1-2. (a) Un hakisi woo luku a di woto aki? (b) Andi ta lei taa Jehovah dë seei kabakaba u heepi u?

 JEHOVAH sa heepi u fuu libi ku dee fuka dee u abi, söseei fuu ta du di diniwooko fëën ku wai. Na un fasi a ta heepi u? Nöö unfa u sa feni wini u di heepi di Jehovah ta heepi u? A di woto aki, woo piki dee hakisi aki. Ma ufö u taki u dee hakisi aki, nöö boo taki u wan woto hakisi: Jehovah dë kabakaba u heepi u tuutuu ö?

² Apösutu Paulosu bi kai wan wöutu a di biifi di a bi manda da dee Hebelejën sëmbë. Nöö di wöutu dë sa heepi u fuu feni di piki. A bi taki taa: „Masa [Jehovah] hën da mi Heepima. Ma o fëëë. Andi seei wan sösö libisëmbë sa du ku mi?” (Heb. 13:6) Sëmbë bi öndösuku soni u Bëibel, hën de bi ko si taa di wöutu Heepima di de kai a di vers aki, kë taki wan sëmbë di ta kule go heepi wan wotowan di ta kai wolo ta suku heepi. Pakisei unfa Jehovah ta biinga u go heepi wan sëmbë di dë a fuka. Di soni aki ta lei u taa Jehovah dë seei kabakaba u heepi u. Te Jehovah dë ku u, nöö woo sa hoi dou ku wai, te fuka ta miti u.

3. Andi da dii fasi fa Jehovah ta heepi u fuu hoi dou ku wai te fuka ta miti u?

³ Andi da wantu fasi fa Jehovah ta heepi u fuu hoi dou ku wai te fuka ta miti u? Fuu sa piki di hakisi aki, nöö boo lesi wantu pisi u di buku Jesaaja. Faandi mbei? Wë u di sömëni u dee tjabukama woto di Jehovah bi mbei Jesaaja sikifi, nama  ku dee dinima u Gadu u di ten aki. Boiti di dë, Jesaaja ta konda soni u Jehovah a wan fasi di an taanga u fusutan. U sa si di soni aki a Jesaaja kapitë 30. A di kapitë dë, Jesaaja ta konda woto di ta lei di fasi fa Jehovah ta heepi dee sëmbë fëën. A bi sikifi taa Jehovah ta heepi u (1) te a ta haika dee begi fuu, söseei te a ta piki de, (2) te a ta lei u unfa u musu ta du soni, söseei (3) te a ta mbei u feni bunu nöunöu kaa, söseei a di ten di ta ko. Boo taki u dee dii fasi fa Jehovah ta heepi u.

4. (a) Unfa Jehovah bi taki taa dee Dju u di ten u Jesaaja bi dë, nöö andi bi pasa ku de? (b) Andi Jehovah bi paamusi dee Dju dee bi ta hoi deseei nëën? (Jesaaja 30:18, 19)

⁴ A di bigi pisi u Jesaaja kapitë 30, Jehovah ta taki taa dee Dju da „taanga jesi” sëmbë, di ta „du zöndu nöömö”. A bi taki tu taa: „Dee sëmbë aki abi taanga jesi, . . . Nöö de an ta kë hoi dee wëti u Jehovah” (Jes. 30:1, 9). U di dee sëmbë aki an bi ta hoi dee wëti u Jehovah, mbei Jesaaja bi taki taa Jehovah bi o da pasi u hogi miti de (Jes. 30:5, 17; Jel. 25:8-11). Nöö di soni dë bi pasa tuutuu. Dee sodati u Babilon bi tei de tja go a katibo. Ma so u dee Dju bi ta hoi deseei a Jehovah go dou, nöö Jesaaja bi abi wan bosikopu da de di bi o heepi de u de fusutan taa soni an bi o dë sö u nöömö. A bi piki de taa Jehovah o mbei de toona go a Jelusalen baka. (Lesi Jesaaja 30:18, 19.) Di soni dë seei bi pasa tu. Jehovah bi puu de a katibo a Babilon. Ma di soni dë an bi pasa wantewante. Di soni di sikifi a Jesaaja taa „Jehovah o ta wakiti unu, u di a kë du wan bunu da unu”, ta lei taa Jehovah an bi o puu de a fuka wantewante. Dee Isaëli sëmbë bi dë 70 jaa longi a katibo a Babilon, ufö so u de bi sa toona go a Jelusalen baka (Jes. 10:21; Jel. 29:10). Di de bi dë a katibo a Babilon, de bi ta këë u di de bi ta fii tjali seei. Ma di de toona go a de köndë baka, de bi ta wai seei.

5. Un taanga u ta feni a Jesaaja 30:19?

⁵ A di ten aki, u sa feni taanga a dee wöutu aki: „Te a jei wan fuunu ta bai kai ën, nöö a o du wan bunu dëën nöömö” (Jes. 30:19). Jesaaja ta piki u taa Jehovah o haika bunu te u ta bai ta kai ën, söseei taa a o piki dee begi fuu wantewante. Jesaaja bi taki tu taa: „Te a jei di wolo fëën, nöö a o piki ën.” Di soni aki ta lei u gbelingbelin taa di Tata fuu dë kabakaba u heepi dee sëmbë dee ta suku heepi nëën. Di soni aki ta da u taanga fuu hoi dou ku wai.

6. Unfa dee soni di Jesaaja taki ta lei taa Jehovah ta haika hiniwan u dee dinima fëën apaiti te de ta begi?

⁶ Un woto soni u sa lei a di vers aki te a nama ku dee begi fuu? Wë u ta lei taa Jehovah ta haika dee begi u hiniwan fuu apaiti. Faandi mbei u sa taki sö? Hii fa Jehovah bi ta fan ku hii dee Isaëli sëmbë di a bi taki dee soni dee sikifi a Jesaaja kapitë 30, tökuseei a vers 19 a bi ta fan ku wan kodo sëmbë nöö. Jesaaja bi taki taa: „Ja o këë seepiseepi”, „a o du wan bunu da i nöömö”, „a o piki i.” U di Jehovah da wan Tata di lobi dee mii fëën, mbei an ta piki wan mii fëën di lasi hati taa: „I musu taanga kuma di baaa, nasö kuma di sisa fii.” Ma a lobi hiniwan fuu, nöö a ta haika hiniwan fuu apaiti te u ta begi.​—Ps. 116:1; Jes. 57:15.

7. Unfa Jesaaja ku Jesosi tuu bi lei taa a dë fanöudu fuu ta begi nöömö?

⁷ Te u ta konda wan fuka fuu da Jehovah, nöö wantewante a sa da u di taanga di u abi fanöudu fuu sa hoi dou. Nöö ee di fuka fuu an ta kaba wantewante, nöö u musu ta hakisi Jehovah nöömö faa da u taanga fuu sa hoi dou. Hënseei ta da u taanga fuu du di soni aki. U sa si di soni aki a di soni di Jesaaja bi sikifi. A bi taki taa: „Ja musu mbei Jehovah böö” (Jes.  62:7). Andi di soni aki kë taki? Wë a kë taki taa u musu ta begi Jehovah nöömö, be a dë kuma wa ta mbei Jehovah böö. Di soni di Jesaaja bi taki dë, ta mbei u mëni dee soni dee Jesosi bi taki di nama ku begi. U sa feni de lesi a Lukasi 11:8-10, 13. A dee tëkisi dë Jesosi ta da u taanga „fuu ta begi Masa Gadu nöömö”. U sa ta hakisi Jehovah tu faa heepi u fuu du soni a wan köni fasi.

8. Unfa dee soni dee dë sikifisikifi a Jesaaja 30:20, 21 bi pasa na awooten?

⁸ Lesi Jesaaja 30:20, 21. Di dee sodati u Babilon bi lontu Jelusalen buta a djegi wan jaa ku hafu longi, nöö dee sëmbë bi ta pena. Ma kumafa vers 20 ku 21 ta lei u, nöö Jehovah bi paamusi dee Dju taa ee de bi tjali tuutuu u dee hogi soni dee de bi ta du, söseei ee de bi disa dee hogi libi u de, nöö a bi o heepi de. Jesaaja bi kai Jehovah di „Gaan Leima” u de, söseei a bi paamusi dee Dju taa Jehovah bi o lei de unfa de musu dini ën. Dee soni dee Jesaaja bi taki, bi pasa di dee Dju bi kumutu a katibo. Jehovah bi lei taa hën da di Gaan Leima u de, a bi lei de unfa de bi sa toona seti soni u de sa ta dini ën a wan soifi fasi baka. U ta tei ën u bigi seei, taa Jehovah da di Gaan Leima fuu tu.

9. Andi da wan u dee fasi fa Jehovah ta lei u soni a di ten aki?

⁹ A dee seei vers dë Jesaaja bi taki taa u dë kuma siköö mii, nöö Jehovah hën da di Sëmbë di ta lei u soni. A bi taki taa Jehovah ta lei u soni a tu pei fasi. Di fosu soni di a bi taki da: „Woon si di Gaan Leima fuunu ku unuseei wojo.” A di woto aki Jesaaja bi taki taa di Leima dë taanputaanpu a dee sëmbë dee a ta lei soni fesi. Wan gaandi seei u abi aki, taa Gadu ta lei u soni. Ma unfa Jehovah ta lei u soni? Wë a ta lei u soni ku di ölganisaasi fëën. U ta tei dee lei dee di ölganisaasi u Jehovah ta da u, u bigi seei! U ta lei soni a dee komakandi fuu, a dee gaan komakandi, söseei a dee buku fuu. Boiti di dë, u ta lei soni a dee fëlön ku dee woto soni dee di ölganisaasi ta mbei da u. Dee soni aki ta heepi u fuu ta dë waiwai go dou hii fa fuka ta miti u.

10. Na un fasi u ta „jei wan töngö a [u] baka”?

¹⁰ Jesaaja bi taki u di u tu fasi fa Jehovah ta da u lei. A bi taki taa: „Ku unuseei jesi woon jei wan töngö a unu baka.” Di tjabukama Jesaaja ta taki aki taa Jehovah dë kuma wan mësitë di ta buta pakisei a dee sëmbë dee a ta lei soni, nöö a ta dë a de baka ta lei de unfa de musu waka. A di ten aki u ta jei fa Gadu dë a u baka ta fan. Na un futu? Wë Gadu bi mbei libisëmbë sikifi di Wöutu fëën gaanduwe a fesi.  Fëën mbei te u ta lesi di Bëibel, nöö a dë kuma u ta jei fa Gadu dë a u baka ta fan ku u.​—Jes. 51:4.

11. Andi u musu du ee u kë ta dë waiwai go dou hii fa fuka ta miti u, nöö faandi mbei u musu ta du dee soni dë?

¹¹ Unfa u sa feni wini u di fasi fa Jehovah ta lei u soni ku di ölganisaasi fëën, söseei ku di Wöutu fëën? Wë Jesaaja bi taki u tu soni. Di fosu soni di a bi taki da: „Disi da di pasi.” Nöö di u tu soni da: „Un waka nëën” (Jes. 30:21). Na sabi nöö u musu sabi „di pasi” nöö a kaba, ma u musu ta „waka nëën” tu. Di Wöutu u Gadu, söseei di ölganisaasi fëën, ta lei u unfa Jehovah kë taa u musu ta libi. De ta lei u tu, unfa u sa ta du dee soni dee u ta lei. U musu ta du dee tu soni aki tuu, ee u kë du di wooko u Jehovah waiwai go dou. Te u ta du dee soni aki, nöö nëën ufö Jehovah o mbei u feni gaan bunu.

12. Unfa Jehovah bi o mbei dee dinima fëën feni gaan bunu, te u luku Jesaaja 30:23-26?

¹² Lesi Jesaaja 30:23-26. Unfa di tjabukama woto aki pasa tuutuu baka di dee Isaëli sëmbë kumutu a katibo a Babilon? Wë Jehovah bi da de sömëni soni di de bi abi fanöudu u de sa tan a libi, söseei u de sa ta dini ën go dou. A bi da de sömëni soni u njan. Ma di möön fanöudu soni, hën da a bi da de hii dee soni di de bi abi fanöudu, sö taa de ku ën bi sa dë gaan mati, söseei taa de bi sa toona ta dini ën baka a wan fasi di ta kai ku ën. Nöiti dee dinima u Gadu u di ten dë bi feni gaan bunu sö wan daka. Kumafa vers 26 ta lei u, nöö Jehovah bi o heepi de u de ko fusutan di Wöutu fëën möön bunu (Jes. 60:2). Dee gaan bunu dee Jehovah bi ta mbei dee dinima fëën feni, bi ta mbei taa de bi sa ta dini ën waiwai go dou, söseei de bi ta dë ku piizii, aluwasi fuka bi ta miti de. De bi sa ta fii sö „u di hati u de dë bunu”.​—Jes. 65:14.

13. Unfa di tjabukama woto di ta taki u di seti di Jehovah bi o seti di soifi fasi u dini ën, pasa tuutuu a di ten fuu aki?

¹³ Di tjabukama woto di ta taki u di seti di Jehovah bi o seti di soifi fasi u dini ën baka, nama ku u tu ö? Aai an dë u taki! Wë nöö na un futu a nama ku u? Wë sensi di jaa 1919 u di ten fuu aki, hën milionmilion sëmbë ko fii, u di de bi dë saafu u di Gaan Babilon. Di Gaan Babilon dë, da hii dee poipoi keiki tuu. Jehovah bi tja dee sëmbë aki go a wan kamian, di bunu möön di Paamusi Köndë ka a bi tja dee Isaëli sëmbë go. A bi tja de go a wan pei paladëisi (Jes. 51:3; 66:8). Andi da di paladëisi dë?

14. Andi da di apaiti paladëisi ka Jehovah bi tja sëmbë go, nöö ambë ta libi nëën?

 ¹⁴ Sensi di jaa 1919, hën dee salufuwan ta dini Jehovah a di paladëisi aki. Di paladëisi aki da di fasi fa soni seti sö taa sëmbë sa ta dini Jehovah fiifii makandi a di soifi fasi. Nöö möön dee jaa ta pasa, möön dee „woto sikapu” ta ko nama ku dee salufuwan. Dee „woto sikapu” da dee sëmbë dee o libi a di paladëisi a goonliba aki. Dee tu kulupu sëmbë aki tuu, ta lei sömëni soni u Bëibel, di na dë ku dee mindimindi woto u dee poipoi keiki. Söseei de ta du sömëni soni u paaja di bunu buka u di Könuköndë u Gadu, nöö dee soni dë ta da de piizii. Boiti di dë, hii u tuu dë mati u Jehovah, söseei u ta libi fiifii ku dee baaa ku dee sisa fuu. Te fuka ta miti u, nöö de ta heepi u fuu sa ta dë waiwai go dou. Te u ta dini Jehovah kumafa a kë, söseei te u ta mbei möiti u djeesi ën, nöö hën da useei ko ta libi a di paladëisi dë tu.​—Joh. 10:16; Jes. 25:6; 65:13.

15. Naasë di apaiti paladëisi dë?

¹⁵ Naasë di apaiti paladëisi aki dë, a di ten fuu aki? Wë dee dinima u Jehovah dë a hii së u goonliba. Di soni aki mbei u sa taki taa di paladëisi aki dë a hii së u goonliba. Fëën mbei aluwasi naasë u goonliba u ta libi, tökuseei u sa libi a di paladëisi aki tu, solanga u ta dini Jehovah ku hii u hati kumafa a kë.

16. Andi u musu du sö taa u sa ta si unfa di ölganisaasi u Jehovah waiti tjika?

¹⁶ Wan u dee soni di dë fanöudu fuu du fuu sa ta libi a di apaiti paladëisi aki go dou, hën da u musu ta lei taa u ta tei ën u bigi taa u abi baaa ku sisa a hii së u goonliba. Unfa u sa du di soni aki? U sa du ën te u ta buta pakisei a dee bunu fasi u dee baaa ku dee sisa fuu, ka fuu ta buta pakisei a dee föutu u de (Joh. 17:20, 21). Faandi mbei di soni aki dë fanöudu sö? Pakisei di woto aki. Te i go köi a wan matu kamian, nöö ja o ta dë ku di mëni taa wan kodo pei pau nöö joo ta si. Sö nöö a dë a dee kemeente a di ten aki. Tookatooka sëmbë dë a dee kemeente fuu (Jes. 44:4; 61:3). U musu mbei möiti fuu ta buta pakisei a di fasi fa di „matu” waiti tjika, ma wa musu ta buta pakisei a „dee pau” dee an kaba hanse sö. Wa musu mbei dee suwakifasi fuu, nasö dee u dee wotowan u di kemeente, puu u pakisei a di waiti di di ölganisaasi u Jehovah waiti tjika.

17. Andi hiniwan fuu sa du fuu sa ta libi fiifii ku useei a di kemeente?

¹⁷ Andi hiniwan fuu sa du fuu sa ta libi fiifii makandi a di kemeente? Wë u musu ta mbei  möiti fuu dë sëmbë di ta suku u libi fiifii ku wotowan (Mat. 5:9; Lom. 12:18). Hiniwan juu te u ta mbei möiti fuu libi fiifii ku wotowan a di kemeente, nöö a dë kuma u ta mbei di paladëisi aki ko möön waiti. Wa ta fëëkëtë taa Jehovah hën hai hiniwan sëmbë di dë a di paladëisi aki ko a di tuutuu lei (Joh. 6:44). Pakisei fa Jehovah ta piizii te a ta si dee möiti dee u ta mbei, sö taa u sa ta libi fiifii ku dee woto dinima fëën!​—Jes. 26:3; Hag. 2:7.

18. Na un soni u musu lo’ u kai pakisei, nöö faandi mbei?

¹⁸ Jehovah ta da dee dinima fëën sömëni bunu soni. Ma unfa u sa möön feni wini u dee soni aki? Wë te u ta kai pakisei a dee soni dee u ta lei a di Wöutu u Gadu, söseei te u ta kai pakisei a dee soni dee u ta lei a dee buku fuu. Te u ta du dee soni aki, nöö de o heepi u fuu ko abi dee fasi dee Keesitu sëmbë musu abi, söseei woo sa ta lobi useei a di kemeente (Lom. 12:10). Te u ta kai pakisei a dee gaan bunu dee u ta feni a di ten aki, nöö u ku Jehovah ta ko dë möön gaan mati. Söseei te u ta kai pakisei a dee bunu dee Jehovah o mbei u feni a di ten di ta ko, nöö woo möön biibi taa woo sa ta dini ën u teego. Dee soni aki o heepi u nöunöu kaa fuu dini Jehovah waiwai go dou.

19. (a) Fuun soni u sa dë seiki te u luku Jesaaja 30:18? (b) Andi o heepi u fuu hoi dou ku wai?

¹⁹ Jehovah „o hopo” du wan soni da u te a o poi di hogi goonliba aki kaba a sösö (Jes. 30:18). U dë seiki taa Jehovah, di „Gadu di ta kuutu soni a wan leti fasi” o poi di goonliba u Saatan a di soifi ten (Jes. 25:9). U ku Jehovah ta wakiti ku pasensi u di daka dou ka a o puu u a fuka. Ma nöunöu u musu dë kabakaba u ta begi go dou, u ta lei soni u di Wöutu u Gadu, söseei u ta du dee soni dee u ta lei. Boiti di dë, u musu dë kabakaba u ta kai pakisei a dee gaan bunu dee Jehovah ta mbei u ta feni. Te u ta du dee soni aki, nöö Jehovah o heepi u fuu dini ën waiwai go dou.