Skip to content

Skip to table of contents

WOTO U WAN SËMBË

Mi bi du andi mi bi musu du

Mi bi du andi mi bi musu du

MÖÖN leki diiteni jaa longi, Baaa Donald Ridley bi dë wan afukati di bi ta heepi dee Jehovah Kotoigi te de bi musu go a kuutu. A bi ta heepi dee data ku dee sëmbë dee ta koti kuutu u de ko fusutan taa dee Jehovah Kotoigi sa taki taa de an o tei buuu. Baaa Donald Ridley bi heepi di ölganisaasi u Jehovah u de wini sömëni gaangaan kuutu di de bi hoi na Amëëkanköndë. Dee mati u di baaa aki, bi ta kai ën Don. A bi ta wooko taanga seei, a bi abi sakafasi, söseei an bi ta pakisei hënseei nöö.

A di jaa 2019, data bi ko si taa Baaa Donald Ridley abi wan siki di an bi o sa kula. Hesihesi seei di siki aki bi ko möön hogi, hën a 16 u tanvuuwata-liba u di jaa 2019, di baaa aki bi ko lasi libi. Boo luku unfa soni bi waka a di libi fëën.

De pai mi a di jaa 1954 a St. Paul, Minnesota, di dë na Amëëkanköndë. Mi mama ku mi tata an bi gudu, ma de an bi pooti tu. De bi dë a di Lomusu keiki. U bi dë feifi mii. Mi da di u tu mii di de pai. Di mi bi njönku, mi bi nango a wan siköö di wan Lomusu keiki bi abi, nöö te mi bi nango a keiki, mi bi ta heepi di paiti ku di wooko fëën. Ma hii fa mi bi ta du di wooko aki, tökuseei ma bi sabi hia soni u Bëibel. Mi bi ta biibi taa wan Gadu dë di mbei hii soni, ma ma bi ta biibi taa Lomusu keiki bi o sa heepi mi u mi dini Gadu.

MI BI KO SABI SONI U DI TUUTUU LEI

Di fosu jaa di mi bi ta lei soni a siköö u ko toon afukati, hën dee Jehovah Kotoigi bi ko peleiki da mi. Mi bi ta wasi koosu lai. Fëën mbei di baaa ku hën mujëë bi taki taa de bi o ko a mi wan woto daka. Di de bi toona ko wan woto daka, mi bi hakisi de tu soni. Mi bi hakisi de taa: „Faandi mbei soni ta waka möön bunu da dee hogihati sëmbë, möön dee bunuhati sëmbë?” ku „Andi wan sëmbë musu du faa sa ta dë waiwai tuutuu?” De bi da mi di buku De waarheid die tot eeuwig leven leidt ku di Nyun-Grontapuvertaling. A di ten dë di Bëibel bi abi wan sëndë guuun kulölu. Mi bi piki de taa mi bi kë lei soni u Bëibel. Mi bi lei sömëni soni di ma bi sabi. Mi bi wai seei taa mi bi ko fusutan taa di Könuköndë u Gadu hën o tii hii di goonliba. Mi bi ko si taa libisëmbë an sa tii deseei. Mi bi ko si tu taa u di libisëmbë ta kë tii deseei, mbei sëmbë a goonliba aki ta tja pen ku fuka. Di soni dë hën ta mbei tu taa soni an ta waka a wan leti fasi.

A di jaa 1982 mi bi buta mi libi a Jehovah maun, nöö a di seei jaa dë mi tei dopu. Mi bi dopu a di könklësi di de bi hoi a wan gaan kamian a di foto de kai St. Paul. Di woto wiki fëën, mi bi musu toona go a di kamian dë u mbei wan exame di bi o mbei mi toon afukati. A tinimu-liba u di jaa dë, mi bi ko jei taa soni bi waka bunu a di exame di mi bi mbei, nöö mi bi sa toon wan afukati.

Mi bi miti wan baaa de kai Mike Richardson a di könklësi dë. A bi ta wooko a di Bëtëli di bi dë a di foto Brooklyn. A bi piki mi taa de bi ko abi wan kantoo a di hedikantoo, di ta luku soni di nama ku kuutu. Mi bi mëni di soni di di womi u Etiopia bi taki a Tjabukama 8:36. Fëën mbei mi hakisi miseei taa: ’Andi ta tapa mi u mi go wooko a di kantoo aki?’ Wë bakaten, mi bi hakisi u go wooko a Bëtëli.

Mi mama ku mi tata an bi wai taa mi bi ko toon wan Jehovah Kotoigi. Mi tata bi hakisi mi ee di wooko di mi bi o wooko a Bëtëli o tja wini ko da mi ku di afukati lei di mi bi tei. Mi bi piki ën taa mi o du wan wooko ka mi o sa heepi sëmbë. Mi bi piki ën tu taa de bi o ta da mi 75 Amëëkan dala hiniwan liba. Di möni aki dee sëmbë dee bi ta wooko a Bëtëli bi ta kisi.

U di mi bi mbei wan buka kaa u wooko a wan kuutubangi, mbei ma bi sa go wooko a Bëtëli wantewante. Fëën mbei a di jaa 1984 ufö mi bigi wooko a di Bëtëli u Brooklyn, New York. Mi bi ta wooko a di kantoo ka de ta luku soni di nama ku kuutu soni. Di wooko di mi bi wooko a di kuutubangi, bi heepi mi gaanfa da soni di bi o pasa bakaten.

DE BI SEEKA DI FËLÖN WOSU DE TA KAI STANLEY

Di fasi fa di fëlön wosu de kai Stanley bi dë di di ölganisaasi bi bai ën

A ëlufumu-liba u di jaa 1983, di ölganisaasi bi bai di fëlön wosu Stanley, di dë a Jersey City, u di foto New Jersey. Dee baaa bi hakisi gaan lanti ee de bi sa da de pasi u de seeka faja soni u di kamian aki, söseei de bi kë seeka wata soni fëën tu. Di dee baaa bi go fan ku dee heihei sëmbë u di köndë, hën dee baaa piki de taa de kë hoi könklësi a di kamian dë. Ma gaan lanti an bi kë di soni aki. Dee wëti u di foto dee nama ku di fasi fa sëmbë musu wooko ku dee kamian u di foto, bi ta taki taa kamian ka sëmbë nango dini Gadu musu dë a kamian ka sëmbë ta libi. Ma di fëlön wosu Stanley bi dë a wan kamian ka wënkë ku kantoo bi dë. Fëën mbei gaan lanti an bi kë da u pasi fuu du di soni di u bi kë du. Dee baaa bi toona go a de ku di taki, ma tökuseei de an bi kë heepi de.

A di fosu wiki di mi bi dë a Bëtëli, hën di ölganisaasi bi tja di taki aki go a kuutubangi. U di mi bi wooko tu jaa longi a di kuutubangi u St. Paul, Minnesota, mbei mi bi sabi andi mi bi musu du. Wan u dee afukati bi taki taa sëmbë ta du peipei soni a Stanley. De bi ta luku fëlön nëën, söseei bënti bi nango pëë poku ala. Nöö di afukati bi hakisi faandi mbei sëmbë an bi sa hoi keiki nëën. Dee sëmbë u di kuutubangi bi pakisei di woto, hën bakaten de taki taa dee tiima u Jersey City an bi lesipeki di leti di u abi u du soni di nama ku di biibi fuu. De bi taki tu taa dee tiima musu da u dee pampia dee u abi fanöudu fuu du dee wooko fuu. Mi bi bigi si unfa Jehovah bi ta mbei di ölganisaasi fëën feni bunu ku di kantoo di bi seti u seeka kuutu soni. Mi bi wai seei taa mi bi sa heepi ku dee soni aki.

Dee baaa bi bigi seeka di fëlön wosu Stanley. De bi abi hia wooko u du. Nöö bëina wan jaa baka di de bi seeka di kamian aki, hën di daka dou ka de bi o da dee baaa ku dee sisa dee bi go a di u 79 kalasi u di Giliati-siköö, de pampia. De bi hoi di soni aki a 8 u wajamaka-liba u di jaa 1985. A bi dë wan gaandi da mi taa mi bi sa heepi u soni u di Könuköndë bi sa go a fesi. Mi bi ta möön dë waiwai, möön di mi bi ta du afukati wooko ufö mi bi go a Bëtëli. Ma ma bi sabi taa Jehovah bi o tei mi u seeka woto soni di nama ku kuutu soni.

U BI HOPO TAKI DA DEE BAAA KU DEE SISA DEE AN BI KË TEI BUUU

A di pisiten u di jaa 1980, dee data an bi ta haika dee sëmbë dee an bi kë tei buuu. Dee sëmbë dee bi ta koti kuutu bi ta feni taa dee mujëë dee dë ku bëë an abi na wan leti u taki taa de an o tei buuu. De bi ta taki taa di mama u di mii sa dëdë, nöö di mii an o abi mama.

Wan sisa de kai Denise Nicoleau bi pai wan womi mii a 29 u tuwalufumu-liba u di jaa 1988. A bi lasi buuu gaanfa seei. Di buuu fëën bi ko lagi. U di di data bi ta fëëë taa di sisa bi sa lasi libi, mbei a bi piki di sisa taa a musu tei buuu. Ma Sisa Nicoleau an bi kë. Di woto daka fëën, dee data bi hakisi wan u dee sëmbë dee ta koti kuutu u da de pasi taa de sa da di sisa buuu. De an bi hoi kuutu, söseei de an bi fan ku Sisa Nicoleau ku hën manu, hën di kuutuma piki dee data taa de sa da di sisa buuu.

A feeda 30 u tuwalufumu-liba, hën dee data bi da Sisa Nicoleau buuu, hii fa hën manu ku dee famii fëën dee bi dë makandi ku ën di daka dë, an bi kë. Di ndeti dë, siköutu bi kisi wantu famii u Sisa Nicoleau, ku wantu gaanwomi tja go söötö a dunguwosu, u di de bi taanpu lomboto di bedi u di sisa sö taa dee data an bi sa da di sisa di buuu. A di debooko fëën, a 31 u tuwalufumu-liba, de bi taki soni u di woto aki a njunsu a di foto New York ku di paati de kai Long Island.

Mi ku Philip Brumley di u bi möön njönku

A di munde mamate mi bi go fan ku wan sëmbë di bi ta koti kuutu a wan möön hei kuutubangi. De bi ta kai ën Milton Mollen. Mi bi piki ën taa wan sëmbë di ta koti kuutu bi da pasi taa dee data da di sisa buuu söndö u de hoi wan kuutu ku di sisa. Di womi aki bi piki mi taa mi musu toona ko nëën möön lati sö taa u bi sa taki u dee wëti dee nama ku di soni di bi pasa. Di baaa de kai Philip Brumley, di bi ta tei fesi a di wooko di mi bi ta du a Bëtëli, bi go ku mi di mi bi toona go luku Munëi Mollen. Munëi Mollen bi kai wan woto afukati u di hatiwosu ko tu. Di kuutu an bi dë wan kösökösö soni. Baaa Brumley bi abi u sikifi wan soni a wan pisi pampia da mi taa mi musu fan möön saapi. Di soni di a bi sikifi bi heepi mi, u di hati u mi bi ta boonu di mi bi ta lei de taa di afukati u di hatiwosu an bi du soni a wan bunu fasi.

Kumutu a töötösë maun go a letisë maun: Richard Moake, Gregory Olds, Paul Polidoro, Philip Brumley, mi, ku Mario Moreno. Dee afukati fuu dee bi dë ku u di u bi musu hopo taki a di möön hei kuutubangi fu Amëëkanköndë, di di Watchtower ku Village of Stratton bi go a kuutu.?—Luku di Ontwaakt! u 8 u jailiba 2003, bladsëidë 3-4, 4-5, 6-8, ku 9-11.

Baka wan juu longi, hën Munëi Mollen taki taa de o taki u di woto, di woto daka fëën. Di u bi ta kumutu a di kantoo, hën Munëi Mollen piki di afukati u di hatiwosu taa a o taanga dëën faa wini di kuutu. A bi o abi u wooko taanga faa bi sa wini di kuutu. Di mi bi jei di soni aki, mi bi fii taa Jehovah bi ta piki mi taa u bi o sa wini di kuutu. Mi bi wai seei u si taa Jehovah bi ta tei mi u du wooko dëën.

Di ndeti dë u bi wooko te latilati sö taa u bi sa saandi u musu taki di woto daka. Di kuutubangi an bi dë longi ku di Bëtëli u Brooklyn. Fëën mbei gaansë u dee baaa ku dee sisa dee bi ta wooko a di kantoo u Bëtëli di ta luku kuutu soni, bi sa waka ku futu go a di kuutubangi. Baka di fö sëmbë di ta koti kuutu bi jei di soni di u bi kë taki, hën de taki taa dee data an bi abi leti u duwengi di sisa faa tei buuu. Di möön hei kuutubangi bi tei di së u di sisa fuu. Nöö a bi taki tu taa an bunu te sëmbë ta pasa lanti wëti u di de ta da pasi u dee data du wan soni ku dee suwakima, hii fa dee suwakima an da de pasi u de du ën.

An bi tei longi seei, hën di möön hei kuutubangi u New York bi taki taa Sisa Nicoleau bi abi di leti u piki dee data taa an o tei buuu. Disi bi dë wan u dee fö kuutu ka mi bi dë di nama ku buuu soni. (Luku di pisi „ Dee kuutu dee u wini a dee möön hei kuutubangi”.) Mi bi heepi woto afukati u Bëtëli tu ku soni di nama ku dee wëti dee nama ku ambë o sa hoi wan mii, di booko di wan womi ku hën mujëë ta booko tööu, ku wëti di nama ku wosu ku djai soni.

BAKA DI MI BI TÖÖU

Mi ku mi mujëë, Dawn

Di mi bi miti wan sisa de kai Dawn, a bi booko tööu kaa, nöö a bi abi dii mii di a bi ta sölugu. A bi ta wooko, ma a bi ta du di pioniliwooko tu. Di libi bi taanga dëën. Ma mi bi lobi di fasi fa a bi ta dë kabakaba u dini Jehovah go dou. A di jaa 1992 u bi go a wan könklësi di de bi hoi a New York City. A di könklësi dë mi bi hakisi di sisa aki, ee a bi kë fuu ko sabi useei möön bunu. Wan jaa baka di dë hën u tööu. Mi bi ta si Dawn kuma wan kado di Jehovah da mi, u di hii juu a bi ta buta soni u Jehovah a di fosu kamian nëën libi, söseei a bi dë wan wajawaja sëmbë. A bi ta heepi mi gaanfa seei.​—Nöng. 31:12.

Di mi bi tööu ku Dawn, nöö wan u dee mii fëën bi abi 11 jaa, wan wotowan bi abi 13 jaa, nöö di gaanwan bi abi 16 jaa. Mi bi kë dë wan bunu tata da de. Fëën mbei mi bi mbei möiti u lesi hii dee buku dee bi ta taki soni u sëmbë di ta kiija mii di deseei an pai. So juu soni bi ta taanga, ma mi wai taa dee mii bi ko tei mi ko mati u de, söseei de bi ta si mi kuma de tata. Wa bi ta tapa dee mati u dee mii fuu u de ko a wosu. Ma u bi lobi ën seei te dee njönkuwan aki bi ta ko a u pisi.

A di jaa 2013, mi ku Dawn foloisi go a di foto Wisconsin sö taa u bi sa sölugu dee gaansëmbë fuu. Hii fa u bi musu du di soni aki, tökuseei u bi sa ta du wooko da Bëtëli jeti. Di ölganisaasi bi hakisi mi u mi heepi de ku soni di nama ku kuutu soni go dou.

LIBI U MI BI KO TOOKA

A wajamaka-liba u di jaa 2018, hën mi bi ko si taa hii juu te mi kë fan, nöö mi musu mbei katau fosu. Wan data bi öndösuku mi luku, ma an bi sa si andi bi du mi. Bakaten, wan woto data bi piki mi taa a bi o bunu u mi go a di data di ta luku senuwe tatai soni. A jailiba u di jaa 2019, hën di data aki bi piki mi taa mi abi wan siki di bi o paaja a hii mi sinkii.

Dii daka baka di dë, di mi bi go du di sport ka i ta kooga a ëisi liba, hën mi kai booko mi letisë maun. Hii mi libi mi bi ta du di sport aki, nöö mi bi sa’ u du ën bunu tu. Fëën mbei mi bi ko fusutan taa di siki bi ta paaja kaa. An bi tei longi seei, hën di siki bi bigi ta toobi di fan u mi. Ma bi sa waka bumbuu möön, nöö a bi ta taanga da mi u njan soni guli.

Mi ta wai seei taa mi bi sa heepi di ölganisaasi u Jehovah ku di afukati wooko di mi bi ta du. Mi ta wai taa mi bi sa sikifi woto a buku da dee data, dee sëmbë dee ta koti kuutu, ku dee afukati. Mi bi nango a peipei köndë tu u mbei sëmbë sabi taa dee Jehovah Kotoigi sa hopo taki da deseei te a nama ku buuu soni. Ma hii fa mi bi du hii dee soni aki, tökuseei mi ta taki di soni di sikifi a Lukasi 17:10. Mi ta taki taa: ’An dë u mi suku tangi a Gadu. Biga sö nöö di wooko u mi dë kaa.’