„Ukras cele Galileje“

SAMO šest i po kilometara severozapadno od Nazareta, grada gde je Isus odrastao, nalazio se jedan grad koji se ne pominje nigde u Jevanđeljima. Ipak, poznati jevrejski istoričar iz prvog veka Josif Flavije nazvao ga je „ukrasom cele Galileje“. To je bio grad Sepfor. Šta znamo o tom gradu?

Nakon smrti Iroda Velikog, verovatno 1. godine pre n. e., stanovnici Sepfora su se pobunili protiv Rima, i nakon toga grad je bio razoren. Irodov sin Antipa nasledio je Galileju i Pereju, a razrušeni Sepfor izabrao kao mesto svoje nove prestonice. Grad je ponovo izgrađen u grčko-rimskom arhitektonskom stilu, ali je stanovništvo većinom bilo jevrejsko. Prema rečima profesora Ričarda Bejtija, taj grad je postao „glavni centar državne uprave nad Galilejom i Perejom“, sve dok Antipa nije izgradio Tiberijadu oko 21.  n. e., koja je postala nova prestonica. To je bilo u vreme kada je Isus živeo nedaleko od tog grada.

Profesor Džejms Strejndž, koji je istraživao iskopine Sepfora, smatra da je grad nekada imao arhive, riznicu, oružnicu, banke, javne ustanove i pijace na kojima se prodavala keramika, staklo, predmeti od metala, nakit i razne vrste namirnica. Postojali su tkači i krojači, kao i radnje gde su se mogle kupiti korpe, nameštaj, parfemi i slična roba. Procenjuje se da se broj stanovnika tada kretao između 8 000 i 12 000.

Da li je Isus ikada posetio ovu prometnu metropolu koja se nalazila na sat vremena hoda od Nazareta? Jevanđelja ne daju odgovor na to pitanje. Međutim, u delu The Anchor Bible Dictionary navodi se da je „put od Nazareta do Kane Galilejske najverovatnije vodio kroz Sepfor“ (Jovan 2:1; 4:46). Iz Nazareta se moglo videti uzvišenje na kom se nalazio Sepfor, koje se izdizalo skoro 120 metara iznad okolne doline. Neki smatraju da je Isus mislio na taj grad kada je u poređenju rekao da se „ne može... sakriti grad koji se nalazi na gori“ (Matej 5:14).

Nakon pada Jerusalima 70. n. e., Sepfor je postao najvažniji jevrejski grad u Galileji i kasnije sedište Sinedriona, jevrejskog vrhovnog suda. Jedno vreme je bio jevrejski obrazovni centar.

[Mapa/Slika na 32. strani]

(Za kompletan tekst, vidi publikaciju)

Galilejsko more

GALILEJA

Kana

Tiberijada

SEPFOR

Nazaret

PEREJA

[Izvor slike na 32. strani]

Grnčarija: Excavated by Wohl Archaeological Museum, Herodian Quarter, Jewish Quarter. Owned by Company for the Reconstruction of the Jewish Quarter in the Old City of Jerusalem, Ltd