Kuifuku adikala kululama mu nsenga su?
Kukutua kululama kui mu nsenga ishima. Tubande kutala bileshesho bibidi bia bantu babaabadi bakuate’shi mbakite muanda wibubi:
Mu mueshi wa Kumpala mu kipua kia 2018, mungi nsushi batshile kitshibilo kia’shi batuushe muntu mu lukano baadi mupue muanka bipua 38. Babaadi bamutuushe muanda kipimo kia ADN kibaabadi bamukite kibalesheshe’shi tabaadi mukite kintu.
Mu muehi wa Kitema mu kipua kia 1994, babaadi bakuate ba nsongualume basatu ba mu Afrike muanda abapelele kutuela busalayi bua kunemeka kondo kabo k’eshimba. Na mu mueshi wa Kitema 2020 mbalombashe bipua 26 kushi’bo kuibatshibila kibawe sunga kuibasambisha ku tumilaadi muyile miya.
Su tobofumankene na mianda ya kukutua kululama, we mulombene kuipusha nka bibapushishe Yobo kala aye nkuamba’shi: “Natungunuka na kuela musaase na kuteka bukuashi, anka kululama takui kuanka.” (Yoobo 19:7) Kadi, sunga kululama kua binyibinyi kuamueneka bua kilotua, Bible mmulee’shi kui efuku adikapete bantu kululama kuabakimbi. Biabia, binangu bi mu Bible mbilombene nkukuasha bodia kunyingiila mianda ya kukutua kululama i kuanka binobino.
Kukutua kua kululama nkufikie kunyi?
Kukutua kua kululama nkutuukile kui bantu abapelele kulonda bukunkushi bua Efile Mukulu. Bible alesha’shi kululama kua binyibinyi akutukilaa kui Efile Mukulu. (Yeeshaya 51:4) Mu Bible miaku yabadi baluule bu “kululama” na “kukita mianda ilulame” ngipushene. (Misambo 33:5) Mianda ya kululama sunga ibuwa mu kuipushena na miiya y’Efile Mukulu ayitulaa mu kululama. Anka kukutua kua kululama akutukilaa ku muluisho, awipaa miiya y’Efile Mukulu. Tubande kutala ndambo ya bino bileshesho:
Kukimba penda buwa bobe’be nabene. Busumua na muluisho bi mu kuipushena. (Shake 1:14, 15) Bua kupeta kiabakimbi, bantu bebungi abadiilaa bangi muyile biabebakitshina mianda. Aku namu, Efile Mukulu akumina’shi tukimbe buwa bua bangi kumpala kua bioso.—1 Bena-Kodinda 10:24.
Kukutua kua kuuka. Bangi bantu abakitshinaa bakuabo mianda ya kukutua kua kululama kushi’bo kuuka, anka Efile Mukulu eyimonaa nka bu muluisho. (Bena-Loma 10:3) Dingi, kukutua kua kuuka kubaadi kutakule bantu buabadia kukita muanda wa kukutua kua kululama; nyi nkuamba’shi abayipayile Yesu Kidishitu.—Bikitshino 3:15, 17.
Ndumbuluio ya bana ba bantu na binangu biabo ta mbiobeshe. Bantu abapuandikishaa’shi ndubuluilo ya mianda ya politike, ya busunga, ya bipuilo nyi ayikuasha bua kupudisha mianda yoso ya kukutua kululama. Anka misusa ibungi ino ndumbuluilo ikuete kukita bilubilo, kutshiba bantu milomo, luabi, kufuisha bantu balanda ngofu, na kumuna bangi, bino bioso bikuete kutuala mianda ya kukutua kua kululama. Ingi ndumbuluilo ikuete kukunkushibua na bantu be na binangu bibuwa. Anka pa muanda tabe ku bukunkushi bu’Efile Mukulu, t’aboobesha nya.—Mulungudi 8:9; Yeelemiya 10:23.
Efile Mukulu amonaa kukutua kua kululama naminyi?
Eyendo’shi, mmushikue mianda ya kukutua kua kululama, binangu mpa na mianda yoso ayikufuishaa. (Nkindji 6:16-18) Mutemuki Yeeshaya bafundjile bino ku bukuashi bua kikudi kiselele: “Ami, Yehowa, a ne mufule kululama; ne mushikue buifi na kukutua kua kululama.”—Yeeshaya 61:8.
Miiya y’Efile Mukulu ibaadi mupe bena Isalele kala ibadi ileshe biadi mufule bantu abakitshina bakuabo mianda ya kululama. Baadi mutumine ba nsushi eyi dia kupela kutshibibua milomo mpa na mianda yoso ikumbene kuluisha kululama. (Miiya Ikituulwe 16:18-20) Baadi mutopekie bena Isalele bashibaadi bamukookiele nsaa ibaabadi abadiila balanda bintu biabo, baadi mpa na muibapele muanda abakutshilue kukookiela miiya yaaye.—Yeeshaya 10:1-3.
Efile Mukulu akafudiisha mianda ya kukutua kululama su?
Oolo. Ku bukuashi bua Yesu Kidishitu, Efile Mukulu akakatusha muluisho, ao aufuishaa mianda ya kukutua kululama, na kupa bantu boso mbidi ipuidikie. (Yowano 1:29; Bena-Loma 6:23) Dingi mmutuule Bufumu abukafuisha nsenga ipia ya kululama abukakitshina bantu boso mianda ya kululama. (Yeeshaya 32:1; 2 Mpyeele 3:13) Bua kuuka mianda ibungi pabitale Bufumu bua muiyilu, tala video amba’shi Bufumu bw’Efile Mukulu nkinyi?
Nshalelo ekala naminyi mu nsenga ipia ya kululama?
Apekala kululama mu nsenga ishima, butaale abuikala kuanka na muntu ooso akepusha mu bulami. (Yeeshaya 32:16-18) Efile Mukulu ataa muwa wa muntu ooso mu kipaso kimune, nyi buakinyi abakakitshina muntu oso mianda na kululama. Kinyongua, kuidila na mitanyo ayitukilaa ku kukutua kua kululama abikapu bua looso, sunga binangu abitukalakashaa bua mianda ya kukutua kua kululama ayende na kupua kapeelakapeela. (Yeeshaya 65:17; Kibafumbwilwe 21:3, 4) Bua kuuka mianda ibungi, tala muisambo awamba’shi: “Bufumu bw’Efile Mukulu abukalombasha myanda kinyi?”
We kukulupila mulayilo w’Efile Mukulu wa kukatusha kukutua kua kululama pa nsenga su?
Oolo. Bible mmuleshe mu mianda ibungi’shi matemuki atale uno mulayilo nga kukulupila, mianda ya kala na ya sianse, mianda i mu Bible ngipushene, bino bioso abilesha’shi we mulombene kukulupila milayilo i muanka. Ino miisambo ayilondo ayituusha bingi bipatuluilo:
Tui kulua bua mianda ya kukutua kululama binobino?
Kala bafubi b’Efile Mukulu abakitshine muabo mooso bua’shi tabebakitshinanga mianda ya kukutua kua kululama. Kileshesho abaadi bakitshine Mpoolo mutumibua mianda ibubi ibaadi ikumbene kumufisha ku lufu. Pamutue wa kukumina yaaya mianda, balondele abiamba miiya y’eumbo na aye nkuteka bua nkasamba kua Kezare.—Bikitshino 25:8-12.
Sunga mbiabia, bioso abikitshi bantu bua kufuisha kululama pa nsenga t’abiobeleka nya. (Mulungudi 1:15) Nyi buakinyi, bantu bebungi mbakulupile mu mulayilo w’Efile Mukulu wa nsenga ipia, amuikala kululama na bino mbibakuashe buabadia kuikala na masimba afukame sunga bakuete kuibakitshina mianda ya kukutua kua kululama.
a Yehowa nyi eshina di’Efile Mukulu.—Misambo 83:18.