1. Andi ko tooka a so köndë a dee jaa dee pasa?

DUSUDUSU jaa longi kaa sëmbë nango a keiki. Ma a dee jaa dee pasa, soni bi ko tooka gaanfa. Möönmöön u ta si taa sëmbë an ko nango a keiki möön. A so köndë, gaansë u sëmbë ta taki taa de an nango a keiki. *​—Mat. 24:12.

2. Faandi mbei sömëni sëmbë an nango a keiki?

² Faandi mbei möön hia sëmbë ko ta taki taa de an nango a keiki? * Wë kandë u di so u de lobi piizii gaanfa seei, nasö u di de ta abi sömëni bookohedi (Luk. 8:14). So sëmbë di bi nango a keiki fosu, an ko ta biibi a Gadu möön. Wotowan ta biibi a Gadu, ma de ta si kuma keiki soni an dë a modo möön, söseei taa an ta kai ku di fasi fa sëmbë ta si soni a di ten aki. So juu de ta jei mati, siköö mësitë, nasö de ta jei sëmbë ta taki soni a ladio, nasö a teefei taa na Gadu hën mbei soni, ma hii soni ko fu hënseei. De an ta jei soni di ta mbei de biibi taa wan Gadu dë. Wotowan ko ta buuse dee hedima u keiki, u di de ta puu möni a sëmbë, nasö u di de ta suku nëbai. Nöö a so köndë, dee tiima buta wëti di ta tapa sëmbë u de go a keiki.

3. Faandi mbei de sikifi di woto aki?

³ Jesosi kë taa u musu ’go a hii nasiön sëmbë, nöö u mbei de ko dë bakama’ fëën (Mat. 28:19, NW). Unfa u sa heepi dee sëmbë dee an nango a keiki u de ko lobi Gadu, söseei u de ko dë bakama  u Keesitu? Wë u musu hoi a pakisei taa di kamian ka de kiija wan sëmbë sa mbei a kë haika di bosikopu di u ta tja nasö a sa mbei an haikëën. Sëmbë u Europa ku sëmbë u Asia an ta si di bosikopu di u ta tja a di wan seei fasi. Faandi mbei u taki sö? Wë u di sömëni sëmbë u Europa sabi wantu soni u Bëibel, nöö de sabi taa Gadu hën mbei hii soni. Ma gaansë sëmbë u Asia an sabi soni u Bëibel wan bëtë. So u de an sabi soni u Bëibel seei, nöö kandë de an ta pena biibi taa wan sëmbë dë di mbei hii soni. De sikifi di woto aki da u fuu sa sabi unfa u sa heepi dee sëmbë dee u ta miti a di peleikiwooko, aluwasi fuun köndë de dë, nasö aluwasi andi de ta biibi.

4. Faandi mbei u sa ta biibi taa dee sëmbë dee u ta peleiki da, sa tooka?

⁴ I musu ta si taa di sëmbë o sa tooka. Hiniwan jaa sëmbë di an bi nango a keiki, ta ko toon Jehovah Kotoigi. Sömëni u dee sëmbë aki bi ta mbei möiti kaa u de libi bunu, nöö fëën mbei de bi ta buuse di bödjëë fasi fa so keiki ta du soni. Ma so u de bi ta libi u de nöö, söseei de bi abi guwenti di an bi bunu. U sa dë seiki taa Jehovah o heepi u fuu feni „dee sëmbë dee a kai da u de feni di libi u teego”.​—Tjab. 13:48; 1 Tim. 2:3, 4.

5. Andi ta lo’ u mbei sëmbë ta kë haika di bosikopu di u ta tja?

⁵ Lei taa i abi bunu fasi, nöö ta köni fa i ta fan ku di sëmbë. Möön gaanfa a ta pasa taa di fasi fa u ta fan hën ta mbei sëmbë haika di buka di u ta tja, ma na di soni di u ta taki hën ta mbei de haika sö. De lobi te u ta fan suti ku de, de lobi te u ta lesipeki de, söseei de lobi te u ta buta pakisei a de. Wa ta duwengi de u de haika u. Ma u ta mbei möiti u ko fusutan unfa de ta si keiki soni. So sëmbë an ta kë taki soni u keiki ku sëmbë di de an sabi. Wotowan ta fii taa ja ta lesipeki de te i hakisi de soni di nama ku Gadu. So sëmbë an ta kë u woto sëmbë si taa de ta lesi Bëibel, möönmöön te dee Jehovah Kotoigi ko a de. Aluwasi fa a dë, tökuseei u musu ta mbei möiti u fusutan unfa de ta fii.​—2 Tim. 2:24.

6. Unfa apösutu Paulosu bi lei taa a bi ta fiti hënseei a wotowan, nöö unfa u sa djeesi ën?

⁶ Andi u sa du te u si taa wan sëmbë an lobi te u ta kai wöutu kuma „Bëibel”, „Gadu” ku di wöutu „keiki”? Wë u sa djeesi apösutu Paulosu, nöö u kai woto wöutu. Te Paulosu bi ta fan ku dee Dju, nöö a bi ta wooko ku di Wöutu u Gadu. Ma di a bi ta fan ku dee könima u Giikiköndë di a bi dë a di kamian de kai Aleopakusi, nöö an bi ta taki taa dee soni dee a bi ta taki, bi kumutu a Bëibel (Tjab. 17:2, 3, 22-31). Unfa u sa djeesi Paulosu? Ee i miti wan sëmbë di an ta biibi a Bëibel, nöö a möön bunu fii konda soni u di Bëibel söndö fii taki taa di soni di i taki, kumutu a Bëibel. Ee i si taa wan sëmbë o fii wan fasi te joo lesi di Bëibel ku ën, u di wotowan o si ën, nöö suku wan fasi fii sa lesi ën dëën u sëmbë an si taa di soni dë un ta du. Kandë i sa lesi dee tëkisi a tëlëfön nasö a tablet.

7. Andi u musu du ee u kë djeesi Paulosu te u luku 1 Kolenti 9:20-23?

⁷ Lei taa i ta fusutan di sëmbë, nöö haikëën bunu tu. U musu pooba u ko fusutan faandi mbei dee sëmbë dee u ta peleiki da ta si soni a di fasi fa de ta si soni (Nöng. 20:5). Boo toona luku di woto u Paulosu. De kiija Paulosu kuma wan Dju sëmbë. A musu u dë sö taa a bi ta fiti hënseei a dee sëmbë dee an bi dë Dju, te a bi ta peleiki da de, u di dee sëmbë dë an bi sabi soni u Jehovah ku di wöutu fëën wan bëtë, nasö kandë u di de an bi sabi soni fëën seei. Kandë a o dë fuu öndösuku soni a dee buku fuu, nasö kandë u musu hakisi sëmbë a di kemeente di abi öndöfeni, so taa u sa ko fusutan möön bunu unfa dee sëmbë u di pisiwata ka u ta peleiki, ta si soni.​—Lesi 1 Kolenti 9:20-23.

8. Andi da wan fasi fa u sa bigi konda soni u Bëibel da wan sëmbë?

 ⁸ Wë u ta suku sëmbë di kë ko sabi soni u di buka di u ta tja (Mat. 10:11). Ee u kë feni dee lö sëmbë aki, nöö u musu hakisi de unfa de ta pakisei, nöö u musu haika bunu te de ta fan. Wan baaa u Ingisiköndë ta hakisi sëmbë andi de ta si kuma wan womi ku wan mujëë musu du u de sa abi wan piizii tööu libi, unfa de sa ta kiija dee mii u de, söseei andi de musu du te sëmbë an ta libi bunu ku de. Te sëmbë bi piki ën unfa de ta pakisei u dee woto aki, nöö a bi ta piki de taa: „Unfa i ta si di soni di wan buku bi taki söwan 2000 jaa pasa?” An bi ta piki de taa Bëibel a o lesi da de, ma a bi ta lei de di tëkisi a di tëlëfön fëën.

9. Unfa u sa heepi dee sëmbë dee an ta kë taki soni u Gadu?

⁹ U sa dou sëmbë hati di an kë sabi soni u Gadu, te u ta taki u soni di de lobi. Sömëni sëmbë lobi dee soni di Gadu mbei. Fëën mbei u sa piki dee lö sëmbë dë taa: „Gaansë u dee soni di könima mbei, da soni di de luku a dee soni dee bi dë sensi bigi u di goonliba. Na sö nö? Dee sëmbë dee ta mbei maiki, bi luku di fasi fa libisëmbë jesi mbei, hën de mbei di maiki, söseei dee sëmbë dee ta mbei camera seei bi luku di fasi fa libisëmbë wojo mbei, hën de mbei camera. Andi i ta pakisei te i luku dee soni dee bi dë kaa sensi a bigi u di goonliba? I si kuma wan kaakiti, wan sëmbë, nasö wan woto soni dë di mbei dee soni aki ko dë u?” Te u haika andi di sëmbë taki te u kaba, nöö u sa taki di soni aki: „Di dee könima bi mbei dee soni aki, nöö de bi luku di fa libisëmbë jesi mbei, ku di fa libisëmbë wojo mbei. Ma kandë i sa ta hakisi iseei ee ambë bi abi di köni u mbei jesi ku wojo a di lö fasi dë. Mi lobi di soni di wan sëmbë fu awooten bi sikifi. A bi taki taa: ’Di sëmbë di mbei jesi sa dë nöö an ta jei soni nö? Di sëmbë di mbei wojo sa dë nöö an ta si soni nö? . . . Hën wë ta da sëmbë köni!’ So u dee könima ko si taa sö di soni aki dë tuutuu, nöö de ko ta biibi taa wan sëmbë bi musu u dë di mbei hii soni” (Ps. 94:9, 10). Baka te u du dee soni aki, nöö u sa lei di sëmbë wan u dee fëlön dee dë a JW Broadcasting^®. (Go a FELEM DI YU WANI LUKU > INTERVIEW NANGA ONDROFENITORI > FA A LIBI DU KON.) Nasö u sa da di sëmbë di brochure Is het leven geschapen?, nasö u sa dëën di brochure Vijf belangrijke vragen over het ontstaan van het leven.

10. Unfa u sa fan ku wan sëmbë di an kë taki soni u Gadu?

¹⁰ Gaansë u sëmbë kë u soni waka bunu da de a di ten di ta ko. Ma sömëni sëmbë ta fëëë taa di goonliba o booko kaba a sösö, nasö taa sëmbë  an o sa libi nëën möön. Wan keling-gaanwomi di ta libi a di köndë de kai Noluweiki bi taki taa dee sëmbë dee an ta kë taki soni u Gadu, ta kë haika u te u ta taki soni u di fasi fa soni ta waka a goonliba. Baka te di baaa aki da wan sëmbë odi, nöö a ta taki taa: „I si kuma soni o waka möön bunu a di ten di ta ko? I si kuma dee politikima, dee könima, nasö woto sëmbë dë di sa heepi u ö?” Te di baaa haika di sëmbë te a kaba, nöö a ta lesi wan tëkisi da di sëmbë di ta lei taa soni o waka möön bunu a di ten di ta ko. So sëmbë lobi dee soni dee sikifi a Bëibel di ta taki taa di goonliba o dë u nöömö, söseei taa bunuhati sëmbë o ta libi u teego a goonliba aki.​—Ps. 37:29; Peleik. 1:4.

11. Faandi mbei u musu ta suku peipei fasi u fan ku sëmbë, nöö unfa u sa djeesi Paulosu te u luku Loomë 1:14-16?

¹¹ U musu ta suku peipei fasi fuu sa fan ku dee sëmbë dee u ta miti a di peleikiwooko. Faandi mbei a dë fanöudu? Wë u di sëmbë ku sëmbë tooka. Di soni di wan sëmbë o kë jei, nëën di woto sëmbë o kë jei. An ta toobi so sëmbë te woo taki soni u Gadu, nasö te woo taki soni u Bëibel ku de, ma so sëmbë ta kë möön taki u woto soni. Aluwasi fa a dë, tökuseei u musu ta suku fasi fuu sa ta fan ku hii pei sëmbë. (Lesi Loomë 1:14-16.) Ma a bunu fuu hoi a pakisei taa Jehovah hën da di sëmbë di ta mbei di tuutuu lei göö a sëmbë hati.​—1 Kol. 3:6, 7.

12. Andi u sa du fuu sa heepi sëmbë u di pisiwata u Asia, di an sabi taa wan Gadu dë?

¹² A hii së u goonliba dee peleikima ta miti sëmbë di kumutu a di pisiwata u Asia. So u dee sëmbë aki bi ta dë a wan köndë u Asia ka lanti ta tapa sëmbë u de an go a keiki. A sömëni köndë di dë a di pisiwata u Asia, sömëni sëmbë dë di an tei ten wan daka u pakisei luku ee hën wan Gadu dë tuutuu. So u dee sëmbë aki ta kë ko sabi njunjun soni, nöö de sa kë lei soni u Bëibel ku u te u peleiki da de, ma wotowan an ta kë lei njunjun soni sö. Andi u sa du fuu sa heepi dee lö sëmbë aki? So peleikima di abi öndöfeni bi ko si taa hii juu a ta bunu te i ta buta pakisei a soni u di sëmbë te joo bigi fan ku ën, nöö ee a dë fanöudu, nöö i sa piki ën unfa dee mama wëti u Bëibel bi heepi i fii tooka soni a di libi fii.

13. Andi sa mbei sëmbë kë ko sabi soni u Bëibel? (Luku di peentje u di kafiti.)

¹³ Sömëni sëmbë ta kë möön jei dee köni lai dee dë a Bëibel dee ta lei u unfa u musu ta libi (Peleik. 7:12). Wan sisa di ta libi a New York, di ta peleiki da sëmbë di ta fan Sinëisitöngö, taki taa: „Mi ta mbei möiti u buta pakisei a sëmbë, söseei mi ta haika de bunu te de ta fan ku mi. Ee mi ko fusutan taa djunsudjunsu aki de ko a di köndë, nöö mi lo’ u hakisi de taa: ’I ko ta guwenti soni u di köndë aki kaa u? I feni wooko u? Dee sëmbë u di köndë ta libi bunu ku i ö?’” So juu di soni aki ta heepi di sisa faa konda soni u Bëibel da wan sëmbë. Te di sisa aki feni di okasi, nöö a ta hakisi di sëmbë taa: „Andi i si kuma dë fanöudu fuu ku wotowan sa ta libi bunu ku useei? Mi sa lei i wan nöngö a Bëibel ö? A ta taki taa: ’Te sëmbë bigi wan toobi, nöö a ta dë kuma te wan sëmbë disa wata ta kule a wan kamian. Fëën mbei ufö wan toobi bigi a wan kamian, nöö hai go fii.’ I si kuma di soni aki sa heepi u fu u ku wotowan sa ta libi fiifii ku useei ö?” (Nöng. 17:14). Te u ta fan ku sëmbë a dee lö fasi aki, nöö a sa heepi u fuu ko sabi ambë bi o kë ko sabi möön soni u Bëibel.

14. Unfa wan baaa di ta libi a di pisiwata u Asia, ta heepi dee sëmbë dee ta taki taa de an ta biibi a Gadu?

¹⁴ Ma unfa a dë ee wan sëmbë piki u taa an ta biibi a Gadu? Wan baaa di ta libi a di pisiwata u Asia, di lo’ u peleiki da sëmbë di an ta biibi a Gadu, bi taki taa: „Te wan sëmbë u di köndë aki ta piki i taa ’ma ta biibi a Gadu’, nöö piki a kë piki i taa an ta dini dee gadu di gaansë u sëmbë u di köndë aki ta dini. Fëën mbei mi ta piki ku  de taa dee gadu dee libisëmbë ta mbei, an dë tuutuu gadu. Mi lo’ u lesi Jelemia 16:20 da de, di ta taki taa: ’Libisëmbë ta mbei u deseei gadu, ma dee gadu u de di de ta mbei dë, na gadu.’ Bakaten, mi ta hakisi de taa: ’Unfa u sa sabi un gadu da di tuutuu gadu, ku un gadu sëmbë seei mbei?’ Mi ta haika bunu te de ta piki mi unfa de ta pakisei, nöö mi ta lesi Jesaaja 41:23 da de. A ta taki taa: ’Un piki u andi o pasa a di ten di ta ko, sö taa u sa ko sabi ee un da gadu tuutuu.’ Baka di dë, mi ta lei de wan woto ka Jehovah bi taki a fesi unfa soni bi o waka.”

15. Andi u sa lei a di woto u wan baaa di ta libi a di pisiwata u Asia?

¹⁵ Luku wan soni di wan baaa di ta libi a di pisiwata u Asia lo’ u du te a bi toona go luku wan sëmbë di a bi peleiki da. A bi taki taa: „Mi ta lei de unfa di Bëibel ta lei u köni soni tjika, mi ta lei de unfa dee tjabukama woto u Bëibel pasa tuutuu, söseei mi ta taki soni u di fasi fa di mundu mbei. Te mi du sö kaa, nöö mi ta lei de unfa dee soni aki ta lei taa wan köni sëmbë musu u dë di mbei soni. Te mi si taa di sëmbë bigi ko ta si kuma wan Gadu dë, nöö mi ta bigi lei ën andi di Bëibel ta taki u Jehovah.”

16. Faandi mbei dee sëmbë dee u ta lei soni u Bëibel musu ko ta biibi Gadu ku dee soni dee sikifi a Bëibel te u luku Hebelejën 11:6, nöö unfa u sa heepi de?

¹⁶ Te u ta lei dee sëmbë dee an nango a keiki, nasö dee sëmbë dee an ta biibi a Gadu, soni u Bëibel, nöö u musu ta mbei möiti u heepi de u de ko ta biibi taa wan Gadu dë. (Lesi Hebelejën 11:6.) U musu heepi de u de ko ta biibi di Bëibel tu. Di soni aki mbei kandë u musu ta lei de so soni u Bëibel sömëni pasi. Hiniwan juu te woo lei de soni u Bëibel, nöö u musu lei de faandi mbei de sa biibi taa di Bëibel da di Wöutu u Gadu tuutuu. Kandë u sa taki u dee tjabukama woto u Bëibel dee bi pasa tuutuu, u sa taki unfa di Bëibel ta kai ku soni di dee könima ta taki a di ten aki, u sa taki u soni fu awooten, söseei u sa taki u köni lai di sikifi a Bëibel.

17. Andi wotowan o kë du te u ta lei de taa u lobi de?

¹⁷ U ta heepi sëmbë u de ko dë bakama u Keesitu, te u ta lei taa u lobi de aluwasi de nango a keiki, nasö aluwasi de an nango a keiki (1 Kol. 13:1). Te u ta lei sëmbë soni u Bëibel, nöö u ta kë lei de taa Gadu lobi u, söseei taa a kë fuu lobi ën tu. Hiniwan jaa dusudusu sëmbë di an bi kë sabi soni u Gadu, nasö di an bi kë sabi soni u keiki, ta tei dopu, u di de bi ko lobi Gadu. Fëën mbei ja musu pakisei hogi u dee sëmbë, ma i musu buta pakisei a hii pei sëmbë. Haika de bunu te de ta fan ku i. Pooba u ko fusutan faandi mbei de ta si soni a di fasi fa de ta si soni. Du soni di o sa mbei de djeesi i, u deseei sa ko toon bakama u Keesitu.