1-2. Andi wan baaa lei u di fasi fa u musu da sëmbë lai?

SÖMËNI jaa pasa, tu gaanwomi bi go luku wan sisa di an bi go a dee komakandi wan hii pisiten. Wan u dee gaanwomi lesi sömëni tëkisi da di sisa, di ta lei taa a dë fanöudu fuu nango a dee komakandi. A bi mëni taa a bi da di sisa taanga. Ma ufö dee baaa go, hën di sisa piki de taa: „Ma si kuma un ta fusutan andi ta miti mi o.” Dee baaa bi da di sisa lai, söndö u hakisi ën un fuka bi ta miti ën. Di soni dë bi mbei taa di sisa an bi fii taa dee baaa bi heepi ën.

² Bakaten di baaa di bi lesi dee tëkisi da di sisa, bi taki taa: „Di di sisa bi taki di soni dë, mi bi si kuma an bi tei ën u bigi taa u bi go heepi ën. Ma di mi go pakisei di woto, hën mi ko si taa mi bi lesi hii dee tëkisi di mi bi si kuma a bi abi fanöudu, ma ma bi hakisi ën andi a bi abi fanöudu, söseei unfa mi bi sa heepi ën.” Di gaanwomi aki lei wan fanöudu soni u di soni di bi pasa. Nöunöu a dë wan gaanwomi di ta möön buta pakisei a sëmbë, söseei di ta heepi sëmbë a wan bunu fasi.

3. Ambë a di kemeente sa leti wotowan buta a pasi?

 ³ U di dee gaanwomi dë kuma sikapuma, mbei de abi di faantiwöutu u leti sëmbë buta a pasi te a dë fanöudu. Ma tökuseei wotowan a di kemeente sa du ën tu. Wan baaa nasö wan sisa sa da wan mati fëën wan lai di kumutu a Bëibel (Ps. 141:5; Nöng. 25:12). Nasö wan sisa sa fan ku dee „wëndjë mujëë mii”  u dee soni dee sikifi a Titusi 2:3-5. Söseei mama ku tata musu ta leti dee mii u de buta a pasi. Hii fa di woto aki sikifi möön gaanfa da dee gaanwomi, tökuseei hii u tuu ta feni wini te u pakisei fa u sa leti wan sëmbë buta a pasi a wan fasi di sa dëën taanga, söseei di „ta mbei sëmbë hati piizii”.​—Nöng. 27:9.

4. Andi woo luku a di woto aki?

⁴ A di woto aki woo taki u fö soni di u musu hakisi useei te woo leti wan sëmbë buta a pasi. (1) Faandi mbei mi kë leti di sëmbë buta a pasi? (2) A dë fanöudu u mi leti ën buta a pasi ö? (3) Ambë sa leti di sëmbë buta a pasi? (4) Unfa i sa da di sëmbë wan lai di sa heepi ën?

5. Faandi mbei u sa taki taa an o taanga da wan sëmbë faa tei di lai di wan gaanwomi ta dëën te a du ën a wan lobihati fasi? (1 Kolenti 13:4, 7)

⁵ Dee gaanwomi lobi dee baaa ku dee sisa. De ta lei taa de lobi de tuutuu te de ta da de lai u di de ta si taa wan hogi sa miti de (Gal. 6:1). Ufö wan gaanwomi fan ku wan sëmbë, nöö a bunu faa pakisei u so u dee soni di Paulosu bi taki u lobi. „Ee i lobi wan sëmbë joo ta hoi pasensi dëën. Joo ta fii ku ën. . . . Ee i lobi wan sëmbë, joo ta tjubi ën fu an kisi sen a lanti. Joo ta suku di bunu pisi fëën nöömö. Joo a’ di mëni taa na sö nöö a o dë, te wan ten seei a o ko bunu nöömö. Ja o lasi hati nëën möönsö.” (Lesi 1 Kolenti 13:4, 7.) Te wan gaanwomi ta kai pakisei a dee Bëibel tëkisi aki, nöö de o heepi ën faa leti wan sëmbë buta a pasi a wan lobihati fasi. Te di sëmbë di a ta leti buta a pasi ta fii taa a ta du di soni aki a wan lobihati fasi, nöö di soni aki o mbei di sëmbë tei di lai ku hii hën hati.​—Lom. 12:10.

6. Andi apösutu Paulosu bi du di u sa djeesi a di ten aki?

⁶ Apösutu Paulosu bi dë wan gaanwomi di wotowan sa djeesi. Paulosu bi leti dee baaa ku dee sisa u Tesalonika buta a pasi, di a bi dë fanöudu. Ma ufö a taki u dee soni di de an bi ta du bunu, a bi gafa de u di bunu wooko di de bi ta du. A bi taki u di lobi di de bi ta lei taa de bi abi, söseei u di hoi di de bi ta hoi dou. A bi buta pakisei a di fasi fa di libi bi dë da de, nöö a bi piki de taa a sabi taa soni an bi dë kösökösö da de, söseei taa de bi ta hoi dou, hii fa sëmbë bi ta du ku de (1 Tes. 1:3; 2 Tes. 1:4). A bi piki de tu taa de bi dë sëmbë di dee woto Keesitu sëmbë bi sa djeesi (1 Tes. 1:8, 9). A musu u dë sö taa de bi wai gaanfa seei di de jei dee soni di Paulosu bi taki! A bi dë gbelingbelin u si taa Paulosu bi lobi dee baaa ku dee sisa fëën gaanfa seei. Fëën mbei a bi sa leti de buta a pasi a wan bunu fasi, a dee tu biifi di a bi sikifi da de.​—1 Tes. 4:1, 3-5, 11; 2 Tes. 3:11, 12.

7. Andi sa dë wan soni di sa mbei wan sëmbë an kë haika te wan sëmbë fan ku ën u lei ën wan soni?

⁷ Andi sa pasa ee wa fan ku wan sëmbë a wan bunu fasi u lei ën wan soni? Wan gaanwomi di abi öndöfeni bi taki taa: „So sëmbë an ta kë tei di soni di wotowan piki de. Ma na u di de an piki de wan bunu soni, ma u di di sëmbë an piki de di soni ku lobi.” Andi u sa lei a di soni aki? An ta taanga sö u haika te wan sëmbë fan ku u a wan lobihati fasi u lei u wan soni, ma a ta möön taanga te a du ën ku hatiboonu.

8. Andi wan gaanwomi musu hakisi hënseei faa sa sabi ee a musu go fan ku wan sëmbë u lei ën wan soni?

⁸ Dee gaanwomi an musu biinga go fan ku wan sëmbë u lei ën wan soni. Ufö wan gaanwomi go fan ku wan sëmbë, nöö a musu hakisi hënseei taa: ’A dë fanöudu tuutuu u mi go fan ku ën u? Mi dë seiki taa di soni di di woto sëmbë ta du föutu ö? Di Bëibel ta taki taa di  soni di a ta du dë an bunu ö? Naa mi ta si di soni woto fasi?’ Dee gaanwomi ta köni u de an ta ’biinga poi u taki andi de ta pakisei’ (Nöng. 29:20). Ee wan gaanwomi an dë seiki ee a musu go fan ku wan sëmbë u lei ën wan soni, nöö a sa hakisi wan woto gaanwomi faa ko sabi ee di sëmbë ta du wan soni di an ta kai ku di Bëibel, di mbei taa de musu go fan ku ën.​—2 Tim. 3:16, 17.

9. Andi u ta lei a Paulosu, ee u kë fan ku wan sëmbë u di fasi fa a ta bisi soni, ku di fasi fa a ta seeka sinkii? (1 Timoteo 2:9, 10)

⁹ Buta pakisei a di woto aki. Boo taa wan gaanwomi ta booko hën hedi ku di fasi fa wan sëmbë ta bisi koosu nasö ku di fasi fa a ta seeka sinkii. Di gaanwomi sa hakisi hënseei taa: ’A dë u mi taki wan soni u di di sëmbë an ta du soni kumafa di Bëibel ta taki ö?’ U di di gaanwomi an kë taki andi hënseei ta pakisei, mbei a sa hakisi wan woto gaanwomi nasö wan woto baaa nasö sisa di abi wan taanga biibi, u de taki unfa de ta pakisei u di soni. De sa luku makandi andi Paulosu bi taki u di fasi fa u musu ta bisi koosu ku fa u musu ta seeka sinkii. (Lesi 1 Timoteo 2:9, 10.) Paulosu bi taki u wanlö mama wëti, nöö a bi kë lei taa Keesitu sëmbë musu ta bisi soni a wan fasi di fiti. Ma Paulosu an bi taki andi u musu bisi ku andi wa musu bisi. A bi sabi taa Keesitu sëmbë sa bisi andi deseei kë, solanga a ta kai ku dee mama wëti u Bëibel. Fëën mbei ee dee gaanwomi kë sabi ee a dë fanöudu u fan ku di sëmbë, nöö de musu luku ee di fasi fa di sëmbë ta bisi soni fiti, söseei ee a ta lei taa a ta du soni a wan köni fasi.

10. Andi u musu ta hoi a pakisei te a nama ku soni di wotowan buta taa de o du?

¹⁰ A bunu fuu fusutan taa tu Keesitu sëmbë di abi wan taanga biibi, sa du tu tookatooka soni a peipei fasi, hii fa na wan u dee tu soni dë föutu. Di soni aki an kë taki taa wan u de du ën a wan bunu fasi, nöö di wotowan an du ën bunu. Wa musu duwengi dee baaa ku dee sisa fuu u de du di soni di u si kuma da di möön bunuwan.​—Lom. 14:10.

11-12. Ee a dë fanöudu u fan ku wan sëmbë u lei ën wan soni, nöö andi wan gaanwomi musu hakisi hënseei, nöö faandi mbei?

¹¹ Wë u ko si taa a dë fanöudu fuu leti wan sëmbë buta a pasi. Ma di soni di u musu hakisi useei da: Ambë musu fan ku di sëmbë? Te wan gaanwomi kë fan ku wan sisa di tööu, nasö te a kë fan ku wan mii, nöö a musu fan ku di hedima u di wosudendu ufö. U di a kan taa di hedima u di wosudendu seei bi o kë fan ku di sëmbë fëën. * Nasö kandë a bi o kë hakisi di gaanwomi ee a sa dë makandi ku ën tu te a o fan ku di sëmbë. Söseei kumafa u bi taki a   palaklafu 3, nöö so juu a ta möön bunu ee wan sisa di dë gaan sëmbë, hën go fan ku wan möön njönku sisa u lei ën wan soni.

¹² Wan woto soni dë jeti di wan gaanwomi musu hakisi hënseei. A musu hakisi hënseei taa: ’A bi o bunu ee mi fan ku di sëmbë miseei ö, naa a bi o möön bunu u wan woto sëmbë fan ku ën?’ Wan sëmbë di ta fii kuma an dë wan hojo soni, sa möön dë kabakaba u haika wan gaanwomi di bi ta fii sö tu u wan pisiten. Sö wan gaanwomi sa möön fusutan unfa di sëmbë ta fii, nöö di sëmbë sa möön dë kabakaba u haikëën. Hii fa soni ta dë sö so juu, tökuseei hii dee gaanwomi abi di faantiwöutu u da dee baaa ku dee sisa taanga u de du soni kumafa di Bëibel ta taki. Di möön fanöudu soni dë taa de musu leti di sëmbë buta a pasi te a dë fanöudu, aluwasi ee di soni di ta miti di sëmbë an bi miti di gaanwomi wan daka.

13-14. Faandi mbei a dë fanöudu u wan gaanwomi ta haika bunu te de go luku wan baaa nasö wan sisa?

¹³Dë kabakaba u haika. Te wan gaanwomi ta seeka hënseei faa fan ku wan sëmbë u lei ën wan soni, nöö a musu hakisi hënseei taa: „Andi ta miti di baaa nasö di sisa u mi aki? Soni ta miti ën di ma sabi ö? Andi a abi fanöudu nöunöu?”

¹⁴ Ee u kë fan ku wan sëmbë u lei ën wan soni, nöö u musu hoi di mama wëti di sikifi a Jakobosi 1:19 a pakisei. Jakobosi bi taki taa: „Wan musu hesi u taki soni tumisi e, ma un musu hesi u jei soni. Söseei hati fuunu an musu lo’ u boonu hesi tu.” Wan gaanwomi sa si kuma a sabi andi ta miti di sëmbë, ma aan fu dë sö. Nöngö 18:13 ta piki u taa: „Te wan sëmbë piki wan woto ufö a jei unfa a dë tuutuu, nöö di soni dë da wan don soni. A o tja sen ko dëën.” A möön bunu faa hakisi di sëmbë be hënseei konda unfa soni dë dëën. Di soni aki kë taki taa di gaanwomi musu haika bunu ufö a taki wan soni. Pakisei di soni di di baaa di u bi taki soni fëën a bigi u di woto aki bi ko fusutan. A bi ko si taa ka faa bi go taki dee soni dee a bi seeka u taki ku di sisa, a bi musu hakisi ën soni kuma: „Un fuka ta miti i?” „Andi mi sa du u heepi i?” Te gaanwomi ta mbei möiti u ko sabi unfa soni dë tuutuu, nöö de o sa möön sabi unfa de musu heepi dee baaa ku dee sisa u de, söseei u da de degihati.

15. Unfa dee gaanwomi sa du di soni di sikifi a Nöngö 27:23?

¹⁵Ko sabi dee sikapu. Kumafa u bi taki kaa a bigi u di woto, nöö te u kë fan ku wan sëmbë u lei ën wan soni, nöö na lesi u musu lesi wanlö mama wëti u Bëibel dëën, nasö lei ën andi a sa du möön bunu, nöö a kaba. Dee baaa ku dee sisa fuu musu ta fii taa u ta booko u hedi ku de, taa u ta fusutan de, söseei taa u kë heepi de. (Lesi Nöngö 27:23.) Gaanwomi musu mbei möiti u de ku dee baaa ku sisa u de dë mati.

16. Andi o heepi gaanwomi u de sa fan ku wan sëmbë u lei ën wan soni?

¹⁶ Gaanwomi an musu da dee baaa ku dee  sisa di fii taa de ta fan ku de te de musu leti de buta a pasi nöö. Ma de musu ta fan ku de hii juu, söseei de musu ta lei de taa de ta booko de hedi ku de te fuka ta miti de. Wan gaanwomi di abi öndöfeni bi taki taa: „Te i ta du dee soni dë, nöö ju ku de o ko dë bunu mati. Nöö te a dë fanöudu fii leti de buta a pasi, nöö an o taanga da i fii du ën.” Söseei di sëmbë di i ta leti buta a pasi o möön dë kabakaba u haika i.

17. Na un ten a möön dë fanöudu u wan gaanwomi abi pasensi ku sutifasi?

¹⁷Abi pasensi ku sutifasi. U musu abi pasensi ku sutifasi, möönmöön te di sëmbë di u leti buta a pasi ku heepi u di Bëibel an kë tei di fan fuu. Wan gaanwomi musu köni fu an lasi pasensi ku wan baaa nasö wan sisa ee an du di soni di a piki ën wantewante, nasö ee an kë tei di fan fëën wantewante. Di Bëibel ta taki u Jesosi taa: „Te a si wan sëmbë booko saka, kuma wan piki pau de booko pië hëngi buta tëkëë dë, nöö an o fën ën puu. Ee a si wan sëmbë abi wan pikii biibi a Masa Gadu liba eti, kuma wan lampu di oli fëën ta kaba nöö a ta tapa nango njöiin, nöö an o böö ën tapa” (Mat. 12:20). Te di gaanwomi aki o begi te a dë hën wanwan, nöö a sa hakisi Jehovah faa mbei di sëmbë feni gaan bunu, söseei fa fusutan faandi mbei a dë fanöudu faa du dee soni di de bi taki u de. Kandë di sëmbë abi pikisö ten fanöudu u pakisei u dee soni di de bi taki. Ee di gaanwomi abi pasensi, söseei ee a lei taa a abi sutifasi, nöö di sëmbë o möön dë kabakaba u haikëën. U musu hoi a pakisei taa te woo fan ku wan sëmbë u lei ën wan soni, nöö u musu taki soni di kumutu a di Wöutu u Gadu.

18. (a) Te u kë fan ku wan sëmbë u lei ën wan soni, nöö andi u musu hoi a pakisei? (b) Fuun soni di mama ku di tata ta taki, te u luku di peentje u di pisi „Wan soni da dee mama ku dee tata”?

¹⁸Lei wan soni a dee föutu dee i mbei. Solanga u dë zöndu libisëmbë, wa o sa du dee soni dee sikifi a di woto aki finifini (Jak. 3:2). Woo ta mbei föutu, ma u musu lei wan soni a dee föutu dee u ta mbei. Ee dee baaa ku dee sisa fuu sa fii taa u lobi de, nöö de o möön dë  kabakaba u da u paadon te u taki nasö du wan soni di hati de nasö di mbei de fii wan fasi.​—Luku di pisi „ Wan soni da dee mama ku dee tata”.

19. Unfa u sa mbei di hati u dee baaa ku dee sisa fuu ta piizii?

¹⁹ Kumafa u luku, nöö an dë wan kösökösö soni u fan ku wan sëmbë u lei ën wan soni. U da zöndu libisëmbë, nöö dee sëmbë dee u kë fan ku de u lei de wan soni seei da zöndu libisëmbë tu. Hoi dee mama wëti dee u taki u de a di woto aki a pakisei. Te woo fan ku wan sëmbë, nöö u musu sabi faandi mbei u kë fan ku ën. Ma u musu luku tu ee a dë fanöudu fuu fan ku ën, söseei ee u da di sëmbë di musu go fan ku ën. Ufö i fan ku di sëmbë u lei ën wan soni, nöö hakisi ën unfa soni dë dëën, haika bunu fii fusutan andi ta miti ën. Pooba u si soni kumafa a ta si soni. I musu abi saapifasi, nöö i musu mbei möiti fii ku dee baaa ku dee sisa ko dë mati. Di maaka di u kë dou, hën da: U kë taa te woo fan ku wan sëmbë u lei ën wan soni, nöö a musu feni wini fëën, söseei a musu „ta mbei sëmbë hati piizii”.​—Nöng. 27:9.