Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Ambulayi Yawa mulee muwa wa looso

Ambulayi Yawa mulee muwa wa looso

“Ambulayi Efile Mukulu, mwanda nwi baana baadi mufule.”—EF. 5:1.

1. Yehowa mmwitupe kintu kinyi akitukwasha bwa kwambula ngikashi yaye?

YEHOWA mmwitupe mushindo wa kwituula pa mbalo ya bangi bantu, sunga tatwabandile kufumankana na mwanda wibakwate. (Badika Beena-Efeeze 5:1, 2.) Twi kutumika kalolo naminyi na kyakya kya buntu? Bwakinyi abitungu twikale badimukye patwikifubisha?

2. Makyenga eetu aakalakashaa Yehowa mushindo kinyi?

2 Kushi mpaka, twi na muloo mwanda Efile Mukulu mmulee muwa ushi bya kufwa mwiyilu bwa bashingwe mwimu basha lulamato na muwa wa looso pa nsenga bwa “ingi mikooko” i na lulamato kwi Yesu. (Yo. 10:16; 17:3; 1 Kod. 15:53) Byabya, byabikala muwa ushi bya kufwa mwiyilu sunga muwa wa looso pa nsenga, yooso tayikekala na makyenga aakwata bantu lelo uno nya. Yehowa auku kalolo pabitale makyenga aetukwata, nka bu bibaadi muukye pabitale makyenga a beena Isaleele pa baabadi bapika mu Ejiipitu. Eyendo, “baadi ekalakasha ngofu nsaa ibaabadi mu makyenga.” (Yesh. 63:9, NWT) Kunyima kwa bipwa nkama, beena Yuuda abaadi na moo wa beshikwanyi pa mwanda wa kwibakuula ntempelo, kadi Yehowa bebalungwile’shi: “Ooso enukumu, e bu akumu ku mwan’eyiso dyande.” (Za. 2:8, NWT) Nka abikalaa nyina mwana na kifulo kwi mwana aye, kifulo kya Yehowa akimutakulaa bwa kukitshina bantu myanda na kalolo. (Yesh. 49:15) Mu ungi ngakwilo, Yehowa mulombeene kwituula pa mbalo ya bangi, na mmwitupe yaaya ngobesha.—Mis. 103:13, 14.

MUSHINDO UBAADI YESU MULEESHE KIFULO KY’EFILE MUKULU

3. Nkinyi akileesha shi Yesu baadi na lusa?

3 Yesu baadi etuulu pa mbalo ya bangi, mpa na ya bantu babaadi na myanda ishamukwatshile. Bu kileshesho bantu bebungi abaadi abatshinyi bakata ba bipwilo, babaadi abebadimbi na kwibeelela miiya ya bantu ikile bungi. (Mat. 23:4; Mak. 7:1-5; Yo. 7:13) Yesu tabaadi mwibatshine sunga kudimbibwa nabo nya, anka baadi auku bibaadi abipusha bantu. Byabya, “pa kumona kibumbu kya bantu aye nkupusha lusa, mwanda babaadi bakookye na bafwambukye bu mikooko ishi na balami.” (Mat. 9:36) Nka bu Nshaye, Yesu baadi na kifulo na lusa bwa bangi.—Mis. 103:8.

4. Lusa lwa Yesu bwa bantu abaadi abakyengye lubaadi lumutakule mu kukita kinyi?

4 Pabaadi Yesu amono bantu abakyengye, baadi ebakwasha. Byabya, baadi muleeshe mu mushindo upwidikye kifulo kya Nshaye. Kunyima kwa kwifunya kipindji ki bula na kulungula mukandu wibuwa, Yesu na balongi baaye babaadi abende mu mbalo ishi tuleo bwa kwikisha. Pa mwanda wa lusa lubaadi mupushe bwa kisaka kya bantu abaadi abamutengyela, Yesu “baabangile kwibalambukisha myanda ibungi.”—Mak. 6:30, 31, 34.

BYATUDI BAKUMBEENE KWAMBULA KIFULO KYA YEHOWA

5, 6. Bwa kwambula kifulo ky’Efile Mukulu, abitungu tukitshine bangi myanda mu mushindo kinyi? Tuusha kileshesho. (Tala kifwatulo ki kumbangilo.)

5 Twi bakumbeene kwambula kifulo ky’Efile Mukulu mu mushindo watukitshina bangi myanda. Bu kileshesho: Nsogwalume mwina Kidishitu abetanyina bu Alan, kwete kunangusheena pa mwanda wa mukwetu mulume taadi mununu e na lukalakasho lwa kubadika mwanda wa meeso. Dingi e na lukalakasho lwa kutambuka bwa kwenda mu bulungudi bwa ku nshibo na nshibo. Alan atentekyesha ano mayi a Yesu: “Byabya byanutungu’shi bantu benukitshine, ebakitshineyi n’anwe byanka.” (Luk. 6:31) Byabya Alan eyipusha’shi: ‘Nkinyi kyankumiina’shi bantu bankitshine?’ Apete lwalulo shi: ‘Nakumina bantu baashe nami ndundo!’ Anka mukwetu mulume taadi mununu te na mushindo wa kwaasha ndundo nya. Kadi elango dya Yesu aditukwasha bwa’shi twiyipushe shi: ‘Ne kukumiina shi bantu bankitshiine kinyi su ne mu nshalelo yabadi?’

6 Alan ta mununu nya, kadi e na ngobesha ya kupwandikisha mwanda ushabandile kumukwata. Ashaala nsaa ibungi na muntu mununu na kumuteemesha kalolo. Binobino, Alan bende na kutundula akikutshishwa muntu mununu bwa kubadika Bible na kwenda mu bulungudi ku nshibo na nshibo. Pabapusha Alan lukalakasho lwa mukwetu mununu, batundula kyadi nakyo lukalo na kukumiina kumukwasha. Twi bakumbeene kukita namu byabya. Bwatudya kwambula kifulo ky’Efile Mukulu, abitungu twituule pa mbalo ya bakwetu.—1 Kod. 12:26.

Ambula Yehowa pa kuleesha kifulo (Tala kikoso kya 7)

7. Mushindo kinyi watudi balombeene kuuka bangi kalolo bwa kwituula pa mbalo yaabo?

7 T’abiikalaa nka bipeelepeele bwa kupusha lukalakasho lwinalo bangi nya. Bantu bebungi be na nkalakasho ishetukwatshile. Kwi be na nkalakasho ya ku mbidi mwanda wa kutapibwa ku mashimba, mikumbo sunga bununu. Bangi be na lukalakasho lwa mu mutwe pa mwanda wa maladi a mu binangu, kushimisha kwa binangu sunga ingi nkalakasho ibaabadi bafumankane nayo. Bangi namu be na mwina dibaka shy’alangwila Yehowa sunga kukusha bana bupenka. Muntu ooso e nka na yaaye myanda, na ibungi ngilekeene na yatudi nayo. Mu yaaya nsaa, mushindo kinyi watudi balombeene kwambula kifulo ky’Efile Mukulu? Su atuteemesha kalolo na kupusha bi binangu bya muntu, atukashinguula mushindo wibuwa wa kumukwasha. Kukita bino akuketutakula bwa kwambula kifulo kya Yehowa pa kukita myanda muyiile lukalo lwabo. Nkalo ngyende na kwilekeena ku muntu na muntu, anka twi na mushindo wa kutuusha malango aakankamika a mu kikudi na bungi bukwashi.—Badika Beena-Looma 12:15; 1 Mpyeele 3:8.

AMBULAYI KALOLO KA YEHOWA

8. Nkinyi kibaadi kikwashe Yesu bwa kuleesha bantu kalolo?

8 Mwan’Efile Mukulu bambile shi: ‘Nsheenu ee mwiyilu . . . Eebuwa kwi bashy’abamutumbulaa na babi.’ (Luk. 6:35) Byabya, Yesu baadi mwambule kalolo k’Efile Mukulu. Nkinyi kibamukwashile bwa kukita byabya? Baadi mukitshine bantu myanda na kalolo pa kubadiila kuuka mushindo ulombeene bishima na bikitshiino byaye kukwasha bangi. Bu kileshesho, mwana mukashi baadi aukibwa bu nkitshishi a bubi baadi mwifubwile kwadi, amunokyesha mpolo na kumukumuna yanka ku mikoolo yaaye. Yesu batundwile shi belanga, na baadi auku bibaadi mulombeene kutapika kwishimba su badya kukutwa kumukitshina myanda na kalolo. Pamutwe pa byabya, Yesu baadi mumukanyishe na kumufwila lusa. Nsaa ibaadi ungi Mufadisee mumone bibaadi mukite bu bishii buwa, Yesu bamwalulwile na mayi a kalolo.—Luk. 7:36-48.

9. Nkinyi ki bya kwitukwasha bwa kwambula kalolo k’Efile Mukulu? Tuusha kileshesho.

9 Mushindo kinyi watudi balombeene kwambula kalolo k’Efile Mukulu? Mpoolo mutumibwa bafundile shi: “Mufubi a mwanaana te na kya kubwelabwela nya, anka kwakula kalolo na bantu booso.” (2 Tim. 2:24) Muntu e na bukalanga ashinguulaa byadi mukumbeene kwaluula ku mwanda wibukopo kushi kutapa bangi ku mashimba. Banda kunangusheena byatudi bakumbeene kuleesha kalolo mu ino myanda ayilondo: Ku mudimo, mukata oobe t’akitshi mudimo waye kalolo nya. We kukita naminyi? Mukwetu afiki mu bisangilo penda musango umune ku mweshi. We kumulungula kinyi? Mu bulungudi, mwina nshibo akula shi, “tshi na nsaa binobino.” We kuleesha kalolo kwadi su? Ku nshibo, mukashi oobe bakwipusha shi, “Bwakinyi twe mundungule byokyebe kukita mu dya Mpooso?” We kumwaluula na kalolo naminyi? P’atwe kwituula pa mbalo ya bangi na kubadiila kumona bikumbeene kukita bishima byetu kwabadi, twi bakumbeene kumona bya kwisamba nabo na kwibakitshina myanda muyile kalolo ka Yehowa.—Badika Myeele 15:28.

AMBULAYI BINANGU BY’EFILE MUKULU

10, 11. Nkinyi ki bya kwitukwasha bwa kwambula binangu bya Yehowa? Tuusha kileshesho.

10 Ngobesha yetu ya kupwandjikisha myanda ishabandile kwitufwila i kwitukwasha dingi bwa kwambula binangu bya Yehowa na kumona bikumbeene kutuusha bikitshiino byetu. Kinangu, nkimune kya ku ngikashi ikata ya Yehowa, na su akumiina kukita mwanda, e kumona kumpala bipeta byaudi ulombeene kutuusha. Atwe tatwi na binangu bi byabya nya, kadi twi bakumbeene kunangusheena pabitale bipeta bilombeene kutuusha mwanda watukyebe kukita. Beena Isaleele tababaadi abamono masaku e kwibafwila su babakutwa kukookyela Efile Mukulu. Sunga byekala shi Efile Mukulu baadi mwibakitshine myanda ikata, Moyiise baadi auku shi abakakitshina Yehowa myanda i bubi. Pabaadi apamuteemesha kakongye kashima ka Isaleele, batuushishe bino bishima bya loono: “Nkisamba kya bantu bashii kinangu, beekale bashii na mpàngo, su babaadya kwikala ba sha binangu, babaadya kwifwakana [sunga kushinguula] byabya; babaadya kwikala ba sha mpàngo bwa mafuku aabo aalondo.”—Miy. 31:29, 30; 32:28, 29.

11 Bwatudya kwambula binangu by’Efile Mukulu, abitungu twele binangu kalolo sunga kumona mu binangu masaku akumbeene kufwisha bikitshino byetu. Bu kileshesho su okwete kuyiila mukashi abitungu oukye kubofula kwa mbidi pabitale lwabi lwa kutambuka lusandji. Tokumanga kwela binangu bya kukita mwanda wi bya kutuula kipwano kyobe na Yehowa mu masaku! Byabya, twikaleyi na kitshibilo kya kukita myanda ipusheene na abyakula bifundwe shi: “Muntu mudimukye epengyelaa bubi; anka bapatakane tabamonaa bu mwanda, ngi kyabamwena mpombo.”—Mye. 22:3.

TALUULA KU BYOKWETE KUNANGUSHEENA

12. Kunangusheena kwi bya kwitutwala ku masaku naminyi?

12 Muntu mudimukye e kumona kunangusheena bu kaalo. Su bofubu na kaalo kalolo, ke nkukwasha bu mu nsaa ya kuteeka bya kudya. Kadi su bofubu nako bibubi, ke kufwisha masaku akata bu kushiika nshibo na kwipaa bantu be mwanka. Mu mushindo umune, su atunangusheena ku bi buwa atukyebe kwambulaYehowa. Anka, nkulombeene kwikala kwibubi nsaa yatunagusheena ku myanda ibubi. Bu kileshesho, su twekala na kyubishi kya kunangusheena ku bikitshino bi bubi, bino mbilombeene kwitufikisha mu kukita myanda yatukwete kunangusheena. Eyendo, kunangusheena ku myanda ibutete kwi bya kwitufikisha ku lufu lwa mu kikudi!—Badika Jaake 1:14, 15.

13. Eeva baadi munangusheene bwa kupeta nshalelo e naminyi?

13 Tubande kutala bibafikile mwana mukashi a kumpala Eeva mu kupeta kinangu kya kudya kikuba kibaabadi bakandjikye kya “mutshi wa kushinguula buwa sunga bubi.” (Kib. 2:16, 17) Nyoka bamulungwile shi: “Nya tanufu’nwe. Anka Efile Mukulu auku’shi, efuku dyanwikidi, meeso eenu aabuuluka, dingi anwikala bu b’Efile, balombeene kushinguula buwa na bubi.” Eeva “nkumona’shi mutshi ubaadi wibuwa kudya na kubandila.” Mbipeta kinyi bibatuukile? “Aye nkwikwata kikuba kibadiile, nkwikipa na mulume aaye abaadi naye, aye nkudya.” (Kib. 3:1-6) Abimweneka’shi mu binangu byaye, Eeva baadi alakila kintu kampanda kibamulungwile Satana. Pamutwe pa’shi Satana amulungule kibuwa na kibubi, aye nabeene ngi baadi na kya kwiatshila kitshibilo. Bino mbifwishe masaku akata! Kukidila ku mulwisho wa mulume aaye Adame, “milwisho ibatwelele pa nsenga na milwisho namu ibafwishishe lufu.”—Lom. 5:12, Kilombeno kipya.

14. Bible etukwasha bwa kusuuka lusandji mu mushindo kinyi?

14 Mulwisho ubakitshine Eeva mu lupango lwa Edene taubaadi lusandji nya. Byabya, Yesu baadi mwitudimushe bwa kupela kunangusheena ku myanda ya lusandji. B’akwile’shi: “Ooso atala mukashi na lwabi mmupwe kutambuka naaye mwishimba dyaaye.” (Mat. 5:28) Na dingi, Mpoolo bafundile shi: “Tanukakiibwanga ku myanda ya mbidi, na kwipaana ku ndakalaka yaayo.”—Lom. 13:14.

15. Mbupeta kinyi abutungu shi tulame, na bwakinyi?

15 Ungi muteo ukata nyi nkutungunuka na kunangusheena ku bupeta na kulenguula myanda y’Efile Mukulu. Ba mpeta bakwete kumona bintu byabo bu abibakalwila na ‘mu kwabo kupwandikisha bi bu kimano kyabashy’a kutabuka.’ (Mye. 18:11) Yesu baadi mulonde mwanda auleesha kupatakana kwa muntu “alama bupeta bwaye’ye nabeene pamutwe pa kwibulamin’Efile Mukulu.” (Luk. 12:16-21) Yehowa asangalaa nsaa yatukitshi myanda ayimusankisha. (Mye. 27:11) Twi na muloo ukata bu byadi mwitukumiine mwanda twi balame “bupeta [bwetu] mwiyilu”! (Mat. 6:20) Na dingi kipwano kyetu na Yehowa nyi kintu kimune ki bu bupeta bukata bwatudi nabo.

IKALA OTALUULA BINAGU BYA TWINYONGOSHI

16. Nkinyi kilombeene kwitukwasha nsaa yatudi na twinyongoshi?

16 Banda kupwandikisha twinyongoshi twatupete su atwitatshisha bwa kulama “bupeta [bwetu] pa nsenga.” (Mat. 6:19) Yesu batushishe kileshesho bwa kuleesha shi “kafumbakanyi ka bintu bya pano na lwabi lwa kamono” mbilombeene kwanyiina Eyi dya Bufumu. (Mat. 13:18, 19, 22) Byabekala batuule binangu ku makuta sunga ku ingi myanda, bangi bantu abatungunuka na kupwandikisha’shi myanda ibubi i bya kwibafikila. Byabya, kukutwa kutaluula binangu byetu bya twinyongoshi kwi bya kwitufwishisha nkalakasho ya ku mbidi na mu kikudi. Tukulupileyi mwi Yehowa na kutentekyesha shi “lukalakasho mwishimba dya muntu alumwinyongoshaa, anka eyi dya kalolo adimusangasha.” (Mye. 12:25) Bishima bya kalolo abikankamika byabetulungula kwi muntu mbilombeene kwitusankisha. Kulungula baledi beetu, mwina dibaka neetu, kuuku eetu a p’eshimba alondo miiya y’Efile Mukulu myanda ayitukalakasha nkulombeene kwitukwasha bwa kupudisha twinyongoshi.

17. Yehowa etukwasha bwa kukambila twinyongoshi naminyi?

17 Takwi muntu mulombeene kupusha twinyongoshi twetu kalolo kukila Yehowa nya. Mpoolo bafundile shi: ‘Tanwinyongolanga pa mwanda wa kintu sunga nkimune, anka, mu myanda yoso, tuulayi nkalo yenu [mu nteko] kwi Efile Mukulu na bishima bya lutumbu; na kufukama kw’Efile Mukulu, kwakwa kusubukile kiwukilo kyoso, akukalama mashimba eenu na mitentekyesho yeenu mu Kidishitu Yesu.’ (Fid. 4:6, 7, Kilombeno kipya 2014) Banda kwela binangu bwa baaba booso bakwete kwitukalwila ku masaku a mu kikudi—bu beena Kidishitu neetu, bakulu, mpika a kishima, miikeyilu, Yesu, na Yehowa namwinyi.

18. Kunangusheena nkulombeene kwitukwasha naminyi?

18 Nka bu bibatukatuka mu kumona, kunangusheena nkulombeene kwitukwasha bwa kwambula ngikashi y’Efile Mukulu bu kifulo. (1 Tim. 1:11; 1 Yo. 4:8) Atwikala na muloo, su tubaleesha kifulo kya binyibinyi, su atutala bipeta bi kutuusha bikitshiino byetu, na kukatusha twinyongoshi twi kushimisha muloo wetu. Byabya tufubeyi kalolo na kyabuntu kitupe Efile Mukulu kya kumona mu binangu myanda yatudi bakulupile na kwambula kifulo, kalolo, binangu, na muloo wa Yehowa.—Lom. 12:12.