1. Nkinyi kibamwene Ezekyele akitukwatshisha moo?

WE MULOMBEENE kukita naminyi su noobe bamwene mwanda ubamwene mutemuki Esekyele takudi siekele 25? Banda kwela binangu: Bwefubwila pepi na ntempelo mukata kwete kupenyapenya ngofu. Mwikeyilu wi na bukome ngwimane aukulesha ino mbalo ya kutshina! Okamina ku bitenta musambobidi abikukunkusha ku kibelo kimune kya ku bibelo bisatu. Bino bibelo abikukwatshisha moo. Mbumbo i bula bwa metre 30. Pa kashinda ka ku ntwelelo, omono balami ba tudimbo. Ku misungo mbekusole mabo e buwa bwa kwiyilengyesha.​—Es. 40:1-4, 10, 14, 16, 22; 41:20.

2. (a) Ntempelo a mu kimonwa alesha kinyi? (Tala dingi eyi di mushi mw’esaki.) (b) Myanda itale bibelo bya ku ntempelo ayitulongyesha kinyi?

² Uno nyi ntempelo a mu kikudi abadi baleshe mu kimonwa. Esekyele alesha byaadi mu mushindo wi mwanda waaye ngwate kubanga ku shapitre 40 mpa na ku 48 a mukanda wa butemuki bwaye. Uno ntempelo alesha mpàngo ya Yehowa bwa lulangwilo lwi selele. Kintu kyooso kyabadi baleshe ki na kipatulwilo bwa lulangwilo lwetu mu ano mafuku a ku nfudiilo. * Bino bibelo bibuwa abilesha kinyi? Abitutentekyesha shi baaba abatwele mu mpàngo ya Yehowa ya lulangwilo lwiselele abitungu bekale na nshaleelo mwipushene na miiya yaaye ibuwa na ya kululama. Mpa na malala a mabo abadi basole aalesha wawa mwanda umune, mwanda mabo ingi nsaa mu Bible aalesha kululama. (Mis. 92:12) Twi kwamba naminyi bwa balami ba tudimbo? Eyendo shi booso abapele kunemeka miiya y’Efile Mukulu t’abebakumiina bwashi batwele mu luno lulangwilo lwi buwa na alupa bantu muwa nya.​—Es. 44:9.

3. Bwakinyi balongi ba Kidishitu abaadi na lukalo lwa kutungunuka na kutooshibwa?

³ Mushindo kinyi ubaadi ulombane butemuki bwa Esekyele? Anka bu byatwikeele bamone mu Shapitre 2 a uno mukanda, Yehowa mmutumikye na Kidishitu bwa kukita mudimo wa kutoosha mwilo waaye kalolo kubanga mu 1914 mpa na ku mbangilo kwa 1919. Kutoosha kubaadi kwimeene nka paapa su? Nya! Mu siekele mushaale, Kidishitu mutungunukye na kulama miiya iselele ya Yehowa ya mwikelo. Byabya balongi baaye mbakumiine kutungunuka na kusudibwanga. Bwakinyi? Mwanda Kidishitu kwete kubunga balongi baaye bwashi tabalwishibwanga na uno ndumbulwilo a Satana ebubi kwete kukimba bya kwibakaka ku myanda ibutete kushii kukooka. (Badika 2 Mpyeele 2:20-22.) Tubandeyi kutala myanda isatu ayilesha mushindo  wabadi bende na kutooshe beena Kidishitu ngofu. Wa kumpala, nkutooshibwa kwa mwikelo, akupu atukyebe kutala mpàngo ibuwa yabadi baate bwa kulama kakongye selele na, ku nfudiilo atutala mpàngo ya mu kifuko.

4, 5. Kubanga kala Satana mutumikye na mayele kinyi, na mushindo kinyi wadi moobeshe?

⁴ Mwilo wa Yehowa autulaa binangu ngofu ku mwikelo, ngikashi ibuwa. Byabya, mbapete malango aapushika kalolo pabitale uno mwanda. Banda kutala bileshesho bipela.

⁵ Kutambuka lusandji. Mpàngo ya Yehowa ngya’shi kusangisha mbidi kwa mulume na mukashi mu dibaka kukitshikye mu kipaso kibuwa na kiselele. Satana kwete kwata kino kya buntu ky’Efile Mukulu akitshi mwaye mooso bwashi bantu b’Efile Mukulu batumikye nakyo bibubi bwashi tabekalanga mu kipwano n’Efile Mukulu. Kubanga mu mafuku a Balaame Satana baadi moobeshe kutumika na ano mayele, na mu ano mafuku a ku nfudiilo kwete kutumika nawo ngofu.​—Mb. 25:1-3, 9; Kibaf. 2:14.

6. Mutshipo kinyi ubaadi ufundjibwe mu Kitenta kya Mulami, mushindo kinyi ubaabadi batumikye nao, na bwakinyi bantu abalekyele kwiukita? (Tala dingi eyi di mushi mw’esaki.)

⁶ Bwa kukambila mayele a Satana, Kitenta kya Mulami kya mu 15/6/1908 kibaadi na mutshipo wi na ano mayi: “Nekala nakitshi myanda nsaa yooso na mbalo yooso su ne pa bupenka na muntu shi mulume naami sunga mukashi naami nka bu byandi mulombeene kukita su ne mukantshi mwa bantu be bungi.” * Sunga byekala shi uno mutshipo taubaadi bu kitungo, bantu bebungi abaadi batshipe na abo nkutuusha mashina aabo bwashi beafunde mu Kitenta kya Mulami a Siyoona. Kunyima kwa bipwa, bibaadi bimwenekye kalolo shi uno mutshipo, sunga ubaadi ukwashe bantu bebungi mu aa mafuku, ubekeele nka bu kipikwa kya bisumanga; byabya bantu abalekyele kwiukita. Anka, abaadi bashaale balamate ku miiya ikata ya mu mwikelo ibaudi awakwila.

7. Mu 1935, Kintenta kya Mulami kibaadi kiisambile mwanda kinyi, na kibaadi kishinkamishe mwiya kinyi?

⁷ Satana batungunukile na kwibalwisha ngofu. Kitenta kya Mulami kya mu 1/3/1935 kibaadi kisambile mwanda ukata ubaadi awende na kutama munkatshi mwa bafubi b’Efile Mukulu. Bangi abaadi abapwandikisha shi kulungula mukandu wibuwa nkulombeene kwibapa matalwa a kukutwa kulonda miiya ya Yehowa pabitale mwikelo pabadi bupenka. Kitenta kya Mulami kibaadi kileshe kalolo shi: “Abitungu muntu ooso atentekyeshe shi, kitekiibwe ta mpenda kwenda mu kulungula mukandu wibuwa nya. Batemwe ba Yehowa abalesha mpala yaaye, na be na kitungo kya kulesha mpala ya Yehowa na bufumu bwaye kalolo.” Akupu, mwisambo ubaadi utushe elango di buwa pabitale dibaka na kusangisha mbidi, na kukwasha bafubi b’Efile Mukulu bwabadya ‘kufutaala kutambuka lusandji.’​—1 Kod. 6:18.

8. Bwakinyi Kitenta kya Mulami nkituushe misango ibungi kipatulwilo kya kishima kya mu Greeke pabitale lusandji?

⁸ Mu bipwa makumi bishaale, Kitenta kya Mulami nkyende na kulesha kalolo akipatuula kishima ki mu Bifundwe bya ki na Greeke pabitale lusandji​—por·neiʹa. T’akipatuula penda kusangisha kwa mbidi nya. Anka, kishima por·neiʹa nkisangishe mishindo ibungi ya kukita myanda ibutete, mu byooso myanda ibutete  yabakitaa mu mashibo a ba ndumba. Byabya balongi ba Kidishitu mbakalwilwe ku nkalakasho ayifiki mu kutambuka lusandji ikwate bantu bebungi ba uno ndumbulwilo.​—Badika Beena-Efeso 4:17-19.

9, 10. (a) Mwanda kinyi wi butete ubaabadi besambila mu Kitenta kya Mulami kya mu 1935? (b) Mmalongyesha kinyi apeelepeele e mu Bible pabitale kutoma kwa maalwa?

⁹ Kukolwa kwa maalwa. Kitenta kya Mulami kya mu 1/3/1935 kibaadi kisambile ungi mwanda wa mu mwikelo shi: “Twi bamone shi bangi bakwete kwenda mu mudimo wa bulungudi na kukita ingi midimo ya mu ndumbulwilo aku namu mbakwatshikye maalwa. Nsaa kinyi yabadi baleshe shi ngilombane bwa kutoma kwa maalwa mu Bifundwe? Mbilombeene kwikala buwa kutoma maalwa mu mushindo waadi alombeene kulwisha mudimo wa muntu mu ndumbulwilo a Mwanana su?”

¹⁰ Lwalulo ku ino nkonko lubaadi lutaluule mweneno a Eyi dy’Efile Mukulu pabitale kutoma maalwa. Bible ta mutopekye kutoma kwa nfinyo na angi maalwa mu kipaso kilombane, kadi mukandjikye kukolwa kwa maalwa. (Mis. 104:14, 15; 1 Kod. 6:9, 10) Pabitale kukita kwa mudimo wiselele aku we mukolwe maalwa, bafubi b’Efile Mukulu mbebatentekyeshe pabitale mwanda wa bana ba Aarone, babaabadi bepee kwi Efile Mukulu pa mwanda wa koosha kaalo k’Efile Mukulu mu mushindo wibubi. Mafuku apeela kumongo, Bible alesha kibaadi kitakule baaba bantu bwa kukita uno mwanda ushii ululame, mwanda Efile Mukulu baadi mutuushe mwiya autosha ba tshiite-mwakwidi bwa kutoma maalwa nsaa yabende mu kukita mudimo wiselele. (Lv. 10:1, 2, 8-11) Lelo uno pa mwanda wa kutumikila uno mwiya, balongi ba Kidishitu mbadimukye pabitale kukolwa maalwa nsaa yabakwete kukita mudimo wiselele.

11. Bwakinyi bi bu mwabi ukata kwi mwilo w’Efile Mukulu pakupeta mpushisho mukata pabitale kukolwa kwa maalwa?

¹¹ Mu bipwa makumi bishaale, balongi ba Kidishitu mbapete mpushisho mukata pabitale kukolwa kwa maalwa, kutungunuka na kwikala ku bupika bwa maalwa. Twi na muloo wa kupeta bino bidibwa bya mu kikudi pa nsaa ilombane, bebungi mbapete bukwashi bwa kutuuka mu buno bupika bwa maalwa na kukunkusha nshalelo aabo kalolo. Bantu bebungi mbapete bukwashi bwa kusuuka ino nkalakasho yooso. Muntu su ngumune ta mulombeene kutadiila kukolwa kwa maalwa bwashi kushimishe kinemo kyaaye, kifuko kyaaye mpa na dingi kinemo kyaaye kya kwikala mu lulangwilo lwa Yehowa lwi selele.

12. Bafubi ba Kidishitu abaadi abamono nfwanka naminyi sunga kumpala kwashi mafuku a nfudiilo abangye?

¹² Kutoma kwa nfwanka. Bafubi ba Kidishitu ababangile kutopeka kutoma kwa nfwanka kubanga nka kumpala kwashi mafuku a nfudiilo abangye. Takudi bipwa bibungi Charles Capen ungi mukwetu baapu kununupa, atentekyesha kisangilo kyaaye kya kumpala kibatwelele na Charles Taze Russell ku mbangilo kwa siekele a 19. Capen, baadi na bipwa 13 na bakwabo balume basatu abaadi bashaale ku kitenta kya mu Nshibo ya Bible mu Allegheny, ku Pennsylvanie. Russell pabaadi mukile pepi nabo bepwishe shi: “Nukwete kutoma nfwanka? Napusha eshiko dya nfwanka.” Abamwalulwile shi tabakwete kutoma nfwanka nya. Eyendo shi abashadile balame mu binangu bibaadi mweneno aaye pabitale wawa mwanda. Mu Kitenta kya Mulami kya mu 1/8/1895, mukwetu Russell baadi mupatuule mayi e mu  2 Beena-Kodinda 7:1 shi: “Nta mpwandjikisha bu bilombeene kutumbisha Efile Mukulu, sunga mu kukumiina kwaye bwa mwina Kidishitu kutoma nfwanka mu mishindo yaaye yooso. . . . Tatwi balombeene kupwandikisha kumona Mwanana etu kwete kukaka miishi ya nfwanka sunga kwela kintu kibubi mu kanwa mwaye.”

13. Nkutooshibwa kinyi kwa mu binangu kubafikile mu 1973?

¹³ Mu 1935, Kitenta kya Mulami kibaadi akitamina nfwanka bu “mutshi ukile bubi” na kulesha shi muntu ooso amusankunya sunga kumutoma ta mulombeene kwikala mu kifuko kya beena Betele sunga kulesha mpala ya ndumbulwilo a Efile Mukulu bu mbala-mashinda sunga kukita mudimo wa bu mukunkushi nya. Mu 1973 ndjo mubafikile kutooshibwa kukata. Kitenta kya Mulami kya mwifuku dya 1 mu mweshi wa Kasamombo kibaadi kipatuule shi Temwe a Yehowa su ngumune ta mukumbeene kwikala bibuwa mu kakongye su e na kino kiubishi ki bubi akipayishena, akilwishaa mbidi. Baaba abapelele kuleka kutoma nfwanka abaadi abatushibwa mu kakongye. * Kidishitu baadi mukite kingi kintu kya muulo bwa kutoosha balongi baaye.

14. Mweneno kinyi e naaye Efile Mukulu pabitale mase, na mushindo kinyi upalakane kwalusha kwa bantu mase mu nsenga ishima?

¹⁴ Kutumika na mase bibubi. Mu mafuku a Nowa, Efile Mukulu baadi muleshe shi kudya mase kwibubi. Baadi mushinkamishe dingi uno mwanda mu Miiya ibapeele mwilo wa Isalele, mu mushindo umune mupe dingi kakongye ka beena Kidishitu elango dya “kwilama . . . ku mase.” (Bik. 15:20, 29, Kilombeno kipya; Kib. 9:4; Lv. 7:26) Kadi, Satana mukimbe mushindo wa kutakula bantu mu kupela kukookyela uno mwiya w’Efile Mukulu. Ba doktere abaadi abatala mushindo wa kwalusha muntu mase mu siekele 19, kadi pabaabafumbwile mishindo ibungi ya mase na kwediibwa kwa mase, takudi kupalakane mu ma mbalo e bungi. Mu 1937 abaadi babangye kubunga mase bwa kwialama, pa mwanda wa Ngoshi ya kabidi ya nsenga ishima ndjo pabaabadi babangye kwalusha bantu mase. Mu mafuku apeela mu nsenga ishima ababangile kwalusha bantu mase.

15, 16. (a) Batemwe ba Yehowa be na mweneno kinyi pabitale kwalusha muntu mase? (b) Mbukwashi kinyi bwabadi bape balongi ba Kidishitu pabitale kwalusha kwa bantu mase na mushindo wa kubuka muntu kushii kumwalusha mase, na mbipeta kinyi bituukye?

¹⁵ Ku mbangilo kwa 1944 Kitenta kya Mulami kibaadi kileshe shi kwalushwa kwa mase kubaadi bu ungi mushindo wa kudya mase. Kipwa kibalondele, byabya binangu bya mu Bible abaadi bebinyingishe na kwibipatuula kalolo. Mu 1951 kubatuukile mulongo wa nkonko na myaluulo bwa kukwasha bafubi b’Efile Mukulu bwashi bamone mushindo wa kupudisha myanda ya mikumbo. Mu nsenga ishima, balongi ba Kidishitu baasha kululama abaadi balamate ku wawa mwanda na mashimba anyingye, misusa ibungi mpa na nsaa yabebasabuula, kwibakengyesha, na kwibabingabinga. Kadi Kidishitu baadi mutungunukye na kukunkusha ndumbulwilo aaye bwa kutuusha bukwashi bulombane. Kubatuukile ma broshire e buwa na miisambo i na yaya myanda.

¹⁶ Mu 1979, bangi bakulu mu tukongye ababangile kwenda ku mpitalo bwa kukwasha ba doktere bebungi bwa kupusha kalolo bi binangu byetu, akilesha Bifundwe pabitale wawa mwanda, na bukwashi bwi kwanka pabitale kubuka bantu kushii kwibalusha mase. Mu 1980 bakulu mu tukongye ba mu bibundji   mu États-Unis abaadi bebalongyeshe kalolo mushindo wa kukita uno mudimo. Mu aa mafuku, Kasaka ka Bakunkushi-Bakulu kabaadi kakumiine kutuula kwa Komite a kwipushena na bamunganga mu nsenga ishima. Bino byooso mbituushe bipeta bibuwa munda mwa mafuku su? Lelo uno bamunganga bebungi—kusanga na ba doktere, ababalaa bantu na baaba abatapaa bantu bwanga bwa kufwa kipuuka kumpala kwa kubaala—booso bakwete kukumiina abilesha Batemwe be na maladi, na kunemeka kitshibilo kyetu kya kubukiibwa kushii kwalushibwa mase. Ku mpitalo ibungi bakwete kubukanga bantu kushii kwibalusha mase, na bangi bakwete kwata aa mayele bu mushindo wa kubuka ukile buwa. Uno ta mwanda wa muloo pa kumona mushindo wi Yesu mukalwile balongi baaye ku byooso bikite Satana bwa kwibalwisha su?​—Badika Beena-Efeso 5:25-27.

17. Mushindo kinyi watudi balombeene kulesha shi atwataa na muulo mushindo ukwete kutoosha Kidishitu balongi baaye?

¹⁷ Twi na kya kwiyipusha shi, ‘tukwete kwata na muulo mushindo wi Kidishitu mutooshe balongi baaye, etulongyesha bwa kulamata ku miiya ya Yehowa ibuwa ya mu mwikelo su?’ Su mbyabya, tushinguleyi shi Satana kwete kukimba mushindo wa kwitwikasha kula na Yehowa na Yesu nsaa yakwete kukimba kulwisha kanemo katudi nako bwa miiya y’Efile Mukulu itale  mwikelo. Bwa kukambila byabya binangu, ndumbulwilo a Yehowa kwete kutungunuka na kutuusha malango ebuwa na kwitudimusha ku binangu bibubi bya uno ndumbulwilo. Tushaleyi bapasukye, belumbuule, abakokyela ano malango ebuwa.​—Nki. 19:20.

18. Pabitale bantu abatombokyela miya y’Efile Mukulu, kimonwa kya Ezekyele akitutentekyesha kinyi?

¹⁸ Mushindo wa kabidi wa kutoosha mwikelo ngutale mpàngo yabadi baate bwa kulama kakongye selele. Bi malwa, mwanda ta mbooso abakumiina miiya ya Yehowa pabitale mwikelo na kwilambula kwi Efile Mukulu na kulamata ku kitshibilo kyabo na kululama kooso nya. Bangi mbashintuule mashimba aabo kunyima na mbakumiine kutombokyela yaaya miiya. Nkinyi akitungu kukita na baaba bantu? Kwi kintu kimune kyatudi balombeene kupeta mu kimonwa kya Esekyele kya ntempelo a mu kikudi kyabadi besambile ku mbangilo kwa uno shapitre. Tentekyesha byabya bibelo bi buwa. Ku kibelo kyooso kubaadi balami ba tudimbo. Balami abaadi abalama ntempelo bwashi muntu ooso “shii-musadiibwe kwishimba” tatwelanga. (Es. 44:9) Uno mwiya aupushika kalolo shi ta mbantu booso balombeene kutwela mu lulangwilo lwi selele; nkinemo kyabadi bape penda baaba abakumiina kwikala na nshalelo mwipushene na miiya ya Yehowa pabitale mwikelo. Mu mushindo umune, kinemo kya kwibunga pamune na beena Kidishitu mu lulangwilo takii kwi muntu ooso lelo uno nya.

19, 20. (a) Mushindo kinyi wi Kidishitu mwende na kukwasha balongi baaye bwabadya kutoosha mushindo wabo wa kupudisha myanda ya bantu abakitshi milwisho? (b) Myanda kinyi isatu ayilesha bwakinyi abitungu kutuusha muntu shakyebe kwilanga kwishimba mu kakongye?

¹⁹ Mu 1892 Kitenta kya Mulami kibaadi kileshe shi “twi na mudimo wa kutuusha mu kakongye (beena Kidishitu) booso abapele mu mushindo ooso kampanda kukumina shi Kidishitu baadi mwipaane bu mulambu wa nkuulo [muulo ulombane] bwa booso.” (Badika 2 Yowano 10.) Mu 1904, mukanda wa La nouvelle création ubaadi ushinkamishe shi booso abatungunuka na mwikelo ubi be bu masaku akata kwi kakongye. Kubanga mu aa mafuku, kakongye kashima kabaadi akakitshi mudimo wa “kutshiba kiimu mu kipwilo” bwa kutaluula mwanda wa muntu bakitshi mulwisho ukata. Anka tabibaadi abikitshika nsaa yooso nya. Mu 1944, Kitenta kya Mulami kibaadi kileshe shi anka penda bakwetu balume abakunkusha kakongye ndjo balombeene kutaluula myanda i byabya. Mu 1952 ndjo mubatuukile mu Kitenta kya Mulami mushindo wa kutshiba bilumbu muyiile abilesha Bible, kibaadi akilesha bwakinyi muntu bakitshi mulwisho shyakyebe kwilanga kwishimba abitungu kumutuusha mu kakongye bwashi kashaale selele.

²⁰ Kubanga nka paapa, munda mwa bipwa makumi Kidishitu mukwashe balongi baaye bwa kupatuula na kutoosha mushindo autungu kutaluula mwanda wa mulwisho ukata. Bakulu beena Kidishitu mbalongyeshibwe mushindo wa kutshiba bilumbu muyiile abikumiina Yehowa, na mweneno e buwa a kululama na lusa. Lelo uno tukwete kumona kalolo myanda isatu ayilesha bwakinyi abitungu kutuusha muntu shakyebe kwilanga kwishimba mu kakongye: (1) bwa kupela kusaabulusha eshina  dya Yehowa, (2) bwa kukalwila kakongye bwashi tala kalwishibwa na wawa mulwisho, na (3) bwa kukwasha bakitshi mulwisho bwashi su kwi mushindo elangye kwishimba.

21. Mushindo kinyi wi mpàngo ya kutuusha muntu mu kakongye bu mwabi kwi mwilo w’Efile Mukulu?

²¹ Okwete kumona mushindo wi mpàngo ya kutuusha muntu mu kakongye byayidi bu mwabi kwi beena Kidishitu lelo uno su? Mu Isaleele a kala, misusa ibungi bantu bebubi abaadi abalwisha mwilo, ingi nsaa mpa na bantu bakile bungi abaadi bafule Yehowa na abaadi abakimbi myanda ilulame. Pa mwanda wa byabya, mwilo ubaadi ausabulusha eshina dya Yehowa na kukutwa kukuminyibwa n’Efile Mukulu. (Yel. 7:23-28) Kadi lelo, Yehowa e na balume na bakashi bantu ba mu kikudi. Bu byabidi shi bantu bebubi abatushibwa munkatshi mwetu, ta mbalombeene kwikala bu bi na ngoshi bi ku maasa kwa Satana bwa kulwisha kakongye na bwiselele bwako. Anka, ta be na bukome bwibungi nya. Booso bwetu atushinkamisha shi twi bakuminyibwe na Yehowa. Tentekyesha mulayilo wa Yehowa wa shi: “Kilonda kyooso kifushiibwe bwa kulwa noobe ngoshi taakikitshi kintu’kyo.” (Yesh. 54:17) Tukwete kukwasha bakulu na kululama kooso, abo be na bushito bukata mu kutshiba kwa bilumbu su?

22, 23. Bwakinyi twi na lutumbu kwi bakwetu beena Kidishitu ba ku mbangilo kwa siekele a 20, na nkinyi akilesha shi bibaadi abitungu kwikala na nkatshinkatshi pabitale myanda ya mu kifuko?

²² Mushindo wa kasatu ukwete kutooshibwa balongi ba Kidishitu mpabitale dibaka na nshalelo a mu kifuko. Mweneno etu a kifuko mutooshibwe munda mwa bipwa su? Oolo. Bu kileshesho, nsaa yatubadika myanda ya bafubi b’Efile Mukulu ba ku mbangilo kwa siekele a 20, binangu byabo bya kwipaana mbilombeene nka kwitukanyisha ngofu. Twi na lutumbu lukata pakumona mushindo ubaabadi batuule mudimo wiselele kumpala kwa byooso mu muwa wabo. Anka twi balombeene kumona dingi shi bibaadi abitungu kwikala na nkatshinkatshi. Mu mushindo kinyi?

²³ Misusa ibungi bakwetu balume abaadi abakitshi mudimo wa bulungudi sunga wa kukunka bifunda kula na mashibo aabo munda mwa myeshi ibungi. Abaadi abapelesha bantu ngofu bwashi tabebakilanga kukila mpa na abyamba Bifundwe, aku namu kubaadi penda myanda ipeela ayilesha mushindo wa kunyingisha mabaka a beena Kidishitu. Yaaya myanda ikii kwanka munkatshi mwa balongi ba Kidishitu lelo uno su? Nya.

24. Mushindo kinyi ubaadi Kidishitu mukwashe bantu baaye baasha kululama bwa kwikala na nkatshinkatshi pabitale dibaka na kifuko?

²⁴ Lelo tatwi balombeene kwata mashito a bifuko na muulo upeela pa mwanda wa kukita midimo y’Efile Mukulu. (Badika 1 Timotee 5:8.) Kidishitu mukite mwaye mooso bwashi balongi baaye be pa nsenga baasha kululama bapete bukwashi bwibungi bushi na mpwilo, malongyesha a Bifundwe alombane pabitale dibaka na nshaleelo a mu kifuko. (Ef. 3:14, 15) Mu 1978, kubatuukile mukanda wa Comment s’assurer une vie de famille heureuse. Kunyima kwa bipwa 18 kubatuukile mukanda wa Le secret du bonheur familial. Na dingi, Kitenta kya Mulami ki na miisambo ibungi ayikwasha beena dibaka bwabadya kutumikila miiya ya mu Bible pabitale nshalelo aabo.

25-27. Mushindo kinyi wabadi batale nkalo ya bana ba bipwa bilekeene munda mwa bipwa bibungi?

 ²⁵ Kadi twi kwamba naminyi pabitale bansongwalume na bansongwakashi? Munda mwa bipwa bibungi, mbataluule nkalo yaabo ngofu. Ndumbulwilo a Yehowa mmutuushe bintu bikile bungi bwa bana ba bipwa bilekeenelekeene, na byabya bibaadi abituuku kapeela kapeela, bikwete kutungunuka na kutuuka bibungi. Bu kileshesho, mwisambo wa mu l’Âge d’Or mu Anglais ubaadi na mutwe wa mwanda awambashi “malongyesha a bana a mu Bible” ubaadi utuukye kubanga mu 1919 mpa na mu 1921. Kunyima kwa byabya kubatuukile broshire a L’ABC de l’Âge d’Or mu 1920 na mukanda wa Enfants mu 1941. Mu 1971 kubatuukile mikanda bu, Écoutez le grand Enseingnant, Votre jeunesse: comment en tirer le meilleur parti, na Mukanda awitulondela myanda i mu Bible. Mu 1982, Réveillez-vous! babangile kutuuka na mwisambo wi na mutwe wa mwanda awamba shi, “Les jeunes s’interrogent,” ubaadi aukunkusha bantu mu mukanda wa Les jeunes s’interrogent: Réponses pratiques ubatuukile mu 1989.

²⁶ Lelo uno twi na volime ibidi ya mukanda wa Les jeunes s’interrogent, aku namu wawa mwisambo ukwete kutungunuka na kutuuka mu site etu a jw.org. Twi na dingi mukanda wa Écoute le grand Enseignant. Mu site etu mwi myanda ibungi itale bana bakinga  mpa na myanda i mu mbalo yabadi baleshe shi Les personnages bibliques, na Apprends en t’amusant bwa bakulu mpa na bakinga, maasha abetamina bu une image, une activité, ma video, na La Bible en bande dessinée, na Malongyesha ande a mu Bible mpa na malongyesha a bana be mu bipwa bisatu mpa na muushi mwabyo. Eyendo shi, mweneno a Kidishitu bwa bana bakinga ta mushintulukye nya kubanga mu siekele a kumpala pabaadi mwitamine bana bakinga bwashi bafikye kwadi. (Mak. 10:13-16) Lukalo lwaye ndwa shi bana bakinga bapushe shi mbafudiibwe na badishiibwe kalolo mu kikudi.

²⁷ Yesu dingi e na lukalo lwa kukalwila bana ku masaku. Bu bi mwikelo wa bantu ba uno ndumbulwilo ukwete kwenda na kulwila ngofu, kwi masaku akile bungi aatukila mu kulwisha kwa bana bakinga. Kadi, nkutuukye myanda ya kukwasha baledi bwabadya kubamba bana baabo ku bino bintu bikile bubi. *

28. (a) Bu byabidi mu ntempelo bamwene Ezekyele mu kimonwa, nkinyi akitungu bwa kutwela mu lulangwilo lwi selele? (b) We na kitshibilo kya kukita kinyi?

²⁸ Ta mwanda wa muloo pa kumona mushindo wi Kidishitu mutungunukye na kutoosha balongi baaye, ebalongyesha bya kunemeka na kwikala na nshalelo mwipushene na miiya ya Yehowa pabitale mwikelo su? Banda kunangwila dingi pabitale ntempelo bamwene Esekyele mu kimonwa. Tentekyesha byabya bibelo bikile buwa. Eyendo shi yawa ntempelo, ta mbalo ya ku mbidi nya, nga mu kikudi. Kadi, tukwete kumumona bu a binyibinyi su? Atwimutwele kushii penda nsaa yatwende mu Nshibo ya Bufumu sunga patufungula Bible na kukookola ku kibelo mu bulungudi nya. Yaya mmidimo ya ku mbidi itale bintu abimweneka. Bansesa mbalombeene kukita bintu bi byabya kushii kutwela mu ntempelo a Yehowa. Kadi, su tubakitshi byabya bintu na kwikala na nshalelo mwipushene na miiya ikata ya Yehowa itale mwikelo na kulamata ku lulangwilo lwi selele n’eshimba na binangu bilulame, paapa ndjo patutwele na kufuba mu yaaya mbalo iselele—mpàngo ya lulangwilo lwiselele lwa Yehowa Efile Mukulu. Twikaleyi atusangeela kyakya kinemo kikata. Tutungunukyeyi na kukita mwetu mooso bwa kulesha bwiselele bwa Yehowa mu kulamatanga ku miiya yaaye ilulame!