1, 2. (a) Andi wanlö baaa ku sisa bi taki u di si di de bi ko ta si soni kumafa Gadu ta si soni? (b) Andi woo luku a di woto aki?

WAN sisa di ta libi a Kanada bi taki taa a bi ko ta möön dë waiwai, söseei an bi ta abi bookohedi sö möön, sensi di a ko ta si soni kumafa Gadu ta si soni. Wan baaa di ta libi a Balaziliköndë di tööu 23 jaa kaa, ta taki taa di si di a bi ko ta si soni kumafa Gadu ta si soni, bi heepi hën ku hën mujëë u de ko abi wan möön bunu tööu libi. Wan baaa di ta libi a di köndë Filipijnen seei bi taki taa sensi di a ko ta si soni kumafa Gadu ta si soni, hën an ko ta booko hën hedi sö möön, söseei a bi ko sa’ u libi ku baaa ku sisa dee kiija a peipei fasi.

² Wë a dë gbelingbelin u si taa, te u ta si soni kumafa Gadu ta si soni, nöö a ta tja sömëni wini ko da u. Andi sa heepi u fuu ko ta möön si soni kumafa Gadu ta si soni, sö taa u sa feni wini fëën? Di fosu soni di u musu du, hën da u musu ko fusutan andi di Bëibel ta taki u sëmbë di bi ta si soni kumafa Gadu ta si soni, söseei di bi ta mbei di jeje u Gadu ta tii de. A di woto aki woo luku dii fanöudu soni. (1) Andi a kë taki u dë wan sëmbë di ta si soni kumafa  Gadu ta si soni? (2) Un woto u sëmbë sa heepi u fuu ko ta möön si soni kumafa Gadu ta si soni? (3) Unfa di mbei di woo ta mbei möiti fuu ko abi ’di wan seei pakisei kuma di u Keesitu’, o heepi u fuu ko dë wan sëmbë di ta si soni kumafa Gadu ta si soni?

3. Unfa di Bëibel ta heepi u fuu si ambë da wan sëmbë di ta si soni kumafa Gadu ta si soni ku ambë da wan sëmbë di ta si soni kumafa libisëmbë ta si soni?

³ Apösutu Paulosu bi heepi u fuu ko fusutan unfa i sa ko sabi „wan sëmbë di abi di jeje u Gadu” nasö wan sëmbë di ta si soni kumafa Gadu ta si soni, ku ambë da „wan sëmbë di ta si soni kumafa libisëmbë ta si soni”. (Lesi 1 Kolenti 2:14-16.) Wan sëmbë di ta si soni kumafa libisëmbë ta si soni ’an o piki dee soni di di jeje ta taki. De tuu o dë kuma wan sösö soni dëën, fu di an o fusutan de’. Ma wan sëmbë di ta si soni kumafa Gadu ta si soni ta „sabi u öndösuku hii soni”, söseei a ta abi ’di wan seei pakisei kuma di u Keesitu’. Hën da a ta mbei hii möiti faa ko ta pakisei kumafa Keesitu ta pakisei. Paulosu ta da u taanga fuu ko dë sëmbë di ta si soni kumafa Gadu ta si soni. Na un woto fasi wan sëmbë di ta si soni kumafa Gadu ta si soni, tooka ku wan sëmbë di ta si soni kumafa libisëmbë ta si soni?

4, 5. Unfa u sa sabi ambë da wan sëmbë di ta si soni kumafa libisëmbë ta si soni?

⁴ Unfa wan sëmbë di ta si soni kumafa libisëmbë ta si soni, ta pakisei? Wë sö wan sëmbë ta du soni kumafa dee sëmbë u di goonliba aki ta du soni. Hën da a ta buta pakisei a dee soni dee hati fëën ta kë wanwan nöö. Paulosu bi taki taa di lö fasi u libi aki „ta wooko eti a dee sëmbë hati dee na kë piki Gadu buka” (Efeise 2:2). Dee sëmbë dee ta libi a di lö fasi aki ta mbei woto sëmbë ta kë ta libi sö tu. Dee sëmbë aki ta du soni kumafa de kë, nöö de an ta booko de hedi ku dee wëti u Gadu. Wan sëmbë di ta si soni kumafa libisëmbë ta si soni, ta möön buta pakisei a soni kuma wooko, möni ku di leti di a abi u taki da hënseei andi a kë du.

⁵ Wan sëmbë di ta si soni kumafa libisëmbë ta si soni, lo’ u du dee soni di di Bëibel ta kai „dee soni di hati fii ta manda i fii du dee na ta kai ku Gadu” (Galasia 5:19-21). A di fosu biifi di Paulosu bi sikifi manda da dee Keesitu sëmbë u Kolenti, a bi taki u woto soni di dee lö sëmbë aki ta du. De lo’ u tei së da sëmbë te sëmbë ku sëmbë kisi toobi, de lo’ paati sëmbë ku sëmbë, de lo’ u da sëmbë taanga u de hopo fia ku sëmbë, de ta tja de na de go a kuutu, de an ta lesipeki sëmbë di abi taki a de liba, söseei de ta si njanjan ku bebe kuma di möön fanöudu soni a di libi. Dee lö sëmbë aki an ta hoi deseei te hati u de ta manda de u de du wan soni di an bunu (Nöngö 7:21, 22). Judasi bi taki taa a sa pasa taa Gadu an da dee lö sëmbë aki di jeje fëën möön.​—Judasi 18, 19.

6. Unfa u sa ko sabi ee wan sëmbë ta si soni kumafa Gadu ta si soni?

⁶ Wan sëmbë di ta si soni kumafa Gadu ta si soni, ta booko hën hedi ku di dë di hën ku Gadu musu dë mati. A ta mbei di santa jeje u Gadu tii ën, söseei a ta mbei möiti u djeesi Jehovah (Efeise 5:1). A ta mbei möiti faa ko sabi unfa Jehovah ta pakisei, sö taa hënseei sa ko ta pakisei sö tu. A ta si Gadu kuma wan tuutuu sëmbë. Wan sëmbë di ta si soni kumafa Gadu ta si soni, ta lesipeki dee wëti u Jehovah Gadu a hiniwan soni di a ta du (Psalöm 119:33; 143:10). An ta du ’dee soni di hati fëën ta mandëën faa du dee na ta kai ku Gadu’, ma a ta mbei möiti faa ko abi dee fasi di di ’jeje u Masa Gadu’ ta da sëmbë.​—Galasia 5:22, 23.

7. Andi di Bëibel ta taki u sëmbë di ta si soni kumafa Gadu ta si soni?

 ⁷ Jesosi bi taki taa wan sëmbë di ta si soni kumafa Gadu ta si soni, ta dë waiwai. Mateosi 5:3 ta taki taa: „Dee sëmbë o, wan fëëë e, ee un ta fii taa söndö Gadu wan dë wan wojo soni. Un dë bunu e, biga dee sëmbë ta fii sö, nöö de dë a dendu u di Tii u Gadu kaa.” Loomë 8:6 ta taki taa di pakisei di woo ko ta pakisei kumafa Gadu ta pakisei, o mbei u feni libi. A ta taki taa: ’Te i dë a di tii u di jeje kaa nöö i feni libi u teego e, söseei i feni kötöhati tu. Ma nöö ee di kë fuu libisëmbë hati ta tii i, nöö i ku Gadu paati kaa e. Ja abi di libi u teego.’ Fëën mbei ee nöunöu kaa u ta si soni kumafa Gadu ta si soni, nöö u ku Gadu o dë mati, söseei woo ta fii bunu, nöö woo feni di libi u teego tu.

8. Faandi mbei a sa ta taanga da u fuu ta si soni hii juu kumafa Gadu ta si soni?

⁸ U ta libi a wan hogi goonliba. U di dee sëmbë u di goonliba aki an ta pakisei kumafa Gadu ta pakisei, mbei a sa ta taanga da u fuu tjubi di pakisei fuu, sö taa wa ko ta pakisei kumafa de ta pakisei. Ee wa ta mbei möiti fuu ta pakisei kumafa Jehovah ta pakisei, nöö di goonliba aki o mbei u ko ta du soni kuma dee sëmbë u di goonliba aki, söseei woo ko ta pakisei kuma de tu. Andi u musu du fuu koti pasi da di lö soni aki? Andi u sa du fuu ko ta möön si soni kumafa Gadu ta si soni?

9. (a) Andi sa heepi u fuu ko ta si soni kumafa Gadu ta si soni? (b) Fuun pei sëmbë woo taki u de a di woto aki?

⁹ Leti kumafa wan mii musu ta lei soni nëën mama ku hën tata, nöö a djeesi de a di fa de ta du soni, sö nöö u musu ta lei soni a dee sëmbë dee bi dë gaan mati ku Jehovah, nöö u musu ta djeesi de tu. Di soni aki o heepi u fuu ko ta si soni kumafa Jehovah ta si soni. Ma te u ta luku fa dee sëmbë u di goonliba aki ta  libi, nöö u ta ko si unfa wa musu ko ta libi (1 Kolenti 3:1-4). Di Bëibel ta taki soni u sëmbë di bi du bunu soni, ku sëmbë di an bi du soni a wan bunu fasi. Boo luku andi u sa lei a di woto u Jakopu, Malia, ku Jesosi.

10. Unfa Jakopu bi lei taa a bi ta si soni kumafa Jehovah ta si soni?

¹⁰ Di libi bi ta taanga da Jakopu, leti kumafa a ta taanga da sömëni fuu a di ten aki. Di baaa u Jakopu de kai Esau bi kë kii ën. Hën pai bi ta suku fasi faa ganjëën. Ma Jakopu bi ta biibi di soni di Jehovah bi paamusi Abahamu gaanfa jeti. Jakopu bi sabi taa Jehovah bi o tei dee famii fëën u de mbei dee soni dee a paamusi, pasa tuutuu. Fëën mbei Jakopu bi ta köni be soni an du de (Kenesesi 28:10-15). Jakopu an bi mbei di fasi fa dee sëmbë u di pisiwata fëën bi ta libi, mbei a fëëkëtë dee soni dee Jehovah bi paamusi ën. Di Jakopu bi ko ta si kuma hën baaa bi kë du hogi ku ën, hën a begi Jehovah faa heepi ën. A bi taki taa: „I bi taki taa: ’Mi o mbei i feni gaan bunu, nöö mi o mbei dee bakamii fii ko hia kuma dee sandu sii u di ze’” (Kenesesi 32:6-12). Jakopu bi ta biibi Jehovah gaanfa, nöö woto sëmbë bi sa si di soni dë a di fasi fa a bi ta libi.

11. Unfa u du sabi taa Malia bi dë wan mujëë di bi ta si soni kumafa Jehovah ta si soni?

¹¹ Boo luku di woto u Malia. Jehovah bi tei ën faa ko dë di mama u Jesosi, u di a bi dë wan mujëë di bi ta si soni kumafa Jehovah ta si soni. Buta pakisei a di soni di Malia bi taki di a bi go luku Sakalia ku Elizabëti, di bi dë famii fëën. (Lesi Lukasi 1:46-55.) Wë u ta si taa Malia bi lobi di Wöutu u Gadu, nöö a bi sabi dee Hebelejën buku u Bëibel bumbuu seei (Kenesesi 30:13; 1 Samuëli 2:1-10; Maleaki 3:12). Söseei baka di Malia ku Josëfu bi ko tööu seei, de an bi duumi ku deseei u tefa de ko pai Jesosi. Di wooko di Gadu bi da de, bi dë gaan soni da de möön dee soni di deseei ta kë (Mateosi 1:25). Boiti di dë, Malia  bi ta buta pakisei a hii dee soni dee bi ta pasa a di pisiten di Jesosi bi ta göö ta ko bigi, nöö a bi ta haika te a bi ta lei sëmbë. A bi ta „tei hii dee soni u di mii buta nëën hati dendu ta pakisei nöömö” (Lukasi 2:51). Wë u ta si gbelingbelin taa Malia bi ta buta pakisei a di paamusi di Gadu bi paamusi taa di Mësiasi bi o ko. Boo djeesi Malia, u di woo ta mbei möiti nöömö u du dee soni dee Gadu kë taa u musu du!

12. (a) Unfa Jesosi bi ta djeesi hën Tata? (b) Unfa u sa djeesi Jesosi? (Luku di peentje a bigi u di woto.)

¹² U hii dee sëmbë dee bi libi a goonliba aki, Jesosi da di möön bunu sëmbë di u sa djeesi a di si di a bi ta si soni kumafa Jehovah ta si soni. Di a bi dë a goonliba aki ta du di diniwooko fëën, nöö a bi lei taa a kë djeesi hën Tata. Jesosi bi ta si soni kumafa Jehovah ta si soni, a bi ta fii soni kumafa Jehovah ta fii soni, söseei a bi ta du soni kumafa Jehovah ta du soni. A bi ta du soni kumafa Jehovah kë, nöö a bi ta lesipeki dee wëti fëën tu (Johanisi 8:29; 14:9; 15:10). Wë i sa luku unfa Jesaaja bi lei taa Jehovah abi tjalihati u sëmbë, nöö baka di dë, i sa toona luku unfa Maikusi bi lei taa Jesosi bi ta fii da sëmbë. (Lesi Jesaaja 63:9; Maikusi 6:34.) U ta mbei möiti fuu lei taa u ta fii ku wotowan, kumafa Jesosi bi ta du ën u? U ta buta pakisei a di peleiki di u musu ta peleiki, söseei a di lei di u musu ta lei sëmbë soni u di bunu buka kumafa Jesosi bi ta du ën u? (Lukasi 4:43) Sëmbë di ta si soni kumafa Gadu ta si soni, ta lei taa de abi tjalihati u wotowan, söseei de ta mbei möiti u heepi wotowan.

13, 14. Andi u ta lei a sëmbë di ta si soni kumafa Jehovah ta si soni?

¹³ A di ten aki, sömëni baaa ku sisa ta si soni kumafa Jehovah ta si soni, nöö de ta mbei möiti u djeesi Jesosi. Kandë i ta si taa de ta du di peleikiwooko fajafaja, taa de lo’ u kai sëmbë ko a de pisi, söseei taa de ta fii ku wotowan. Hii fa de da zöndu libisëmbë, de ta mbei hii möiti u de ko abi bunu fasi, söseei de ta mbei möiti u du soni kumafa Jehovah kë. Wan sisa de kai Rachel, di ta libi a Balaziliköndë, ta taki taa: „Mi bi lo’ u bisi soni kumafa dee sëmbë u di goonliba aki ta bisi soni. Fëën mbei ma bi ta bisi soni a wan fasi di fiti. Ma di mi ko lei soni u di tuutuu lei, hën mi tooka soni a mi libi u mi ko dë wan sëmbë di ta si soni kumafa Jehovah ta si soni. A bi ta taanga da mi bigibigi, ma bakaten mi bi ko ta dë waiwai, söseei mi bi ko abi wan möön bunu libi.”

¹⁴ Wan sisa de kai Reylene di ta dë a di köndë Filipijnen, bi abi wan woto bookohedi. Hii fa a bi dë a di tuutuu lei, tökuseei a bi kë go a hei siköö faa feni wan bumbuu wooko. Baka wan pisiten, an bi ta fii faa du soni di nama ku di biibi sö möön. A bi taki taa: „Mi bi bigi ko ta fii taa mi abi wan woto soni fanöudu a mi libi, ma na wooko.” Reylene bi ko ta si soni woto fasi, nöö a bi ko ta buta di dini di a bi ta dini Jehovah a di fosu kamian nëën libi. Nöunöu a ta biibi di soni di Jehovah taki a Mateosi 6:33, 34, nöö a ta taki taa: „Mi dë seiki taa Jehovah o sölugu mi!” Kandë i sabi baaa ku sisa a di kemeente ka i dë, di ta biibi di soni aki sö tu. Te u ta si unfa de ta djeesi Keesitu, nöö u ta kë djeesi de tu.​—1 Kolenti 11:1; 2 Tesalonika 3:7.

15, 16. (a) Andi u musu du fuu sa ko dë kuma Keesitu? (b) Andi u musu du fuu sa ko abi ’di wan seei pakisei kuma di u Keesitu’?

¹⁵ Unfa u sa djeesi Keesitu? 1 Kolenti 2:16 ta taki taa u musu ko abi ’di wan seei pakisei  kuma di u Keesitu’. Loomë 15:5 ta mëni u tu taa u musu ko abi „di wan seei pakisei di Jesosi Keesitu bi abi”. Ee u kë ko dë kuma Keesitu, nöö u musu ko sabi unfa a bi ta pakisei, unfa a bi ta fii, ku unfa a bi ta du soni. Jesosi bi ta booko hën hedi möön gaanfa ku di dë di hën ku Gadu bi musu dë gaan mati. Fëën mbei ee u ko dë kuma Jesosi, nöö woo sa djeesi Jehovah möön gaanfa. Fëën mbei u musu mbei möiti fuu ko ta si soni kumafa Jesosi bi ta si soni.

¹⁶ Unfa u sa ko ta si soni kumafa Jesosi bi ta si soni? Dee bakama fëën bi si unfa a ta du foombo soni, de bi ta jei te a bi ta lei sëmbë soni, de bi ta si unfa a bi ta libi bunu ku hii pei sëmbë, söseei de bi ta si taa a bi ta du soni kumafa Jehovah kë. De bi taki taa: „U seei bi dë leti dë ta si dee soni a ta du” (Tjabukama 10:39). A di ten aki, wa ta si Jesosi. Ma u abi dee fö Giiki buku u Bëibel dee ta taki soni u di libi u Jesosi. Dee buku aki sa heepi u fuu ko sabi ën bumbuu seei. Te u ta lesi di buku Mateosi, Maikusi, Lukasi, ku Johanisi, nöö u ta ko sabi unfa Jesosi ta pakisei. Di soni aki ta heepi u fuu „waka nëën baka”, sö taa u sa ko ta si soni kumafa a ta si soni.​—1 Petuisi 2:21; 4:1.

17. Unfa di pakisei di woo ta pakisei kumafa Keesitu ta pakisei o heepi u?

¹⁷ Un wini woo feni te u ko ta pakisei kumafa Keesitu ta pakisei? Leti kumafa di njan di wan sëmbë ta njan bumbuu soni, ta mbei a ko möön taanga, sö nöö te u ta lei unfa Keesitu ta pakisei, nöö woo ko taanga a di biibi. Pikipiki woo ko ta sabi andi a bi o du ee a bi dë a u kamian. Woo sa du soni a wan köni fasi, nöö Gadu o wai ku u, söseei woo abi wan limbo háti. Wë di soni aki musu mbei u kë ’mbei di libi u Masa Jesosi Keesitu dë a u fu hii sëmbë sa si’.​—Loomë 13:14.

18. Andi i lei a di woto aki, te a nama ku di si di u musu ko ta si soni kumafa Gadu ta si soni?

¹⁸ Di woto aki ta heepi fuu ko fusutan ambë da wan sëmbë di ta si soni kumafa Gadu ta si soni. U bi lei soni a sëmbë di bi mbei di santa jeje tii de. Söseei u bi lei taa te u ko abi ’di wan seei pakisei kuma di u Keesitu’, nöö a o heepi u fuu ko ta si soni kumafa Jehovah ta si soni, söseei fuu ku ën dë gaan mati. Ma woto soni dë jeti di u musu ko sabi. Unfa u sa ko sabi ee u ta si soni kumafa Gadu ta si soni? Andi u musu du fuu ko ta möön si soni kumafa Gadu ta si soni? Nöö unfa di si di woo ko ta si soni kumafa Gadu ta si soni, o heepi u? Wë woo luku dee soni aki a di woto di ta ko.