Sömëni soni dë di sëmbë ta taki taa sa heepi wan sëmbë di ta tjali gaanfa. Ma na hii dee soni dë sa heepi i. Kandë so sëmbë sa piki i taa ja musu këë nasö taa ja musu lei fa i ta fii. Woto sëmbë sa piki i taa i musu këë fii puu di fuka di dë a i hati. Ma di Bëibel ta piki u wan möön bunu soni, di ta kai ku dee soni di sëmbë öndösuku a di ten aki.

A so köndë, de ta si womi nëngë di ta këë, kuma sëmbë di an dou womi. Ma a musu dë wan sen soni da wan sëmbë ee a ta këë aluwasi a dë a sëmbë dendu ö? Wë, dee data di ta öndösuku unfa libisëmbë fusutan ta wooko, taki taa an dë wan föutu soni te wan sëmbë ta këë, u di a ta tjali. So juu di tjali di i ta tjali sa heepi i, hii fa a ta taanga da i u di wan sëmbë fii dëdë. Ma te ja ta këë u puu di fuka di dë a i hati, nöö a sa möön tja hogi ko da i. Di Bëibel an ta lei taa a dë wan föutu soni te wan womi nëngë ta këë. Pakisei di woto u Jesosi. Di di mati u Jesosi de kai Lazalosi bi dëdë, hën Jesosi bi këë a sëmbë dendu, hii fa a bi abi di makiti u weki sëmbë ko a liba baka!​—Johanisi 11:33-35.

Te wan sëmbë ta tjali, nöö hati fëën ta boonu so  juu, möönmöön te di sëmbë fëën dëdë vou sö. Sömëni soni sa mbei taa di sëmbë di ta tjali, hati boonu. Kandë wan sëmbë di a ta lesipeki taki wan soni söndö faa pakisei nasö a taki wan soni di na dë sö tuutuu. Wan womi de kai Mike di ta libi a Zuid-Afiikan taki taa: „Teni-a-fö jaa nöö mi bi abi di mi tata dëdë. Di mi bi go a di bei u mi tata, hën wan hedima u wan Anglikan Keiki bi taki taa Gadu abi bumbuu sëmbë fanöudu, nöö dee sëmbë dë a ta tei möön hesi. * Di soni aki bi mbei hati u mi boonu seei, u di u bi abi u tata fanöudu gaanfa. Nöunöu 63 jaa pasa kaa, tökuseei di soni dë ta hati mi jeti.”

Ma unfa a dë ee i ta fii kuma ju mbei di sëmbë dëdë? Te wan sëmbë dëdë, möönmöön te a dëdë vou sö, nöö di sëmbë fëën di ta tjali sa pakisei di soni aki: ’Ee mi bi du sö, nöö kandë an bi o dëdë.’ Nasö kandë i ku di sëmbë bi buja di lasiti pasi di un bi miti. Di soni dë sa möön mbei i fii taa ju mbei a dëdë.

Ee i ta fii taa ju mbei wan sëmbë fii dëdë, nasö ee hati fii ta boonu u di soni dë hedi, nöö ja musu hoi dee fii dë a i hati. Ma go fan ku wan mati fii di o haika i, söseei di o heepi i fii ko fusutan taa sö nöö sömëni sëmbë ta fii te wan sëmbë u de dëdë. Di Bëibel ta mëni u taa: „Wan tuutuu mati ta lobi [hën mati] hii juu, nöö hën da wan baaa di de pai u te fuka dë.”​—Nöngö 17:17.

Di möön bunu mati di wan sëmbë di ta tjali sa abi, hën da Jehovah, di Gadu di mbei u. Konda dee fuka dee dë a i hati dëën, biga „a a’ toobi ku i” (1 Petuisi 5:7). Boiti di dë, a paamusi hii dee sëmbë dee ta begi ën a sö wan fasi, taa a o da de „di kötöhati . . . di bigi pasa hii sëmbë fusutan”, nöö di soni dë o heepi de u de an ta tjali sö möön (Filipi 4:6, 7). Söseei da Gadu pasi faa heepi i ku di Wöutu fëën di Bëibel, be ja ta tjali sö möön. Suku tëkisi di sa da i kötöhati. (Luku di pisi „Bëibel tëkisi di sa da i kötöhati”.) Kandë i sa hoi wantu u dee tëkisi aki a hedi. Te i ta pakisei dee tëkisi aki, nöö de o sa heepi i, möönmöön te i dë i wanwan a ndeti te a ta taanga da i fii duumi.​—Jesaaja 57:15.

Wantu ten pasa, kankel bi kii di mujëë u wan womi. Di womi aki abi 40 jaa, nöö woo kai di womi aki Jack. Jack taki taa so juu a ta fii taa a dë hën wanwan. Ma a bi feni heepi di a bi ta begi. A bi taki taa: „Te mi bi ta begi Jehovah, nöö nöiti mi bi ta fii kuma mi dë mi wanwan. So juu mi lo’ u weki a gaan ndeti, nöö ma sa ta duumi möön. Baka te mi lesi di Bëibel, söseei te mi pakisei fundu u dee tëkisi di ta da mi kötöhati ku te mi ta konda dee soni dee dë a mi hati da Jehovah, nöö mi ta fii bunu seei a mi dendu, nöö mi sa ta duumi.”

Wan njönku mujëë de kai Vanessa, mama dëdë u di a bi siki gaanfa. Vanessa seei bi si fa begi bi heepi ën. A bi taki taa: „Te a bi ta möön taanga da mi, nöö mi bi ta kai Gadu në, nöö mi bi ta këë te na soni. Jehovah bi ta haika dee begi u mi, nöö a bi ta da mi di taanga di mi bi abi fanöudu.”

So u dee sëmbë di ta da wotowan lai u di de ta tjali, ta piki de taa de musu ta du soni da woto sëmbë nasö de musu go wooko da wan feleniki di ta heepi sëmbë. Te de du dee soni aki, nöö de o sa ta dë waiwai, söseei de an o ta tjali sö möön (Tjabukama 20:35). Sömëni u dee Keesitu sëmbë di bi ta tjali bi ko si taa di heepi di de bi ta heepi wotowan bi mbei de feni kötöhati.​—2 Kolenti 1:3, 4.