmushindo kinyi watudi bakumbene kutumikila elango dya Mpoolo? Mpa kubadika n’eyi dibukopo verse isangulwe kalolo ilombene kukuma mashimba a bantu abetutemesha. Trakte yabadi batushe mu 2013 i kwitukwasha bwa kukita byabya.

8. Nkinyi kibaadi ungi mukunkushi a kifunda mwakule pabitale Trakte ipya?

⁸ Trakte yooso ipya i mushindo umune. Su atwiwuku kutumika na umune a kwayidi, twibalombene kutumika na yooso. Mbibofule su? Ungi mukunkushi a kifunda a mu Hawaii, mu Etats Unis, baadi mufunde shi: “Tatubaadi atunangushena shi ino trakte ipya ngilombene kwikala na bukome bwa kukuma mashimba a bantu mu mudimo wa ku nshibo na nshibo na mu ma mbalo e bantu bebungi.” Baadi mumone shi mushindo wabadi bafunde ino trakte autakula bantu mu kwiyikumiina bukidibukidi na kwibapa malaka a kwisamba. Baadi amono shi bi byabya pa mwanda wa nkonko i na myaluulo ibungi i pa kipusu kya trakte. Muntu atwisamba naye tekalakasha bwa kukimba myaluulo nya.

9, 10. (a) Mushindo kinyi awitutakula trakte mu kufuba na Bible? (b) Trakte kinyi yoodi moobeshe kufuba nayo kalolo, na mbwakinyi?

⁹ Trakte ooso etutwala mu kubadika verse atudi basangule kalolo. Bu kileshesho, tala trakte a Kwi efuku adikapu makyenga su? Su muntu baluula shi: “Oolo,” “nya,” “pangi,” aluula lungi lupese lwesaki na kwamba shi: “Tala akyamba Bible.” Akupu badika Bifumbulwe 21:3, 4.

¹⁰ Mu mushindo umune, nsaa yatufubu na trakte a Omonaa Bible bu mukanda kinyi? Ta kwi mwanda su muntu wesamba naye asangula lwaluulo lumune ku yaaya yabadi baleshe pa kipusu kya trakte. Aluula lungi lupese lwesaki na mulungule shi: “Bible ambashi ‘Bifundwe byooso abebifundjile mu bukome bwa kikudi ky’Efile Mukulu.’” We kwamba dingi shi: “Eyendo uno verse akula kukila paapa” Akupu obuule Bible oobe, na obadikye 2 Timotee 3:16, 17.

11, 12. (a) Muloo kinyi okwete kupeta mu mudimo wa bulungudi? (b) Mushindo kinyi ukumbene ma trakte nkukwasha bwa kwilumbuula bwa kwalukila mu kutala bantu?

¹¹ Mushindo awutambula muntu trakte aukyebe kulesha su wemukumbene kubadika naye sunga kutentekyesha naye bibungi. Mu mishindo yooso, kukatusha kupa bantu  trakte, wemukumbene kubadika nabo Eyi dy’Efile Mukulu​—su kwi mushindo omubadikile verse umune sunga ibidi bwa musangu wa kumpala. Kunyima, we kutungunuka na mwisambo.

¹² Kunyima kwa trakte ooso kwi lukonko lwi mushi mwa ka kina mwanda akamba shi: “Bwa kunangushena” na ma verse anudi balombene kwisambila pokalukiila mu kumutala. Mu trakte a Mushindo kinyi omonaa mafuku e kumpala? lukonko lwakutaluula pofiki mu kumutala alwamba shi: “Mushindo kinyi aukyebe Efile Mukulu kushintuula ino nsenga? Verse yabadi baleshe nyi Mateo 6:9, 10 na Danyele 2:44. Bwa trakte a Bafwe be kwikala dingi na muwa? lukonko lwakutaluula alwamba shi: “Bwakinyi tukwete kununupa na kufwa?” Verse yabadi baleshe nyi Kibangilo 3:17-19 na Beena-Looma 5:12.

13. Lesha mushindo watudi bakumbene kufuba na ma trakte bwa kubanga kulonga Bible na bantu.

¹³ Ma trakte aakwasha bwa kubanga kulonga Bible na bantu. Su muntu ba skane QR, * kode e kunyima kwa trakte, akyebe kumona ka mwanda ke mu site etu a jw.org/sop akamunyingisha bwa kulonga Bible. Ano ma trakte dingi aalesha myanda i mu broshire a Mukandu wibuwa w’Efile Mukulu! na aakutwala ku dilongyesha kampanda dyabadi bakule mwanka. Bu kileshesho, trakte a Nnanyi kwete kukunkusha nsenga? kwete kulesha dilongyesha 5 dya uno broshire. Trakte a Nkinyi kilombeene nkupa muloo mu kifuko? kwete kulesha dilongyesha 9. Su otumika na ano ma trakte mu mushindo awutungibwa, okyebe kuwubiila kufuba kalolo na Bible musango wa kumpala wanufumankana na muntu na polukila mu kutala bantu. Byabya, we kupeta mushindo wa kubanga kulonga Bible na bantu bebungi. Nkinyi dingi kyoodi mukumbene kukita bwa kufuba kalolo n’Eyi dy’Efile Mukulu mu bulungudi?

14, 15. Mushindo kinyi oodi mukumbene kwambula kileshesho kya Mpoolo mu mudimo oobe wa bulungudi?

¹⁴ Mpoolo baadi na lukalo lukata lwa kukaka “kisaka kikata kya bantu” mu bulungudi. (Badika 1 Beena-Kodinto 9:19-23.) Mpoolo baadi akulupila “kwobesha beena Yuuda . . . , kwobesha be ku matalwa a mukanda wa bishila . . . , kwobesha bashyabalondo eyi . . . , kwobesha babofule.” Oolo, baadi akumiina kupeta ‘bantu ba mishindo yooso, bwa kukyeba kwa kupasha mu bipaso byooso bangi ba kwabadi.’ (Bik. 20:21) Mushindo kinyi watudi bakumbene kwambula kileshesho kya Mpoolo patwilumbula bwa kulungula bya binyibinyi kwi ‘bantu ba mishindo yooso’ mu teritware etu?​—1 Tim. 2:3, 4.

¹⁵ Mishindo ya kubanga mwisambo ayitukaa mu Mudimo wetu wa Bufumu mweshi ooso. Eyitompe. Kadi su kwi ingi miisambo ishy‘ayipusha bantu ba mu teritware enu, kimba mishindo ya kubanga mwisambo ayipushena na lukalo lwabo. Nangushena pabitale nshalelo a bantu be mu mbalo yanudi, benyi bashale mu yaya mbalo, na pabitale myanda ikwete kwibasankisha ngofu. Akupu, onangushene verse mwipushene na nkalo yabo. Ungi mukunkushi a kifunda akula bino pabitale mushindo wabafubaa na Bible aye na mukashi aaye shi: “Bantu bebungi abakyebe kukumiina shi tubadikye verse umune su atwakula myanda ipeela na kwenda musango umune ku mwanda. Atwe abapu kwela muntu mwoyo na Bible eetu mubuule mwiyasa, atubadika verse.” Banda kutaluula ndambo a bileshesho bya miisambo, nkonko, na maverse oodi mupwe kutumika nawo na oodi mukumbene kutompa dingi mu teritwere oobe.

16. Lesha mushindo wa kufuba na Yeeshaya 14:7 mu bulungudi.

¹⁶ Su we mushale mbalo ishi kufukama misusa ibungi, we mulombene kwipusha muntu shi: “Banda kunangushena efuku dyoshy’okamono dingi kafutakanyi pa nsenga ishima. Bantu abele misaase ya muloo, tomono shi uno nyi mwanda upya bw’efuku dya lelo? Ndjo kyabadi baleshe mu Bible mu Yeeshaya 14:7. Eyendo, Bible e  na milayilo ibungi y’Efile Mukulu itale kipungo kya butaale akikafiki mu mafuku e kumpala.” Akupu obadikye mulayilo umune wa yaya milayilo mu Bible.

17. Mushindo kinyi odi mukumbene kubanga mwisambo na Mateo 5:3?

¹⁷ Bi bukopo bwa bantu bebungi kupeta makuta mu mbalo yoodi? Su mbyabya, we mulombene kubanga mwisambo pa kwipusha shi: “Mmakuta bungi kinyi aatungu muntu kukimba bwashi kifuko kyaye kikale na muloo?” Lombasha ano mayi ku lwaluulo lwa muntu: “Bantu bebungi abapetaa na ebungi kukila paapa, kadi bifuko byabo tabi na muloo nya. Byabya nkinyi kyabadi nakyo lukalo menemene?” Kubapu badika Mateo 5:3 na obangye kulonga Bible na muntu.

18. Mushindo kinyi oodi mulombene kufuba na Yeelemiya 29:11 bwa kusamba bangi?

¹⁸ Mu teritware enu mmukitshikye mwanda binobino ukwete kwinyongosha bantu? We mukumbene kubanga mwisambo oobe shi: “Nafiki bwa nkusamba. (Badika Yeelemiya 29:11, EEM.) Bolamiina myanda isatu ayikyebe kwitukitshina Efile Mukulu su? ‘Kukutwa kwa kumona malwa [kufukama],’ ‘mafuku aafiki’, na ‘lukulupilo.’ Kuuka shi Efile Mukulu akumiina twikale na nshalelo ebuwa takukusankisha su? Kadi byabya bi kulombana naminyi?” Akupu omuleshe dilongyesha ditale wawa mwanda mu broshire a Mukandu wibuwa.

19. Lesha bya kufuba na Bifumbulwe 14:6, 7 patwisamba na bantu bakumiine myanda y’Efile Mukulu.

¹⁹ We mushale mu mbalo i bantu abakuminaa kwakula myanda y’Efile Mukulu? Su mbyabya, We kubanga mwisambo pa kwamba shi: “Su mwikeyilu akula noobe, we mulombene kutemesha byakyebe nkulungula su? (Badika Bifumbulwe 14:6, 7.) Bu bikale uno mwikeyilu amba shi ‘tshinayi Efile Mukulu,’ tomono shi bi na muulo bwa kuuka yawa Efile Mukulu akwete kwakwila? Mwikeyilu atusha kitundwilo pamba shi ‘Yawa bapangile eyilu na nsenga.’ Nnanyi yawa?” Akupu badika Misambo 124:8 amba shi: “Bwetu bukwashi nyi eshina dya Yehowa, mupangye eyilu na nsenga.” Akupu wakule ngofu pabitale Yehowa Efile Mukulu.

20. (a) Mushindo kinyi wakufuba na Myeele 30:4 bwa kulambukisha muntu eshina dy’Efile Mukulu? (b) Kwi ungi verse ofubaa naye atusha bipeta bibuwa su?

²⁰ We mulombene kubanga mwisambo na nsongwalume sunga nsongwakashi bino: “Nankyebe nkubadikila verse kwete kwela lukonko lwa muulo ukata. (Badika Myeele 30:4.) Ta kwi muntu su ngumune ena buno bukome, byabya uno verse alesha Mupangi. * Mushindo kinyi watudi balombene kuuka eshina dyaye? Nasankila nkulesha dyanka mu Bible.”

21, 22. (a) Mushindo kinyi ulombene verse isangulwe kalolo kushintuula nshalelo a muntu? (b) Nkitshibilo kinyi kyoodi mwate pokwete kulungula mukandu wibuwa?

²¹ Touku mushindo aukyebe kupusha bantu su bwebabadikila verse oodi musangule kalolo. Bu kileshesho, Batemwe ba Yehowa babidi ba mu Australie abaadi bakokole ku kiibi kya mwana mukashi kampanda. Umune a kwabadi bamwipwishe shi: “Owuku eshina dy’Efile Mukulu?” Akupu babadika verse a​—Misambo 83:18. Uno mwana mukashi ambashi: “Bibaadi binkemeshe ngofu! Na, abo abapu kukatuka, nakitshine lwendo lwa bilometre 56 ku mbalo yabapanaa mikanda bwa kutala su dino eshina dibaadi mu angi ma Bible na mu diksionere. Ami baapu kushinguula shi eshina dy’Efile Mukulu nyi Yehowa, naadi mwiyipushe su kwi ingi myanda yanshinaadi nawuku.” Mafuku apeela kunyima, aye na mulume aye ababangile kulonga Bible, akupu abo nkubatshishibwa.

²² Eyi dy’Efile Mukulu dikwete kushintuula nshalelo ya baaba bakwete kwidibadika na kutamisha lukumiino lwabo mu milayilo ya Yehowa. (Badika 1 Beena-Tesalonika 2:13.) Mukandu wa mu Bible wi na bukome kukila eyi dyooso dyatudi balombeene kwakula bwa kukuma eshimba dya muntu. Nyi bwakinyi, pakudi mushindo ooso kampanda, twi balombene kufuba n’Eyi dy’Efile Mukulu, di na muwa!