Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

SHAPITRE  5

Bya kwikala kula na uno ndumbulwilo

Bya kwikala kula na uno ndumbulwilo

“Tanwi ba pa nsenga.” —YOWANO 15:19, Kilombeeno kipya 2014.

1. Bufuku bwa muladilo wa lufu lwaye, Yesu baadi ekalakasha bwa kinyi?

BIBADI bufuku bwa muladilo wa lufu lwa Yesu. Baadi auku shi taadi pepi na kuleka balongi baye, na baadi ekalakasha ngofu bwa abikekala nshalelo aabo mu mafuku aafiki. Bebalungwile shi: “Tanwi ba pa nsenga ooo.” (Yowano 15:19) Kunyima, baadi mwibatekyele kwi Nshaaye’shi: “Ta mba pa nsenga bu bianshii mwikale’mi a pa nsenga.” (Yowano 17:15, 16) Yesu baadi akyebe kwakula kinyi?

2. “Nsenga” ibaadi ayisambila Yesu ayipatuula kinyi?

2 “Nsenga” y’abesambila pano, mbatu bashabauku Efile Mukulu be ku bukunkushi bwa Satana. (Yowano 14:30; Beena-Efeso 2:2; Shake 4:4; 1 Yowano 5:19) Mbikunyi byatushakwikala ba “pa nsenga”? Mu uno shapitre, atukyebe kwisambila mishindo i bungi: Yatushalaa na lulamato ku Bufumu bw’Efile Mukulu na kupela kutwelakana mu myanda ya politike. Byatukambilaa kikudi kya pa nsenga. Byatudi na kwiyisha mu nfwadilo na ntshibisho etu a nyene, na twi na nkatshinkatshi mu myanda ya makuta. Na byatufwalaa “biina-ngoshi” byabadi betupe kwi Efile Mukulu.—Tala dingi Mayi a ku nfudilo 16

LAMATA KU BUFUMU BW’EFILE MUKULU

3. Yesu baadi na mweneno kinyi pabitale myanda ya politike?

3 Pabadi Yesu pa nsenga, bamwene shi bantu be na nkalakashi i bungi na nshalelo aabo tabadi mubofule nya. Badi etulu pa mbalo yabo na kukimba bya kwibakwasha. Batwelele mu politike su? Nya. Badi auku shi bantu be na lukalo na Bufumu bw’Efile Mukulu, sunga shi mbulamatadi a Efile Mukulu. Yesu nyi akekala Nfumu a bwabwa Bufumu, na Bufumu nyi bubadi bu mutwe wa mwanda wa bulungudi bwaye. (Ndanyele 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Yesu tabaadi mutwele mu myanda ya politike nya, baadi apele kwimutwelakana misusa yoso. Pabadi Yesu kumpala kwa guvernere Pose Pilato, bambile shi: “Bufumu bwande ta mbwa pano pa nsenga, ooo.” (Yowano 18:36, EEM) Mpa na balondji baye tababaadi abatwelakana mu yanka nya. Mukanda wa On the Road to Civilization ubalesheshe shi, bena Kidishitu ba kala “tababadi balombene kufuba mu biro bya politike.” Lelo uno beena Kidishitu ba binyibinyi bakwete kukita nka byabya. Twi balamate na kululama koso ku Bufumu bw’Efile Mukulu na tatutwelakanaa mu myanda ya politike nya.—Mateo 24:14.

We na ngobesha ya kupatuula bwakinyi we mulamate ku Bufumu bw’Efile su?

4. Bena Kidishitu ba binyibinyi abakwatshishenaa Bufumu bw’Efile Mukulu naminyi?

4 Ba Ambasadere abaleshaa mpala ya mbulamatadi aabo mu dingi eumbo, anka, tabatwelakanaa mu myanda ya politike ya mu dyadya eumbo nya. Bedibwe mwimu, abo be na lukulupilo lwa kumunana na Kidishitu mwiyilu, abekalaa nka byabya. Mpoolo baadi mufundjile bena Kidishitu bedibwe mwimu shi: “Twi batumibwe pa mwanda wa Kidishitu.” (2 Beena-Kodinda 5:20, Esambi dipya 2015) Bedibwe mwimu abaleshaa mpala ya mbulamatadi a Efile Mukulu. Tabatwelakanaa mu myanda ya politike na mu myanda ya mbulamatadi a pano pa nsenga nya. (Beena-Fidipe 3:20) Anka, bedibwe mwimu mbakwashe midiyo ya bantu bwa kulonga myanda itale mbulamatadi a Efile Mukulu. “Ingi mikooko,” i na lukulupilo lwa kwikala na muwa wa loso mu nsenga ipya, ikwete kukwatshishena bedibwe mwimu. Ayo dingi tayitwelakanaa mu myanda ya politike nya. (Yowano 10:16; Mateo 25:31-40) Eyendo shi, bena Kidishitu ba binyibinyi tabatwelakanaa mu myanda ya politike nya.—Badika Yeeshaya 2:2-4.

5. Bwakinyi bena Kidishitu tabendaa mu ngoshi?

5 Bena Kidishitu ba binyibinyi abamonaa bena Kidishitu nabo bu kifuko kyabo na be mu buumune sunga bekala batukile mu maumbo elekene na be na nshalelo mwilekene. (1 Beena-Kodinda 1:10) Su twenda mu ngoshi, atukalu na kifuko kyetu, bena Kidishitu netu, bano babadi betwelele mwiya kwi Yesu wa kwibafula. (Yowano 13:34, 35; 1 Yowano 3:10-12) Kukasha byabya, Yesu balungwile balongi baye bwa shi bafule mpa na beshikwanyi nabo.—Mateo 5:44; 26:52.

6. Bafubi ba Yehowa belambule be na mweneno kinyi pabitale mbulamatadi?

6 Sunga shi tatutwelakanaa mu myanda ya politike, tukwete kwitatshisha bwa kwikala bantu be buwa mu maumbo etu. Bu kileshesho, atunemeka mbulamatadi pa kukookyela miiya yaye na kufuta bitadi. Kadi atupa “bintu bi’Efile Mukulu kwi Efile Mukulu.” (Maako 12:17; Beena-Looma 13:1-7; 1 Beena-Kodinda 6:19, 20) Mu “bintu bi’Efile Mukulu” mwi kumufula, kumukookyela, na kumulangwila. Atukumiina kufwa pamutwe pa kupela kukookyela Yehowa.—Luka 4:8; 10:27; badika Bikitshino 5:29; Beena-Looma 14:8.

KAMBILA “KIKUDI KYA PA NSENGA”

7, 8. “Kikudi kya pa nsenga” nkinyi? Ki na bukitshishi kinyi mwi bantu?

7 Bwa kwikala kula na nsenga ya Satana, tabitungu shi tulekye “kikudi kya pano pa nsenga” bwa shi kitukunkushe. Kyakya kikudi nyi ngyelelo a binangu na mwikelo aufiki kwi Satana, na akikunkusha baaba bashabafubila Yehowa. Kadi bena Kidishitu abakambilaa bino binangu. Nka bu bibambile Mpoolo shi, “tatwi batambule kikudi kya pa nsenga nya, anka tubatambwile kikudi ki’Efile Mukulu.”—1 Beena-Kodinda 2:12, Kilombeeno kipya 2014; Beena-Efeso 2:2, 3; Tala Mayi a ku nfudilo 17.

8 Kikudi kya pa nsenga akitakulaa bantu mu kukimba penda buwa bwabo, kwitatula, n’etombo. Akibatakula mu kupwandikisha shi, tabe na kya kukookyela Efile Mukulu. Satana akumina shi bantu bakite kyoso kyabakyebe kushi kutala kilombeene kukitshika kunyima. Akumina bantu bamone shi “lwabi lwa mbidi na lwabi lwa meso” nyi bintu bi na muulo ukata mu nshalelo. (1 Yowano 2:16; 1 Timote 6:9, 10) Diabulu kwete kukita mwaye moso bwa kudimba bafubi ba Yehowa na kwibatakula mu kunangushena bu’ye.—Yowano 8:44; Bikitshino 13:10; 1 Yowano 3:8.

9. Kikudi kya pa nsenga nkilombene kwitukunkusha naminyi?

9 Anka bi muwa watupuwu, kikudi kya pa nsenga nkitwifunyishe. Su tatwibetatshishe bwa kwikikambila, akikala na bukitshishi mwatudi. (Badika Nkindji 4:23.) Bino bi kubanga mu kipaso kyatushatuuku, bu kukunkushibwa na mweneno a bantu bash’abalangwila Yehowa. (Nkindji 13:20; 1 Beena-Kodinda 15:33) Sunga shi twi kukunkushibwa na bintu bu, pornografi, kutemesha bantu basumbule lukumiino, sunga maasha a kwipikena.—Tala Mayi a ku nfudilo 18.

10. Twi kukita kinyi bwa kukambila kikudi kya pa nsenga?

10 Mbikunyi byatudya kupela kukunkushibwa na kikudi kya pa nsenga? Abitungu tushaale balamate Yehowa na kukunkushibwa na binangu byaaye. Twikale atutekye kikudi kyaye kushii kukoka na kwikala na bi bungi bya kukita mu mudimo watumufubila. Yehowa nyi sha bukome boso mwiyilu na pa nsenga. Atukulupila shi etukwasha bwa kukambila kikudi kya pa nsenga.—1 Yowano 4:4.

IKALA NA NFWADILO ATUMBISHA EFILE MUKULU

11. Kikudi kya pa nsenga akikunkushaa nfwadilo a bantu naminyi?

11 Atulesha dingi shi tatwi ba pa nsenga mu nfwadilo na ntshibisho etu a nyene. Bantu be bungi abafwalaa bwa shi bantu bebatale, bwa kubuusha binangu bya myanda i butete mwi bangi, bwa kulesha etombo, sunga bwa kulesha shi be na makuta e bungi. Bangi bantu t’abekalakashaa pabitale byabamweka nya. Be kusangula kwikala na nfunda sunga kwikala na butshafu. Tatwi balombene kutadiila ino mweneno bwa shi ikale na bukitshishi mu nfwadilo na ntshibisho eetu a nyene nya.

Nfwadilo ande atumbisha Yehowa su?

12, 13. Mmayi kinyi a kulonda alombene kwitukwasha bwa kusangula nfwadilo etu?

12 Bu byatudi bafubi ba Yehowa, atukumina kwikala na nfwadilo mulongame, e selele, e buwa ku meso a bantu, na mulombane bwa mbalo yatudi. Atufwala na “kanemo na kwiyisha,” bwa kulesha shi ‘atutshinyi Efile Mukulu.’—1 Timote 2:9, 10; Yunda 21.

13 Nfwadilo etu e kwambishisha sunga kutumbishisha Yehowa na mwilo waye. Atukumiina kukita “byoso bwa ntumbo y’Efile Mukulu.” (1 Beena-Kodinda 10:31) Kwiyisha akulesha kunemeka mweneno a bangi na byabapusha. Byabya nsaa yatusangula bilamba sunga yatwilumbuula, tutentekyesheyi shi, bitshibilo byetu bi na bukitshishi kwi bangi.—1 Beena-Kodinda 4:9; 2 Beena-Kodinda 6:3, 4; 7:1.

14. Nkinyi akitungu tunangushene nsaa yatusangula bilamba bya kufwala bwa myanda ya mu kikudi?

14 Atufwalaa naminyi nsaa yatudi mu bisangilo sunga mu bulungudi? Atufwalaa bwa shi bantu betumone? Nfwadilo etu akalakashaa bangi su? Atupwandikisha shi nfwadilo mwitutale bupenka bwetu ta mutale ungi muntu? (Beena-Fidipe 4:5; 1 Mpyeele 5:6) Eyendo shi, atukuminaa kwikala buwa bwa mpala, anka kilombene kwitwikasha buwa ngofu nyi ngikashi yetu ya bwina Kidishitu. Ndjo ngikashi yabamonaa kwi Yehowa nsaa y’etutala. Ayilesha byitudi munda, “muntu a muund’eshimba mufwame . . . , e na muulo ukata kumpala kw’Efile Mukulu.”—1 Mpyeele 3:3, 4.

15. Bwakinyi Yehowa tamwitulungule akitungu shi tufwale na bya kulumbuula mbidi yetu?

15 Yehowa ta mwitupe mulongo wa miiya ayilesha byatudya kufwala na byatushakufwala. Anka mmwitupe mayi a kulonda e mu Bible, aetukwasha bwatudya kwata bitshibilo bi buwa. (Beena-Ebelu 5:14) Akumina shi bitshibilo byetu byabikala bikata sunga bipela, bikale bimene pa kifulo kyatudi nakyo bwaye na bwa bangi. (Badika Maako 12:30, 31.) Mu nsenga ishima, bafubi ba Yehowa abekalaa na nfwadilo mwilekene muyile bipikwa byabo na abikumina muntu kufwala. Kuno kwilekena kwi buwa na akusangashaa.

KWIKALA NA NKATSHINKATSHI PABITALE MAKUTA

16. Mweneno a uno ndumbulwilo mmwilekene naminyi na bibalongyeshe Yesu? Nkonko kinyi ayitungu shi twiyele?

16 Lukalo lwa Satana ndwa kutakula bantu mu kumona shi makuta na bintu bya ku mbidi nyi bilombene kwibapa muloo, anka bafubi ba Yehowa abauku shi tabi byabya nya. Twi bakulupile mayi a Yesu abambile shi: “Muwa wa muntu tawi mu bupeta bwaye, sunga eekala na bintu bikile bungi.” (Luka 12:15) Makuta ta ngalombene kwitupa muloo wa binyibinyi nya. Ta ngalombene kwitupa ba kuuku ba binyibinyi, butaale bwa binyibinyi bwa mbinangu, sunga muwa wa loso. Eyendo shi, twi na lukalo lwa bintu bya ku mbidi, na atukumina kwikala na muloo mu nshalelo. Kadi Yesu mwitulongyeshe shi, atwikala na muloo su twi mu kipwano ki buwa n’Efile Mukulu na su lulangwilo lwetu nyi lwi na muulo ukata mu nshalelo etu. (Mateo 5:3; 6:22) Eyipushe shi: ‘Mweneno a ino nsenga pabitale makuta kwete kunkunkusha su? Nkwete penda kwela binangu ku makuta na kwiesambilanga nsaa yooso?’—Luka 6:45; 21:34-36; 2 Yowano 6.

17. Su bosumbula mweneno a uno ndumbulwilo pabitale makuta, nshalelo oobe e kulumbuluka naminyi?

17 Su tubatulu binangu byetu mu kufubila Yehowa na kusuuka mweneno a ino nsenga pabitale makuta, nshalelo etu ekala biya. (Mateo 11:29, 30) Atusangala na byatudi nabyo na kwikala na butaale mwishimba na mu binangu. (Mateo 6:31, 32; Beena-Looma 15:13) T’atwikalakasha ngofu pabitale bintu bya ku mbidi. (Badika 1 Timote 6:9, 10.) Atwikala na muloo wa kupaana. (Bikitshino 20:35) Na nshalelo etu etupa nsaa i bungi yatudya kukisha na baaba batudi bafule. Atulaala mpa na tulo twi buwa.—Mulungudi 5:12.

“BIINA-NGOSHI BILOMBANE”

18. Satana kwete kukimba kwitukita kinyi?

18 Satana kwete kukimba kulwisha kipwano kyetu na Yehowa, nyi bwakinyi abitungu tukite mwetu moso bwa kwikikalwila. Tukwete kulwa na “bikudi bi bubi.” (Beena-Efeso 6:12) Satana na ba demo tabakumina shi twikale na muloo sunga muwa wa loso. (1 Mpyeele 5:8) Bano beshinkwanyi be na bukome, bakwete kulwa netu, anka ku bukwashi bwa Yehowa atutshokola ngoshi!

19. Mukanda wa Beena-Efeso 6:14-18 aulesha “biina-ngoshi” bya bena Kidishitu naminyi?

19 Mu mafuku a kala, basalayi abaadi abafwala biina-ngoshi bwabadya kwishikiila ku ngoshi. Bi mumune na lelo uno, abitungu tufwale “biina-ngoshi” byabadi betupe kwi Yehowa. (Beena-Efeso 6:13) Abitukalwila. Atubadika pabitale bino biina-ngoshi mu Beena-Efeso 6:14-18 shi: “Ikalayi belumbuule, nufwale binyibinyi bu mukaba mu kifuka, fwalayi kululama bu ngabo ikalayi belumbuule bwa kulungula mukandu wi buwa wa kufukama kwiufwala bu bidyato ku ngwa yenu. Bikishekishe, fwalayi ngabo ya lukumiino, eenupa matalwa a kushima kaalo ka mikyetwe ya mubi. Tambulayi kipandjilo bu kifulu na kimpulu a kinupa kikudi ngi kwamba shi, eyi dy’Efile Mukulu, kikudi kinupe bukome bwa kuteka mu bipaso byooso na mu myanda yooso.”

20. Abitungu tukite kinyi bwa shi “biina-ngoshi” byetu bitukwashe?

20 Musalayi su aluba kimune kya ku biina-ngoshi byaye, na kuleka kipindi kya mbidi yaye paasha, mwishikwanyi e kumwasa mukyetwe pa yaya mbalo yadi mulekye. Su atukumina shi “biina-ngoshi” byetu bitushikiile, tatwi balombene kuleka mbalo su ngimune mwasa nya. Abitungu twibifwale nsaa yoso na kwibibamba kalolo. Ngoshi yetu ayitungunuka na p’abakabutula Satana na ba demo baye pa nsenga. (Kibafumbwilwe 12:17; 20:1-3) Byabya su tukwete kulwa na binangu bi bubi sunga kwitatshisha bwa kupudisha kubofula kampanda, tatukokanga!—1 Beena-Kodinda 9:27.

21. Twi kutshokola ngoshi yetu naminyi?

21 Bupenka bwetu tatwi kukila Diabulu bukome nya. Anka twibamukile bukome ku bukwashi bwa Yehowa! Bwatudya kushaala na lulamato, abitungu tutekye Yehowa, tulongye Eyi dyaye, na kwibunga na bakwetu balume na bakashi. (Beena-Ebelu 10:24, 25) Bino bintu abitukwasha bwa kushaala na lulamato kwi Efile Mukulu, na kwikala belumbuule bwa kukalwila lukumiino lwetu.

EKALA MWILUMBUULE BWA KWAKWILA LUKUMIINO LOBE

22, 23. (a) Mbikunyi byatudya kwikala belumbuule bwa kwakwila lukumiino lwetu? (b) Atukataluula kinyi mu shapitre alondo?

22 Abitungu twilumbuule bwa kwakwila lukumiino lwetu nsaa yoso. (Yowano 15:19) Mu ingi myanda, ba Temwe ba Yehowa abekalaa na mweneno mwilekene ngofu na a bantu be bungi. Eyipushe shi: ‘Nashinguulaa kalolo bwakinyi twi na uno mweneno mwilekene na a bangi? Ne mushinkamishe binyibinyi shi abyakula Bible na mpika akishima na mupatulukye mbya binyibinyi su? Ne na muloo wa kwikala Temwe a Yehowa? (Misambo 34:2; Mateo 10:32, 33) Ne kupatulwila bangi myanda yandi mukumiine?’—Mateo 24:45; Yowano 17:17; badika 1 Mpyeele 3:15.

23 Mu myanda i bungi, abetuleshaa kya kukita bwatudya kwikala kula na uno ndumbulwilo. Kadi mu ingi namu ta bi byabya nya. Satana akimbaa bya kwitukwata mu mishindo ilekene. Umune wa ku miteo yaye, nyi nkukisha kwa kapapi. Twi kusangula mushindo wa kukisha kapapi na binangu naminyi? Atukebitaluula mu shapitre alondo.