Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

SHAPITRE 26

Efile Mukulu ‘akumiinaa kulekyela milwisho’

Efile Mukulu ‘akumiinaa kulekyela milwisho’

1-3. (a) Mbushito kinyi bubaadi nabo Daavide mwishimba, na mushindo kinyi ubaadi musambibwe kwishimba? (b) Su tubakitshi mulwisho, mbushito kinyi bwatudi balombeene kwikala nabo mwishimba, anka nkishinkamiisho kinyi akitupa Yehowa?

 DAAVIDE, mufundji a misambo, baadi mufunde shi: “Bito byande bibaakidi mutwe wande; abinneemeena ngofu ikile, bu kintu ki bushito. Ne mufwambukye, musoosekye ooso.” (Misambo 38:5, 9) Daavide baadi mupushe bi bushito bwa kondo k’eshimba akamutopeka. Kadi baadi musambibwe kwishimba. Bamwene shi sunga mbyabidi shi Yehowa mmushikwe milwisho, ta mMushikwe muntu bapono mu milwisho nya su belanga kwishimba na balekye milwisho. Bu bibaadi na lukumiino shi Yehowa akumiina kufwila baaba abelanga ku mashimba lusa, Daavide baadi mwambe shi: “Obe, e Yehowa . . . okumiinaa kulekyela milwisho.”​—Misambo 86:5NWT.

2 Su tubakitshi mulwisho, twi balombeene kwikala n’eshimba disaasukye na kusemuna bushito bwa kondo k’eshimba aketutopeka. Kupusha byabya kwishimba kwibuwa. Nkulombeene kwitukwasha bwa kukita myanda ayitungu kukita bwa kulumbuula bilema byetu. Anka, kwi angi masaku: kwinyongola kukilekile pa mwanda wa bito byetu. Eshimba dyetu aditutopeka ndilombeene kwitufwisha mu kupwandjikisha shi Yehowa tamulombeene kwitulekyela milwisho yetu sunga twelanga mu mushindo kinyi. Su twapeta “kinyongwa kikile bukata” pa mwanda wa bito byetu, Satana mulombeene kutompa kwitutuma bwa kutadiila byooso, kupwandjikisha shi Yehowa tetwata dingi na muulo nya, na dingi shi tatwi balombeene dingi kumufubila.​—2 Beena-Kodinto 2:5-11.

3 Byabya nyi bi mmweneno a Yehowa su? Nya! Lusa lwa kulekyela milwisho ngungi mushindo aulesha kifulo kikata kya Yehowa. Mwiyi dyaaye, etushinkamisha shi su tubelanga n’eshimba dimune, akumiina kwitulekyela milwisho yetu. (Myeele 28:13) Bwashi tatupwandjikishanga shi Yehowa ta mulombeene kwitulekyela milwisho yetu, tubande kutala bwakinyi alekyelaa milwisho na mushindo webikitaa.

Bwakinyi Yehowa ‘akumiinaa kulekyela milwisho’

4. Yehowa atentekyeshaa kinyi pabitale byatudi bakitshibwe, na mushindo kinyi wabishintuula mushindo wetukitshiinaa myanda?

4 Yehowa auku pafudiile ngobesha yetu. Mukanda wa Misambo 103:14 awamba shi: “Auku kalolo kyakya kyabadi betubumbe nakyo, mmushinguule shi twi lufuufi.” Tamulube shi twi bipangwa bifikye ku lufuufi, bibofule pa mwanda wa kukutwa kwa kupwidika nya. Mayi a shi auku “kyakya kyabadi betubumbe nakyo” aetutentekyesha shi Bible apwandjikisha Yehowa na muntu abumbaa mabuka na atwe bu ema byabumbu. (Yeelemiya 18:2-6) Mbûfi Mukata atshimbishaa mushindo wa kwitukitshina myanda muyiile kubofula kwetu na mbidi yeetu ya milwisho pabitale mushindo watulondo sunga kukutwa kulonda bukunkushi bwaye.

5. Mushindo kinyi wi mukanda wa Beena-Looma aulesha bi bukome bwa mulwisho?

5 Yehowa auku bi bukome bwa mulwisho. Eyi dyaaye adilesha mulwisho bu bukome bukile bukata abulwiya nabo muntu mpa na ku lufu. Bukome bwa mulwisho mbufudiile pekunyi? Mu mukanda wa Beena-Looma, Mpoolo mutumibwa apatuula shi: Twi “ku bupika bwa mulwisho,” anka bu basalayi be mu bupika bwa mukata abo (Beena-Looma 3:9); mulwisho ‘ngudye bufumu’ kwi bantu nka bu nfumu (Beena-Looma 5:21); milwisho “i munda” mwetu (Beena-Looma 7:17, 20); “mwiya” wayo ukwete kufuba mudimo mwatudi, autompo kukunkusha nshaleelo etu. (Beena-Looma 7:23, 25) Mulwisho wi na bukome bwikashaa ku mbidi yetu ikutwe kupwidika!​—Beena-Looma 7:21, 24.

6, 7. (a) Yehowa amonaa baaba abakimbi lusa lwaye na mashimba enyongole naminyi? (b) Bwakinyi tatwi balombeene kwamba shi sunga nnaminyi Yehowa akyebe kwitufwila lusa?

6 Kadi, Yehowa auku shi atwe tatwi balombeene kumukokyela kalolo mu byooso nya, sunga twekala na lukalo lwa kwibikita n’eshimba dimune. Etushinkamiisha na kifulo kyooso shi su atukimbi lusa lwaaye na mashimba asoosekye, akyebe kwitulekyela milwisho yetu. Mukanda wa Misambo 51:17 awamba shi: “Mulambu ausangash’Efile Mukulu nyi eshimba diinyongole; Efile Mukulu, toosumbusheenaa eshimba diinyongole na disaasukye.” Yehowa tamulombeene kusumbusheena, sunga kwikumba eshimba “diinyongole na disaasukye” pa mwanda wa kwitopeka bwa bito kampanda nya.

7 Anka, bino abilesha shi twi kupwandjikisha shi sunga nnaminyi Yehowa akyebe kwifwila lusa, na twi kutungunuka na kukita milwisho su? Nya! Yehowa talondaa penda abipusha muntu kwishimba nya. Lusa lwaaye lwi na nfudiilo. Tamulombeene kulekyela milwisho ya baaba abatungunuka na kukita milwisho pa bukopo, kushii kwilanga. (Beena-Ebreeyi 10:26) Na dingi, nsaa yamono eshimba dya muntu ndiinyongole, akumiinaa kumulekyela milwisho yaaye. Tubande binobino kutala angi mayi abadi bafunde mu Bible bwa kulesha uno ungi mushindo wibuwa aulesha kifulo kya Yehowa.

Mushindo kinyi aulekyelaa Yehowa milwisho yetu?

8. Twi kwamba shi Yehowa akitaa kinyi palekyela milwisho yetu, na ndukulupilo kinyi lwakitupa?

8 Daavide baadi mwambe shi: “Nakusokwelêle mulwisho wande, ntshi mukufye bubi bwande, ooo. . . . Obe namu bondekyelêle wawa mulwisho.” (Misambo 32:5EEM) Kishima kyabadi baluule shi “bondekyelêle” akifiki ku kishima kya kina Ebreeyi akipatuula “kutentuula” sunga “kusemuna.” Pano akilesha kutentuula kwa “kwitopeka, mulwisho, kutupilwa kwa miiya.” Byabya, bi nka bu shi milwisho ya Daavide ngitentuulwe. Bino abitshimbisha bushito bwa kwitopeka bubaadi Daavide musemune. (Misambo 32:3) Atwe namu twi balombeene kutuula lukulupilo mwi Efile Mukulu akashaa milwisho ya baaba abakimbi lusa lwaye pa’bo kutuula lukumiino mu mulambu wa Yesu wa nkuulo.​—Mateo 20:28.

9. Yehowa atulaa milwisho yetu ku bula bwi naminyi?

9 Daavide baadi mwakule angi mayi aalesha mushindo aulekyelaa Yehowa milwisho; bambile shi: ‘Bu bi bula bwi pankatshi a kutunduka nguba na kupona nguba, nyi bi bula bwa kw’asumbulâ myanda y’atwikalanga bamusôle.’ (Misambo 103:12EEM) Mbula kinyi bwi pankatshi pa kutunduka nguba na kupona nguba? Twi kwamba shi bula bwi pankatshi pa kutunduka nguba na kupona nguba nyi mbula bwatushi balombeene kupwandjikisha; nyi mbalo ibidi ishi ilombeene kwipeteena. Ungi muntu apatuulaa bishima bya mu Bible amba shi ano mayi aalesha “bula bukile; bula bwatushi balombeene kupwandjikisha.” Mayi abaadi Daavide mufunde ku bukwashi bwa kikudi kiselele aetulungula shi nsaa ayilekyela Yehowa mulwisho, atulaa milwisho yetu kula kwatushi balombeene kupwandjikisha.

“Milwisho yeenu . . . aifiki itooka selele bu mulemba wa kasàngu”

10. Nsaa ayitulekyela Yehowa milwisho yetu, bwakinyi tabitungu shi twipushe bu’twe bakii na matoba a milwisho mu muwa wetu nya?

10 Kasha tobotompele kukaasha katoba ke ku kilamba kitooka? Pangi kaaka kabaadi kashaale akamweneka, aku namu boodi mwitatshishe ngofu bwa kwikakaasha. Tala mushindo wi Yehowa alesha byaadi mulombeene kulekyela milwisho: “Su milwisho yeenu ii pididi bu bwisha, aifiki itooka selele bu mulemba wa kasàngu. Su ngimonga bu nkula, ailangalanga bu bwaa bwa mikooko.” (Yeeshaya 1:18) Kishima “bwisha” akilesha kumonga kukile bukopo. a “Nkula” nyi abaabadi abeele naaye malangi ku bilamba. (Naume 2:3) Tatwi balombeene kukaasha etoba dya mulwisho ku bukome bwetu’twe banabeene nya. Kadi Yehowa mulombeene kukaasha milwisho i bu bwisha na bu nkula, aye mmulombeene kwiyikasha itooka bu kasàngu na bu bwaa bwa mikooko. Nsaa ayitulekyela Yehowa milwisho yetu, tabitungu shi twipushe bu’twe bakii na matoba a milwisho mu muwa wetu nya.

11. Mushindo kinyi wi Yehowa mmusumbule milwisho yetu ku mongo kwaye?

11 Mu musambo ubaadi Ezekyase muyimbe bwa kutumbula Efile Mukulu kunyima kwa’ye kumupaasha ku mukumbo wa lufu, balungwile Yehowa shi: “Bosumbula milwisho yande yooso ku mongo kwobe.” (Yeeshaya 38:17) Pano abalesha Yehowa bu ata milwisho ya muntu belanga na kwiyituula ku mongo Kwaaye kwashii mulombeene kwiyimona sunga kwiyinangushena dingi. Ungi mukanda aulesha shi, mwanda wabesambila pano aulesha shi: “We mukite milwisho yande nka bu ishibaadi ikitshikye.” Uno mwanda tawitunyingisha ku mashimba su?

12. Mushindo kinyi ubaadi Mika muleshe shi su Yehowa balekyela milwisho, eyikaasha bwa looso?

12 Pabaadi mwakule pabitale mulayilo wa Yehowa wa kulumbuula myanda, mutemuki Mika baadi muleshe n’eshimba dimune shi Yehowa akyebe kulekyela milwisho ya bantu abelanga ku mashimba: “Bakupwandjikishe n’Efile Mukulu kinyi, . . . obe akumbaa matombo meeso . . . bwa kifulo kya bashàale, bupyaanyi bwaye? . . . Osumbula bito byaabo byooso muushi a mbuu.” (Mika 7:18, 19) Banda kupwandjikisha kibaadi kilombeene kupatuula bino bishima mu aa mafuku. Kubaadi mushindo wa kutuusha kintu kyabadi baase “muushi a mbuu”? Bishima bya Mika bibaadi abilesha shi su Yehowa balekyela milwisho, eyikaasha bwa looso.

13. Mayi a Yesu a shi “Wetulekyele mabaasa etu” aalesha kinyi?

13 Yesu baadi mwisambe pabitale kipwano ki pankatshi pa muntu beyapula makuta na yaawa abadi beyapushe bwa kulesha mushindo aulekyelaa Yehowa milwisho. Yesu etulungula bwa kuteka shi: “Wetulekyele mabaasa etu.” (Mateo 6:12Kilombeno kipya 2009) Byabya Yesu baadi mupwandjikishe milwisho na mabaasa. (Luuka 11:4) Nsaa yatukitshi mulwisho, atwikala bu “basha mabaasa” a Yehowa. Pabitale akilesha kishima kya kina Greke kyabadi baluule bu “kulekyela,” ungi mukanda awamba shi akilesha “kukaasha, kutadiila ebaasa, kushi kwiditeka dingi.” Bi nka bu’shi nsaa ayilekyela Yehowa milwisho, akumuna ebaasa dibatudi na kya kufuta su ta mmwitulekyele. Byabya basha milwisho abelanga mbakumbeene kusambibwa ku mashimba. Yehowa ta mukumbeene dingi kuteka bwashi tufute ebaasa dyadi mupwe kukumuna nya!​—Misambo 32:1, 2.

14. Kwamba shi “biakushimiibwa milwisho yenu” akulesha kinyi?

14 Mbaleshe dingi mushindo aulekyelaa Yehowa milwisho mu mukanda wa Bikitshino 3:19 (Kilombeno kipya 2009): “Elangyeyi na nwalulukye, biakushimiibwa milwisho yenu.” Bino bishima byabadi baluule pano abifiki mu kishima kya kina Greke kilombeene kulesha “kukomba, . . . kukumuna sunga kubutula.” Bangi bantu abapatuulaa bishima, abamba shi uno ngakwilo alesha kushima byabashimaa bifundwe kwibaya. Mushindo kinyi wabidi bilombeene kukitshika? Mu mafuku a kala abaadi abafundu na bintu bisangishe makala, maka a ingi mitshi na mema. Kunyima kwa kufunda na bino bintu, muntu mulombeene kwata enyuka bwa kushima bifundwe byooso. Bino abilesha kalolo bi lusa lwa Yehowa. Nsaa yalekyela milwisho yetu, e nka bu ata enyuka bwa kwiyishima.

15. Yehowa akyebe shi tuukye kinyi pabitale aye nabeene?

15 Patunangushena pabitale bino bileshesho byooso bya mushindo aulekyelaa Yehowa milwisho, tabimweneka shi Yehowa akumiina bwashi tuukye shi akumiina kulekyela milwisho yetu su bamono shi tubelanga n’eshimba dimune su? Tatwi na kya kutshina shi akyebe kwitutopeka dingi bwa ino milwisho mafuku aafiki nya. Uno mwanda mbeuleshe mu kingi kintu kyabesamba mu Bible pabitale bukata bwa lusa lwa Yehowa: Nsaa yalekyela milwisho, eyilubu.

Yehowa akumiina bwashi tuukye shi ‘akumiinaa kulekyela milwisho’

‘Milwisho yaabo ntaneyitentekyesha dimo nya’

16, 17. Nsaa ayamba Bible shi Yehowa aulubaa milwisho yetu, akyebe kwamba kinyi, na bwakinyi wamba byabya?

16 Yehowa baadi mulee pabitale baaba abekala mu kilombeno kipya shi: “Neebabwikiila milwisho yaabo, kito kyaabo, ntaaneekitentekyesha dimo nya.” (Yeelemiya 31:34) Bino abilesha shi nsaa ayilekyela Yehowa milwisho ta mmulombeene dingi kobesha kwiyitentekyesha su? Nya, ta mbilombeene kwikala byabya nya. Bible etulungula pabitale milwisho ya bantu bebungi babaabadi balekyele milwisho yaabo kwi Yehowa, bu kileshesho Daavide. (2 Samwele 11:1-17; 12:13) Yehowa kyatentekyesha dingi pabitale milwisho ibaabadi bakite. Milwisho yaabo, mushindo ubaabadi belangye mpa na mushindo ubaadi Yehowa mwibalekyeele yanka, ngifundjibwe mu Bible bwa kwitukwasha. (Beena-Looma 15:4) Byabya, Bible akyebe kupatuula kinyi pamba shi Yehowa ‘tatentekyeshaa’ milwisho ya baaba baadi mulekyele?

17 Kishima kya mu kina Ebreeyi kyabadi baluule bu ‘kutentekyesha’ takilesha penda kwalusha mu binangu myanda ya kala nya. Ungi mukanda (Theological Wordbook of the Old Testament) awamba shi akilesha dingi “kwalukuula bwa kukita kintu kampanda pabitale yaaya myanda.” Byabya, ‘kutentekyesha’ milwisho akulesha kwiyitopeka dingi sunga kunyoka muntu bwayo. (Osee 9:9) Kadi nsaa ayamba Efile Mukulu shi ‘milwisho yaabo ntaneeyitentekyesha dimo nya,’ akyebe kwitushinkamiisha shi palekyeela basha milwisho abelanga, tamulombeene dingi kwibanyoka bwa yaaya milwisho nya. (Ezekyele 18:21, 22) Byabya Yehowa alubaa mu mushindo washii mulombeene dingi kutentekyesha milwisho yetu bwa kwitutopeka sunga kwitunyoka. Mashimba etu taetunyingi pa kumona shi Efile Mukulu alekyelaa milwisho yetu na kwiyiluba su?

Kadi nkalakasho ayifiki ku ino milwisho?

18. Bwakinyi kulekyela kwa milwisho kwa Yehowa takulesha shi yawa sha milwisho belanga takyebe dingi kupeta nkalakasho ayifiki ku milwisho yaaye?

18 Kukumiina kwa kulekyela milwisho kwa Yehowa akulesha shi yawa sha milwisho belanga takyebe dingi kupeta nkalakasho ayifiki ku milwisho yaaye su? Nya. Tatwi balombeene kukutwa kupeta dinyoka dya milwisho yetu nya. Mpoolo baadi mufunde shi: “Akikunu muntu, ngi kyaawumbula.” (Beena-Galate 6:7) Twi balombeene kupeta nkalakasho ayifiki ku bikitshino byetu bi bubi. Bino tabilesha shi kunyima kwa kwitulekyela milwisho Yehowa etutuminaa ino nkalakasho bwa kwitunyoka nya. Apafiki nkalakasho kampanda, mwina Kidishitu te na kya kwamba shi: ‘Pangi Yehowa kwete kunyoka pa mwanda wa milwisho yande ya kala.’ (Jaake 1:13) Na dingi, Yehowa tamulombeene kwitukalwila ku nkalakasho ayifiki ku bikitshino byetu bi bubi. Bu kileshesho, kutshibika kwa dibaka, eyimi dyatushii bakumiine, maladi aafiki mu kusangisha kwa mbidi, kushimisha kwa kineemo kyatwikalanga nakyo​—nyi myanda ibubi ayifiki ku milwisho ikumbeene muntu kupeta. Tutentekyeshe shi sunga kunyima kwa Yehowa kulekyela milwisho ya Daavide pabitale mwanda wa Betsabe na Uriya, Yehowa tabaadi mukalwile Daavide ku nkalakasho ayifiki ku milwisho yaaye nya.​—2 Samwele 12:9-12.

19-21. (a) Mushindo kinyi wi mwiya wi mu Beena-Levi 6:1-7 ubaadi aukwasha muntu abadi balwishishe mpa na yawa mukite mulwisho? (b) Su bangi mbatapikye ku mashimba pa mwanda wa milwisho yetu, Yehowa ekala na muloo su tubakitshi kinyi?

19 Milwisho yetu ngilombeene kutwala ingi nkalakasho, bikishekishe su bangi mbatapikye ku mashimba bwa milwisho yetu. Twate kileshesho, mwanda wabetulondela mu Beena-Levi shapitre 6. Pano Miiya ya Moyiise ayisambila pabitale muntu bakitshi mulwisho ukata pa’ye kwiba kintu kya mukwabo mwina Isaleele, kumunyenga, sunga kumudimba. Muntu bakitshi mulwisho mukumbeene kupela, mpa na kukita tutshipo twa madimi. Byabya buno mbukamonyi bwa muntu umune abukimbi kuponesha ungi. Anka, kunyima, muntu bakitshi bubi mulombeene kubanga kwitopeka mwishimba na kufika mu kusokoola milwisho yaaye. Bwashi Efile Mukulu amulekyele milwisho yaaye, e na myanda isatu ayitungu kukita: kwalusha bintu byekeele mwate, kutenteka kyakatano kya muulo wa bintu byekeele mwibe, na kutuusha mukooko ulume bu mulambu bwa mulwisho waaye. Akupu, miiya ayamba shi: “Apamukitshina tshiite-mwakwidi, kumpala kwa Yehowa, mushìnga wa kumusompoola nawo, milwisho yaaye ngimushimiishwe.”​—Beena-Levi 6:1-7NWT.

20 Uno mwiya ubaadi aulesha lusa lwa Yehowa. Ubaadi aukwasha muntu abadi bayibe, mwanda abamwalwisha bintu byaaye na baadi ashaala n’eshimba ditaale bu bi yawa muntu aye nabeene bakumiina mulwisho waaye. Mwiya ubaadi dingi aukwasha yawa muntu ekeele na kondo k’eshimba akamukalakasha na kamutume bwa kukumiina kilema kyaaye na kulumbuula myanda. Na dingi, su ta mukite byabya Efile Mukulu ta mmulombeene kumulekyela milwisho yaaye nya.

21 Sunga byekala shi tatwi mu Miiya ya Moyiise, ino Miiya ayitulesha bi binangu bya Yehowa, mpa na pabitale kulekyela kwa milwisho. (Beena-Kolose 2:13, 14) Su bangi mbatapikye ku mashimba pa mwanda wa milwisho yetu, Efile Mukulu ekala na muloo su atwitatshisha bwa kulumbuula myanda. (Mateo 5:23, 24) Pangi abitungu kukumina kito kyetu, na kuteka muntu atudi balwishishe lusa. Akupu twi balombeene kuteka lusa kwi Yehowa kukidila ku mulambu wa nkuulo wa Yesu na kwikala na lukulupilo shi Efile Mukulu etulekyela milwisho yetu.​—Beena-Ebreeyi 10:21, 22.

22. Nkinyi kikumbeene kufika pamune na kulekyelwa kwa milwisho?

22 Anka bu nambutwile sha kifulo, Yehowa mukumbeene kulekyela milwisho na kwitupa dinyoka dilombane. (Myeele 3:11, 12) Mwina Kidishitu belanga kwishimba mulombeene kushimisha kineemo kya kufuba bu mukulu, mufubi a midimo, sunga bu mufubi a nsaa yooso. Mmukumbeene kupusha bubi kwishimba pa kushimisha munda mwa mafuku ano mashito abaadi mufule. Anka, dino dinyoka, tadilesha shi Yehowa tamwitulekyele milwisho yetu nya. Abitungu tutentekyeshe shi dinyoka dya Yehowa adilesha shi mwitufule. Kwidikumiina na kwidilonda kwi nka bwa buwa bwetu.​—Beena-Ebreeyi 12:5-11.

23. Bwakinyi tatwi balombeene kupwandjikisha shi Yehowa ta mulombeene kwitufwila lusa, na bwakinyi abitungu tulonde kileshesho kyaaye kya kulekyela milwisho?

23 Muloo kinyi watudi nao pakumona shi Yehowa ‘akumiinaa kulekyela milwisho’! Sunga twekala bakite milwisho kinyi, tatupwandjikishanga shi Yehowa ta mulombeene kwitufwila lusa nya. Su tubelanga ku mashimba, tubakitshi byooso abitungu kukita bwa kulumbuula myanda, na kwela nteko n’eshimba dimune bwa kuteka kulekyelwa kwa milwisho pa kukidila ku mase a Yesu abaadi apongolokye, twi balombeene kwikala na lukulupilo shi Yehowa akyebe kwitulekyela yanka. (1 Yowano 1:9) Tulonde kileshesho kyaaye kya kulekyela milwisho mu nshalelo etu na bakwetu. Na dingi, su Yehowa, aye shi mulombeene kukita mulwisho, akumiina kwitulekyela milwisho yetu, atwe bantu basha milwisho tatwi na kya kwifwilena lusa su?

a Ungi muntu apatuulaa bishima bya mu Bible amba shi bwisha “bubaadi abulesha elangi dishy’aditokolokaa sunga dishy’adikatukaa. Takwi kintu kilombeene kwibukaasha ku kilamba, sunga ndume na mpeshi, sunga kwikitumpa na kwikifwala mafuku ebungi.”