Ideja iz prirode (3)

„Čak i roda na nebu zna svoje vreme“ (Jeremija 8:7)

PROROK Jeremija je pre više od 2 500 godina spomenuo seobu roda. Ljudi se i dan-danas dive stvorenjima koja se sele, kao što su losos i kožasta kornjača. Losos može preći hiljade kilometara na putu od okeana do rečice u kojoj se izlegao. Kožasta kornjača takođe prelazi neverovatne razdaljine — jedna od njih je prevalila 20 000 kilometara od svog gnezda u Indoneziji do obale Oregona u Sjedinjenim Državama. Ove kornjače se često vraćaju na isto područje u Indoneziji da bi se ponovo gnezdile.

Pojedina stvorenja poseduju veštinu da se vrate kući gde god da se nađu, što je još neobičnije od navigacije koju koriste selice. Primera radi, istraživači su avionom prebacili 18 albatrosa s jednog malog ostrva usred Tihog okeana na više mesta udaljenih hiljadama kilometara. Neke ptice su pustili blizu zapadne obale okeana, a druge nedaleko od njegove istočne obale. Većina ptica se za nekoliko sedmica vratila kući.

Golubovi su prenošeni na nepoznata mesta udaljena preko 150 kilometara od njihovog prebivališta, pod dubokom anestezijom ili u buradima koja su se okretala. Pa ipak, nakon što bi napravili nekoliko krugova, uspevali su da proračunaju gde se nalaze i zapute se pravo kući. Pošto golubovi mogu da nađu put do kuće čak i kada im se na oči stave zamagljena sočiva, istraživači veruju da oni računaju svoj položaj u odnosu na odredište tako što prepoznaju iz kog pravca stižu informacije koje su im neophodne za snalaženje u prostoru.

Leptiri monarsi, koji žive na velikim prostranstvima u Severnoj Americi, lete više hiljada kilometara do jednog malog područja u Meksiku. Premda nikada ranije nisu bili u Meksiku, oni uspevaju da nađu put i često sleću na isto drveće na kom su prethodne godine bili njihovi preci. Naučnici još ne mogu da objasne kako im to uspeva.

Dok naši uređaji za automatsku navigaciju u potpunosti zavise od satelita, mnoge životinje nalaze put koristeći različite metode — od posmatranja orijentira i sunca do praćenja magnetnog polja, specifičnih mirisa i čak zvukova. Profesor biologije Džejms Guld piše: „Sve životinje čiji život zavisi od preciznog pronalaženja cilja izuzetno su dobro opremljene... One obično koriste različite metode navigacije — imaju više pomoćnih metoda kojima pribegavaju u zavisnosti od toga koja im pruža najpouzdanije informacije.“ Precizna i složena navigacija u živom svetu još uvek iznenađuje i zbunjuje naučnike.