Unfa a du waka taa dee Dju bi ko ta abi keiki wosu?

DI WÖUTU di de puu ko „keiki wosu u dee Dju” kë taki „komakandi”, nasö „u tja soni ko makandi”. Di në aki bi fiti, u di sensi na awooten, di keiki wosu u dee Dju bi dë wan kamian ka dee Dju ta ko makandi u lei soni u Gadu, söseei u de ko dini ën. De an taki soni u dee keiki wosu u dee Dju a di Hebelejën pisi u Bëibel, ma a dë gbelingbelin u si taa a di ten di de sikifi di Giiki pisi u Bëibel, nöö dee lö kamian aki bi dë kaa.

Gaansë u dee sëmbë dee ta öndösuku soni u Bëibel ta biibi taa dee keiki wosu u dee Dju bi dë kaa sensi di ten di dee Dju bi dë a katibo a Babilon. Wan buku de kai Encyclopaedia Judaica ta taki taa: „Dee Dju di de bi tei tja go a katibo, an bi sa nango a di Wosu u Gadu, u di de bi dë a wan woto köndë. Nöö u di de bi abi kötöhati fanöudu, mbei so juu de bi ta ko makandi u lesi di Wöutu u Gadu. A sa kan taa de bi ta du di soni aki a dee Saba daka.” A djei kuma di de bi kumutu a katibo, nöö de bi ta ko makandi jeti u begi, söseei u de lesi di Wöutu u Gadu. Nöö de bi ta mbei dee keiki wosu u dee Dju a dee kamian ka de bi ta libi.

A di pisiten u dee fesiten Keesitu sëmbë, nöö dee Dju bi ta ko makandi u de dini Gadu a dee keiki wosu u dee Dju. Söseei de bi ta ko makandi a dee kamian aki u de du woto soni tu. Dee sëmbë dee bi ta libi a dee pisiwata u di Mindiköndë ze, a dee köndë dee lomboto Isaëli, ku dee sëmbë dee bi ta libi a Isaëli seei, bi nango a dee kamian aki. Wan könima de kai Lee Levine, di nango a di Hebrew University u Jelusalen ta taki taa: „Sëmbë bi nango ala [a dee keiki wosu u dee Dju] u de lei soni a di Wöutu u Gadu, u de njan wan soni makandi a di Saba daka, u de hoi kuutu, u de buta möni a dee möni këdë, söseei u de buta möni u heepi dee sëmbë dee bi dë a fuka. Ma möön gaanfa, de bi ta ko makandi u de du soni di ta nama ku di dini u Gadu.” Fëën mbei u sa fusutan faandi mbei hii juu Jesosi bi nango a dee komakandi di de bi ta hoi a dee keiki wosu u dee Dju (Mk 1:21; 6:2; Lu 4:16). Ala Jesosi bi nango u lei sëmbë soni u Gadu, söseei u da de taanga. Baka di de seti di Keesitu kemeente, apösutu Paulosu bi ta peleiki a dee keiki wosu u dee Dju tu. Dee sëmbë dee bi kë ko dë mati u Gadu, bi nango a dee keiki wosu u dee Dju. Fëën mbei te Paulosu bi go a wan foto, nöö a bi nango a dee keiki wosu u dee Dju fosu, nöö a bi ta peleiki da sëmbë di a bi miti dë.​—Tja 17:1, 2; 18:4.