1, 2. Bwakinyi tatwi balombeene kwamba shi Yehowa ndjo nsulo ya myanda ya bantu? Tuusha kileshesho.

TUBANDE kupwandjikisha shi, kasha webakila takudi bipwa bibungi we nka na muloo. Kadi dingi efuku, pobwalukiila ku nshibo bosangana shi, bintu byoobe byooso mbipalakane. Ma nkwasa na mesa mbisasulwe, malonga ngasoswe, ma tapi a mu nshibo mbeasaasule mu mushindo oshaa kwialumbuula dingi. Mu nshibo yobe amwikalanga buwa tamudi kafutakanyi. We mulombeene kwipusha mususa umune shi: “Bwakinyi mukashi’ande bakitshi bino?” Su we mulombeene kwiyipusha shi: “Nnanyi bakitshi bino?” Kushii mpaka, lukonko lwakabidi ndjo alukufwila mu binangu. Bwakinyi? Mwanda ouku shi mukashi oobe a kifulo ta mulombeene kukita byabya.

² Lelo uno, tukwete kumona mashibo a bantu bebungi ngalwishibwe na meema aebatwelela na bipapi, n’etombo na myanda i butete. Anka bu abilongyesha Bible, atwiuku shi Yehowa ta mmulombeene kwikala nsulo ya ino myanda yooso nya. Baadi mupangye ino nsenga bwa kwikala mpaladiiso ebuwa. (Kib. 2:8, 15) Yehowa nyi Efile Mukulu a kifulo. (1 Yo. 4:8) Kulonga kwetu kwa Bible nkwitukwashe bwa kutundula nsulo ya nkalakasho yooso i mu nsenga ishima. Ta kwi ungi muntu e bu nsulo yaayo kukaasha penda Satana Diabulu, “nfumu a pano.”—Yo. 14:30; 2 Kod. 4:4.

3. Binangu byetu mbilombeene kulwila mu mushindo kinyi?

³ Byabya, tatwi balombeene kutopeka Satana bwa malwa ooso atudi nawo nya. Bwakinyi? Mwanda ingi nkalakasho yeetu ayituukila ku bilema byatukwete kukitanga. (Badika Miiya Ikituulwe 32:4-6.) Sunga twakumiina shi nnabyo, kukutwa kwetu kwa kupwidika nkulombeene kulwisha binangu byetu na kwitutakula mu kutambukila mwishinda dilombeene kwitufwiisha ku masaku. (Mye. 14:12) Mu mushindo kinyi? Pamutwe pa kwitopeka sunga kutopeka Satana, twi balombeene kubanga kutopeka Yehowa. Twi balombeene mpa na ‘kufiitshila Yehowa munda.’—Mye. 19:3.

4, 5. Mushindo kinyi ulombeene mwina Kidishitu ‘kufiitshila Yehowa munda’?

 ⁴ Twi balombeene ‘kufiitshila Yehowa munda’ su? Kushi mpaka kukita kwa byabya nkukutwa kwa binangu. (Yesh. 41:11) Su twakita byabya twi balombeene kukulupila kinyi? Ungi ngomba bambile shi: “Mboko yobe tayii bula bwashi okupila Efile Mukulu ekofi nya.” Tatwi balombeene kubanga kutopeka Yehowa nya. Anka mukanda wa Myeele 19:3 (EEM) awamba shi, muntu “mmulombêne kulwisha ê nabêne pa mwanda wa kupatakana kwê, anka kunyima afîtshila Yehowa munda.” Eyendo, muntu mmulombeene kufiitshila Efile Mukulu munda mwishimba dyaaye. Bino binangu mbilombeene kwileesha mu bufyebufye. Muntu mmulombeene kubanga kulamina Yehowa nsungu mwishimba. Mbilombeene kumutakula mu kutuuka mu kakongye sunga kupela kukwasha mpàngo ya lulangwilo lwa Yehowa.

⁵ Nkintu kinyi kilombeene kutakula muntu mu ‘kufiitshila Yehowa munda’? Mushindo kinyi watudi balombeene kwikisuuka? Bi na muulo bwashi tupete myalulo ku ino nkonko. Mwanda, ngitale kipwano kyetu na Yehowa Efile Mukulu!

6, 7. Bwakinyi beena Isaleele mu mafuku a Moyise ababangile kutopeka Yehowa?

⁶ Nkinyi kilombeene kutakula eshimba dya mufubi a Yehowa sha kululama bwa kubanga kutopeka Efile Mukulu aaye? Tubande kutaluula myanda itano mpa na bileshesho bya mu Bible abilesha mushindo ubaadi upone bangi bafubi ba kala mu uno mwanda.—1 Kod. 10:11, 12.

⁷ Ngakwilo e bubi a bangi mmulombeene kwitulwisha. (Badika Miiya Ikituulwe 1:26-28.) Beena Isaleele abaadi baky’abatuuku mu bupika mu Ejiipitu. Yehowa baadi mutumine beena Ejiipitu bipupa ekumi na kunyima aye nkubutula Faraone na basalayi baaye mu Kalunga Kamonga. (Efi. 12:29-32, 51; 14:29-31; Mis. 136:15) Mwilo w’Efile Mukulu ubaadi peepi na kutwela mu Nsenga ya Mulayilo. Anka, mu yaaya nsaa, beena Isaleele ababangile kutopeka Yehowa. Nkinyi kibaadi kibakutshishe lukumiino? Mashimba aabo abaadi abofule pa mwanda wa bibabadi bebalungule kwi ba mpuupa babaabadi batume mu kutala nsenga. (Mb. 14:1-4) Nkinyi kibaadi kikitshikye? Bantu booso ba kyakya kipungo abaadi bakutwe kutwela mu “eumbo di buwa.” (Miy. 1:34, 35, EEM) Twi balombeene kutadiila ngakwilo ebubi a bangi bwashi abofushe lukumiino lwetu na kwitutakula mu kutopeka mushindo ukwete Yehowa kwitukitshina myanda su?

8. Nkinyi kibaadi kitakule kisamba kya Yuuda mu mafuku a Yeeshaya, bwa kutopeka Yehowa pabitale nshaleelo aabo?

⁸ Bitompwanga na nkalakasho mbilombeene kwitubofusha. (Badika Yeeshaya 8:21, 22.) Mu mafuku a Yeeshaya, kisamba kya Yuuda kibaadi mu nkalakasho ikile bukopo. Abaadi bebefunyishe kwi beshikwanyi. Byakudya bibaadi bikile bupeela. Bebungi abaadi na nsala. Kadi, mwanda ukile bukata abaadi na nsala ya mu kikudi. (Am. 8:11) Pamutwe pa kukiimba bukwashi bwa Yehowa bwa kumona mushindo wa kupudisha bitompwanga, ababangile kwela Efile aabo “milwâ.” Eyendo, abatopekyele Efile Mukulu pa mwanda wa nkalakasho ibabadi nayo. Atwe naamu, su twabofula ku mashimba pa mwanda wa nkalakasho sunga ingi myanda ilombeene kwitufwila mu nshalelo, twi balombeene kutopeka Yehowa na kwamba mwishimba dyetu shi, ‘Yehowa ekalanga kunyi pangikalanga naaye lukalo?’

9. Bwakinyi beena Isaleele mu mafuku a Ezekyele abapetele binangu bi bubi?

⁹ Kukutwa kwa kuuka myanda yooso. Pa mwanda wa kukutwa kuuka myanda yooso, beena Isaleele ba mu mafuku a Ezekyele abaadi basumbushene eshinda dya Yehowa shi, ‘tadii buuwa.’ (Ez. 18:29) Bibaadi nka bu’bo bakwete kutopeka Efile Mukulu, na kutuula miiya yaabo itale kululama kumpala kwa miiya ya Yehowa pabitale kukutwa kwabo kwa kuuka myanda yooso. Su ingi nsaa tatupusha myanda ya mu Bible kalolo sunga mushindo ukwete kukitshika myanda  mu nshaleelo etu, twi balombeene kupwandjikisha mu mashimba etu shi mashinda a Yehowa e bubi, na shi byakitshi “ta mbilulame” su?—Yob. 35:2.

10. Mushindo kinyi ulombeene muntu kulonda kileshesho ki bubi kya Adame?

¹⁰ Kupela kukumiina milwisho na bilubilo byetu. Ku kibangilo, Adame batopekyele Efile Mukulu pa mwanda wa mulwisho waye. (Kib. 3:12) Sunga bibaadi Adame mukite mulwisho ubaadi auku masaku alombeene kutuuka su atupilwa mwiya w’Efile Mukulu, batopekyele Yehowa. Byabya, bambile shi Yehowa bamupeele mukashi e bubi. Kubanga aa mafuku, bangi ababangile kulonda kileshesho kyaaye kya kutopeka Efile Mukulu p’abakitshi bilubilo. Twi na kya kwiyipusha shi: ‘Kubofula na nkalakasho yande mbilombeene kunfwisha mu kupela kusangeela miiya ya Yehowa su?’

11. Mwanda wa Yoona awitulongyesha kinyi?

¹¹ Kukimba nka penda buwa bwetu. Mutemuki Yoona baadi mufiitshile Yehowa munda pa mwanda wa lusa lubaadi mufwile beena Niniive. (Yon. 4:1-3) Bwakinyi? Pangi baadi ekalakasha ngofu bwa kupela tala bapwandikisha shi, ekalanga mwibadimbe mwanda kabutu kabaadi mutemukye takabafikile nya. Yoona baadi mutadiile shi pa mwanda wa kukimba kwa kukalwila nkumo yaaye tekalanga na lusa kwi beena Niniive abaadi belangye ku mashimba. Twi balombeene kukimba penda buwa bwetu na kubanga ‘kufiitshila Yehowa munda’ mwanda ta mmufudiishe uno ndumbulwilo bukidi su? Su takudi bipwa bikile bungi kasha twabanga kulungula mukandu wibuwa shi, efuku dya Yehowa tadidi pepi, twi balombeene kukutwa lwishinko nsaa i bangi bantu abetutopeka patukwete kwakula abyamba Bible su?—2 Mp. 3:3, 4, 9.

12, 13. Su twabanga kutopeka ingi myanda ya Yehowa mwishimba dyetu, t’abitungu shi tulenguule kinyi?

¹² Twi balombeene kukita kinyi su eshimba dyetu dikutwe kupwidika dyabanga kutopeka myanda ya Yehowa? Tentekyesha shi kukita byabya nkukutwa kwa binangu. Mu ungi Bible mbaluule mukanda wa Myeele 19:3 shi: “Muntu mmulombêne kwilwisha e nabeene pa mwanda wa kupatakana kwê, anka kunyima afîtshila Yehowa  nsungu.” (Ñono na malango) Mu bino byooso, tubandeyi kutaluula myanda itano ilombeene kwitukwasha byatushya kutadiila nkalakasho ya mu nshalelo etu bwa kutopeka Yehowa.

¹³ Tolenguulanga kipwano kyobe na Yehowa. Abitungu tusuukye myanda yooso ilombeene kwitutakula mu kufiitshila Efile Mukulu munda su atulama kipwano kibuwa naye. (Badika Myeele 3:5, 6.) Abitungu tutuule lukulupilo lwetu mwi Yehowa. Tusuukyeyi kintu kyooso kilombeene kwitutakula mu kwimona bu’twe be na binangu muyiile mweneno etu sunga kukishakisha kukimba penda buwa bwetu. (Mye. 3:7; Mul. 7:16) Bino binangu mbilombeene kwitutakula bwa kupela kutopeka Yehowa nsaa ayitufwila myanda i bubi.

14, 15. Nkinyi kilombeene kwitukwasha bwa kupela kulwishibwa na ngakwilo e bubi a bangi?

¹⁴ Totadiilanga ngakwilo ebubi a bangi bwashi akutakule mu kufiitshila Yehowa munda. Beena Isaleele mu mafuku a Moyiise abaadi na kya kutentekyesha shi Yehowa akyebe kwibakunkusha kalolo mu Nsenga ya Mulayilo. (Mis. 78:43-53) Nsaa ibabebalungwile myanda i bubi kwi ba mpuupa ekumi, “taabatentekyeshanga dimo . . . eyasa dyaaye.” (Mis. 78:42) Su atunangwila ku midimo ya Yehowa, kutentekyesha kwa myanda yooso ibuwa yaadi mwitukitshine, akukyebe kunyingisha kipwano kyetu naaye. Su tubakitshi byabya, tatutadiila binangu bi bubi bya bangi bwashi bitweshe lupongo pankatshi petu na Yehowa nya.—Mis. 77:11, 12.

¹⁵ Twi kwamba naminyi su tukwete kwelela be na Kidishitu netu binangu bi bubi? Yaaya nsaa, kipwano kyetu na Yehowa nkilombeene kulwila. (1 Yo. 4:20) Beena Isaleele pabaabadi batopekye mwasu ubaabadi batuule Aarone, Yehowa bamwene shi Nnaye abakwete kutopeka. (Mb. 17:10) Bi mumune n’atwe namu su twabanga kufiita munda sunga kuwunauna pamwanda wa baaba babakwete kutumika nabo kwi Yehowa bwa kukunkusha kipindji kya ndumbulwilo aaye ki pa nsenga, twi bakumbeene kubanga kutopeka Yehowa.—Eb. 13:7, 17.

16, 17. Abitungu tutentekyeshe kinyi nsaa yatudi na nkalakasho?

¹⁶ Tentekyesha shi Yehowa ta nnaye nsulo ya nkalakasho yetu nya. Sunga beena Isaleele mu mafuku a Yeeshaya abaadi balekye kufubila Yehowa, Aye baadi nka na lukalo lwa kwibakwasha. (Yesh. 1:16-19) Sunga twekala na lukalakasho kinyi, twi balombeene kunyingishibwa patuuku shi Yehowa auku nkalo yetu na akumiina kwitukwasha. (1 Mp. 5:7) Byabya, aye mmwitulee bwa kwitupa bukome bwatudi nabo lukalo bwa kunyingiila mu nkalakasho.—1 Kod. 10:13.

¹⁷ Su betukitshina myanda ya kukutwa kululama mu mushindo kampanda—bu bibaadi bikyenge Yoobo muntu sha kululama—abitungu tutentekyeshe shi, Yehowa ta nnaye nsulo ya nkalakasho yetu nya. Yehowa mmushikwe kukutwa kwa kululama; mmufule bululame. (Mis. 33:5) Twi balombeene kwikala na binangu bi mumune na bya Eliwu ungi kuuku a Yoobo bakwile shi: “Efile Mukulu tammulombeene kwikala na kifita, Sha-bukome tee kukutwa kululama nya.” (Yob. 34:10) Pamutwe pa kwikala bu nsulo ya myanda yetu, Yehowa kwete kwitupa “kya-buntu kyooso kya muulo na bwedi booso bupwidikye.”—Ja. 1:13, 17.

18, 19. Bwakinyi tatwi balombeene kutopeka Yehowa? Tuusha kileshesho.

¹⁸ Tatukumanga kukaasha lukulupilo mwi Yehowa. Efile Mukulu mmupwidikye, na binangu byaaye mbitabukile byetu. (Yesh. 55:8, 9) Byabya kwiyisha na kipopeelo abitukwasha bwa kukumiina shi, mpushiisho etu mpeela. (Lom. 9:20) Ta nsaa yooso yatuwukaa myanda yooso nya. Kushi mpaka, toboshinkamiishe shi ano mayi e mu mukanda wa myeele nga binyibinyi, aamba shi: “Muntu asamba kumpala amwekaa buu mululame; apafiki aasamba naaye, abanga kumwelesha mpaka.”—Mye. 18:17.

¹⁹ Su twekala na kuuku a p’eshimba bakitshi mwanda kampanda watushi babande kupusha kalolo sunga watumono bu wi bubi, twi balombeene kumutopeka mususa umune su? Nya. Pamutwe wa kukita byabya, twi balombeene kwela binangu shi, pangi tatuuku akikalanga kimutakule  bwa kwiukita. Su atwata kuuku etu shi mupwidikye wawa mushindo wi buwa, se twi balombeene kwata kitshibilo kya kukulupila Nshetu e mwiyilu. Mashinda aaye na binangu byaye mbitabukile byetu.

20, 21. Bwakinyi ta twi balombeene kutopeka Yehowa pabitale nkalakasho yeetu?

²⁰ Shinguula akutuukila nkalakasho yetu. Bwakinyi twi balombeene kukita byabya? Mwanda, kilema nkilombeene kwikala kwatudi atwe banabeene. Su kilema ki kwatudi, twi na kya kwikikumiina. (Gal. 6:7) Tokumanga kutopeka Yehowa shi aye ndjo e ku nsulo ya myanda yeetu. Bwakinyi? Tubande kwata kileshesho: Motoka ngulombeene kutambuka na vitese ikamine. Banda kupwandjikisha shi su shofere akita masaku kwadilanga kukila lubilo mu kikonyo, twi balombeene kwamba shi yawa mukite wawa motoka nyi bakitshisha aa masaku su? Nyaa! Bii mumune, Yehowa mmwitupangye na matalwa a kwisangwila bibuwa na bibubi. Na dingi kwete kwitukwasha na miiya yaaye bwatudya kwata bitshibilo bibuwa. Byabya, bwakinyi twi balombeene kutopeka Mupangi eetu pa mwanda wa bilubilo byetu?

²¹ Byabya, ta nka penda bilubilo byeetu ndjo bifwiishe nkalakasho yooso yatudi nayo na myanda ibubi ikwete kwitufwila nya. Ingi myanda ikwete kukitshikila bantu pa mwanda ‘kâ na kabi abibafwilaa booso.’ (Mul. 9:11) Na dingi tatwi balombeene kwilwankana shi, Satana Diabulu nnaye nsulo ya myanda yooso i bubi nya. (1 Yo. 5:19; Bif. 12:9) Aye ndjo mwishikwanyi—ta Yehowa nya!—1 Mp. 5:8.

22, 23. Nkinyi kyodi mulombeene kutentekyesha nsaa yobofula pa mwanda wa myanda ayikufwila?

²² Nsaa yoodi na myanda i bukopo, tentekyesha kileshesho kya Yooshwa na Kalebe. Mu kwilekeena na bangi ba mpupa ekumi, bano bantu babidi baasha kululama abatuushile ma rapore ebuwa. (Mb. 14:6-9) Abaadi batuule lukumiino mwi Yehowa. Byabya, abaadi batambukye mu kabaaka munda mwa bipwa 40 pamune na bangi beena Isaleele. Yooshwa na Kalebe abaadi babangye kwidila sunga kufiita munda na kwamba shi, kuno nkukutwa kwa kululama su? Nya. Abaadi bakulupile mwi Yehowa. Abapetele myabi su? Oolo! Mpa na pabafwile beena Isaleele booso ba kyakya kipungo mu kabaaka, abo abaadi batwele mu Nsenga ya Mulayilo. (Mb. 14:30) Mu mushindo umune, twi balombeene kupeta myabi ya Yehowa anka su twakutwa “kubofula” patukwete kukita akikyeb’eshimba dyaye.—Gal. 6:9; Eb. 6:10.

²³ Su obofula pa mwanda wa nkalakasho, kukutwa kwa kupwidika kwa bakwenu, sunga koobe obe nabeene, we mulombeene kukita kinyi? Tuula binangu byobe ku ngikashi ibuwa ya Yehowa. Tuula binangu ku lukulupilo lwabadi bakupe kwi Yehowa. Akupu weyipushe shi: ‘Muuwa wande ubaadya kwikala naminyi su ntshinaadi muukye Yehowa?’ Nsaa yooso ikala peepi naaye, na tokumanga kutamisha mwishimba dyoobe binangu bya kufiitshila Yehowa munda!