1, 2. (a) Konda di woto di Jesosi bi konda u di womi di bi abi wan doloifi goon. (b) Unfa di woto aki ta lei andi a kë taki u lo’ u da sëmbë soni, söseei andi a kë taki u abi bunuhati?

A WAN fuuku mamate, hën wan womi di bi abi wan goon ka a ta paandi di fuuta de kai doloifi, go a wan wojowojo go suku womi sëmbë u ko wooko dëën. A piki de un mëni möni a o paka de, hën dee womi piki taa de o du di wooko da di möni dë. Ma u di di womi di bi abi di goon bi abi möön wookoma fanöudu, mbei a bi toona go a di wojowojo sömëni pasi a di daka dë faa go suku möön wookoma. A bi piki dee womi aki un mëni möni a bi o paka de tu. A kaba u di daka, hën di womi di abi di goon, kai dee wookoma u de ko be a paka de. Ma hii fa de bi wooko wan hii daka, nasö wan kodo juu nöö, tökuseei a bi da hii de tuu di wan seei möni. Ma dee womi dee bi wooko hii di daka, bi bigi ta guunjan. Hën di womi di abi di goon taki taa: „Na mi ku unu bi mbei buka taa mi o paka unu wan daka möni nö? . . . Di soni di mi abi, ma sa du ku ën kumafa mi kë nö? . . . Fu di mi abi bunuhati u de fëën mbei un ta haun sö nö?”​—Mateosi 20:1-15.

² Di woto u Jesosi ta lei u wan fanöudu soni u di „bunuhati” u Jehovah. (Lesi 2 Kolenti 6:1.) Unfa di woto u Jesosi ta lei u di bunuhati u Jehovah? So sëmbë sa pakisei taa dee wookoma dee wooko hii di daka musu kisi möön hia möni möön dee wotowan. Ma di  womi di bi abi di goon bi lei taa a bi abi bunuhati da dee wookoma dee bi wooko hafu u di daka nöö. Wan könima bi taki u di wöutu „bunuhati” di dë a Bëibel. A bi taki taa: „Te u luku di soni di di wöutu aki kë taki, nöö a dë wan kado nasö wan soni di wan sëmbë ta da wan wotowan hii fa an bi fiti u kisi ën.”

3, 4. Faandi mbei Jehovah lei libisëmbë bunuhati, nöö unfa a du ën?

³ Di Bëibel ta piki u taa di bunuhati u Gadu da wan kado di a da u (Efeise 3:7). U di wa sa ta piki Jehovah buka a hii soni finifini, mbei wa fiti u feni na wan bunu u Gadu. Te u luku ën bunu, nöö hii u tuu fiti u dëdë. Könu Salumon bi taki taa: „Na wan bunuhati sëmbë dë a goonliba di ta du bunu soni hii juu, söseei di an ta du zöndu” (Peleikima 7:20). Bakaten apösutu Paulosu bi taki taa: „Hii libisëmbë tuu du hogi a Gadu wojo”, nöö „hogilibi abi hën paka, hën da dëdë”.​—Loomë 3:23; 6:23a.

⁴ U di Jehovah lobi libisëmbë gaanfa seei, mbei a manda „di wan kodo Womi Mii fëën” ko dëdë da u (Johanisi 3:16). Paulosu bi taki wan soni u Jesosi. A bi taki taa: „Gadu bi sakëën fu wan pisiten buta möön lagi möön dee basia fëën köndë. Biga di a ko dë a goonliba aki, a bi tja pena tefa a dëdë seei. Nöö a di dëdë fëën dë, nëën i sa si fa Masa Gaangadu abi bunuhati fuu libisëmbë tjika, dee sëmbë. Biga a mbei Masa Jesosi tei di dëdë fu hii sëmbë dëdë da u” (Hebelejën 2:9). Awa, di kado di Gadu ta da u „hën da di libi u teego di u sa feni a Jesosi Keesitu u Masa”.​—Loomë 6:23b.

5, 6. Andi o pasa ku u te u ta mbei (a) zöndu ta tii u? (b) di bunuhati u Gadu ta tii u?

⁵ Faandi mbei u ta du zöndu, nöö faandi mbei u ta dëdë? Di Bëibel taki taa: „Di pasa Adam pasa Gaangadu buka dë, dee sëmbë, hën buta dëdë ko tiima” (Loomë 5:12, 14, 17). Tökuseei u sa du wan soni u zöndu an tii u. Faandi mbei u taki sö? Wë te u buta biibi a di lusupaima u Keesitu, nöö woo feni wini u di bunuhati u Jehovah. Di Bëibel taki taa: „Hii fa hogilibi hia söseei, ma nöö di bunuhati u Gadu dë möön hia gaanfa eti u heepi u. Leti kumafa i si di hogi du bi dë ta pëë basi a u liba te fa a bi ta kii u kaba aki, sö nöö di bunuhati u Gadu ko basi a dëdë kamian fa u dë aki. Hën a mbei u ko bunu nëën wojo fuu sa feni di libi u teego. Sö wan soni Gadu du da u e, dee sëmbë, fu di Jesosi Keesitu u Masa dëdë da u.”​—Loomë 5:20, 21.

⁶ Hii fa u dë zöndu libisëmbë jeti, tökuseei wa musu mbei zöndu ta tii u. Fëën mbei te u du wan soni di an bunu, nöö u musu hakisi Jehovah faa da u paadon. Paulosu bi bai u taa: „Masa Gadu . . . abi bunuhati fuu. . . . Nöö di Buka u Gadu u kisi dë, hën ta bai u a dee libi Gadu an lobi taa u musu kaba ku de. U musu kaba ku dee soni dee sëmbë u di goonliba aki ta hangi u de feni. U musu ta hoi u seei fu wa du soni di an fiti. U musu libi lesipeki fasi kumafa Masa Gadu kë fuu libi, hii fa u ta libi a di hogi ten u dë aki.”​—Titusi 2:11, 12.

7, 8. Andi a kë taki taa Jehovah ta lei u di bunuhati fëën a „peipei fasi”? (Luku di peentje a bigi u di woto.)

⁷ Apösutu Paulosu bi sikifi taa: „Fa Masa Gaangadu paati dee köni fëën da unu dë, hiniwan fuunu musu ta wooko ku di fëën a wan fasi di ta heepi otowan e. Biga a da unu de peipei ku ën bunuhati, nöö un musu ta wooko ku de a wan futoou fasi” (1 Petuisi 4:10). Andi a kë taki taa Jehovah ta lei di bunuhati fëën a „peipei” fasi? A kë taki taa Jehovah o da u andi u abi fanöudu fuu sa hoi dou, aluwasi un pei fuka bi o sa miti u (1 Petuisi 1:6). Hii juu a o ta da u andi u abi fanöudu, sö taa u sa pasa hiniwan tesi di ta miti u.

⁸ Apösutu Paulosu bi sikifi taa: „A lei hii u  tuu fa a abi bunuhati tjika, u di a abi bunuhati gaanfa seei” (Johanisi 1:16). U di Jehovah ta lei u di bunuhati fëën a peipei fasi, mbei u ta feni gaan bunu seei. Andi da wantu u dee bunu dë?

9. Na un fasi u ta feni wini u di bunuhati u Jehovah, nöö unfa u sa lei taa u dë ku tangi a hati?

⁹ Jehovah ta da u paadon u dee zöndu fuu. U ta tei ën bigi taa di bunuhati u Jehovah ta mbei a ta da u paadon u dee zöndu fuu. Ma Jehovah ta da u paadon, te u ta lei taa u ta tjali u dee zöndu fuu, ku te u ta mbei möiti u dee zöndu fii fuu an basi u. (Lesi 1 Johanisi 1:8, 9.) Paulosu bi konda da dee Keesitu sëmbë di bi dë salufuwan a di ten fëën, unfa Jehovah ta da sëmbë paadon u dee zöndu u de. A bi taki taa: „Masa Gaangadu puu u a di së u dungu, hën a tja u ko buta a di Tii u di lobi Womi Mii fëën basu. Nöö di a du sö kaa, nöö wa o tja di sitaafu u dee hogilibi fuu möön e. Biga di Womi Mii u Gadu dë paka di paima puu u a Gadu bëë kaa” (Kolosën 1:13, 14). U dë ku tangi a hati seei u di fasi fa Gadu lei taa a abi tjalihati fuu, nöö fëën mbei u kë gafëën. Söseei u di Jehovah ta da u paadon u dee zöndu fuu, mbei u sa feni sömëni gaan bunu tu.

10. Un wini i ta feni u di Gadu ta lei u fa a abi bunuhati fuu tjika?

¹⁰ U ku Gadu sa dë gaan mati. U da zöndu libisëmbë, nöö sensi di de pai u, hën u dë felantima u Gadu. Ma tökuseei Paulosu bi taki taa: „Di Mii u Gadu . . . dëdë da u a di ten di u ku ën bi dë gaan felantima hën a mbei u ko fii ku Gadu” (Loomë 5:10). Di lusupaima hën mbei u ku Gadu sa ko dë bunu baka, hën da a ta mbei u dë fiifii ku Gadu, nöö u sa ko dë mati fëën. Paulosu bi lei andi di soni aki kë taki, nöö a bi konda unfa di bunuhati u Jehovah nama ku di soni aki, di a bi taki da dee salufu baaa fëën taa: „Wë kumafa u taki dë, dee sëmbë, u ku Gadu ko fii awaa e. Nöö di soni mbei, fu di u biibi ën hedi hën u ko bumbuu sëmbë nëën wojo. Jesosi Keesitu u Masa, hën wë i si heepi u sö e. Hën jabi di pasi da u fuu dë a di kamian ka i si u dë aki” (Loomë 5:1, 2). U dë ku tangi a hati seei taa u ku Jehovah sa dë gaan mati!

11. Unfa dee salufuwan ta heepi dee „oto sikafu” u de ko ta libi bunu a Gadu wojo?

¹¹ U sa ko dë sëmbë di ta libi bunu a Gadu wojo. Di tjabukama u Gadu de kai Daniëli sikifi taa a di pisiten u di kaba u di goonliba, „dee sëmbë dee abi di köni u fusutan soni”, o „heepi sömëni sëmbë u de ko ta libi bunu a Gadu wojo”. Dee salufuwan da dee sëmbë dee abi di köni u fusutan soni. (Lesi Daniëli 12:3.) Unfa dee salufuwan ta du di soni aki? Wë de ta paaja di bunu buka, söseei de ta lei milionmilion sëmbë dee wëti u Jehovah. Dee sëmbë aki da dee „oto sikafu” (Johanisi 10:16). Dee salufuwan ta heepi dee sëmbë aki, u Gadu sa si de kuma sëmbë di ta libi bunu nëën wojo. Di bunuhati u Gadu nöö sa mbei a si de a sö wan fasi. Paulosu bi taki taa: „Ma nöö fa u dë aki, u tuu Gadu du wan gaan soni da, kuma wan kado di a da u waiwai ku ën bunuhati. Biga a mbei u tuu sa ko bunu nëën wojo fu di Jesosi Keesitu dëdë paka faa puu u a hogi basu.”​—Loomë 3:23, 24.

12. Unfa di begi di u ta begi nama ku di bunuhati u Gadu tjika?

¹² U sa ko dë mati u Gadu te u ta begi ën. U di Jehovah abi bunuhati mbei u sa ta begi ën. Paulosu bi taki taa Jehovah „dë nëën könubangi dë ta tii u ku ën bunuhati”, nöö a ta kai u fuu „go nëën waiwai go begi ën” (Hebelejën 4:16a). Hii juu u sa begi Jehovah a di në u Jesosi. A dë wan gaandi seei di u kisi! Paulosu bi taki taa: „Fu di u biibi nëën te u ku ën ko di wan aki, nöö u tuu sa ko a Gadu waiwai awaa söndö fëëë. Biga u sabi taa Gadu o limbo fesi da u fu Masa Jesosi hedi.”​—Efeise 3:12.

13. Unfa Gadu ta „heepi u a soni ku ën bunuhati te u dë a wan fuka”?

¹³ Jehovah sa heepi u a di soifi ten. Paulosu bi piki u taa u musu ta begi Jehovah faa  „heepi u a soni ku ën bunuhati te u dë a wan fuka” (Hebelejën 4:16b). Te tesi ta miti u, nasö te u abi bookohedi a di libi, nöö u sa begi Jehovah faa heepi u. Söseei a ta piki dee begi fuu, hii fa an bi musu u du ën. Möön gaanfa a ta mbei dee baaa ku dee sisa fuu heepi u. Jehovah ta piki dee begi fuu, nöö fëën mbei u sa „taki seei söndö panta a u hati taa: ’Masa hën da mi Heepima. Ma o fëëë. Andi seei wan sösö libisëmbë sa du ku mi?’”​—Hebelejën 13:6.

14. Na un fasi di bunuhati u Gadu ta da u kötöhati?

¹⁴ U sa feni kötöhati. A dë wan gaandi di u abi taa Jehovah ta kötö u hati te u abi bookohedi (Psalöm 51:17). Di de bi ta du ku dee Keesitu sëmbë u Tesalonika, hën Paulosu bi sikifi wan biifi da de. A bi taki taa: „U Tata Masa Gaangadu lobi u e. A ta dë ku u ku ën bunuhati ta da u hati nöömö. Aai. A ta da u mëni nöömö tu u dee bumbuu soni dee o ko a bakaten. Nöö a musu dë ku unu e, hën ku Masa Jesosi Keesitu” (2 Tesalonika 2:16, 17). A ta da u kötöhati seei, fa u sabi taa u di Jehovah abi bunuhati mbei a lobi u, söseei fëën mbei a ta booko hën hedi ku u!

15. Andi u sa dë ku di mëni taa woo feni, u di Gadu abi bunuhati fuu?

¹⁵ U dë ku di mëni taa woo feni di libi u teego. U di u da zöndu libisëmbë, mbei wa sa dë ku di mëni taa woo feni libi ee na Jehovah hën heepi u. (Lesi Psalöm 49:7, 8.) Ma Jehovah piki u wan bunu soni di u sa dë ku di mëni taa woo feni. Andi da di soni aki? Jesosi bi taki taa: „Disi da di soni mi Tata kë, taa hiniwan sëmbë di ta si mi di Mii fëën aki nöö i biibi a mi liba, nöö di sëmbë dë i abi di libi u teego kaa” (Johanisi 6:40). U di Jehovah abi bunuhati fuu, mbei u sa dë ku di mëni taa u sa libi u teego. Paulosu bi taki taa: „Masa Gadu du hii libisëmbë wan gaan bunu. Biga fu di a abi bunuhati fuu nöö hën a manda Masa Jesosi ko a goonliba, faa puu u a di sitaafu di u bi o kisi.”​—Titusi 2:11.

16. Unfa so u dee fesiten Keesitu sëmbë bi lei taa de an bi tei di bunuhati u Gadu u bigi?

¹⁶ U di Jehovah abi bunuhati fuu, mbei u ta feni sömëni bunu. Ma na u di Jehovah abi  bunuhati fuu, mbei u musu ta du zöndu. Wantu u dee fesiten Keesitu sëmbë bi ta ’tei di fa Gadu libi ku de ku ën bunuhati u de sa du hii hogi fa de kë’ (Judasi 4). Dee Keesitu sëmbë aki bi ta si kuma de sa ta du zöndu, nöö hii juu Jehovah bi o ta da de paadon. De bi ta pooba u mbei dee baaa ku dee sisa u de, du dee seei zöndu di de bi ta du. A di ten aki seei, wan Keesitu sëmbë di ta libi a sö wan fasi, „ta sösö di Akaa [santa jeje, NW] u Gadu di ta libi ku u ku sö wan bunuhati”.​—Hebelejën 10:29.

17. Andi Petuisi bi piki dee Keesitu sëmbë?

¹⁷ Saatan ta ganjan so u dee Keesitu sëmbë u di ten aki u de pakisei taa Jehovah musu u da de paadon te de du zöndu. A dë sö tuu taa Jehovah dë kabakaba u da wan sëmbë paadon te a tjali u di zöndu fëën, ma a kë fuu mbei taanga möiti u duwengi dee zöndu fii fuu. Di santa jeje u Jehovah bi mbei Petuisi sikifi taa: „Wë dee sëmbë, di i si un sabi dee soni aki a fesi kaa, nöö un musu köni seei ku dee fasifasi lei u dee sëmbë ta libi söndö wëti naandë. Wan be de kisi unu tja go ku de e, fuun kai kumutu a di bumbuu kamian un sai naandë. Ma nöö un musu ta da Gadu pasi be a sa lei unu hën bunuhati möönmöön. Un musu ko sabi Jesosi Keesitu di Heepima fuu möönmöön tu.”​—2 Petuisi 3:17, 18.

18. Un faantiwöutu u abi, u di Jehovah lei u di bunuhati fëën?

¹⁸ U dë ku tangi a hati seei u di Jehovah lei taa a abi bunuhati fuu. Fëën mbei u musu tei dee köni di u abi fuu gafa Jehovah, söseei fuu heepi wotowan. A dë wan soni di u musu u du. Unfa u sa wooko ku dee köni fuu? Paulosu bi taki taa: „Biga fa Gadu paati dee köni fëën da u ku ën bunuhati aki, ma nöö de an dë di wan fasi e. . . . Ee Gadu da i di köni fii ta heepi otowan, nöö be i du di dë. Ee Gadu da i di köni fii ta lei otowan soni, nöö be i ta lei nöö. Ee Gadu da i di köni fii ta da otowan hati, nöö be i du di dë. . . . Ee wan sëmbë Gadu da i tjalihati fii ta heepi otowan, nöö be i ta du ën ku piizii söndö konda soni a buka” (Loomë 12:6-8). U di Jehovah abi bunuhati, mbei u abi di faantiwöutu u du di peleikiwooko fajafaja. Söseei u abi di faantiwöutu fuu ta lei sëmbë soni u Bëibel, u ta da dee baaa ku dee sisa fuu degihati, söseei fuu ta da wotowan paadon.

19. Un faantiwöutu di u abi, woo luku a di woto di ta ko?

¹⁹ U di u ta feni wini u di bunuhati u Jehovah, mbei u musu mbei hii möiti fuu „ta konda di bunu buka fëën nöömö da sëmbë ta lei de kumafa Masa Gadu abi bunuhati fuu libisëmbë tjika” (Tjabukama 20:24). Woo taki u di faantiwöutu di u abi a di woto di ta ko.