1. Bwakinyi atwamba shi Yehowa nyi mMulungudi a kumpala?

MULUNGUDI, nyi muntu alambukishaa mukandu wibuwa. Yehowa Efile Mukulu ndjo Mulungudi a kumpala a mukandu wibuwa. Kunyima kwa kutomboka kwa baledi betu ba kumpala, Yehowa balungwile mukandu wibuwa wa shi nyoka, uno abetanyina bu Satana Diabulu, akabutudibwa. (Kib. 3:15) Munda mwa bipwa nkama, Yehowa baadi mupe bantu baasha kululama kikudi kyaye kiselele bwa kwibakwasha bwashi bafunde myanda ayilesha mushindo wakasuula eshina dyaaye dibaadi disabuulwe, na mushindo wakalumbuula myanda yooso yabadi bafwishe kwi Satana, mpa na mushindo watukyebe kupeta dingi kyakya kibabadi bashimishe kwi Adame na Eeva.

2. (a) Mikeyilu ayikitaa kinyi mu mudimo wa bulungudi? (b) Yesu mmulekyele balungudi ba mukandu wibuwa kileshesho kinyi?

² Na mikeyilu namu ayilungulaa mukandu wibuwa. Ayo inabeene ayilungulaa mukandu wibuwa, na ayikwashaa bantu bwabadya kwiupalakasha. (Luk. 1:19; 2:10; Bik. 8:26, 27, 35; Bif. 14:6) Kadi twi kwamba naminyi pabitale Mikaele, mukata a ba mikeyilu? Pabaadi pa nsenga bu Yesu, baadi mulekyele balungudi ba mukandu wibuwa kileshesho kikata. Yesu baadi mwipane ngofu mu kupalakasha kwa mukandu wibuwa.​—Luk. 4:16-21.

3. (a) Mmukandu wibuwa kinyi watukwete kupalakasha? (b) Bu byatudi balungudi ba mukandu wibuwa, abitungu tutaluule nkonko kinyi?

³ Yesu baadi mutume balongi baaye bwabadya kwikala balungudi ba mukandu wibuwa. (Mat. 28:19, 20; Bik. 1:8) Mpoolo mutumibwa balungwile Timotee mwina mufubo naaye shi: “Ikala ofubu mufubo wa bu mulungudi a mukandu wibuwa, na kulombasha kalolo mufubo ôbe.” (2 Tim. 4:5, EEM) Mmukandu wibuwa kinyi watukwete kupalakasha atwe balongi ba Yesu? Mmukandu wa bya  binyibinyi aulesha shi Yehowa Nshetu e mwiyilu mmwitufule. (Yo. 3:16; 1 Mp. 5:7) Yehowa Efile Mukulu alesha kifulo ku bukwashi bwa Bufumu bwaye. Byabya twi na muloo wa kulungula bangi shi, booso balamate ku Bufumu, abakokyela Efile Mukulu, na abakitshi myanda ibuwa mbalombeene kwikala mu kipwano kibuwa naaye bu bakuuku baaye. (Mis. 15:1, 2) Na dingi, Yehowa e na lukalo lwa kukaasha makyenga ooso. Akakaasha makyenga ooso a kala e mu binangu byetu. Uno nyi mmukandu wibuwa bwikashaa! (Yesh. 65:17) Bu byatudi balungudi ba mukandu wibuwa, tubande kutaluula myaluulo ku ino nkonko ibidi ikata: Bwakinyi abitungu shi bantu bebungi bapushe mukandu wibuwa? Na mushindo kinyi watudi balombeene kulombasha kalolo mufubo wetu wa bu balungudi?

4. Myanda kinyi yabadi badimbe bantu pabitale Efile Mukulu?

⁴ Bantu bebungi mbebalungule myanda ibungi pabitale Efile Mukulu. Bi nka bu’shi bantu bakwete nkulungula shi nshobe benusumbusheena, obe na kifuko kyenu kyooso. Sunga shi bangi bantu abamba shi abauku myanda yaaye kalolo abakulungula shi ta mmuntu a bantu, e na lufyo, na nsha kifita. Bangi bakwete mpa na kutompa nkushinkamiisha shi olekye kwitatshisha bwa kukimba nshoobe mwanda tafwile. Bi mumune. Bantu bebungi mbebalungule shi Efile Mukulu taukibwa nya na takwi mushindo wa kumuuka, sunga shi akyengeshaa bantu. Bu kileshesho, bangi bakata ba bipwilo abamba shi Efile Mukulu anyokaa bantu bebubi paaye kwibeela mwishiba dya kaalo. Bangi namu abamba shi Efile Mukulu ndjo nsulo ya makyenga akwete kutuuka ku myanda bu kutshinkatshinka kwa nsenga, bipapi bi bukopo na ingi myanda ayikyengesha bantu. Sunga ino myanda ikwete kwipaa bantu bebuwa na bebubi, bakwete kwamba shi Efile Mukulu ndjo kwete kwibanyoka.

5, 6. Malongyesha a evolisio na ingi ndambukisho ya madimi mbitweshe binangu kinyi mwi bantu?

⁵ Bangi abamba shi Efile Mukulu te kwanka nya. Pabitale uno mwanda, tubande kutala malongyesha a evolisio. Bantu bebungi abalongyesha ino myanda abamba shi muwa ngwituukile. Abamba dingi shi takwi Mupangi nya. Bangi abamba mpa na shi muntu nyi ngungi nyema, tatwi balombeene kukanya su atumono muntu akitshi myanda bu nyema. Abalesha shi nsaa i bantu be bukome abamunu bano bashii bukome na kifita kyooso, bakwete penda kulonda miiya ayikunkusha bintu bya pa nsenga. Byabya, tatwi balombeene kukaanya su bantu bebungi abamba shi kukutwa kwa kululama takwi na mpwilo. Kadi, baaba bakumine malongyesha a evolisio mbakutwe lukulupilo.

⁶ Kushi mpaka, malongyesha a evolisio na ingi ndambukisho ya madimi, mbitwadile bantu mpombo mu ano mafuku a ku nfudiilo. (Lom. 1:28-31; 2 Tim. 3:1-5) Ano malongyesha a bantu, tangatwale mukandu wibuwa wa binyibinyi kwi bantu nya. Kadi, anka byabadi bebileshe kwi Mpoolo mutumibwa, “kinangu kyaabo nkibwikilwe kwi mufito, dingi tabee mu muuwa w’Efile Mukulu.” (Ef. 4:17-19) Na dingi, malongyesha a evolisio na angi malongyesha a madimi aashikiila bantu bwashi tabakuminanga mukandu wibuwa aufiki kwi Efile Mukulu.​—Badika Beena-Efeeze 2:11-13.

7, 8. Nkinyi kilombeene kukwasha bantu bwabadya kupusha mukandu wibuwa?

⁷ Bwashi bantu bekale na kipwano kibuwa n’Efile Mukulu, abitungu baukye akilongyesha Bible. Twi balombeene kwibakwasha bwa kupeta myalulo ku nkonko yabakwete kwiyela pabitale Efile Mukulu. Bwa kwibikita twi balombeene kutumika na broshire a Mukandu wibuwa w’Efile Mukulu! Bu kileshesho, twi balombeene kwibalesha nkonko bu ino ayamba shi: “Ndukulupilo kinyi lwatudi nalo bwa bafwe?” na lwashi “Bwakinyi Efile Mukulu mutadiile bubi na makyenga?”

⁸ Mushindo penda umune ulombeene bantu kupusha mukandu wibuwa pabitale Efile  Mukulu na mpàngo yaaye nyi nkulonga kwa Bible. Twi na mwabi ukata wa kukwasha bantu bwa kupeta myalulo ku nkonko yabo. Byabya, bwa kukuma mashimba a bantu batwisamba nabo, abitungu kwibashinkamiisha myanda bwashi beyikumiine, kushi penda kwibalondela yanka. (2 Tim. 3:14) Twi balombeene kwikala atushinkamiisha bantu myanda su atulondo kileshesho kya Yesu. Bwakinyi Yesu baadi mobeshe? Mwanda baadi eele nkonko ayikumu bantu ku mashimba. Mushindo kinyi watudi balombeene kulonda kileshesho kyaaye?

9. Su atukyebe kukwasha bantu mu kikudi, abitungu tukite kinyi?

⁹ Bwakinyi abitungu twikale atwele bantu nkonko mu mudimo wa bulungudi bu bibaadi abikitshi Yesu? Tubande kutala kino kileshesho: Munganga oobe bakulungala shi, e na mwanda wibuwa wa nkulungula. Mmulombeene nkupaasha ku mukumbo oobe su bokumina shi akubaale. We mulombeene kukumiina byamba. Kadi su akulungula byabya kwashii mukwele lukonko su ndumune pabitale mukumbo oobe, we kupusha naminyi? Binyibinyi shi, twe mulombeene kukulupila mwadi nya. Sunga ekala mulongye tulasa twi bungi naminyi, kumpala kwa nkupa bwanga bulombane, abitungu shi akwele nkonko na nkuteemesha bwa kuuka byopusha. Bi mumune na atwe namu su atukumiina kukwasha muntu bwashi akumine mukandu wibuwa wa Bufumu, abitungu tuukye mushindo wibuwa wa kwela nkonko ayikumu bantu ku mashimba. Twi balombeene kwibakwasha nka su tubauku bi binangu byabo pabitale myanda ya mu kikudi.

10, 11. Nkinyi kilombeene kwitukwasha bwa kulonda kileshesho kya mushindo ubaadi Yesu alongyesha?

¹⁰ Yesu baadi auku shi, nkonko isangulwe kalolo ta ngilombeene kukwasha penda mulongyeshi nya, kadi ngilombeene kukwasha mulongi nsaa yabesamba bwashi aluule kalolo. Bu kileshesho, Yesu pabaadi akyebe kulongyesha balongi baaye mwanda utale kwiyisha, babangile na kwibeela lukonko bwa kwibelesha binangu. (Mak. 9:33) Bwa kulongyesha Mpyeele mushindo wa kunangwila ku miiya, Yesu bamwelele nkonko ikumbeene kwikala na myalulo ibungi. (Mat. 17:24-26) Ungi mususa, pabaadi Yesu akyebe kuuka bi mu mashimba a balongi baaye, baadi mwibeele nkonko ibungi bwashi baleshe bi binangu byabo. (Badika Mateo 16:13-17.) Nsaa ibaadi Yesu eele nkonko, tabaadi apa bantu penda binangu nya. Baadi ebakumu ku mashimba, na kwibatakula bwa kukita myanda ipushene na mukandu wibuwa.

¹¹ Nsaa yatulondo kileshesho kya Yesu pabitale kwela kwa nkonko kalolo, twi balombeene kukita myanda isatu. Twi balombeene kutundula mushindo watudi balombeene kukwasha bantu kalolo, twi kobesha kwisamba na muntu apele kuteemesha mukandu wibuuwa, na kulongyesha bantu beeyishe mu mushindo ulombeene kwibakwasha. Tubande kutala bileshesho bisatu abilesha mushindo watudya kwela nkonko bwa kutuusha bipeta bibuwa.

12-14. Mushindo kinyi oodi mulombeene kukwasha mwana mukinga bwadya kuleka kutshina nsaa y’alungula mukandu wibuwa? Tuusha kileshesho.

¹² Kileshesho 1: Su we muledi, nkinyi kyodi mulombeene kukita su mwan’obe e mu bipwa bikile p’ekumi akulungula shi apushaa moo wa kulesha bi lukumiino lwaye nsaa yesamba na beena kalasa naaye? Mushindo kinyi oodi mulombeene kumukwasha bwashi tekalanga atshinyi kwibalungula mukandu wibuwa? Pamutwe pa kumutopeka sunga kumulungula kyadya kwakula, we  mulombeene kulonda kileshesho kya Yesu na kumwela ndambo ya nkonko ikumbeene kumukwasha bwashi aleshe bi mwishimba dyaaye. Mushindo kinyi oodi mulombeene kwibikita?

¹³ Badika na mwan’oobe ingi myanda i mu broshire a Mukandu wibuwa w’Efile Mukulu! Kunyima kwa kutala nkonko i mwisaki dya nfudiilo dya broshire, ipusha mwan’oobe bwashi aleshe lukonko lubamusankisha kukila ingi yooso. Mulungule bwashi eele binangu bwa kumona bwakinyi luno lukonko lubamusankisha ngofu na aleshe mushindo wadi mulombeene kwilupatulwila ungi muntu.​—Lom. 12:2.

¹⁴ Akupu, olungule mwan’oobe shi mulombeene kwisamba na mwina kalasa naaye mu mushindo obwesamba naaye. Mukumbeene kwipusha mwina kalasa naaye kyaadi mukumine pabitale mwanda wabesamba. Bu kileshesho, mukumbeene kumulungula bwashi abadikye paragrafe bwa kwalula lukonko lwa 21, lwi mu mwisambo wa 6 alwamba shi: “Muntu su baafu ekalaa naminyi?” Akupu mwan’oobe mulombeene kumwipusha shi: “Pabaadi Yesu mumubuushe ku lufu, Lazaare baadi mubwele shi mumone myanda kampanda pabaadi mufwe su?” Pangi mwina kalasa naaye akyebe kwamba shi nya. Paapa mwan’oobe mukumbeene kwamba shi: “Su mbyabya, tomono shi twi na kya kukumina shi su muntu baafu tauku dingi kintu su nkimune bu abilesha Bible?” Bwa kukwasha mwana oobe bwashi tekalanga atshinyi nsaa y’esamba na benaye pabitale lukumiino lwaye, bibuwa kwikala okitshi naaye bileshesho abilesha mushindo wa kwisamba na bantu. Su bolongyesha mwan’oobe mushindo wadya kwela nkonko kalolo, okyebe kumukwasha bwa kulombasha kalolo mufubo waaye wa bu mulungudi.

15. Mushindo kinyi watudi balombeene kwela nkonko bwa kwisamba na muntu amonaa shi Efile Mukulu mutadiile makyenga bwa kunyoka bantu?

¹⁵ Kileshesho 2: Mu mudimo wetu wa bulungudi, tukwete kufumankana na bantu abamonaa shi Efile Mukulu mutadiile makyenga  bwa kunyoka bantu. Twi balombeene kumwipusha bwakinyi amba byabya. Kunyima kwa kumuteemesha, twi kumutumbula bu bibalesha shi mutuule binangu ngofu ku myanda itale lukumiino lwaye. Akupu twi kumwipusha su mukumbeene kukumiina kubadika broshire alesha bwakinyi Efile Mukulu mutadiile bubi na makyenga. Su bakumina twi kumulesha broshire a Mukandu wibuwa w’Efile Mukulu! Su twi na mayele, na atwele nkonko kalolo, mukandu wibuwa ngukumbeene kukuma eshimba dya uno muntu.

16. Bwakinyi tatwi balombeene kutadiila mulongi bwashi ekale penda abadika lwalulo mu mukanda watulongo naaye Bible?

¹⁶ Kileshesho 3: Nsaa yatulongo Bible na muntu, tatwi balombeene kumutadiila bwashi abadikye penda byabadi bafunde mu mukanda watulongo naye Bible nya. Su tubakitshi byabya, twi balombeene kumukutshisha kukula mu kikudi. Bwakinyi? Mwanda mulongi abadika lwalulo kushii kunangushena ku lwanka, ta mulombeene kunyinga mu kikudi nya. Mmulombeene kwikala nka bi mutshi auwumu pa mwanda wa kanya, apafiki bitompwanga. (Mat. 13:20, 21) Bwa kupela byabya, abitungu twipushe muntu atulongo naye byapusha pabitale myanda yakwete kulonga. Kimba mushindo wa kuuka su akumina myanda i mwanka. Kintu ki na muulo ukata, nkumukwasha bwashi aleshe su akumiina sunga shi takumiina. Kunyima omukwashe bwashi ekale anangushena ku bukwashi bwa Bifundwe bwashi afumbule malongyesha a binyibinyi aye nabeene. (Eb. 5:14) Su atwele nkonko kalolo, bantu batulongyesha mbalombeene kunyinga mu lukumiino na kwikala na mushindo wa kukambila byooso abikitshi beshikwanyi bwa kwibapambusha. (Kol. 2:6-8) Twi balombeene kukita dingi kinyi bwa kulombasha mudimo wetu wa bulungudi?

17, 18. Nsaa yatwende na muntu mu mudimo wa bulungudi, mushindo kinyi watudi balombeene kufuba pamune?

¹⁷ Yesu baadi mutume balongi baaye babidi babidi mu mudimo wa bulungudi. (Mak. 6:7; Luk. 10:1) Kunyima, Mpoolo mutumibwa baadi mwakule pabitale bantu ‘babaadi afubu nabo’ abaadi ‘balwe pamune [naaye] ngoshi ya kupalakasha mukandu wibuwa.’ (Fid. 4:3, EEM) Muyiile bino abyamba Bifundwe, mu 1953 balungudi ba mukandu wa Bufumu ababangile programe a kulongyesha bangi mu bulungudi.

¹⁸ Su wende na mungi mwina Kidishitu mu mudimo wa bulungudi, mushindo kinyi wanudi balombeene kufuba pamune? (Badika 1 Beena-Kodinto 3:6-9.) Badika mu Bible oobe, verse abakwete kubadika kwi mwinoobe. Ikala oteemesha mulungudi noobe sunga muntu a kwete kulonga naaye nsaa yakwete kwakula. Londesha mwisambo wabo kalolo bwashi su kwi mushindo wa kukwasha mulungudi noobe bwadya kwalula ku lukonko kampanda. (Mul. 4:12) Anka kintu kyoshi mulombeene kukita nkino: Tokumanga kutshiba mwinoobe mwisambo nsaa yakwete kwakula. Su okutwa lwishinko, we mulombeene kubofusha mwinoobe sunga kulwisha binangu bya muntu anwisamba naaye. Ingi nsaa, we mulombeene kutuusha byobe binangu. Anka su we na lukalo lwa kwakula, akula kishima kimune sunga bibidi. Akupu otadiile mwinoobe bwashi afudiishe.

19. Nkinyi akitungu shi tutentekyeshe, na mbwakinyi?

¹⁹ Mushindo kinyi wanudi balombeene kwikwashena panudi mu bulungudi ku nshibo na nshibo? Tomono shi nwi balombeene kwata nsaa ya kwisamba pabitale mushindo wa kulumbuula mufubo wenu su? Tanukumanga kwakula myanda ilombeene kubofusha mashimba a bantu ba mu teritware eenu. Na dingi, tanwikalanga anutala nka penda bilema bya balungudi neenu. (Mye. 18:24) Abitungu tutentekyeshe shi, twi bu mabumba a ema. Yehowa mmwituleshe kalolo kakata pa’ye kwitupa buno bupeta bwa mudimo wa kulungula mukandu wibuwa. (Badika 2 Beena-Kodinto 4:1, 7.) Byabya, abitungu shi atwe booso tusangeele buno bupeta patukitshi mwetu mooso bwa kulombasha kalolo mufubo wetu wa bu balungudi.