De pai mi a di jaa 1935, a wan pisiwata u Ingisiköndë de kai Darlaston ka wanlö hia masikapei dë. Di mi bi abi fö jaa sö, hën dee gaansëmbë u mi bi bigi lei soni u Bëibel ku dee Jehovah Kotoigi. Nöö di mi bi abi 15 jaa sö, hën mi bi ko dë seiki taa disi da di tuutuu lei. Fëën mbei mi dopu a di jaa 1952, di mi bi abi 16 jaa.

A di pisiten dë, mi bi ta lei wan wooko a wan gaan masikapei ka de ta mbei wookolai, ku soni u wagi masini. Söseei de bi da mi wan gaan faantiwöutu a di masikapei, nöö mi bi lobi ën gaanfa seei.

Ma mi bi musu du wan fanöudu soni di di keling-gaanwomi bi hakisi mi u mi tei fesi a di kemeente buku studie u di kemeente ka mi bi dë a Willenhall. Mi bi musu du wan soni di an bi dë kösökösö u du. A di ten dë mi bi nango a komakandi a tu kemeente. A mindiwiki, mi bi nango a komakandi a di kemeente di bi dë zuntu ku ka mi bi ta wooko a Bromsgrove. A bi dë söwan 32 kilomëti ku ka mi bi ta libi. Nöö a kaba u di wiki, te mi go a dee gaansëmbë u mi pisi, nöö mi bi nango a di kemeente u Willenhall.

U di mi bi kë wooko da di ölganisaasi u Jehovah, mbei mi du di soni di di keling-gaanwomi bi hakisi mi, hii fa di soni aki bi kë taki taa mi bi o abi u disa di wooko u mi di mi lobi gaanfa seei. Nöiti a hati mi taa mi bi da Jehovah pasi faa tii mi libi, nöö di soni dë bi mbei taa mi bi ko abi wan gaan suti libi seei.

Di mi bi nango a di kemeente a Bromsgrove, hën mi bi miti wan waiti sisa de kai Anne di bi ta dini Jehovah ku hii hën hati. U tööu a di jaa 1957, nöö u bi wai seei taa u bi abi di gaandi u du sömëni soni a di dini u Jehovah makandi. U bi du di kowoonu pioniliwooko, di apaiti-pioniliwooko, di keling-wooko, söseei u bi wooko a Bëtëli tu. Hii mi libi longi, Anne bi mbei taa mi bi ta dë waiwai.

U bi wai seei taa a di jaa 1966, u bi sa dë a di u 42 kalasi u di Giliati-siköö. Baka di siköö  dë, hën de bi manda u go a Malaawi, wan köndë na Afiikan di sömëni sëmbë ta kai di kendi hati fu Afiikan, u di dee sëmbë u di köndë dë lo’ sëmbë. Ma wa bi dë ku di mëni taa wa bi o sa libi longi a di köndë dë.

U bi dou a Malaawi a 1 u bakajailiba, u di jaa 1967. A di fosu liba, u bi ta möön tei ten u lei di töngö, nöö baka di dë hën u bigi du di wooko u wan pisiwata-Gaanwomi. U bi ta lëi wan wagi de kai Kaiser Jeep. So sëmbë bi ta pakisei taa di wagi aki ta lëi pasa a hii peipei kamian, a lio seei tu. Ma na tuu, a dee kamian teka wata an bi fundu nöö u bi sa ta lëi pasa. So juu u bi ta libi a gangasa di de mbei ku doti, söseei di de bi tai ku uwii. Ma te tjuba bi ta kai seei, nöö u bi ta buta wan pela a di daki u di gangasa basu sö taa wa munjan. An bi dë wan kösökösö soni da u fuu bigi du di sëndëlengiwooko a di lö fasi dë, ma tökuseei u bi lobi ën.

A piki-deewei-liba, mi bi ko fusutan taa u bi o abi bookohedi ku gaan lanti. Mi bi jei wan taki u di pelesidënti u Malaawi de kai Hastings Banda, a ladio. A bi taki taa dee Jehovah Kotoigi an ta paka lanti möni, söseei de an ta du soni kumafa lanti kë. Wë, mindi de bi ta mindi soni da u. Hii u tuu bi sabi taa a bi ta toobi gaan lanti taa wa ta tei së a politiki soni, möönmöön u di wa bi ta bai dee kaita u de, u lei taa u dë a wan politiki paatëi.

A wajamaka-liba, u bi lesi a kolanti taa di pelesidënti ta taki taa dee baaa ta tja toobi ko a hii së. A bi taki a wan komakandi di hën ku dee wotowan fëën bi hoi, taa de o hopo du wan soni hesihesi u tapa di wooko u dee Jehovah Kotoigi. De bi tapa di wooko fuu a 20 u tinimu-liba u di  jaa 1967. Kölö sö baka di dë, hën wanlö siköutu go tapa di bëikantoo, söseei de jaka hii dee sëndëlengi puu a di köndë.

Baka di u pasa dii daka a dunguwosu, hën de bi tja u go a wan paati de kai Mauritius, di Ingisiköndë bi ta tii. Ma dee tiima u Mauritius an bi kë da u pasi fuu du di sëndëlengi-wooko a di köndë u de. Fëën mbei dee baaa manda u go a di köndë Rodesia, di de ta kai Zimbabwe nöunöu. Di u dou ala, hën u miti wan siköutu di bi musu da u pasi fuu pasa go a di köndë, ma a bi ta hogi seei, an bi kë fuu go a di köndë. A bi piki u taa: „De jaka unu puu a Malaawi. De an kë hoi unu a Mauritius, nöö nöunöu un dou aki u di a ta kai ku unu.” Hën Anne bigi ta këë. A bi dë kuma na wan sëmbë kë hoi u! A di pisiten dë, mi bi fii u toona go a Ingisiköndë baka. Te u kaba fëën dee siköutu dee ta da sëmbë pasi u de ko a di köndë, bi da u pasi fuu duumi wan ndeti a di bëikantoo. Ma de bi piki u taa u bi musu go a di hedi kantoo u de di woto daka fëën. U bi wei gaanfa seei, ma tökuseei u bi ta disa hii soni a Jehovah maun. Nöö a di sapate u di woto daka, hën u jei wan soni di wa bi mëni. De bi da u pasi fuu sa libi a Zimbabwe. Nöiti mi o fëëkëtë di daka dë, u di mi bi dë seiki taa Jehovah hën bi heepi u.

Di mi bi dë a di bëikantoo u Zimbabwe, hën dee baaa bi buta mi u mi wooko a di Diniwooko Komite, di ta seeka soni u Malaawi ku Mozambiki. Sëmbë bi ta du ku dee baaa ku dee sisa u Malaawi te na soni. Mi bi abi di wooko tu u puu dee biifi di dee keling-gaanwomi u Malaawi bi ta manda da u, ko a woto töngö. Wan daka hën mi bi wooko pasa juu, u di mi bi kë puu wan biifi kaba. Mi bi këë, u di mi bi lesi andi bi ta pasa ku dee baaa ku dee sisa u mi. * Ma mi bi feni taanga di mi bi si fa de ta hoi deseei a Jehovah, fa de ta biibi, söseei fa de ta hoi dou.​—2 Kol. 6:4, 5.

U bi du hii soni di u bi sa du, u manda dee buku fuu ku woto soni u di ölganisaasi da dee baaa dee bi fika a Malaawi, ku dee bi foloisi go a Mozambiki u di sëmbë bi ta du ku de poi. Di kulupu di ta puu soni ko a Tjitjewatöngö, di töngö di dee sëmbë u Malaawi ta fan möön gaanfa, bi foloisi go a wan goon u wan baaa u Zimbabwe. Di baaa aki bi mbei wosu ku kantoo da de. Ala de bi puu buku go dou.

U bi ta seeka soni sö taa hiniwan jaa dee keling-gaanwomi u Malaawi bi sa nango a dee könklësi di de bi ta hoi a Tjitjewatöngö a Zimbabwe. Ala de bi ta feni dee pampia u dee taki di de bi musu ta hoi. Te de toona go a Malaawi baka, nöö de bi da dee baaa ku dee sisa taanga ku dee soni di de bi lei. Wan u dee jaa di dee keling-gaanwomi bi go a Zimbabwe, hën u bi seeka wan Könuköndë Diniwooko-siköö da de, u da de taanga.

A bakajailiba u di jaa 1975, mi bi go luku wanlö baaa ku sisa u Malaawi di bi fusi go a dee kampu a Mozambiki. Dee baaa ala bi ta du soni leti kumafa di ölganisaasi u Jehovah bi ta du soni. De bi abi gaanwomi di bi ta wooko makandi. Dee gaanwomi dë bi seeka sömëni soni u da dee baaa ku dee sisa taanga. De bi ta hoi taki, de bi ta taki u di daka wöutu makandi, de bi ta luku Di Hei Wakitimawosu, söseei de bi ta hoi keling-komakandi. De bi seeka di kampu a sö wan fasi taa a bi djei wan kamian ka u ta hoi könklësi. De bi abi komite di bi ta seeka di kamian, di bi ta seeka soni u njan, söseei di bi ta sölugu taa hogi an pasa. Dee baaa aki bi sa du sömëni soni u di Jehovah bi dë ku de. Mi bi feni taanga seei, di mi bi go luku de.

A di pisiten u di jaa 1979, hën di bëikantoo u Zambia bigi luku Malaawi. Ma tökuseei mi bi ta pakisei dee baaa u Malaawi, nöö mi bi ta begi da de. Sömëni woto baaa ku sisa bi ta begi da de tu. Sömëni pasi mi bi miti baaa u di hedi kantoo, ku woto baaa u Malaawi, Zuid-Afiikan, ku baaa u Zambia. Hiniwan juu u bi ta hakisi useei di seei soni taa „Andi u sa du möön u heepi dee baaa ku dee sisa fuu a Malaawi?”

 Möön di ten bi ta pasa, möön de an bi ta du ku dee Kotoigi sö möön. Dee baaa ku dee sisa dee bi fusi kumutu a Malaawi bi ta toona ko pikipiki baka. Söseei sëmbë an bi ta du ku dee wotowan dee bi fika ala sö möön. Dee woto köndë bi ta da dee Jehovah Kotoigi pasi u de peleiki baka, u de hoi komakandi baka, söseei de bi puu hii dee woto wëti di de bi buta da de. A di jaa 1991, hën Mozambiki du di seei soni tu. Ma tökuseei u bi ta hakisi useei taa ’Un ten dee Jehovah Kotoigi a Malaawi o böö?’

Te wan pisi, hën politiki soni u di köndë Malaawi bi ko tooka, nöö a di jaa 1993 dee tiima da dee Jehovah Kotoigi pasi u de du soni baka. Kölö sö baka di di soni aki pasa, hën mi bi fan ku wan baaa di bi ta du di sëndëlengiwooko, a hakisi mi taa: „Joo toona go a Malaawi baka u?” A di ten dë mi bi abi 59 jaa. Fëën mbei mi piki ën taa: „Nönö, mi ko gaandi kaa!” Ma di seei daka dë di Tii Kulupu manda wan biifi da u ta hakisi u fuu toona go a Malaawi.

A bi taanga da u, u di u bi lobi di wooko di u bi ta du a Zimbabwe. U bi ko abi gaan mati ala. Ma dee baaa u di Tii Kulupu bi taki taa u sa fika a Zimbabwe ee u bi kë. Fëën mbei u bi sa taki da useei andi u kë, nöö u fika a Zimbabwe. Ma mi bi pakisei taa hii fa Abahamu ku Sala bi ko gaandi, tökuseei de bi go disa di bumbuu wosu u de, u di de bi kë piki Jehovah buka a soni.​—Ken. 12:1-5.

U bi buta taa woo du di soni di di ölganisaasi u Jehovah bi hakisi u fuu du. Fëën mbei u toona go a Malaawi a 1 u bakajailiba u di jaa 1995. A bi dë 28 jaa baka di u bi dou a Malaawi u di fosu pasi. Mi ku tu woto baaa bi dë a di Bëikantoo Komite fu ala, hën wantewante u bigi seeka soni fuu bi sa ta du di wooko fuu a di köndë.

A bi dë wan gaan soni da u u si fa Jehovah bi mbei di wooko go a fesi seei! A di jaa 1993 u bi abi söwan 30.000 peleikima, ma a di jaa 1998 hën u bi ko abi möön leki 42.000 peleikima. * Di Tii Kulupu bi da pasi u de mbei wan njunjun bëikantoo, u di di wooko bi ko möön hia. U bi bai wan goon a di foto de kai Lilongwe di bi bigi söwan 346 mëti langa ku 346 mëti baai, nöö hën de hakisi mi u mi heepi a di komite di ta mbei kamian ka u ta dini Gadu.

Baaa Guy Pierce u di Tii Kulupu hën bi hoi  di taki di u bi wëi di njunjun bëikantoo a sebitaa-liba u di jaa 2001. Möön leki tu dusu baaa ku sisa u di köndë bi ko haika di taki, nöö gaansë u de bi dopu möön leki 40 jaa kaa. Dee baaa ku dee sisa aki bi hoi dou sömëni jaa longi, hii fa sëmbë bi ta du ku de gaanfa seei. De an bi gudu, ma tökuseei de bi abi wan taanga biibi, söseei de ku Jehovah bi dë gaan mati. De bi ta wai u go luku di njunjun Bëtëli u de. A hii së u di Bëtëli i bi ta jei fa dee baaa ku dee sisa aki bi ta kanda dee Könuköndë kanda fuu na Afiikantöngö. Di soni aki bi mbei mi fii bunu te na soni, ma bi fii sö wan daka. A bi lei mi gbelingbelin taa Jehovah ta mbei dee sëmbë dee ta hoi dou, feni gaan bunu.

Di de kaba mbei di bëikantoo, hën de da mi di faantiwöutu u mi ta hoi taki te de ta wëi dee Könuköndë zali. Dee kemeente a Malaawi bi feni wini u di mbei di di ölganisaasi ta mbei Könuköndë zali a dee köndë ka dee baaa ku dee sisa an abi hia möni. Fosufosu dee baaa ku dee sisa bi ta hoi komakandi a wanlö piki gangasa di de bi ta mbei ku di pau di de ta kai eucalyptus. De bi ta tai dee gangasa u de ku wan pei gaasi, nöö de bi ta tei doti u mbei langa bangi. Ma nöunöu dee baaa ta wooko taanga ta tei doti u mbei sitonu, sö taa de sa mbei njunjun kamian u hoi komakandi. Ma tökuseei de bi ta kë dee langa bangi, u di de ta taki taa de sa ta pusapusa sö taa wan woto sëmbë sa ko sindo jeti.

Mi bi ta wai seei u si fa Jehovah bi ta heepi sëmbë u de ko abi wan taanga biibi. A bi ta bigi da mi u si fa dee njönku baaa bi ta dë kaba u heepi du di wooko, söseei hesihesi de bi ta sa’ u du dee soni di di ölganisaasi u Jehovah bi ta lei de. Te u kaba fëën, de bi dë kabakaba u tja möön gaan faantiwöutu a Bëtëli, söseei a dee kemeente. Söseei dee baaa ku dee sisa bi feni taanga a dee njunjun keling-gaanwomi. Gaansë u dee keling-gaanwomi aki bi tööu. Hii fa famii ku woto sëmbë bi ta da sëmbë di tööu taanga u de pai miii, tökuseei dee baaa aki ku de mujëë bi buta taa de an o pai mii a di ten aki, u di de kë du möön soni da Jehovah.

Di u bi libi 52 jaa na Afiikan, hën mi bigi ta suwaki. Di Tii Kulupu bi da di Bëikantoo Komite pasi u de manda u go baka a Ingisiköndë. A bi hati u taa u bi musu disa di wooko fuu di u bi lobi. Ma dee baaa ku dee sisa u di Bëtëli u Ingisiköndë ta sölugu u bunu seei fa u ko gaandi aki.

Mi dë seiki taa di da di mi da Jehovah pasi faa tii di libi u mi da di möön bunu soni di mi du a mi libi. Ee mi bi du soni kumafa miseei bi kë, nöö soni bi o waka woto fasi da mi. Jehovah bi sabi gaanduwe kaa andi mi bi musu du u soni waka bunu da mi (Nöng. 3:5, 6). Di mi bi dë wan njönku kijoo, nöö mi bi kë sabi seei unfa sëmbë ta bia wan gaan masikapei. Ma di wooko di mi ta du a di gaan ölganisaasi u Jehovah ta möön mbei mi fii bunu. Di dini di mi ta dini Jehovah da wan soni di ta da mi piizii seei!