UN PEI sëmbë i bi o tei kuma mati? A musu u dë sö taa i bi o kë dë mati ku sëmbë di ta si soni a di wan seei fasi kuma i, di lobi di wan seei soni kuma i, nöö di libi u de ta kai ku i tu. Söseei i bi o kë nama ku wan sëmbë di abi bunu fasi, kuma wan sëmbë di an ta ganjan wotowan, nöö di lobi wotowan tu.

² Sensi di libisëmbë dë kaa, Gadu tei so u de ko toon gaan mati fëën. Wan u dee sëmbë dë da Abahamu di Jehovah bi kai hën mati (Jesaaja 41:8; Jakobosi 2:23). Gadu bi taki taa Dafiti bi dë wan womi di ’fasi fëën ta kai ku ën a hii futu’ biga a bi dë di lö pei sëmbë di Jehovah ta lobi (Tjabukama 13:22). Söseei Jehovah bi ta si di tjabukama Daniëli kuma wan ’sëmbë di a lobi gaanfa seei’.—Daniëli 9:23.

³ Faandi mbei Jehovah bi ta si Abahamu, Dafiti, ku Daniëli kuma mati fëën? Wë a bi piki Abahamu taa: "I piki mi buka a soni” (Kenesesi 22:18). Awa, Jehovah ta nama ku dee sëmbë dee ta saka deseei ta du dee soni a kë taa de musu du. A bi piki dee Isaëli sëmbë taa: "Un piki mi buka a soni, nöö mi o toon di Gadu fuunu, nöö woon toon apaiti sëmbë u mi” (Jelemia 7:23). Te i ta piki Jehovah buka a soni, nöö iseei sa toon wan mati fëën tu!

JEHOVAH TA TAANGA DEE MATI FËËN

⁴ Pakisei pikisö un wini a abi te wan sëmbë ko dë mati u Gadu. Di Bëibel ta lei u taa Jehovah ta suku baaku "sö taa a sa du wan soni da dee sëmbë dee ta dini ën ku hii de hati” (2 Kloniki 16:9). Unfa Jehovah ta söi taa a ta du soni fii sa feni bunu? Psalöm 32:8 ta taki u wan fasi fa a ta du di soni dë. U ta lesi naandë taa: "Mi [Jehovah] o mbei wojo fii jabi, nöö mi o lei i di pasi ka i musu waka. Mi o da i köni, nöö mi o ta luku i.”

⁵ A ta bigi da u seei taa Jehovah ta booko hën hedi ku u a sö wan fasi! A o lei i di pasi ka i musu waka, nöö a o tjubi i te i ta du dee soni di a kë. Gadu kë taa i hoi dou te soni ta pooba i (Psalöm 55:22). Awa, te i ta dini Jehovah ku hii i hati, nöö iseei sa abi di futoou kuma di psalöm sikifima di bi taki taa: "Hii juu kaa mi ta mëni Jehovah. U di hën dë a mi letimaun së, mbei ma o naki futu” (Psalöm 16:8; 63:8). Aai, Jehovah sa heepi i fii libi a wan fasi di ta kai ku ën. Ma kumafa i sabi, Gadu abi wan felantima di bi o kë taa ja du di soni dë möön.

DI FIA U SAATAN

⁶ Di u 11 Woto u di buku aki bi konda fa Saatan Didibi bi fia taa Gadu an ta tii a wan bunu fasi. Saatan kai Gadu wan ganjansëmbëma, nöö a feni taa Jehovah an libi bunu u di an disa Adam ku Eva u de sabi da deseei andi da bunu ku hogi. Baka di Adam ku Eva du zöndu, nöö fa dee bakamii u de bi bigi fuu goonliba, Saatan bi feni taa libisëmbë an ta dini Gadu ku hii de hati. Boo taa Saatan taki taa libisëmbë an ta dini Gadu u di de lobi ën. Nöö a feni taa ee de dëën pasi, a o bia hiniwan sëmbë puu a Gadu pasi. Di woto u di womi de kai Jöpu ta lei u taa di soni dë Saatan ta biibi. Ambë Jöpu bi dë, nöö unfa di fia u Saatan bi nama nëën tjika?

⁷ Jöpu bi ta libi söwan 3600 jaa pasa kaa. A bi dë wan bumbuu womi biga Jehovah bi taki taa: "Na wan sëmbë dë a goonliba di dë kuma ën. A bi dë wan bumbuu womi di lobi leti libi, di a’ gaan lesipeki da Gadu, nöö an ta waka a hogi pasi”(Jöpu 1:8). Di libi u Jöpu bi ta kai ku Gadu.

⁸ Saatan bi feni taa Jöpu an bi ta dini Gadu ku hii ën hati. Didibi piki Jehovah taa: "Na iseei mbei peni lomboto [Jöpu] ku hën wosu ku hii soni di a abi ö? I mbei a feni bunu u hii dee soni a ta du, nöö dee mbeti fëën seei ko hia a goonliba te na soni. Ma nöö gaantangi mi begi i, tëndë i maun awaa, nöö puu hii soni a abi nëën maun dendu, nöö joo si ee an o siba i leti a i fesi dë.”—Jöpu 1:10, 11.

⁹ A sö wan fasi Saatan bi tja kaagi taa Jöpu bi ta dini Gadu u di a bi ta feni bunu nöö. Söseei Didibi bi feni taa te soni bi o pooba Jöpu, nöö a bi o tuwë Gadu soni disa. Unfa Jehovah bi piki di kaagi u Saatan? U di Saatan bi taki taa Jöpu an ta dini Gadu ku hii ën hati, mbei Jehovah disa Saatan be a pooba Jöpu. A di fasi dë, a bi o ko a limbo ee Jöpu bi lobi Gadu, nasö ee an bi lobi ën.

SAATAN TA POOBA JÖPU

¹⁰ Saatan bigi pooba Jöpu a sömëni fasi. Sëmbë bi fufuu so u dee mbeti u Jöpu, nöö de bi kii dee wotowan. Hën de kii gaansë u dee futuboi fëën. Dee soni aki mbei taa gaan pena bi dë ku ën. Wan woto hogi bi miti Jöpu di wan gaan ventu kii dee teni mii fëën. Hii fa dee soni dë bi ta pasa ku Jöpu, tökuseei "an bi du zöndu, nöö an taki na wan hogi u Gadu tu”.—Jöpu 1:22.

¹¹ Saatan an bi disa Jöpu e. Kandë a bi mëni taa hii fa Jöpu bi sa hoi dou di a lasi dee gudu fëën, dee futuboi fëën, ku dee mii fëën, tökuseei a bi o disa Gadu u dini ee a bi ko siki. Jehovah disa Saatan be a mbei Jöpu kisi wan taku siki di ta dëën sinkii hati gaanfa. Ma di soni dë seei an bi mbei taa Jöpu lasi biibi a Gadu. Hënseei bi taki gbelin taa: "Mi o ta libi tololoo u te böö u mi koti.”—Jöpu 27:5.

¹² Jöpu an bi sabi taa Saatan hën bi mbei dee fuka dë ko miti ën. U di Jöpu an bi sabi finifini soni u di fia di Didibi bi fia taa Jehovah aan di leti u tii hii soni, mbei a bi mëni taa Gadu hën bi tja dee gaan fuka dë ko dëën (Jöpu 6:4; 16:11-14). Tökuseei a bi hoi ënseei tololoo a Jehovah pasi. Saatan bi taki taa Jöpu bi ta dini Gadu u di a bi ta suku bunu fëën seei nöö. Ma nöö di fasi fa Jöpu hoi ënseei a Gadu, bi söi gbelingbelin taa Saatan an bi a’ leti!

¹³ U di Jöpu hoi ënseei a Jehovah, mbei Jehovah bi sa piki di kaagi di Saatan bi tja u Jöpu a wan hogihati fasi. Jöpu bi dë wan mati u Jehovah tuutuu, nöö Gadu bi pakëën ku bunu, u di a bi tan hoi ënseei nëën.—Jöpu 42:12-17.

DI FASI FA DI WOTO AKI NAMA A I TU

¹⁴ Na Jöpu wanwan nöö Saatan bi taki taa an bi o hoi ënseei a Gadu. A bi taki sö fii seei tu. Di soni aki dë limbolimbo u si a Nöngö 27:11, ka di Wöutu u Jehovah taki taa: "Baa o, libi a wan köni fasi e, be hati u mi dë ku piizii, sö taa mi sa piki di sëmbë di ta kaagi mi.” Dee wöutu aki di sikifi höndöhöndö jaa baka di Jöpu dëdë, ta lei u taa Saatan ta kaagi Gadu jeti, nöö a ta taki hogi u dee dinima u Gadu tu. Te u ta libi a wan fasi di ta kai ku Jehovah, hën da u ta piki Saatan taa a ta mindi soni, nöö a sö wan fasi woo mbei Gadu ta piizii. Unfa i ta fii u di soni aki? U dë seiki taa i bi o kë dë wan u dee sëmbë di ta piki taa soni Didibi ta mindi, aluwasi i musu tooka wan tu soni a i libi seei fii sa du sö, na sö nö?

¹⁵ Luku taa Saatan bi taki taa: "Hii soni di wan sëmbë abi, a o da faa sa tan a libi” (Jöpu 2:4). U di Saatan taki "wan sëmbë”, mbei a söi taa na Jöpu wanwan nöö a bi ta taki, ma a bi ta taki u hii libisëmbë. A dë taanga fanöudu u hoi di soni aki a pakisei. Saatan bi taki taa ja o hoi iseei a Gadu. Didibi kë taa ja piki Gadu buka, nöö a kë fu ja libi a wan tololoo fasi te fuka ta miti i. Unfa Saatan ta pooba u mbei di soni dë pasa ku i?

¹⁶ Kumafa u bi taki a di u 10 Woto, Saatan ta wooko a sömëni pei fasi faa bia sëmbë puu a Gadu pasi. So toon a ta ko zuuu sö "kuma hogimbeti ta suku ambë a sa feni faa tënë pisipisi njan” (1 Petuisi 5:8). Hën da, te mati, famii nasö woto sëmbë kë tapa i fu ja lei soni u Bëibel möön nasö fu ja fiti dee soni i ta lei a i libi, nöö sabi taa Saatan hën ta suku baaku u tapa i dë e (Johanisi 15:19, 20). Ma so toon, Saatan "ta tooka seei ko dë dililii kuma wan basia u Masa Gadu Köndë, ta mbei taa a ta limbo sëmbë wojo” (2 Kolenti 11:14). Didibi sa du bödjëë soni u ganjan i fu ja libi möön a wan fasi di ta kai ku Gadu. Didibi sa mbei tu taa i booko saka, kandë u di i ta fii kuma ja bunu tjika u libi a wan fasi di ta kai ku Gadu (Nöngö 24:10). Aluwasi Saatan ta du soni kuma wan "hogimbeti”, nasö kuma ’wan basia di ta mbei taa a ta limbo sëmbë wojo’, tökuseei di kaagi fëën dë di wan seei soni jeti. A taki taa te soni ta pooba i, nasö te gaan fuka miti i, nöö ja o dini Gadu möön. Na un fasi i sa piki di kaagi u Saatan, u söi taa i ta hoi iseei a Gadu, leti kumafa Jöpu bi du?*

HOI DEE WËTI U JEHOVAH

¹⁷ I sa piki di kaagi u Saatan, te i ta libi a wan fasi di ta kai ku Gadu. Andi di soni dë kë taki? Di Bëibel ta piki u taa: ’U musu lobi Jehovah di Gadu fuu ku hii u hati, ku hii u libi, ku hii u kaakiti tu’ (Detolonomi 6:5). Te di lobi di i abi da Gadu ta göö ko bigi, nöö joo ta kë du dee soni Gadu kë taa i musu du. Di apösutu Johanisi bi sikifi taa: "Ee u lobi Masa Gadu tuu, nöö woo hoi dee wëti fëën dee a da u fuu hoi.” Te i lobi Jehovah ku hii i hati, nöö joo si taa "dee wëti fëën an hebi da u poi”.—1 Johanisi 5:3.

¹⁸ Andi da dee wëti u Jehovah? So u de da soni di u musu kule da. Buta mëni a di pisi a basu aki, ka a sikifi "Kule da soni di Jehovah ta buuse”. Naandë joo lesi u fasi u libi di an ta kai ku di Bëibel. Kandë joo feni taa so u dee soni dë an hogi poi. Ma baka te i pakisei fundu u dee tëkisi dee sikifi dë, nöö a musu u dë sö taa joo si taa a dë wan bunu soni seei taa Jehovah da u dee wëti dë. Kandë di bia di i musu bia di libi fii o dë di möön taanga soni di joo abi u du. Ma te i ta libi a wan fasi di ta kai ku Gadu, nöö joo dë ku piizii seei (Jesaaja 48:17, 18). Libi a wan fasi di ta kai ku Gadu, dë wan soni di i sa du. Unfa u du sabi sö?

KULE DA SONI DI JEHOVAH TA BUUSE

• Kii sëmbë.—Ëkisodesi 20:13; 21:22, 23.
• Fanafiti libi a di së u manu ku mujëë soni.—Leifitiki 20:10, 13, 15, 16; Loomë 1:24, 26, 27, 32; 1 Kolenti 6:9, 10.
• Obia wooko.—Detolonomi 18:9-13; 1 Kolenti 10:21, 22; Galasia 5:20, 21.
• Dini u taku gadu.—1 Kolenti 10:14.
• Bebe daan dööngö.—1 Kolenti 5:11.
• Fufuu.—Leifitiki 6:2, 4; Efeise 4:28.
• Lëgëdë ku mindi soni.—Nöngö 6:16, 19; Kolosën 3:9; Akoalimbo 22:15.
• Langahati.—1 Kolenti 5:11.
• Hogi di sëmbë ta du ku wotowan.—Psalöm 11:5; Nöngö 22:24, 25; Maleaki 2:16; Galasia 5:20, 21.
• Fan di na fiti.—Leifitiki 19:16; Efeise 5:4; Kolosën 3:8.
• Di fasi fa sëmbë ta wooko ku buuu.—Kenesesi 9:4; Tjabukama 15:20, 28, 29.
• Te wan sëmbë an kë sölugu di wosudendu fëën.—1 Timoteo 5:8.
• Te wan sëmbë nango a gaan feti nasö te a dë a politiki soni u di goonliba aki.—Jesaaja 2:4; Johanisi 6:15; 17:16.
• Tabaku di sëmbë ta sumuku nasö woto soni di sëmbë ta hai u de hei.—Maikusi 15:23; 2 Kolenti 7:1.

¹⁹ Jehovah an ta hakisi u fuu du soni di hebi da u poi (Detolonomi 30:11-14). A sabi andi u sa du, möön leki u seei, nöö a sabi andi wa sa du tu (Psalöm 103:14). Boiti di dë, Jehovah sa da u di kaakiti fuu ta haikëën. Di apösutu Paulosu bi sikifi taa: "Gadu dë u futoou, nöö an o disa i u di soni [di ta pooba i] musu wini i. A o mbei wan baaku da i nöömö fii pasa be ja kai” (1 Kolenti 10:13). Jehovah sa da u "di gaan kaakiti” fëën sö taa u sa hoi dou (2 Kolenti 4:7). Baka di Paulosu hoi dou di sömëni soni poobëën, a bi sa taki taa: ’Hiniwan sootu pei soni di ko a mi, nöö mi dë tifihedi ku ën kaa, biga Masa ta da mi kaakiti.’—Filipi 4:13.

KO ABI DEE FASI DEE TA KAI KU GADU

²⁰ Ee i kë u di libi fii kai ku Gadu, nöö an tjika taa i ta kule da dee soni a ta buuse. Wan woto soni di i musu du, hën da i musu lobi dee soni a lobi tu (Loomë 12:9). Ja ta kë nama ku sëmbë di ta si soni a di wan seei fasi kuma i, di lobi di wan seei soni kuma i, nasö di libi u de ta kai ku i ö? Wë sö nöö Jehovah dë tu. Fëën mbei i musu ko lobi dee soni di Jehovah lobi tu. So u dee soni dë sikifi a Psalöm 15:1-5. Naandë u ta lesi u dee sëmbë Gadu ta si kuma mati fëën. Dee mati u Jehovah ta da pasi taa di santa jeje heepi de u abi bunu fasi. Di santa jeje ta heepi de u ’lobi sëmbë, u dë ku wai a hati, u abi kötöhati, u abi pasensi, u abi tjalihati u sëmbë, u abi bunuhati, u abi biibi, u abi sakafasi, söseei u tii deseei a soni [u duwengi deseei, NW]’.—Galasia 5:22, 23.

²¹ Te i ta lesi Bëibel ku te i ta lei soni fëën hii juu, nöö joo ko abi dee fasi di Gadu lobi. Söseei te i ta ko sabi andi Gadu kë taa i musu du, nöö di soni dë o heepi i fii mbei dee pakisei fii kai ku dee u Gadu (Jesaaja 30:20, 21). Möön i ta taanga di lobi di i abi da Jehovah, möön joo kë libi a wan fasi di ta kai ku ën.

²² Wan sëmbë musu mbei taanga möiti ee a kë libi a wan fasi di ta kai ku Jehovah. Di Bëibel ta tei dee soni i ta tooka a i libi ku di fasi fa i dë, djei kuma te i ta puu wan awoo koosu a i sinkii u bisi wan njunjun wan (Kolosën 3:9, 10). Ma di psalöm sikifima bi taki u dee wëti u Gadu taa: "Te wan sëmbë hoi hënseei a de, nöö a o feni gaan bunu seei” (Psalöm 19:11). Iseei o si taa te i ta libi a wan fasi di ta kai ku Gadu, nöö di soni dë o tja wini ko da i. Te i ta du sö kaa, nöö joo piki di fia u Saatan, nöö joo mbei Jehovah hati piizii tu!

*  Di soni aki an kë taki taa hiniwan sëmbë di ta du ku i, nöö Saatan hën ta tjëën e. Ma Saatan da di gadu u di goonliba aki, nöö hii di goonliba dë nëën basu (2 Kolenti 4:4; 1 Johanisi 5:19). Hën da u sa dë ku di mëni taa gaansë sëmbë an o kë libi a wan fasi di ta kai ku Gadu, nöö so u de o ta du ku i tu.