1, 2. (a) Andi Jehovah mbei u ko sabi? (b) Andi Jehovah ta paamusi u a Jesaaja 46:10, 11 ku 55:11?

DEE fosu soni dee sikifi a di Bëibel ta taki wan fanöudu soni. A ta taki taa: „A di bigi Gadu mbei mundu ku goonliba” (Kenesesi 1:1). Wa sabi hii dee soni dee Gadu mbei a mundu, nöö wantu soni u de nöö u ta fusutan. Soni kuma di fa liba ala mbei, dee faja u liba ala, ku di kaakiti u goonliba di ta mbei soni kai ko a goon baka (Peleikima 3:11). Ma Jehovah mbei u ko sabi andi a abi a pakisei u du da di goonliba ku libisëmbë. A mbei libisëmbë kumafa hënseei dë, nöö a bi kë u de sa ta piizii u di libi a goonliba aki (Kenesesi 1:26). De bi o dë miii fëën, nöö a bi o dë di Tata u de tu.

² Te u luku kapitë dii u di buku Kenesesi, nöö u ta lei taa di soni di Jehovah bi abi a pakisei an pasa kumafa a bi kë (Kenesesi 3:1-7). Ma na wan soni dë di Jehovah an  sa du, söseei na wan sëmbë sa tapëën faa du dee soni dee a kë du (Jesaaja 46:10, 11; 55:11). U sa dë seiki taa dee soni di Jehovah abi a pakisei o pasa a di soifi ten!

3. (a) Un lei di dë a Bëibel ta heepi u fuu ko fusutan di Bëibel möön bunu? (b) Faandi mbei woo taki soni u dee lei aki a di woto aki? (c) Un hakisi woo luku a di woto aki?

³ U sabi andi Gadu abi a pakisei u du da di goonliba ku libisëmbë, söseei u sabi andi Jesosi o du tu u mbei di soni di Gadu abi a pakisei pasa tuutuu. Dee soni aki da dee möön fanöudu soni di u ta lei a di Bëibel, nöö kandë de bi dë dee fosu soni dee u bi lei di u bi bigi lei soni a di Wöutu u Gadu. Ma nöunöu u kë heepi wotowan u ko sabi dee lei aki tu. U abi wan apaiti okasi fuu du di soni aki, möönmöön a di pisiten u di jaa aki, fa woo kai sëmbë u de ko mëni di dëdë u Keesitu (Lukasi 22:19, 20). Ee dee sëmbë aki ko a di apaiti komakandi aki, nöö de o ko sabi möön soni u dee waiti soni dee Gadu abi a pakisei u du. Fëën mbei a bi o bunu taa nöunöu kaa u musu ta pakisei un soni u sa hakisi sëmbë, u da de taanga u de ko a di komakandi aki. A di woto aki woo luku dee dii hakisi aki: Andi Gadu abi a pakisei u du da di goonliba ku libisëmbë? Andi bi waka föutu a di djai u Eden? Nöö faandi mbei di dëdë u Jesosi hën o mbei di soni di Gadu abi a pakisei pasa tuutuu?

4. Unfa dee soni dee Gadu mbei „ta lei fa Gadu waiti tjika”?

⁴ Jehovah da di Gadu di mbei soni a wan gaan waiti fasi. Hii soni di a mbei dë bunu seei (Kenesesi 1:31; Jelemia 10:12). Dee soni dee Gadu mbei an dë fanjanfanjan, nöö de hanse seei. Andi u sa lei a di fasi fa Gadu mbei de? Wë u ta lei taa hii dee soni dee Jehovah mbei da waiti soni seei, te kisi dee möön pikipiki soni di a mbei. Unfa i ta fii te i pakisei di cel u libisëmbë sinkii, nasö wan pëtëpëtë mii, nasö te i ta luku unfa di sonu ta saka? Wë dee soni aki ta waiti da u seei, u di Jehovah mbei u a sö wan fasi taa u sa sabi andi waiti tuutuu.​—Lesi Psalöm 19:1; 104:24.

5. Andi Jehovah bi du sö taa hii dee soni dee a mbei sa ta wooko makandi a wan bunu fasi?

⁵ Jehovah buta wëti da hii dee soni dee a mbei. A buta wëti da dee mbeti, dee pau, wata, ku ventu, nöö a buta wëti da libisëmbë tu. A mbei dee wëti aki sö taa hii dee soni dee dë a di mundu sa ta wooko makandi a wan bunu fasi (Psalöm 19:7-9). Hii soni u mundu abi wan kamian ka a musu dë, ku di wooko di a musu du. Di kaakiti u goonliba di ta mbei soni kai ko a goon baka, ta hoi di ventu lontu di goonliba, nöö a ta mbei di ze wata ta hei ta saka. Soni an bi o sa libi a goonliba aki, söndö di kaakiti u goonliba di ta mbei soni kai ko a goon baka. Jehovah buta dee wëti aki sö taa soni sa waka bunu a di mundu. Di soni aki ta lei taa a abi wan soni a pakisei da libisëmbë. Te u dë a di peleikiwooko, nöö u sa heepi wotowan u ko sabi di sëmbë di mbei di mundu aki a sö wan waiti fasi.​—Akoalimbo 4:11.

6, 7. Andi da wantu soni di Jehovah bi da Adam ku Eva?

 ⁶ Jehovah bi kë taa libisëmbë bi musu ta libi u teego a goonliba aki (Kenesesi 1:28; Psalöm 37:29). A lo’ u da sëmbë soni, nöö a bi da Adam ku Eva sömëni bunu soni. (Lesi Jakobosi 1:17.) Jehovah mbei de a sö wan fasi taa de sa taki da deseei andi de kë du, nöö a da de köni u de sa wegi soni luku, söseei a mbei de u de sa lobi wotowan, nöö de sa ko abi mati tu. Jehovah fan ku Adam, nöö a lei ën unfa a musu du bunu soni. A lei Adam unfa a sa sölugu hënseei, unfa a sa sölugu dee mbeti, ku di djai (Kenesesi 2:15-17, 19, 20). Jehovah bi mbei de a sö wan fasi taa de bi sa tesi soni, panjan soni, jei soni, söseei de bi sa sumëë dee bunu soni dee a mbei. Di soni aki bi mbei de bi o sa piizii a di waiti tan kamian u de. Adam ku Eva bi abi sömëni bumbuu wooko u du. Nöö de bi o sa ta lei soni nöömö.

⁷ Un woto soni Gadu bi abi a pakisei? Jehovah bi mbei Adam ku Eva a sö wan fasi taa de bi sa pai miii di an bi o abi zöndu. Nöö dee mii u de bi o toona pai miii, u te sëmbë bi o ko hia a goonliba. Jehovah bi kë taa dee mama ku dee tata bi musu ta lobi dee mii u de, leti kumafa hën a bi lobi dee fosu mii fëën, Adam ku Eva. A bi da libisëmbë di goonliba ku hii dee waiti soni di dë nëën. Di goonliba aki bi o dë di tan kamian u de, nöö sëmbë an bi o sa puu de nëën.​—Psalöm 115:16.

8. Faandi mbei Gadu bi da Adam ku Eva di wëti di sikifi a Kenesesi 2:16, 17?

⁸ Soni an bi pasa kumafa Jehovah bi kë. Andi bi pasa? Jehovah bi da Adam ku Eva wan wëti di an bi taanga u hoi, sö taa de bi sa sabi taa na hii soni de bi o sa du. A bi piki de taa: „I sa njan hii dee pau njanjan dee dë a di djai, u te bëë fii fuu. Ma ja musu njan di pau njanjan u di pau de kai: ’Sabi bunu ku hogi.’ Biga di daka di joo njan di njanjan fëën, joo dëdë” (Kenesesi 2:16, 17). Di wëti dë an bi taanga da de u de fusutan. Nöö an bi o taanga da de u de hoi deseei a di wëti dë, biga sömëni woto suti soni bi dë a di djai di de bi sa njan.

9, 10. (a) Un soni Saatan bi mindi da Jehovah? (b) Andi Adam ku Eva bi du? (Luku di peentje a bigi u di woto.)

⁹ Saatan Didibi bi tei wan sindeki u ganjan Eva fu an piki Jehovah buka. (Lesi Kenesesi 3:1-5; Akoalimbo 12:9.) Saatan bi mbei Adam ku Eva ko si kuma di njan di de an bi musu „njan hii dee pau njanjan dee dë a di djai”, bi dë wan gaan soni seei. A dë kuma a bi piki de taa: ’I kë piki mi taa ja sa du andi i kë u?’ Baka di dë a piki ën taa: „Wan o dëdë seei.” Ma mindi a bi ta mindi soni dëën. Baka di dë, hën a suku u ganjan Eva taa aan fu ta haika Gadu. Saatan bi taki taa: „Gadu sabi taa di daka di woon njan di pau njanjan dë, di daka dë seei wojo fuunu o limbo.” Saatan bi taki taa Jehovah an bi kë u de njan di pau njanjan, u di te  de bi o njan mën, nöö a bi o mbei de ko abi wan apaiti köni. Te u kaba fëën a bi mindi soni da de, di a bi taki taa: „Woon dë kuma Gadu seei, woon sabi andi da bunu ku hogi.”

¹⁰ Adam ku Eva bi musu taki andi de bi o du. De bi o piki Gadu buka u, naa de bi o haika di sindeki? Ma a tjali taa de an bi piki Gadu buka. De bi go disa Jehovah di Tata u de, hën de go nama ku Saatan. De bi ko dë de wanwan, nöö Jehovah an bi ta tjubi de möön.​—Kenesesi 3:6-13.

11. Faandi mbei Jehovah an bi sa tapa wojo da di zöndu di Adam ku Eva bi du?

¹¹ Di Adam ku Eva bi booko di wëti u Gadu, hën de bi ko abi zöndu. Boiti di dë, de bi ko dë felantima u Gadu tu, u di Gadu ta buuse hogidu. Dee ’wojo fëën limbo tumisi faa sa ta luku fa sëmbë ta du hogi’ (Habaki 1:13). Ee Jehovah an bi hopo du wan soni baka di Adam ku Eva bi du zöndu, nöö soni an bi o waka bunu da na wan u dee soni di a mbei. Dee ëngëli ku libisëmbë tuu bi o ta hakisi deseei ee de bi o sa ta futoou dee soni dee Gadu taki. Ma Jehovah ta hoi hënseei a dee wëti fëën. Nöiti a ta booko dee wëti fëën (Psalöm 119:142). Hii fa Adam ku Eva bi sa taki da deseei andi de kë du, tökuseei de an bi sa kule da dee hogi di bi o miti de u di de hopo fia ku Jehovah. Te u kaba fëën de ko dëdë, hën de toon doti baka, u di ku doti de bi mbei de.​—Kenesesi 3:19.

12. Andi bi pasa ku dee mii u Adam?

¹² U di Adam ku Eva bi njan di pau njanjan, mbei Jehovah an bi o sa tei de kuma famii fëën möön. A puu de a di djai u Eden, nöö de an bi sa toona go ala möön (Kenesesi 3:23, 24). Jehovah mbei de miti dee hogi u di soni di de bi du. (Lesi Detolonomi 32:4,  5.) Di soni aki bi mbei de an bi sa ta djeesi Jehovah finifini möön. Adam bi lasi di gaandi di a bi abi, ma na hën wanwan, hën ku dee mii fëën tuu. Di wan kodo soni di a bi sa da dee mii fëën, hën da zöndu ku dëdë (Loomë 5:12). Adam hën bi mbei taa de an bi sa feni di libi u teego möön. Adam ku Eva an bi o sa pai miii di an abi zöndu möön, nöö dee mii u de an bi o sa pai miii di an abi zöndu tu. Sensi di Saatan bi ganjan Adam ku Eva u de hopo fia ku Gadu, hën Saatan ta ganjan hii libisëmbë u de du di wan seei soni jeti.​—Johanisi 8:44.

13. Andi Jehovah kë da libisëmbë?

¹³ Jehovah bi lobi libisëmbë jeti. Hii fa Adam ku Eva bi go disëën, tökuseei  a bi kë u libisëmbë ko dë mati fëën jeti. Nöö an bi kë u na wan u de dëdë (2 Petuisi 3:9). Fëën mbei Gadu seeka soni wantewante sö taa libisëmbë bi sa ko dë mati ku ën baka. Unfa a bi sa du di soni aki söndö faa booko dee wëti fëën? Boo go luku unfa a du ën?

14. (a) Te u luku Johanisi 3:16, nöö andi Gadu du faa sa puu libisëmbë a zöndu ku dëdë basu? (b) Un hakisi u sa buta da sëmbë te woo kai de u de ko mëni di dëdë u Jesosi?

¹⁴ Lesi Johanisi 3:16. Sömëni u dee sëmbë dee u ta kai u ko mëni di dëdë u Jesosi, sabi di tëkisi aki a hedi. Ma unfa di dëdë u Jesosi sa mbei u feni di libi u teego? U abi di okasi u heepi sëmbë u de ko fusutan di piki u di hakisi aki, te woo kai de u ko mëni di dëdë u Jesosi makandi ku u, te u ku de dë a di apaiti komakandi aki, ku te woo go luku de bakaten. Möön de ta fusutan andi di lusupaima kë taki, möönmöön de o ko fusutan unfa Jehovah lobi libisëmbë tjika, söseei unfa a köni tjika. Un soni di nama ku di lusupaima u sa konda da de?

15. Na un fasi Jesosi an bi dë kuma Adam?

¹⁵ Jehovah manda wan womi di an bi abi zöndu faa ko dëdë paka paima da u. Di womi aki bi musu hoi hënseei a Jehovah. A bi musu dë kabakaba u dëdë da libisëmbë (Loomë 5:17-19). Jehovah mbei de pai di fosu Womi Mii fëën di bi dë a liba ala a goonliba aki (Johanisi 1:14). Fëën mbei Jesosi bi ko dë wan libisëmbë di an bi abi zöndu, leti kumafa Adam an bi abi zöndu. Ma Jesosi an bi waka a  Adam baka, ma a bi hoi hënseei a dee wëti di Jehovah buta da wan sëmbë di an abi zöndu. Hii fa dee möön hebi tesi seei bi miti ën, tökuseei nöiti a bi booko dee wëti u Gadu.

16. Faandi mbei di lusupaima dë sö wan dii kado?

¹⁶ U di Jesosi bi dëdë kuma wan sëmbë di an bi abi zöndu, mbei a bi sa puu libisëmbë a zöndu ku dëdë basu. Jesosi bi du hii dee soni di Adam bi musu du. A bi dë wan sëmbë di an bi abi zöndu, nöö a bi hoi hënseei a Gadu, söseei a bi piki hën buka a hii soni (1 Timoteo 2:6). A dëdë da u, nöö di dëdë fëën mbei hiniwan womi, hiniwan mujëë, ku hiniwan mii feni di okasi u de libi u teego (Mateosi 20:28). Di dëdë u Jesosi hën o mbei di soni di Gadu abi a pakisei pasa tuutuu.​—2 Kolenti 1:19, 20.

17. Andi di lusupaima sa mbei u feni?

¹⁷ Jehovah paka wan gaan dii paima di a mbei di Womi Mii fëën ko dëdë da u (1 Petuisi 1:19). A lobi u sö gaanfa taa a bi dë kabakaba u manda di Womi Mii fëën ko dëdë da u (1 Johanisi 4:9, 10). U sa taki taa Jesosi ko dë di tata fuu a Adam kamian (1 Kolenti 15:45). Na da nöö Jesosi da u di okasi fuu feni di libi u teego, ma a da u di okasi fuu ko dë famii u Gadu baka. Di lusupaima mbei taa libisëmbë an o abi zöndu möön, nöö Jehovah o sa toona tei de kuma famii fëën, söndö faa booko dee wëti fëën. Pakisei unfa a o dë te hii dee sëmbë dee ta hoi deseei a Jehovah o ko dë sëmbë di an abi zöndu! Te u kaba fëën, dee sëmbë u liba ala ku goonliba aki tuu o ta libi kuma wan famii. Hii u tuu o ko dë miii u Gadu.​—Loomë 8:21.

18. Na un ten Jehovah o ko dë „di kaba Takima u Mundu?”

¹⁸ Hii fa di fosu mama ku di fosu tata fuu bi go disa Jehovah, tökuseei a bi lobi libisëmbë jeti, nöö a bi seeka di lusupaima da u. Söseei hii fa u da zöndu libisëmbë, tökuseei Saatan an sa tapa u fu wa hoi useei a Jehovah. Di lusupaima aki hën mbei Jehovah o heepi u fuu ko dë sëmbë di ta libi bunu nëën wojo. Pakisei unfa di libi o dë te hii sëmbë di ta ’si di Mii u Gadu, nöö de biibi nëën liba’ o feni di libi u teego! (Johanisi 6:40) Jehovah da wan lobihati Tata, nöö a köni tu. A o mbei dee soni dee a abi a pakisei pasa tuutuu, nöö a o heepi libisëmbë u de an abi zöndu möön. A di ten dë, nöö Jehovah o ko dë „di kaba Takima u Mundu”.​—1 Kolenti 15:28.

19. (a) Andi di tei di u ta tei di lusupaima u bigi, musu mbei u du? (Luku di pisi „ Boo ta suku sëmbë di fiti”.) (b) Andi woo luku a di woto di ta ko?

¹⁹ Wë ee u ta tei di lusupaima u bigi, nöö a musu mbei u go konda soni fëën da wotowan. Sëmbë musu ko sabi taa di lusupaima, ta mbei Jehovah ta da hii libisëmbë di okasi u feni di libi u teego. Ma na di dë nöö, a seeka di soni di Saatan bi du a di djai u Eden tu. Woo luku unfa di lusupaima du di soni aki a di woto di ta ko.