Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Okwete kusangeela kyakya kyoodi mupete su?

Okwete kusangeela kyakya kyoodi mupete su?

‘Twi bapete . . . kikudi akifiki kw’Efile Mukulu, bwashi tushinguule bipeebwa bya ku buntu bw’Efile Mukulu.’​—1 KOD. 2:12.

1. Mmweneno kinyi e naye bantu bebugi?

BANTU bebungi abalungula bangi shi: ‘Twemusangeele kyakya kyoodi mupete mpa na pabakilwila.’ Obe namu okwete kupusha bu’be shikwete kusangeela kyakya kyoodi nakyo su? P’atumono shi twi balame bintu bya kubanga ku bukinga, atupushaa bu abitutondo. Bu kileshesho, muntu mushale mu nshibo mwabadi na makuta e bungi mulombene kukutwa kusanka na bintu byadi nabyo. Bino mbilombene kufwila mpa na basongwa, mwanda wa kukutwa binangu, mbalombene kukutwa kuuka myanda i na muulo ukata mu nshalelo.

2, 3. (a) Mbinangu kinyi bilombene bansongwa beena Kidishitu kusuuka? (b) Nkinyi kilombene kwitukwasha bwa kusangeele kyakya kyatudi nakyo?

2 Su we nsongwa e mu bipwa 20, nkinyi kyomonaa bu ki na muulo mu nshalelo oobe? Kwi bantu be mu uno ndumbulwilo, nshalelo ebuwa nga kwikala na bintu bya ku mbidi—efuto dibuwa, nshibo ilumbulukye, sunga kintu kipya kibamweka mu kisalwe. Kadi su okwete kwitatshisha bwa kupeta bino bintu, kwi kingi kintu kya muulo ukata kyodi mukutwe—bupeta bwa mu kikudi. Mwanda wa kukaanya midiyo ibungi ya bantu tayikwete kukimba bwabwa bupeta nya. Anwe bansongwa basha baledi beena Kidishitu abitungu nwikale badimukye bwa kupela kushimisha muulo wa kyakya kyanudi bapete bu bupeta bwa mu kikudi. (Mat. 5:3) Kukutwa kwa lutumbu nkulombene nkufwishila masaku bwa mafuku a muwa oobe ooso.

3 Kadi, we mukumbene kusuuka aa masaku. Byabya, nkinyi akikyebe nkukwasha bwa kubamba bupyanyi boobe bwa mu kikudi? Tubande kutaluula bingi bileshesho bya mu Bible bilombene kwitukwasha bwa kumona bwakinyi bibuwa kusangeela bupyanyi bwetu bwa mu kikudi. Bileshesho byatukyebe kutaluula abikwasha bansongwa mpa na beena Kidishitu booso bwa kusankila kyakya kyabadi bapete mu kikudi.

ABAKUTSHILE KUSANKA NA KIBAABADI BAPETE

4. Mukanda wa 1 Samwele 8:1-5 awitulesha kinyi pabitale bana ba Samwele?

4 Mu Bible abatemuna bileshesho bya bantu abaadi bapete bupeta bwa mu kikudi kadi bakutwa lutuumbu. Byabya nyi bibaadi bikitshikye mu kifuko kya mutemuki Samwele, baadi mufubile Yehowa aye kii kansongwalume na baadi na nkumo ibuwa kwi Efile Mukulu. (1 Sam. 12:1-5) Samwele mmulekye kileshesho kibaadi kilombene kulonda bana baaye, Yowele na Abiya. Kadi, ta mbekisangeele nya, ababangile kukita myanda ibubi. Bible etulungula shi mu kwilekena na nshabo, “babakutshilwe bululame.”​—Badika 1 Samwele 8:1-5.

5, 6. Bana ba Yosyase na mwikulu aye abaadi n’eyikashi kinyi?

5 Bi mumune na bana ba nfumu Yosyase. Yosyase baadi mulangwidi a Yehowa sha bulamate. Pabaabasangwile Mukanda wa Bishila na kumubadila wanka, baadi mukite mwaye mooso bwa kutumikila mayi a Yehowa. Baadi mukatushe lulangwilo lwa ma nkishi na kubinga ba mpaki ba manga mwiumbo, na baadi mutakule bantu bwabadya kukokyela Yehowa. (2 Bf. 22:8; 23:2, 3, 12-15, 24, 25) Bana baye abaadi na bupyanyi bwa mu kikudi bwibuwa bwi kashaa! Basatu ba ku bana baye na mwikulu aye abadiile bufumu, kadi takwi su ngumune a kwabadi baadi muleshe lutumbu bwa kyakya kibaadi mupete.

6 Yoakaaze mwana a Yosyase baadi mumupyane bu nfumu, kadi “bakitshine bubi ku meso a Yehowa.” Baadi mukunkushe penda munda mwa myeshi isatu kumpala kw’abo kumwela mu lukano kwi Faraone nfumu a beena Ejiipitu, aye nkufwila mwanka. (2 Bf. 23:31-34) Ndjo mukwabo Yoyakime nkukunkusha munda mwa bipwa 11. N’aye namu baadi mukutwe kusangeela kyakya kibaabadi bamupe kwi nshaye. Yeelemiya baadi mutemukye pabitale Yoyakime baadi mwishinda dilube shi: “Abamushiiki byabashiikaa mpunda.” (Yel. 22:17-19) Sedekyase mwana a Yosyase na Yoyakine mwikulu aaye abaadi dingi bantu babi na ta mbalonde kileshesho kya Yosyase baadi mulamate kwi Yehowa.​—2 Bf. 24:8, 9, 18, 19.

7, 8. (a) Solomone baadi mushimishe bupeta bwaye bwa mu kikudi naminyi? (b) Ndilongyesha kinyi dyodi mulombene kupetela ku bileshesho bya mu Bible bya bantu abaadi bashimishe bupyanyi bwabo bwa mu kikudi?

7 Nfumu Solomone bapetele bupyanyi bwibungi bwa mu kikudi kukidila kwi nshaye Daavide. Kadi baadi mwibushimishe. ‘Mu kipungo kya bununu bwa Solomone, bakashi baaye babaamulubiishe, atadiila kwi bangi beefile; tabekeele dimo mulamate kwi Nfumu, Efile Mukulu aaye, bu bibaadi nshaye Daavide.’ (1 Bf. 11:4) Ndjo Yehowa namu nkumufutaala.

8 Nyi mmwanda wa malwa pa kumona bano bantu abaadi na nshalelo ebuwa na mushindo wa kukita myanda ilulame kadi abaadi bakutwe! Kadi, ta mbasongwa booso ba mu mafuku a kala abaadi n’eyikashi dilwile nya, na ta mbooso be nadyo lelo nya. Tubande kutaluula bileshesho bibuwa bilombene bansongwa beena Kidishitu kulonda.

ABAADI BASANGEELE KYAKYA KIBABADI BAPETE

9. Mushindo kinyi ubaadi bana ba Nowa balekye kileshesho kibuwa? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo kwa mwisambo.)

9 Atupete kileshesho kibuwa mu bana ba Nowa. Nowa abaadi bamupe mudimo wa kwibaka bwato na kwimutwesha kifuko kyaye. Bana ba Nowa abaadi abasankila kukita akikyeb’eshimba dya Yehowa. Abaadi bekwateene ku mufubo na nshabo, pa kumukwasha mu kwibaka bwato. Akupu babaadi bemutwele. (Kib. 7:1, 7) Bwakinyi abatwelele mu bwato? Kibangilo 7:3 amba shi abaadi batweshe nyama mu bwato ‘bwa kulama mafuko aayo [na muwa] pa nsenga.’ Bantu’nyi abaadi bapande. Mwanda bana ba Nowa abaadi baate kyakya kibabadi bapete kwi nshabo na muulo, abapetele mwabi wa kupaasha kifuko kya bantu na kwalushuula lulangwilo lwa binyibinyi pa nsenga itooshiibwe.​—Kib. 8:20; 9:18, 19.

10. Mushindo kinyi ubaadi bansongwalume bananka ba beena Ebreeyi baleshe lutumbu bwa bya binyibinyi bibaabadi balongye?

10 Bipwa nkama kunyima, bansongwalume bananka ba beena Ebreeyi abaleshele shi mbalongye myanda i na muulo. Ananya, Mishaele, Azariya, na Danyele abaadi bebakwate benda nabo mu Babilone mu kipwa kya 617 Eb.Y.K. Abaadi buwa bwa mpala, na bansongwalume be na binangu, bakumbene kwambula nshalelo a beena Babilone. Kadi ta mbakite byabya. Bikitshino byabo bibaadi abilesha shi abatentekyeshanga bupyanyi bwabo, kyakya kibaabadi balongye. Booso bananka abaapetele myabi mwanda wa kulamata ku bibaabadi balongye abo bakii bakinga.​—Badika Danyele 1:8, 11-15, 20.

11. Mushindo kinyi ubaadi bangi bantu bapetele bukwashi ku kyukilo kya Yesu kya myanda ya mu kikudi?

11 Ta twi balombene kupudisha kutaluula bileshesho bibuwa kushi kutemuna kileshesho kya Mwan’Efile Mukulu Yesu. Baadi mulongye myanda ibungi kwi Nshaye, na baadi mwiyate na muulo. Kusangeela myanda ibaadi mulongye akumwekyela mu mayi aaye a shi: “naabwela [nakulaa] kindambukishe Yaaya.” (Yo. 8:28) Na lukalo lwaye lubaadi lwa shi bangi bantu bapete namu kyakya kibaadi mupete. Balungwile kibumbu kya bantu shi: “Abitungu ndungule mukandu wibuwa wa Bufumu bw’Efile Mukulu kwi bingi bibundji namu, mwanda nandji mutumibwe bwa [kukita] byabya.” (Luk. 4:18, 43, Kilombeno Kipya 2009) Baadi mukwashe bantu abaadi abamutemesha bwabadya kushinguula shi ‘ta mba pansenga,’ baaba bashikwete kwata myanda ya mu kikudi na muulo. —Yo. 15:19.

SANGEELA KYAKYA KYOODI MUPETE

12. (a) Mukanda wa 2 Timotee 3:14-17 ngutale bansongwa bebungi lelo uno mushindo kinyi? (b) Nkonko kinyi ayitungu shi bansongwa beena Kidishitu bataluule?

12 Anka bu bansongwalume babatukatuka mu kwakwila, we kwikala namu mukushwe na baledi bepane kwi Yehowa Efile Mukulu. Su mbyabya, nshalelo oobe mulombene kwikala bi a Timotee abadi bakwile mu Bifundwe. (Badika 2 Timotee 3:14-17.) Nyi nkubukwashi bwa baledi boobe koodi “muyiye” bwa kuuka Efile Mukulu a binyibinyi na kukita myanda ayimusangasha. Baledi boobe ababangile nkulongyesha kubanga ku bukinga boobe. Na byabya mbikukwashe bwa kupeta “kyukilo akifisha ku kipandjilo pa kukumiina mwi Yesu Kidishitu,” na nkwikasha ‘mulumbuulwe kalolo’ bwa mufubo w’Efile Mukulu. Lukonko lukata nduno: Okwete kusangeela kyakya kyoodi mupete su? Byabya abikutekye bwashi wetaluule obe nabene. Eyipushe ino nkonko: ‘Mushindo kinyi wampushaa kwishimba pabitale kwikala mu mulongo wa batumonyi basha bulamate ba kala? Mushindo kinyi wampushaa kwishimba pabitale kwikala munkatshi mwa bakwetu babadi bakumiine kwi Efile Mukulu? Nasangeelaa namu uno mwabi ukata wandji mupete wa kuuka bya binyibinyi?’

Mmushindo kinyi okwete kupusha pabitale kwikala munkatshi mwa kisaka kikata kya tumonyi twi na bulamate? (Tala paragrafe 9, 10 na 12)

13, 14. Nkitompwanga kinyi kikwete kufumankana nakyo bangi bansongwa beena Kidishitu, bwakinyi kupona mu kyakya kitompwanga nyi kukutwa kwa binangu? Tuusha kileshesho.

13 Bangi bansongwa babadi bakushe kwi baledi beena Kidishitu tabakwete kushinguula bupeta bwetu bwa mu kikudi na kumona mushindo wi ndumbulwilo a Satana mu mufito nya. Bangi mbatompe kukimba bwa kuuka bi nshalelo a mu uno ndumbulwilo. Kadi we mukumbene kwenda na kusuuka kumpala kwa motoka wi mu lubilo bwa kuuka su bi lukalakashi​—sunga bwashi ukusanye? Nya! Mu mushindo umune, tatwi na lukalo lwa kutompa kukita myanda i “butete . . . bushii kwisaka” ya mu uno ndumbulwilo penda bwa kushinguula nkalakasho yatudi balombene kupeta.​—1 Mp. 4:4.

14 Gener, mushalele mu Asie, mmukudile mu kifuko kya beena Kidishitu. Mubatshishibwe aye taadi na bipwa 12. Pabaadi kii kansongwalume, baadi mubangye kulonda nshalelo ya mu uno ndumbulwilo. Amba shi: “Nakyebanga kwikala mu bulungantu bwa mu uno ndumbulwilo.” Gener babangile kudimba beena kifuko kyabo madimi na kwibafwamisha myanda. Pabaadi na bipwa 15, babangile kwambula bikitshino bibubi bya ba kuuku baaye. Baadi atomo na kukayishena bu bibakitanga bakuuku baaye. Gener baadi afiki ku nshibo nsaa ipwe kukila kunyima kwa kwasha na ba kuuku baaye maasha a ku video na a billard. Sunga mbyabya, bu bibaadi mafuku aende na kukila, babangile kumona shi kulonda miloo ya mu uno ndumbulwilo takwi na muulo nya. Bibaadi bu kukisha kwa nsaa. Pabalukiile mu kakongye, akula shi: “Kuki nkalakasho ibungi yankwete kulwa nayo ngoshi, kadi myabi yankwete kupeta kwi Yehowa ngikile bungi.”

15. Bansongwa bashi bakudile mu bifuko bya baledi beena Kidishitu abitungu banangwile pa mwanda kinyi?

15 Anka, kwi bangi bansongwa be mu ndumbulwilo babashi bakushe kwi baledi beena Kidishitu. Su obe namu we umune a kwabadi, nangushena pa mwabi oodi nao binobino wa kuuka na kufubila Mupangi! Bantu midiyo ibungi bakwete kumufubila. Ndjo bwakinyi, kwikala munkatshi mwa baaba babadi betamine kwi Yehowa na bakwete kufumbwila bya binyibinyi bya mu Bible nyi mwabi ukata. (Yo. 6:44, 45) Nkapenda muntu 1 pa bantu 1000 be na muwa lelo uno ndjo mukumiine bya binyibinyi, na we umune a munkatshi mwabo. Tomono shi byabya abitusankisha sunga byekala shi twi bapetele bya binyibinyi kwi baledi beetu sunga lungi lupese? (Badika 1 Beena-Kodinto 2:12.) Gener amba shi: “Nyene ayinfunguluka ku mutwe p’anebinangushena. Nkinemo kinyi kyandji nakyo bwashi Yehowa angukye, aye bapangile eyilu na senga? (Mis. 8:4) Ungi mukwetu mukashi a mu yaya mbalo akula shi: “Balongi abetumbishaa pabawuku shi mulongyeshi ebauku, kadi, kwiukibwa na Yehowa, mulongyeshi eetu Mukata nyi mmwanda wa muloo ukata!”

NKINYI AKITUNGU KUKITA

16. Nkitshibilo kinyi kya binangu kikumbene kwata basongwa beena Kidishitu lelo uno?

16 Pakutala wawa mwabi ukata oodi nao, bwakinyi twe mulombene namu kwata kitshibilo kya kwikala munkatshi mwa ino ndambo ya bantu bepaane bwa kufubila Efile Mukulu? Nsaa ywata kyakya kitshibilo okyebe kwambula bano bakwete kufubila Efile Mukulu na bulamate. Uno nyi mmwanda wa binangu pamutwe pa kulonda bisaka bya bansongwa bakwete kwambula myanda ya mu uno ndumbulwilo, pangi bu bantu be na moo.​—2 Kod. 4:3, 4

17-19. Nkinyi kikumbene nkukwasha bwa kwikala na mweneno ebuwa pabitale myanda ya mu uno ndumbulwilo?

17 Byabya tabilesha shi, kwikala shii a pa nsenga nyi mwanda ubofule. Anka su bwebinangusheena kalolo, okamono shi kwata kitshibilo kya kupela kwikala a pa nsenga nyi mwanda wa binangu. Bu kileshesho, tubande kutala muntu ashaa maasha a Olympic. Bwashi afikye mu kipimo kikamine abitungu elekene na bangi. Esumine ingi myanda yooso ikumbene kumudya nsaa na kukatusha binangu byaye kwanka. Na kukita bino akukyebe kumukwasha bwa kukita kalashishi ka mbidi misusa na misuna bwa kukumbasha kepatshilo kaaye.

18 Bantu ba mu uno ndumbulwilo tabakwete kumona kula nya. Su bwekala na meso a kumona kula, bwa kwilekeena na bantu ba pa nsenga mu bikitshino byabo bi butete na bikumbene nkufwishila masaku a mu kikudi, okyebe “kutambula muwa wa binyibinyi.” (1 Tim. 6:19) Mukwetu mukashi abatukatuka mu kutemuna amba shi: “Su we mulamate peepo ku myanda yoodi mukumiine, okyebe kwikala na muloo ku nfudiilo kw’efuku. Abikyebe kulesha shi wekalanga na bukome bwa kushidiila ku bitompwanga bya ndumbulwilo a Satana. Na dingi, bi nka bu’shi okwete kumona Yehowa Efile Mukulu akulesha mpala ya tusepo na nkusangeela! Byabya abimwekaa nsaa yolesha kwilekena!”

19 Nshalelo mmulombene kwikala shii na muulo su muntu eele meshi nkapenda pa kyakya kyadi mukumbene kupeta binobino. (Mul. 9:2, 10) Su we nsongwa kwete kunangushena ngofu pa muulo wa nshalelo na kumona myanda ibuwa yoodi mulombene kupete mwanka, tomono shi bibuwa kupela kukita myanda “bu abikitshi baaba bashi bakumiine” pa kwikala na nshalelo akupa muloo wa binyibinyi?—Ef. 4:17; Mal. 3:18.

20, 21. Su tubaata kitshibilo kibuwa, atukyebe kupeta kinyi, kadi nkinyi kyabetutekye?

20 Su tubaata kitshibilo kibuwa, twi balombene kupeta nshalelo ebuwa kubanga binobino na kutwela mwishinda dya “kupeta nsenga bu bupyanyi”​—bwa kupeta muwa wa looso. Kwi ingi myabi ibungi ayitutengyela kumpala. (Mat. 5:5; 19:29; 25:34) Anka Efile Mukulu taketupa yanka bisumanga nya. Akumiina shi tukite mwanda kampanda. (Badika 1 Yowano 5:3, 4.) Abitungu kulombasha byabya bwatudya kumufubila na bulamate binobino!

21 Uno nyi mwabi ukata wa kupeta bibungi kwi Yehowa! Twi na kyukilo kilombane ky’Eyi dyaye na mpushisho mutookye a bya binyibinyi pabitale mpàngo yaye. Twi na kinemo kya kwikala n’eshina dyaye bu Tumonyi twaye. Efile Mukulu etulaa shi e ku lupese lwetu (Mis. 118:7) Eese a kwatudi, byekala mukulu sunga mukinga, tulesheyi lutumbu pa kwikala na nshalelo alesha shi twi na lukalo lwa kupa Yehowa “ntumbo bwa looso.”—Lom. 11:33-36; Mis. 33:12.