Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

“Binobino nwi mwilo w’Efile Mukulu”

“Binobino nwi mwilo w’Efile Mukulu”

“Anwe bashibaadi kala mwilo waye, binobino nwi mwilo waye.”​—1 MP. 2:10.

1, 2. Nkushintuluka kinyi kubaadi kumwekye mu pantekote a 33 K.Y.K., na mbananyi abafikile beena mwilo upya wa Yehowa? (Tala kifwatulo ki kumbangilo kwa mwisambo.)

PANTEKOTE a mu 33 K.Y.K. baadi kipwa kikata bwa mwilo wa Yehowa pa nsenga. Kubaadi kumwenekye kushintuluka kukata. Mu dyadya efuku, ku bukwashi bwa kikudi kiselele, Yehowa baadi mutuushe mwilo upya​—Isaleele a mu kikudi, “Isaleele eEfile Mukulu.” (Gal. 6:16) Bwa musangu wa kumpala kubanga mu mafuku a Abrahame, mwilo wa Yehowa taukatundulwa dingi ku kusadibwa kwa bana balume kwa ku mbidi nya. Pamutwe pa byabya, bwa muntu ooso a mu wawa mwilo upya, Mpoolo bafundile shi: “Kusadibwa [kwaye] nkuno kw’eshimba, kuno akutuuku mu kikudi.”​—Lom. 2:29.

2 Bantu ba kumpala ba mu mwilo upya w’Efile Mukulu nyi batumibwa na bangi balongi ba Kidishitu bakile pa lukama abaadi bebungye mu kadimbo ka kwiyilu mu Yeelusaleme. (Bik. 1:12-15) Abaadi bebapongolwele kikudi kiselele, abo nkufika bana b’Efile Mukulu ba mu kikudi. (Lom. 8:15, 16; 2 Kod. 1:21) Bino bibaadi bishinkamishe shi kilombeno kipya kibakitshibwa, ku bukwashi bwa mase a Kidishitu. (Luk. 22:20; badika Beena-Ebelu 9:15.) Bano batumibwa abafikile beena mwilo upya wa Yehowa. Kikudi kiselele kibaadi kibape bukome bwa kulungula mukandu wibuwa mu ndimi ilekenelekene ya beena Yuuda na ya bantu ba bingi bisamba babakatukile ku Looma benda mu kusepeela musangeelo wa mbingo sunga efuku dya Pantekote mu Yeelusaleme. Bano bantu abaadi bapushe mu ndimi yaabo “myanda ya kukanya y’Efile Mukulu” ibaabadi balambukishe kwi beena kidishitu bashingwe mwimu wa mu kikudi.​—Bik. 2:1-11.

MWILO UPYA W’EFILE MUKULU

3-5. (a) Mlpyeele baadi mulungule beena Yuuda kinyi mwifuku dya Pantekote? (b) Myanda kinyi ibaadi ikwashe bwashi mwilo upya wa Yehowa utame mu bipya byawo bya mbangilo?

3 Yehowa baadi mutume Mpyeele mutumibwa bwa kufungwila beena Yuuda na bantu ba bingi bisamba eshinda bwa badya kutwela mu mwilo upya, mu kakongye ka beena Kidishitu. Mwifuku dya Pantekote, Mpyeele baadi mulungule beena Yuuda shi abitungu bakumiine Yesu, abaabadi “bapudikye ku mutshi,” mwanda “Efile Mukulu mmumwikashe bu Nfumu etu na bu Mesiya.” Pabayipwishe kibumbu shi nkinyi akitungu shi tukite, Mpyeele balulwile shi: “Muntu eese a kwanudi elangye ku milwisho, abatshishwe mwishina dya Yesu Kidishitu, bilombene milwisho yê yalekyêlwa. Byabya, anukatambula kikudi kiselele bu kyabuntu ky’Efile Mukulu.” (Bik. 2:22, 23, 36-38NWT) Mu dyadya efuku, bantu 3 000 abaadi besangye ku mwilo upya wa Isaleele a mu kikudi. (Bik. 2:41) Kunyima, batumibwa abaadi balungule mukandu wibuwa na kisumi na mudimo wabo nkutuusha bikuba bibuwa. (Bik. 6:7) Mwilo upya ubaadi awende na kutama.

4 Mafuku kunyima, mudimo wa bulungudi ubaadi upalakane mu Samariya, na bipeta bibuwa. Mwamwa Filipe baadi mubatshishe bantu bebungi, kadi ta babaadi babande kupeta kikudi kiselele. Kasaka ka bakunkushi bakulu ka ku Yeelusaleme kabaadi katume Mpyeele mutumiibwa na Yowano kwi bano beena Samariya abaadi bakumiine mwi Yesu, na abo “nkwibatenteka masa, byabya beena Samariya babatambulanga kikudi kiselele.” (Bik. 8:5, 6, 14-17) Ndjo, bano beena Samariya nkufika beena Isaleele a mu kikudi bashingwe mwimu.

Mpyeele baadi mulambukishe Korneye na ba mu nshibo mwaye (Tala paragrafe 5)

5 Mu kipwa kya 36 K.Y.K., Efile Mukulu baadi mufube na Mpyeele bwa kutwesha bangi bantu mu mwilo upya wa Isaleele a mu kikudi. Bino bibakitshikile nsaa ibaadi mulambukishe Korneye mukata a basalayi ba beena Looma na beena kifuko kyaye na ba kuuku baaye. (Bik. 10:22, 24, 34, 35) Bible alesha shi: “Pabaadi Mpyeele kyesamba . . . , kikudi kiselele kibayikiile baaba booso [bashi beena Yuuda] babaadi abatemesha eyi dy’Efile Mukulu. Kubekele moo ukata munkatshi mwa beena lukumiino basadibwe, baaba babaadi bashindikile Mpyeele; bakanyanga shi: Byabya, mpa na beena bingi bisamba babapebwa kya buntu kya kikudi kiselele!” (Bik. 10:44, 45) kubanga mu yaaya nsaa, bantu bashi basadibwe abaadi bapete mwabi wa kwikala munkatshi mwa beena Isaleele ba mu kikudi.

“MWILO BW’ESHINA DYAYE”

6, 7. Mmu mishindo kinyi mubaadi beena mwilo upya bafube bu “mwilo bw’eshina dya [Yehowa], na mbeulombashe naminyi?

6 Mu kisangilo kya kasaka ka bakunkushi bakulu ka mu bipwa lukama bya kumpala kibaakitshikile mu 49 K.Y.K., mutumibwa Jaake bakwile shi: ‘Simone [Mpyeele] betutentekyesha binobino bibaadi Efile Mukulu, byatshile ku kibangilo, musangule bangi bantu munkatshi mwa beena bingi bisamba bwa kwikala mwilo bw’eshina dyaye.’ (Bik. 15:14) Mu uno mwilo upya wi n’eshina dya Yehowa amukyebe kwikala beena Yuuda na bangi beena kukumiina bashi beena Yuuda. (Lom. 11:25, 26a) Kumongo, Mpyeele bafundjile shi: “Anwe bashibaadi kala mwilo waye, binobino nwi mwilo w’Efile Mukulu.” Mpyeele alesha mudimo wabo pamba shi: “Anwe, nwi kisaka kisangulwe, kibumbu kya bu tshiite-mwakwidi, eumbo diselele, mwilo wisangwile Efile Mukulu bwa kuukisha myanda ya kukanya yadi mukite, aye mwinukatushe ku mufito bwa kwinutadiisha kwitata dyaye dya kukanya.” (1 Mp. 2:9, 10) Abaadi na kya kupa Yehowa ntumbo na kupalakasha mukandu wibuwa wa Bufumu bwaye n’eshimba dinyingye.

7 Anka bu Isalele a ku mbidi, Yehowa baadi etamina uno mwilo upya, Isaleele a mu kikudi bu “mwilo wandi mwilumbulwile autumbisha nkumo yande.” (Yesh. 43:21) Bano beena Kidishitu ba kumpala abaadi abalungula n’eshimba dinyingye shi Yehowa nyi Efile Mukulu a binyibinyi na shi baaba bangi booso mba madimi. (1 Tes. 1:9) Abaadi tumonyi twa Yehowa na twa Yesu “ku Yeelusaleme, mu Yuudeya mushima na mu Samariya, mpa na kufudiile nsenga.”​—Bik. 1:8; Kol. 1:23.

8. Nkudimusha kinyi kubaadi Mpoolo mutumibwa mupe beena mwilo w’Efile Mukulu mu bipwa lukama bya kumpala?

8 Mpoolo baadi kamonyi kashi na moo kabaadi munkatshi mwa “mwilo bw’eshina dya [Yehowa]” mu siekele a kumpala. Pabaadi esamba na ba mpangano abalambukishaa myanda ya filozofi, bakwile kushi kutshina shi Yehowa nyi “Efile Mukulu bapangile nsenga na byooso bi panka, aye Nfumw’eyilu na nsenga.” (Bik. 17:18, 23-25) Peepi na ku nfudilo kwa lwendo lwaye lwa kasatu lwa bu misionere, Mpoolo baadi mudimushe beena mwilo bw’eshina dy’Efile Mukulu shi: “Nauku kalolo shi, kunyima kwa kukatuka kwande, tuumiishi twi bukyelo atutwele munkatshi mwenu, tupasule lombe lwa mikooko; munkatshi mwenu’nwe banabene amufumbuka bantu basha kwakula kubi, abakapambula balongi bwashi bebalonde.” (Bik. 20:29, 30) Ku nfudiilo kwa bipwa lukama bya kumpala, bantu babaadi basumbule lukumiino abamwekyele patooka.​—1 Yo. 2:18, 19.

9. Nkinyi kibaadi kikitshikile mwilo w’Efile Mukulu kunyima kwa lufu lwa batumibwa?

9 Kunyima kwa lufu lwa batumibwa, bantu basumbule lukumiino abaadi batuukye bebungi na abaadi batuushe bipwilo bya bwina Kidishitu bwa madimi. Pamutwe pa kwikala “mwilo bw’eshina dya [Yehowa],” beena Kidishitu basumbule lukumiino bakwete kukatusha eshina dy’Efile Mukulu mu Bible yaabo. Mbakumiine bipikwa bya ba mpangano na bakwete kusabuula Efile Mukulu ku malongyesha aabo a madimi, “ngoshi iselele” yaabo, na mwikelo wabo wi butete. Munda mwa bipwa nkama kunyima kwa kutuuka kwa bantu basumbule lukumiino, kubaadi penda balangwidi ba Yehowa bapeela pa nsenga na takubaadi kasaka kalumbulwe kabaadi bu “mwilo bw’eshina dyaye” nya.

MWILO W’EFILE MUKULU UBATANDIKWA DINGI

10, 11. (a) Mmwanda kinyi ubaadi utemukye Yesu mu lukindji lwaye pabitale mbyo ibuwa na lubishi lwibubi? (b) Mushindo kinyi ufikye mu kulombane bwabwa butemuki kunyima kwa 1914, na mbipeta kinyi bimwekye?

10 Yesu baadi mwate kileshesho kya mbyo ibuwa na lubishi lwibubi bwa kulesha kipaso kyabakyebe kulwisha lulangwilo lwa binyibinyi kwi bantu basumbule lukumiino. Bambile shi “nguba baadi bantu balale,” Diabulu akyebe kumyamina namu lubishi lwibubi mwifuba mubaabadi bakune mbyo ibuwa kwi Mwana a muntu. Byoso abikyebe kukula pamune mpa na ku “nfudiilo a bya pano.” Yesu baadi mupatuule shi “mbyo ibuwa” ayilesha “bana ba mu Bufumu” na shi “lubishi lubi” namu alulesha “bana ba Mubi.” Ku nfudiilo a uno ndumbulwilo, Mwana a muntu akyebe kutuma “banweshi” baye, miikeyilu bwa kutanyuna mbyo ibuwa na lubishi lwibubi. Akupu ba mwikeyilu abakyebe kubunga bana ba mu Bufumu. (Mat. 13:24-30, 36-43) Uno mwanda ubaadi ukitshikye naminyi? Na mmushindo kinyi wabidi bikwashe bwashi Yehowa ekala na kasaka ka bantu belumbuule pano pa nsenga dingi?

11 “Nfudiilo a bya pano” baabangile mu 1914. Mu kyakya kipungo kya ngoshi ya nsenga ishima, kubaadi nkapenda binunu bipela bya beena Kidishitu bashingwe mwimu pa nsenga. Bano “bana ba mu Bufumu” abaadi bakii ku bupika bwa mu kikudi mu Babilone Mukata. Pabatufuki mu 1919, Yehowa bebapososha, na kwilekena kwa bano beena Kidishitu ba binyibinyi na kwa beena Kidishitu ba kwishina kubaadi kumwekye patooka. Babungile “bana ba mu Bufumu” na kwibekasha bu mwilo wilumbuule, bwa kulombasha butemuki bwa Yeeshaya abwamba shi: “Bantu ba mwiumbo dishima mbalombene kutandjiibwa mwifuku dimune su? Kisamba kishima kii kutandjibwa mususa umune, bwashi anka kyaakumbu kapeela Siyoona batanda mpa na bana baye?” (Yesh. 66:8) Siyoona, alesha ndumbulwilo a Yehowa na ba miikeyilu ndjo mutande bana baye bashingwe mwimu na kwibalumbuula bu mwilo.

12. Bashingwe mwimu mbaleshe shi mbekale “mwilo bw’eshina dya [Yehowa]” namunyi lelo uno?

12 Anka bu beena kidishitu ba kumpala, lelo uno “bana ba mu Bufumu” bashingwe mwimu mbekale Tumonyi twa Yehowa. (Badika Yeeshaya 43:1, 10, 11.) Pamwanda wa byabya, bakwete kulesha kwilekena pabalama mwikelo wa beena Kidishitu wabo wibuwa mwanda bakwete kuwukisha “uno mukandu wibuwa wa Bufumu . . . bwa kulesha bu-kamonyi kwi maumbo oso.” (Mat. 24:14; Fid. 2:15) Pa’bo kukita byabya, mbafwishe bebungi, oolo binunu bibungi, mu kipwano kibuwa na Yehowa.​—Badika Danyele 12:3.

“ATUKYEBE KWENDA NOOBE”

13, 14. Abitungu shi baaba bashi beena Isaleele ba ku kikudi bakite kinyi bwashi Yehowa akumiine lulangwilo lwabo, na mmushindo kinyi ubaabadi bebilesha kwi batemuki?

13 Mu mwisambo ushaale atwikalanga bamone shi, mu Isaleele a kala, bwashi Yehowa akumiine lulangwilo lwa benyi, baaba benyi abaadi na kya kwibunga pamune na mwilo waye. (1 Bf. 8:41-43) Mpa na lelo’nyi, baaba bashi beena Isaleele ba mu kikudi abitungu besangye kwi mwilo wa Yehowa, “bana ba mu Bufumu”​—Batemwe ba Yehowa bashingwe mwimu.

14 Kutwela kwa bibumbu bya bantu mu lulangwilo lwa Yehowa mu ano mafuku abaadi bekutemukye kwi batemuki babidi ba kala. Yeeshaya bambile shi: “Miilo iibungi ayende iikutadiile ayend’ayambanga shi: ‘Fikayi, tukamine ku mwengye wa Yehowa, ku Nshibo y’Efile Mukulu a Yaakobo. Eetulesha mashinda aaye, n’atwe atutambukila pa bilayi byaye.’ Oolo, nkwi Siyoona akutuukila bulambukishi, na ku Yeelusaleme akutuukila eyi dya Yehowa.” (Yesh. 2:2, 3) Mutemuki Zakarii namu balayileshi: “Miilo iibungi na bisamba bii na nkumo abifiki mu Yeelusaleme mu kukimba Yehowa, sha bukome booso na mu kumwiyaayila.” Baadi mupwandjikishe ino miilo na “bantu ekumi ba mu bisamba abyakula ndimi iilekene.” Mu ngakwilo a mu kinfwanyi, baaba bantu abakyebe kulangwila Yehowa pamune na Isaleele a ku kikudi, bambanga shi: “Atukyebe kwenda noobe, mwanda tubaapusha shi: Efile Mukulu ee noobe.”​—Za. 8:20-23.

15. “Ingi mikooko” ikwete “kwenda” na beena Isaleele ba ku kikudi mu mudimo kinyi?

15 “Ingi mikooko” ikwete “kwenda” pamune na beena Isaleele ba ku kikudi pabalungula mukandu wibuwa wa Bufumu. (Mak. 13:10) Abekala bu kipindji kya mwilo wa Yehowa, “lombe lumune” na bashingwe mwimu, mushi mwa bukunkushi bwa “mulami ebuwa a mikooko,” Yesu Kidishitu.​—Badika Yowano 10:14-16.

SHAALA MU BULAMI BWA MWILO WA YEHOWA

16. Yehowa akafwisha kipindji kya nfudiilo kya “kupombeshibwa kukata” naminyi?

16 Kunyima kwa kubutula Babilone Mukata, abakakimba bwa kulwa na mwilo wa Yehowa. Mu yaaya nsaa, abikatunga shi tushaale mu bulami abukyebe Yehowa kupa bafubi baye. Buno bulwishi abukakolomona kipindji kya nfudiilo kya “kupombeshibwa kukata,” Harmagedone. (Mat. 24:21; Ez. 38:2-4) Mu aa mafuku, Goge akalwa na “mwilo ubungwe dya munkatshi a bisamba” ngoshi, mwilo wa Yehowa. (Ez. 38:10-12) Akupu ngi’ye apashe mwilo waye pa kubutula Goge na bilwilo byaye musango umune. Yehowa akatumbika bufumu bwaye na kutumbisha eshina dyaye, mwanda kwete kwakula shi: “Neewukisha ku meesw’a bisamba biibungi. Paapa abyuuku shi nee Yehowa.”​—Ez. 38:18-23.

Mu mafuku a “mpombo ikata,” atukekala lukalo na kushala peepi na kakongye ketu (Tala paragrafe 16-18)

17, 18. (a) Nsaa yabebwela mwilo wa Yehowa ngoshi kwi Goge, mmalango kinyi abakyebe kupeta? (b) Nkinyi akiitutungu kukita bwashi tupete bulami bwa Yehowa?

17 Nsaa ayifiki Goge na ngoshi, Yehowa akalungula bafubi baye shi: ‘Endayi, ealusheeyi kwenu [munda mwa mashibo enu], mwilo wande, nukekangile biibi. Fwamayi kapindji ka nguba, naa apakiila nsungu ikata yande.’ (Yesh. 26:20) Mu kyakya kipungo kya malwa, Yehowa aketupa malango aakyebe kwitupasha, na ‘munda mwa mashibo’ mmulombene kupwandjikishibwa na mu kakongye katudi.

18 Byabya, su atukumiina kupeta bulami bwa Yehowa apafiki mpombo ikata, abitungu tuwukye shi Yehowa e na mwilo waye pa nsenga, ulumbuulwe mu tukongye. Abitungu twikale lupese lumune na mwilo wa Yehowa na kushala peepi na kakongye. Anka bu mufundji a Misambo, twambeyi na mashimba eetu ooso shi: “Kwi Yehowa nkwi kipandjilo, nsompo yoobe ifikye kwi mwilo wobe.”​—Mis. 3:8.