Minite 60 ya kumpala ya muwa wa mwana tooka kyakatuka mu kutandjikwa, nyi nsaa ayikitshikaa kushintuluka kukata. Bwakinyi? Mwanda kunyima kwa kutandjikwa kwa mwana, abitungu nyina mwana ekale pepi na mwan’aye. Bino abikwasha mwana bwadya kukula kalolo. *

Nkinyi akitakulaa nyina mwana bwadya kulama mwan’aye kalolo? Ungi mulongyeshi a myanda ya ba munganga abetanyinaa bu Jeannette Crenshaw apatuula mu jurnale a The Journal of Perinatal Education shi: Hormone abetanyinaa bu oxytocine ekalaa e bungi mu mbidi kunyima kwa kutanda ngi “akwasha bwa’shi mwana mukashi mutande apushe buwa nsaa yakumu mwana, nsaa yamutala na nsaa yamoomesha.” Ungi hormone atukaa mu yaya nsaa bwa “kukwasha nyina mwana bwadya kunyisha kwiubidishena na mwana na kunyisha kunyingisha kipwano kyabo.” Bwakinyi bino bi na muulo?

Kipwano ki bukopo ki pankatshi pa nyina mwana na mwan’aye nkitukile kwi Mupangi eetu, Yehowa Efile Mukulu. * Nfumu Daavide badi muukye’shi Efile Mukulu ngi badi mumutushe ‘mwifu dyaa nyinaaye’ na kumutula mu bulami bwa maboko a nyin’aye. Batekyele’shi: “Kubanga nkami kyatandjikwa nekêle bu ôbe. Kubanga nki munda mwa taabo, ank’obe ny’Efile ande.”—Misambo 22:9, 10, EEM.

BANDA KUNANGUSHENA: Su Efile Mukulu badi mupangye ano ma hormone mu mbidi ya mwana mukashi bwa’shi ekale apasukila mwan’aye na kumulombesha nkalo yaye na kalolo koso, bino tabilesha’shi Efile Mukulu apasukilaa muntu oso a kwatudi pa bwaye bu byatudi ‘bana b’Efile Mukulu’ su?—Bikitshino 17:29.

Yesu Kidishitu muwukye Mupangi eetu kalolo kukila bantu boso bakwile’shi: “Tatupaana bimusodya bibidi kwikuta dimune su? Na ta kwi sunga nkimune kia munkatshi mwabio akipona paashi kushii kukumina kwa Nsheenu. Sunga nyene ya ku mitwe yenu ngibadikibwe’yo yoso. Byabya tanutshinanga: Anwe nwi na kinemo kukila bimusodya bibungi.”—Mateo 10:29-31, Kilombeeno kipya 2014.

Atwe bantu tatukambaa kubekyeela tonyi tupeela twatumono, na tatubekyelaa nsaa ayipono kamune ka munkatshi mwato paashi. Anka Nshetu a mwiyilu amonaa konyi koso! Mu kwilekeena na bantu, tonyi—sunga  twekala twi bungi—ta kwi sunga nkamune kadi mulube. Byabya dilongyesha dyatupete ndya’shi: Twe mulombene ‘kutshina’ na kwamba’shi Efile Mukulu takwete nkumona. Mu kwilekena na byabya, kwete nkupasukila obe pa bupenka!

Bifundwe abitushinkamisha’shi:

• ‘Meeso a Yehowa ee mbalo yooso, aabeekyeelaa babi na bebuwa.’—NKINDJI 15:3.

• “Meeso a Yehowa ee kwi balulame, na matwi abelekye ku misaase yaabo.”—MISAMBO 34:16.

• “Ne na mulô na kusangala pa mwanda wa kifulo kyobe. Bomono bi malwa ande, bweuku bi kufwambuka kwande.”—MISAMBO 31:8, EEM.

Nkulombene kwikala kwilekena mu muwa wetu su atuuku’shi Efile Mukulu kwete kwitupasukila bwa buwa bwetu na kwitumona atwe boso na kifulo su? Mbilombene kwikala, nka bu Hannah, * a mu Angleterre, apatuula’shi:

“Misusa ibungi nadi napusha’shi Yehowa ta mmunfule na’shi nteko yande teyitemeshaa. Nadi nanangushena’shi bibadi byabya pa mwanda wa’shi ne mukutwe lukumino. Nadi napusha’shi babadi bampe kibawe sunga bu bangilwankane mwanda’shi tshinadi na muulo. Nadi napusha’shi Efile Mukulu tampasukilaa.”

Binobino, Hannah taki na mpaka dingi bwa kifulo na kumupasukila kwa Yehowa nya. Nkinyi kishintuule bino bibadi apusha? Apatuula’shi: “Nemupete kushintuluka ku kapela-kapela. Natentekyesha mwisambo wa mu Bible ubabakitshine takudi bipwa bibungi pabitale mulambu wa nkuulo wa Yesu, uno mwisambo ubadi na bukitshishi ngofu kwandi, na ubankwashishe bwandya kushinkamisha’shi Yehowa mmunfule. Na dingi nsaa yoso yamono’shi baluula ku nteko yande, natushaa mpolo, mwanda ne mushinkamishe’shi Yehowa munfule. Akupu, mu kwilongyela kwande kwa Bible na kutwela kwa mu bisangilo bya bena Kidishitu, ne mulongye myanda ibungi pabitale Yehowa, bumuntu bwaye, na mushindo wapusha pamwanda wetu. Binobino nkwete kumona kalolo bi bukwashi bwa Yehowa na kifulo kyaye kwatudi atwe boso na akumina kupasukila muntu ooso a kwatudi pa bupenka bwaye.”

Myanda yabadi bakule kwi Hannah ayinyingisha bantu. Anka we kushinkamisha naminyi’shi Efile Mukulu auku na atentekyesha byokwete kupusha? Mu mwisambo aulondo atukatalula luno lukonko.