1-3. Mpyeele bamwene myanda kinyi mu kaanya, na myanda kinyi ibaadi mumone bufuku?

 MPYEELE kwete kwitatshisha bwa kutambusha bwato. Bu byakubaadi mufito bamwene etaata na nsembwe dya kutunduka nguba, eyipusha su bufuku tabukyebe kutooka. Maboko na mongo bibamwele busungu mwanda wa kipindji kila kibaadi atambusha bwato. Kipapi akimwikupila ku meeso, Kalunga ka Ngalileeya akakidi na mpumo. Mbundambunda ya meema ayikupila ku ekolo dya bwato, na meema e mashika aamutolokyela. Atungunuka na kwitatshisha bwa kutambusha bwato.

² Mpyeele na benaaye abalekyele Yesu ku kyese bupenka. Dyadya efuku, babamwene Yesu adiisha kisaka kya bantu binunu na penda ndambo ya mikate na mishipa. Pa mwanda wa byabya bantu babakimbile bya kutuula Yesu bu nfumu, kadi aye nkupela kutwelakana mu myanda ya politike. Baadi mulongyeshe dingi balongi baaye bwa kupela kutwelakana mu myanda ya politike. Aye baapu kupalakasha kisaka kya bantu Yesu batumine balongi baaye bwa’shi babadiile na bwato dingi eshiya dya mwela aye nabeene bayiile ku mwengye mu kuteka.​—Mak. 6:35-45; Badika Yowano 6:14-17.

³ Pabaadi balongi babangye lwendo bwabwa bufuku, mweshi ubaadi utooshe; kadi, binobino mweshi tawende mu kupona. Aku namu babatambuka nka penda kapindi kapeela. Pa mwanda wa kipapi kibukopo na mbundambunda ya meema taabaadi na bya kwisamba nya. Mpyeele baadi eele binangu munda mwaye.

4. Bwakinyi Mpyeele nkileshesho kibuwa kyatudya kwambula?

⁴ Mpyeele baadi na myanda ikile bungi ya kunangusheena! Kya kumpala baadi mufumankane na Yesu a ku Nazarete takudi bipwa  bibidi. Baadi mulongye myanda ibungi, kadi baadi na ingi myanda ibungi ya kulonga. Bu bibaadi akumiina kukita ino myanda​—kwikitshisha bwa kukambila ngikashi ibubi bu mpaka na moo​—mmwikale kileshesho kibuwa kyatudya kwambula. Tubadeyi kutala bwakinyi atwakula byabya.

5, 6. Mpyeele baadi na nshaleelo e naminyi?

⁵ Mpyeele tabaadi bya kwilwankana efuku dibaadi mumone Yesu nya. Mukwabo Andree, nyi a kumpala bamutwadiile uno mukandu: “Tubaamono Mesiya.” Kubanga nka paapa, nshaleelo a Mpyeele babangile kushintuluka. Nta mwikale nka bibaadi kumpala nya.​—Yo. 1:41.

⁶ Mpyeele baadi mushaale mu Kapernaume, kibundji kibaadi kunundu kw’efwa dya meema a Kalunga ka Ngalileeya. Aye na Andree abaadi abafubu pamune na Shaake na Yowano bana ba Zebedee mudimo wa kuloba mishipa. Mpyeele tabadi penda mushale na mukash’aye nya, baadi mushale dingi na muko’aye mukashi, na mukwabo Andree. Bwa kudiisha bano bantu bibaadi abitungu’shi afube bibukopo ku mudimo waye wa kuloba mishipa. Twi kupwadikisha bibaadi abikidika mudimo bufuku—abaadi abeele bukondja pankatshi pa maato abidi na kukaka mishipa yooso ibaadi ayimutwele. Twi balombeene kupwadikisha dingi bungi bwa nsaa ibaabadi abakisha bwa kushitula mishipa, kwiyipaana na kusuula makondja.

7. Mmyanda kinyi ibapushishe Mpyeele pabitale Yesu, na bwakinyi uno mwanda ubaadi mukandu wibuwa?

⁷ Bible etulungula’shi Andree baadi mulongi a Yowano Mubatshishi. Mpyeele baadi muteemeshe kalolo malongyesha a Yowano abaadi aamulungula mukwabo. Dingi efuku, Andree bamwene Yowano kwaleesha Yesu a mu Nazarete p’aye kwakula’shi: ‘Talaayi Mwana a Mukooko a Efile Mukulu!’ Musango umune, Andree baafikile mulongi a Yesu na kulungula Mpyeele na muloo’shi: Mesiya baafiki! (Yo. 1:35-40) Bipwa 4 000 kumpala nsaa ibaadi itombokye Adame na Eeva mu lupango lwa Edene, Yehowa balayile’shi akwikala muntu umune afiki bwa kupa bantu lukulupilo lwa binyibinyi. (Kib. 3:15) Andree bapetele Mesiya nabeene baadi na kya kwikala Mupaashi a bantu! Mpyeele namu bayile lubilo bwa kufumankana na Yesu.

8. Nkinyi akileesha eshina dibaadi Yesu mupe Mpyeele, na bwakinyi bangi bakyabeyipusha pabitale dyady’eshina?

⁸ Mpa’nka na mu dyadya efuku, Mpyeele baadi aukiibwa mwishina dya bu Simone. Anka Yesu bamutadile amulungula’shi: “‘We simone, mwana a Yowano; abakwitamina bu Kefase’ nyi kwamba’shi Ebwe (Mpyeele).” (Yo. 1:42) “Kefase” nyi eshina adipushisha’shi “ebwe” sunga “lubwebwe.” Abimweneka’shi, mayi a Yesu abaadi a butemuki. Bamwene kumpala’shi Mpyeele akashimata bu ebwe, munyingye na kwikala bu muntu akukulupilwa munkatshi mwa balongi  ba Kidishitu. Mpyeele baadi emono aye nabeene byabya su? Tabaadi amono byabya nya. Sunga bantu ababadikaa myanda i mu ma Evanjile t’abamono’shi Mpyeele baadi bu ebwe nya. Bangi abamba’shi muyiile miisambo ya mu Bible, abimweneka’shi baadi muntu shii mushimate na e na kwialasheena.

9. Nkinyi akitalaa Yehowa na Yesu mwatudi na mbwakinyi abitungu kwibakulupila?

⁹ Mpyeele baadi na bilubilo. Yesu tabaadi abwikila meeso ku bilubilo byaye nya. Anka bu Nshaye Yehowa, Yesu tabaadi atala penda bilubilo bya bantu nya. Yesu bamwene myanda ibuwa mwi Mpyeele, akupu bakimbile bya kumukwasha bwadya kunyingisha ngikashi yaaye ibuwa. Yehowa na Yesu abatalaa bibuwa bi mwatudi leelo uno. Bi kwikala bukopo bwa kukumiina’shi Yehowa na Yesu bakwete kumona bibuwa bi mwatudi. Anka abitungu kukulupila mweneno aabo na kuleesha atwe banabeene’shi atukumiina bwabadya kwitulongyesha na kwituludika bu bibakitshiine Mpyeele.​—Badika1 Yowano 3:19, 20.

10. Mmyanda kinyi ibamwene Mpyeele, kadi baadi mwalukye mu kukita kinyi?

¹⁰ Abimweneka’shi Mpyeele baadi ashindjikila Yesu mu mudimo waye wa bulungudi. Bi kwikala’shi bamwene kilengyeleeshi kya kumpala kya Yesu, kibaadi mwaluule meema bu nfinyo ku musangeelo wa dibaka mu Kana. Mwanda wi na muulo nkwamba’shi bapushiishe mukandu wibuwa na wa lukulupilo pabitale Bufumu bw’Efile Mukulu. Sunga mbyabya, tabaadi mutungunukye na kulonda Yesu nya, baalukiile mu mudimo waye wa kuloba mishipa. Kunyima kwa myeshi, Mpyeele baadi dingi mufumankane na Yesu mpala kwa mpala​—akupu Yesu nkwitamina Mpyeele bwa kumulonda mu mudimo wa nsaa yooso efuku dyoso.

11, 12. (a) Mmudimo kinyi ubaadi Mpyeele mukite bufuku? (b) Pabaadi apalongyesha Yesu, nkinyi kibaadi akifikila Mpyeele mu binangu?

¹¹ Mpyeele baadi mupwe kukooka mwanda bakatukile mu kufuba bufuku bushima. Abaadi beele makondja aabo misango ibungi mu meema kushii kukwata mishipa. Mpyeele baadi mufubishe mayele aaye ooso bwa kukwata mishipa, nkupima mu ma mbalo elekeene su apete pe mishipa kushii kupeta. Kushii mpaka, nka bu balobi bebungi, Mpyeele baadi akulupila pangi’shi e kumona mishipa ibungi mu bukondja bwaye. Bibaadi pangi bimufitshishe munda pa kukutwa kumona mishipa mu bukondja bwaye. Mpyeele tabaadi akimbi mishipa bwa bisumanga, mwanda nyi kubaadi adiisha kifuko kyaye. Ku nfundiilo a byoso, baadi mwalukye bisumanga. Babangile kusuula makondja. Baadi mwipaane mu kusuula makondja pabaadi Yesu mwifubwile kwadi.

¹² Bantu bebungi abaadi befunyishe Yesu bwa kupusha bibaadi akula. Bu bibaabadi bantu bebungi, Yesu batwelele mu bwato bwa Mpyeele amulungula bwa kwibutakula mu mwela. Mwamwa,  eyi dyaaye dibaadi dipushikye kalolo bwa kulambukisha kibumbu. Mpyeele na bantu abaadi ku kyese babapushiishe kalolo. Mpyeele tabaadi mukooye kupusha Yesu p’akula, mutwe wa mwanda wa mukandu ubaadi alungula​—Bufumu bw’Efile Mukulu. Nyi nkineemo kikata kya kukwasha Yesu bwadya kupalakasha mukandu waye wa lukulupilo kwi baaba bantu. Kadi Mpyeele baadi mwele byabya binangu su? Baadya kudiisha kifuko kyaye naminyi? Pangi Mpyeele baadi munangusheene dingi bufuku bushima bubakishiishe kushi kukwata mishipa.​—Luk. 5:1-3.

13, 14. Nkilengyeleshi kinyi kibaadi Yesu mukitshiine Mpyeele, na nkinyi kibakitshiine Mpyeele?

¹³ Pabapwile Yesu kulongyesha, balungwile Mpyeele’shi: “Efubwile ku meema e [bula] nwele makondja eenu bwa kukwata mishipa.” Mpyeele baadi na mpaka. Bambile’shi: “Mulambukishi, twi bapombe bufuku bushima kushii kukwata kantu, anka, muyiile eyi dibontumina, neele eenyi makondja.” Mpyeele beelele makondja nka binyi byabya. Abimweneka’shi tabaadi akumiina kwela nya, mwanda tayibaadi nsaa ya mishipa kudya! Sunga byambya, baadi mukookyele, abimweneka’shi balesheeshe benaaye be mu bungi bwato bwabadya kwela makondja mu meema.​—Luk. 5:4, 5.

¹⁴ Mpyeele bapushiishe musango umune bushito pababangile kukaka makondja. Sunga mbibaadi na mpaka, baakakile bukondja bibukopo, aye nkupusha bushito ku bukondja mwanda wa mishipa ibungi! Baadi mwitamine bantu musango umune abaadi mu bwato bwa kabidi bwabadya kufika mu kumukwasha. Pababakakile makondja, abimweneka’shi bwato bumune tabubaadya kulombana mishipa yooso nya. Babaushiishe maato ooso abaabadi nao, mishipa ibaadi’nka ibungi ayo nkubanga kwiyinyisha bwato mu meema. Mpyeele baadi mukaanye bikata. Bamwene bukome bwa Kidishitu kumpala, kadi bwa wawa musango bebumwene bwa bukwashi bwa kifuko kyaye. Mu kwilekeena na Mpyeele, Yesu baadi na bukome bwa kutwesha mishipa mu bukondja! Mpyeele babangile kupusha moo. Baponene ku ngwa ya Yesu amulungula’shi: “Mwanana esheeshe kula naami mwanda nee sha-milwisho.” Mushindo kinyi ubaadya kufuba pamune na muntu e na bukome bw’Efile Mukulu?​—Badika Luka 5:6-9.

15. Yesu baadi mulongyeshe Mpyeele’shi tabaadi na kya kwikala na mpaka sunga moo naminyi?

¹⁵ Yesu bamulungwile na kalolo kooso’shi: “Leka kutshiina, mwanda binobino mbantu bookakwata.” (Luk. 5:10, 11) Ino tayibaadi nsaa ya Mpyeele kwikala na mpaka sunga moo nya.  Mpyeele baadi na kya kwipaana mu mudimo ukata wa bulungudi pamutwe pa kwialasheena bwa kuuka bibaadya kudiisha kifuko kyaye sunga kwiyipusha su mmuntu mulombeene kulungula mukandu wibuwa. Yesu baadi na mudimo ukata wa kukita, mudimo ubaadi aushintuula nshaleelo a bantu. Baadi mufubile Efile Mukulu baadi na kya ‘kwibafwila lusa.’ (Yesh. 55:7, EEM) Yehowa baadi na kya kulombasha nkalo ya Mpyeele ya ku mbidi na ya mu kikudi.​—Mat. 6:33.

16. Mpyeele, Shake na Yowano babalulwile ku lwitamino lwa Yesu naminyi, na bwakinyi babaatshile kitshibilo kibuwa?

¹⁶ Mpyeele baadi mukookyele Yesu musango umune nka bu bibakitshiine Shake na Yowano. “Babalwishe maato ku kyeese, baleka byooso, ngi abo nkumulonda.” (Luk. 5:11) Mpyeele batudile lukumiino mwi Yesu na mwi yawa baamutumine. Kibaadi kitshibilo kikile buwa kibaatshile. Beena Kidishitu bakwete kukambila moo lelo uno bwa kufubila  Efile Mukulu mbaleeshe lukumiino lwi byabya. Lwalwa lukulupilo mwi Yehowa nta nkukisha kwa nsaa nya.​—Mis. 22:4, 5.

17. Kunyima kwa bipwa bibidi kasha afumankana na Yesu Mpyeele baadi anangusheena myanda kinyi?

¹⁷ Bipwa bibidi kunyima kwa’ye kufumankana na Yesu, Mpyeele baadi mufumankane dingi na kipapi kikata mu Kalunga ka Ngalileeya nka bu byatudi bebileshe kumbangilo kwa uno shapitre. Byabya, tatwi bya kuuka kibaadi anangusheena mu yaaya nsaa nya. Baadi na myanda ibungi ya kunangusheena! Yesu bakatukile mu kupaasha nyin’aye na mukashi a Mpyeele. Bakitshine Mwisambo wa pa mwengye. Misango ibungi, baadi muleeshe’shi nyi musangudibwe a Yehowa na Mesiya kukidila ku malongyesha aye na ku bintu bya kukaanya bibakitshine. Mu kukila kwa myeshi, Mpyeele baadi ende na kulumbuula bilubilo byaaye bu kukutwa lwishinko, moo na kwialasheena sunga mpaka. Yesu baadi mumusangule mpa na bu umune a ku batumibwa baaye 12! Sunga mbyabya, Mpyeele baadi nka na moo na kwialasheena sunga mpaka.

18, 19. (a) Mpyeele bamwene kinyi ku kalunga ka Ngalileeya? (b) Yesu balulwile Mpyeele naminyi ku mwanda ubamutekyele?

¹⁸ Pa matombole, pankatshi pa nsaa ya 3:00 ya bufuku na pa kutunduka kwa nguba, Mpyeele balekyele kutambusha bwato akashaala ku kabasa. Aye mushaale kwakwa bamwene kintu akisaana kunundu kwa mbundambuda ya meema! Twi kwamba’shi mmeema aekupisheena esangye na nsembwe ya mweshi su? Nya, kibaadi kimane, kilulame susaa. Nyi muntu! Yawa muntu baadi atambuka kunundu kwa meema a kalunga! Apende na kwifubwila yawa muntu, amweneka bu kwete kufika kwabadi. Na moo ooso, balongi babamwene’shi nyi nkiswikiswiki. Yawa muntu bebalungwile’shi: “Nyingayi mashimba, nnaami, tanwikalanga na moo.” Nyi Yesu!​—Mat. 14:25-28.

¹⁹ Mpyeele bamwalulwile’shi: “Mwanana, su nnoobe eyendo, ntumine eyi dya kufika koodi pa meema.” Bibakitshine bwa musango wa kumpala bibaadi abilesha’shi e n’eshimba dinyingye. Pa mwanda wa muloo ubaadi nao pa kino kilengyeleshi, Mpyeele bakyebele kuleesha bi lukumiino lwaye. Bakyebele kutwela n’aye mu kilengyeleshi kya Yesu bwa kunyingisha lukumiino lwaye. Na kalolo kooso, Yesu bamulungwile’shi fika. Mpyeele betumbile mu bwato aye nkubanga kutambuka kunundu kwa meema. Banda kunangusheena bibapushishe Mpyeele pabaadi atuulu mukoolo kunundu kwa meema kushii kwiyina. Baadi mupushe muloo wibungi pabaadi ende kwi Yesu. Anka, kingi kinangu kibamufwidiile.​—Badika Mateo 14:29.

20. (a) Mpyeele baadi mutume binangu kungi naminyi, na nkinyi kibamufwidiile? (b) Yesu baadi mulongyeshe Mpyeele dilongyesha kinyi?

²⁰ Bibaadi abitungu’shi Mpyeele atuule binangu byaye kwi Yesu. Yesu nyi baadi afubu na bukome bwa Yehowa, bubaadi abukalwila  Mpyeele ku kipapi na ku mbunda ya meema. Kadi Mpyeele baadi mutume binangu byaaye kungi. Abaleesha bino: “Pa kumona bukopo bwa lupunga, bapushiishe moo.” Mpyeele babangile kutala ku mbunda ya meema ayikupila ku bwato, na ku kipapi kibukopo aye nkubanga kutshiina. Pangi baadi mwele binangu’shi e munkatshi mwa meema akata kwete kwalaala. Pa mwanda wa moo ubamukwatshile, lukumiino lwaye lubabangile kushimina. Muntu abaabadi baudikye bu lubwebwe bwa kushimata kwaye babangile kwalaala nka bu kabwe kapeela pa mwanda wa lukumiino lwaye lukutwe kushimata. Mpyeele baadi auku kuywa ngofu, kadi ino nsaa ta mwikulupile’ye nabeene nya. Beelele musase’shi: “Mwanana, mpaashe!” Yesu bamukwatshile ku mboko aye nkumwabula. Yaya nsaa yakii mu meema, Yesu baadi mushimikye kasele pa dino dilongyesha di na muulo kwi Mpyeele, amulungula’shi: “Muntu sha lukumiino lupeela’be! Bwele mpaka bwa kinyi?”​—Mat. 14:30, 31.

21. Bwakinyi mpaka ibubi, na twi kwiyikatusha naminyi?

²¹ P’aye kulungula Mpyeele’shi “bwele mpaka,” Yesu bapeele Mpyeele dilongyesha dikata! Mpaka ngilombeene kwitubofusha ngofu. Su tweyilama, lukumiino lwetu alubanga kwenda na kubofula na lukafikye mu kushimina. Tukiteyi mwetu mooso bwa kukatusha mpaka! Mu mushindo kinyi? Nsaa yatutungunuka na kutala ku myanda ibuwa. Su tubemeena kutala ku myanda ayitutshinyisha, ayitubofusha na ayikatusha binangu byeetu kwi Yehowa na Mwan’aaye, yaya nsaa mpaka ayitama munda mwetu. Su tubatuulu binangu byeetu kwi Yehowa na Mwan’aye, ku myanda yabadi betukitshine, yabakwete kukita, na yabakakitshina booso bebafule, atukapete mushindo wa kukatusha mpaka.

22. Bwakinyi abitungu twambule lukumiino lwa Mpyeele?

²² Nsaa ibaadi Mpyeele mulonde Yesu mu bwato, bamwene kipapi na meema bibataala. Kalunga ka Ngalileeya kabaadi kataale. Mpyeele na bangi balongi ba Yesu babamulungwile’shi “mbiinyibiinyi we Mwan’Efile Mukulu.” (Mat. 14:33) Pabamwene meema na kipapi abitaala, Mpyeele baadi na lutumbu mwishimba. Baadi mukatushe mpaka na moo. Eyendo baadi na myanda ibungi ya kushintuula bwadya kwikala mwina Kidishitu munyingye bu ebwe bibamwambile Yesu. Baadi na kitshibilo kya kuyididiila na kwikitshisha, na kukula mu kikudi. Obe namu we na kino kitshibilo su? Okamono’shi bibuwa kwambula lukumiino lwa Mpyeele.