Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

mustafahacalaki/DigitalVision Vectors via Getty Images

SHALAYI BAPASUKIE!

Biamo abifubu bu bi na binangu​—Mbilombene kukuasha su nkuluisha?​—Bible akula kinyi?

Biamo abifubu bu bi na binangu​—Mbilombene kukuasha su nkuluisha?​—Bible akula kinyi?

 Mu mafuku ashaale, bakunkushi ba mu nsenga, bena sianse, na bena teknoloji abekalanga bakule pabitale bukome bui nabo biamo abifubu bu bi na binangu biabetamina bu intelligence artificielle (IA). Sunga mbiabekele baleshe bukuashi buabio, abekalanga dingi baleshe moo wabadi nao pabitale biabadi balombene kuibifubisha bibubi.

  •   “Biamo abifubu bu bi na binangu nyi nkintu kikata kia teknoloji kilombene kukuasha bua kulongamisha nshalelo a bantu . . . Bino biamo dingi mbilombene kufuimisha masaku pabitale kukaluila kua bantu, kuluisha matalua a bantu sunga mianda ifuame ya muntu, na kutakula bantu mu kukutua kukulupila bukunkushi bua demokrasi.”​—Kamala Harris, kindonda kia prezida a mu États-Unis 4/5/2023.

  •   Kingi kisaka kia ba doktere ba mu nsenga ishima kiabekalanga bakunkushe kui doktere Frederik Fedrspiel, akikalanga kileshe bino mu muisambo awikalanga utuuki mu jurnale a (BMJ Global Health a muifuku dia 1/5/2023): “Sunga biamo abifubu bu bi na binangu bikuete kutuusha bipeta bibuwa pabitale kubuka bantu, bikuete kufuisha masaku ebungi ku bukome bua mbidi bua bantu na pabitale kuikala kua muntu biya.”

  •   “Biamo abifubu bu bi na binangu mbalombene kuibifubisha bua kupalakasha mikandu ya madimi. Mu mafuku apeela’mu abikala pangi bu masaku pabitale kukimba mudimo. Bangi bantu ba’sha binangu abakitaa bino biamo abalesha’shi, nfudiilo a bioso abikekala bu masaku kui bantu.”​—The New York Times, 1/5/2023.

 Mu mafuku e kumpala atukamono su bantu abakafubisha biamo abifubu bu bi na binangu bua kuibakuasha sunga kuibaluisha. Bible akula kinyi?

Buakinyi bintu biabadi bakite kui bantu abitakulaa bantu mu kuipusha nka bu’shi tabe mu kukaluila

 Bible alesha buakinyi bantu ta mbalombene kushinkamisha’shi, kuenda kuabo kua kumpala mu mianda ya teknoloji abekufubisha nka bua kukita mianda ibuwa.

  1.  1. Sunga nsaa ikale bantu na binangu bibuwa, ta mbalombene kubadiila kuuka’shi, bikitshino biabo abituusha bipeta bibuwa sunga bibubi nya.

    •   “Muntu kampanda ee kumona’shi eyikashi dyaaye ndilulame, anka kuunyim’a byooso adimufisha ku lufu.”​—Nkindji 14:12.

  2.  2. Muntu te na matalua ku mushindo w’abakitshi na bintu biadi mupue kui bangi.

    •   “Ami, nabende mufubo ooso wandi mukite muushi a nguba, dingi wandekyela muntu ampyaana. Nnaanyi awuku’shi eekala sha-tudingi sunga shii-na-kinangu? Eekala mfumw’a mufubo wande ooso, wangikala mukite na tudingi twande muushi a nguba. Naa kyakya nyi mbisumanga.”​—Mulungudi 2:18, 19.

 Kuno kukutua kua bishinkamiisho akushinkamisha’shi tui na lukalo lua kukunkushibua na Mupangi etu.

Kuatudia kutuula lukulupilo luetu

 Mupangi etu mmulee’shi t’akatadiila bantu sunga teknoloji aabo buadia kubutula nsenga sunga bantu.

  •   “Nsenga namu ayiikala-panka looso.”​—Mulungudi 1:4.

  •   “Balulame abapete eumbo, abeemushaala looso.”​—Misambo 37:29.

 Ku bukuashi bua Bible, Mupangi etu kuete kuitukunkusha ku nshalelo ebuwa na a butaale mu mafuku aafiki. Bua kulonga bibungi pabitale akiamba Bible, badika miisambo ayambashi: “Existe-t-il un guide fiable?” na “Lukulupilo lua binyibinyi bua nshalelo ebuwa mu mafuku e kumpala.”

a Mbiatshibue mu muisambo awamba’shi: “Threats by Artificial Intelligence to Human Health and Human Existence,” wabadi batuushe kui Frederik Federspiel, Ruth Mitchell, Asha Asokan, Carlos Umana, and David McCoy.