Të vendosur për t’u pasuruar: Si ndikon kjo te ju?

NË NJË botë ku më shumë se 850 milionë njerëz janë të uritur, mund të jetë e vështirë të mendosh se paraja e madhe mund të të sjellë probleme. Por, a e vutë re se shkrimi i cituar në artikullin e mëparshëm nuk na paralajmëronte për rreziqet e parasë ose pasurisë, por për rrezikun e dashurisë për para dhe vendosmërisë për t’u pasuruar? Çfarë ndodh kur njerëzit jetojnë për pasurinë dhe për gjërat që blihen me para? Në fillim shqyrtoni se si ndikon kjo te fëmijët e tyre.

Si ndikon te fëmijët?

Është llogaritur se brenda vitit, një fëmijë amerikan sheh afërsisht 40.000 reklama në televizor. Shtojuni këtyre videolojërat, pajisjet moderne për muzikë, programet kompjuterike, rrobat firmato që fëmijët shohin në dyqane dhe në shtëpitë e shokëve, e pastaj përpiquni të imagjinoni breshërinë e kërkesave që u bëjnë prindërve. Disa prindër u plotësojnë fëmijëve çdo dëshirë. Pse?

Ngaqë vetë nuk janë rritur mes luksit e mes të mirave, disa prindër bëjnë çmos që fëmijët e tyre të mos ndihen të privuar për asgjë. Prindër të tjerë kanë frikë se po të mos ua plotësojnë dëshirat fëmijëve, ata nuk do t’i duan më. «Ata duan që të jenë shokët e ngushtë të fëmijëve të tyre dhe bëjnë çmos që fëmijët të zbaviten»,—tha një nga themelueset e një rrethi shoqëror për prindër në Boullder, Kolorado, SHBA. Prindër të  tjerë shpresojnë se dhuratat e shumta do të kompensojnë gjithë atë kohë që ata kalojnë në punë, larg fëmijëve. Një arsye tjetër mund të jetë që pas një jave të gjatë stresuese, prindi nuk ka nerva të durojë grindjen që do të ndezë patjetër përgjigjja: «Jo, s’ke për ta blerë.»

Por, po i ndihmojnë apo po i dëmtojnë fëmijët prindërit që u plotësojnë çdo kërkesë? Si për ironi, përvoja tregon se në vend që ta duan më shumë mamin dhe babin, fëmijët e llastuar shpesh bëhen mosmirënjohës. Madje nuk i vlerësojnë as dhuratat për të cilat iu lutën kaq shumë prindërve. Drejtoresha e një shkolle të mesme tha: «Nga përvoja kam parë se kur fëmijëve u plotësohet në vend çdo tekë, pas dy javësh, shpesh nuk u pëlqejnë më gjërat për të cilat u ra goja gjersa i morën.»

Çfarë ndodh me fëmijët e llastuar kur rriten? Sipas revistës Newsweek, studimet tregojnë se ata bëhen njerëz «që mezi i përballojnë zhgënjimet e jetës». Ngaqë nuk janë mësuar të derdhin mund për ato që marrin, disa prej tyre nuk janë të zotë në shkollë, në punë dhe në martesë, e kështu mbeten ekonomikisht të varur nga prindërit. Gjithashtu, mund të jenë të prirur ndaj ankthit dhe depresionit.

Pra, në fund të fundit, fëmijët e llastuar privohen nga disa gjëra. Atyre nuk u jepet mundësia të kuptojnë vlerën e punës, të ndihen të dobishëm dhe të ndihen të pasur brenda. Psikoterapistja Xhesi O’Nil paralajmëron: «Po t’u mësoni fëmijëve se mund të kenë çfarë të duan dhe kurdo që ta duan, po hidhni themelin për një jetë të palumtur.»

Si ndikon te të rriturit?

Sipas revistës Psychology Today, nëse jeni të martuar, «pavarësisht nga sa kohë ose nga paratë që keni, ka shumë mundësi që herës tjetër të grindeni për para». Gjithashtu në të thuhet se «mënyra se si një çift i zgjidh mosmarrëveshjet dhe problemet që lidhen me paratë, mund të tregojë nëse lidhja do të ketë jetë të gjatë apo do të dështojë». Një çift që u jep tepër rëndësi parave dhe gjërave materiale, është e qartë se e rrezikon më shumë martesën. Dhe vërtet, grindjet për paratë janë faktori kryesor në 90 për qind të divorceve.

Megjithatë, edhe kur bashkëshortët nuk ndahen, kanë probleme në martesë nëse ata përqendrohen te paratë dhe te gjërat luksoze që blihen me to. Për shembull, në qoftë se kanë borxhe, bashkëshortët mund të acarohen e  të marrin flakë kollaj, duke ia hedhur fajin njëri-tjetrit për problemet financiare. Në disa raste secili nga bashkëshortët është kaq i dhënë pas gjërave të veta materiale, saqë i mbetet fare pak kohë për bashkëshortin tjetër. Ç’ndodh kur njëri blen diçka të shtrenjtë dhe ia fsheh tjetrit? Kjo sjell mbajtjen e sekreteve, ndjenjën e fajit dhe të mosbesimit, e që të gjitha këto e gërryejnë martesën.

Disa njerëz, qofshin të martuar ose të pamartuar, kanë sakrifikuar jetën në kuptimin e plotë të fjalës, për materializmin. Disa në Afrikën e Jugut, kanë tentuar të vrasin veten, nga stresi për të arritur stilin materialist të Perëndimit. Në Shtetet e Bashkuara një burrë vrau gruan, djalin 12-vjeçar dhe veten, me sa duket, për shkak të problemeve financiare.

Sigurisht, shumica e njerëzve nuk vdesin ngaqë rendin pas parave. Megjithatë, jeta mund t’u kalojë pa e kuptuar, teksa humbin në vorbullën e kërkimit të parave. Veç kësaj, jeta mund t’u vështirësohet nëse stresi i punës ose stresi për paratë u sjell kriza paniku, pagjumësi, dhembje koke kronike ose ulcerë—probleme shëndetësore që mund t’ia shkurtojnë jetën njeriut. Edhe nëse më në fund një njeri e kupton se gjëra të tjera kanë më shumë vlerë, mund të jetë tepër vonë. Bashkëshorti ndoshta nuk e beson më, fëmijët tashmë mund të jenë dëmtuar emocionalisht dhe shëndeti t’i jetë shkatërruar. Mbase dëmi deri diku mund të ndreqet, por do t’i duhen goxha përpjekje. Këta njerëz vërtet «janë shpuar tejpërtej me shumë dhembje».​—1 Timoteut 6:10.

Çfarë dëshironi?

Shumica e njerëzve dëshirojnë një familje të lumtur, shëndet të mirë, një punë të dobishme dhe mjaft para që të bëjnë një jetë pa kokëçarje. Për t’i pasur të katërta këto duhet ekuilibër, por kur interesi kryesor bëhen paratë, ky ekuilibër prishet. Që të kthehen sërish në rrugë të mbarë, shumë njerëzve u duhet të pranojnë një rrogë më të ulët, një shtëpi më të vogël ose një pozitë shoqërore më të ulët. Sa prej tyre janë gati t’i sakrifikojnë këto lukse për hir të gjërave më me vlerë? ‘E di që nuk kam nevojë për to,—pranoi një grua,—por është tepër e vështirë të heqësh dorë prej tyre.’ Të tjerë dëshirojnë të heqin dorë, por nuk duan të jenë të parët për këtë.

Po ju? Nëse tashmë keni gjetur një mënyrë për t’i mbajtur paratë dhe gjërat materiale në vendin e duhur, jeni për t’u lavdëruar. Nga ana tjetër, a po e lexoni me nxitim këtë artikull ngaqë niveli juaj i jetesës ju merr shumë  kohë? A jeni ndër ata që e shohin të nevojshme të heqin dorë nga diçka materiale për të qenë më mirë fizikisht dhe emocionalisht? Atëherë veproni me vendosmëri, para se materializmi të nisë veprimin e tij shkatërrimtar në familjen tuaj. Në kutinë e kësaj faqeje jepen disa sugjerime se nga t’ia filloni.

Kur gjërat materiale mbahen në vendin e duhur, çdo pjesëtar i familjes do të përfitojë fizikisht dhe emocionalisht. Megjithatë, të krishterët kanë edhe një shqetësim tjetër: nuk duan që gjërat materiale të dëmtojnë marrëdhënien e tyre me Perëndinë. Si mund ta vërë në rrezik materializmi marrëdhënien me Perëndinë dhe si mund të parandalohet kjo? Le ta shqyrtojmë në artikullin vijues.

[Diçitura në faqen 5]

Shpesh fëmijët e llastuar janë mosmirënjohës, dhe i hedhin tej shpejt gjërat që kërkuan me ngulm

[Kutia dhe figura në faqen 7]

Të jetosh me ekuilibër

Që të heqësh dorë nga disa gjëra materiale duhet vendosmëri dhe planifikim i kujdesshëm. Ja tek keni disa sugjerime që kanë ndihmuar disa veta.

▪ SHQYRTONI SITUATËN. Çfarë mund të mos blini? Nga cilat gjëra mund të hiqni dorë? Nga trillet e modës së fundit? Nga pajisjet elektronike që janë fjala e fundit e teknikës?

▪ BËNI NJË PROVË. Nëse dyshoni vërtet se mund të bëni një jetë më të thjeshtë, përse të mos bëni një provë për gjashtë muaj ose një vit? Provojini vetes nëse gjithë ajo kohë që harxhonit për paratë dhe për disa gjëra që zotëronit, ju bënte vërtet të lumtur apo ndodhte e kundërta.

▪ PËRFSHIJINI FËMIJËT NË BISEDAT FAMILJARE SE SI TA THJESHTONI JETËN. Në këtë mënyrë ka të ngjarë t’ju mbështetin dhe nuk do ta keni kaq të vështirë t’u thoni jo kur duhet.

▪ MENDONI T’U JEPNI RREGULLISHT FËMIJËVE NJË SASI PARASH. Qoftë nëse vendosin të kursejnë për të blerë diçka që dëshirojnë, qoftë nëse vendosin të mos e blejnë, do të mësojnë të kenë durim dhe të vlerësojnë gjërat që kanë. Gjithashtu do të mësojnë si të marrin vendime.

▪ MËSONI METODA QË DO T’JU NDIHMOJNË TË KURSENI. Shikoni kur bëhen ulje çmimesh. Mbani një buxhet familjar. Në vend që të shkoni në punë me makinën tuaj, shkoni me mjetet e transportit publik. Përdorini me kursim pajisjet që punojnë me gaz ose korrent. Në vend që të hani jashtë, gatuani diçka dhe merreni me vete.

▪ MBUSHENI KOHËN E LIRË. Mbani parasysh se qëllimi juaj për të hequr dorë nga disa gjëra nuk është thjesht që të keni më pak, por t’u kushtoni më shumë vëmendje gjërave më të rëndësishme, siç janë familja dhe miqtë. A po veproni kështu?

[Figura në faqen 6]

Vendosmëria për t’u pasuruar mund të shkaktojë tension në martesë