De pai mi a di jaa 1941, a di foto Parijs di dë a Gaan Faansi. Dee sëmbë u mi an bi gudu. Mi bi lo’ siköö. Ma di mi bi abi teni jaa, ma bi sa go a siköö u wan pisiten, u di mi bi ko kisi wan siki de kai tuberculose. Mi bi ta fii bookosaka seei. Dee data bi piki mi taa mi musu ta dë kandikandi sö taa dee fuköfukö u mi an wei poi. Sömëni liba longi mi bi ta lesi wan wöutu buku, söseei mi bi ta haika ladio, ta lei siköö soni u di universiteit u Parijs. Baka wan pisiten, hën di data di bi ta kula mi, piki mi taa mi sa bigi go a siköö baka. Mi bi wai seei. Mi taki a miseei taa: ’Wan bumbuu wooko seei dee data ta du e!’ Sensi di ten dë, mi bi kë toon wan sëmbë di ta kula wotowan. Te mi tata bi ta hakisi mi andi mi kë du te mi ko bigi, nöö mi bi ta piki ën taa: „Mi kë toon data.” Sö i si a waka taa di data wooko bi ko dë di soni di mi bi ko lobi möön hii soni.

Mi ku dee sëmbë u mi bi nango a di Lomusu keiki. Ma ma bi ko sabi soni u Gadu wan bëtë, söseei soni bi dë di ma bi kaba fusutan. Ma di mi bi bigi lei soni a wan universiteit, hën mi bigi si taa wan sëmbë musu u dë di mbei soni.

Mi sa mëni jeti unfa mi bi fii di mi bi si unfa dee cel dee dë a wan folo ta wooko. A bi bigi da mi seei di mi bi si unfa dee soni dee ta dë a wan cel dendu ta du te kamian kötö, nasö te kamian kendi. Söseei mi bi si unfa wan woto soni di ta dë a di cel dendu ta hai ko piki te satu kisi ën, söseei fa a ta ko bigi te a dë a wata dendu, ee di wata an mökisi ku woto soni. Dee lö soni aki ta mbei taa dee piki libilibi soni sa ta libi go dou aluwasi andi pasa. Di mi ko si di foombo fasi fa  wan cel ta wooko, hën mi ko si taa wan sëmbë musu u dë di mbei soni.

A di u tu jaa di mi bi dë a di siköö, hën mi bi ko si möön soni di mbei mi biibi taa wan Gadu dë tuutuu. Di u bi ta lei soni u di fasi fa libisëmbë sinkii ta wooko, hën u ko si unfa a du waka taa dee finga fuu sa ta buli. Di fasi fa dee tatai fuu sinkii nama ku dee bonu fuu, ku di fasi fa de ta wooko makandi, da wan gaan foombo soni seei. Mi bi lei taa wan tatai ta waka langalanga te go dou a di u tu bonu u hiniwan u dee finga fuu. Di tatai aki ta paati a tu, nöö a ta mbei taa wan woto tatai di ta dou a dee finga hedi sa wooko bunu. Dee tatai aki dë zuntu ku dee bonu u di finga. Ee dee finga fuu an bi mbei a di lö fasi aki, nöö dee tatai an bi o sa buli bunu, nöö dee finga fuu an bi o wooko bunu tu. Mi bi ko si taa di Sëmbë di mbei libisëmbë sinkii köni gaanfa seei.

Mi bi ko möön lobi di Sëmbë di mbei soni, di mi bi ko fusutan unfa wan mii ta bigi hai böö baka te de pai ën. Te wan mii dë nëën mama bëë dendu, an ta hai böö, u di hën mama ta hai böö dëën. Fëën mbei dee soni kuma saku di ta dë a dee fuköfukö u di mii an ta abi ventu. Wantu wiki ufö de pai di mii, nöö wan pei fatu nango a hiniwan u dee saku aki. Te de pai di mii, nöö te a hai böö u di fosu pasi, nöö wan gaan foombo soni ta pasa. Wan baaku di ta dë a di mii hati ta tapa, nöö di soni aki ta mbei taa buuu sa ta waka a dee fuköfukö fëën. Di fatu di dë a dee pei saku di ta dë a dee fuköfukö, ta mbei taa ventu sa fuu dee fuköfukö wantewante. A di lö fasi aki di mii sa ta hai böö hënseei awaa.

Wë mi bi kë ko sabi di Sëmbë di mbei soni a sö wan foombo fasi. Fëën mbei mi bi bigi lesi di Bëibel möön gaanfa. Mi bi lobi di wëti di Gadu bi da dee Isaëli sëmbë söwan 3000 jaa pasa, di bi nama ku di gösöntu u de. Gadu bi piki dee Isaëli sëmbë taa de bi musu diki wan piki baaku, nöö de weesei te de kaba nöö de toona tapëën. A bi piki de tu taa de bi musu ta wasi, söseei taa ee wan sëmbë bi dë ku wan siki di sa kisi woto sëmbë, nöö an bi musu ko a woto sëmbë dendu (Leif. 13:50; 15:11; Deto. 23:13). Di Bëibel bi taki u dee soni aki gaanduwe kaa, ma a dee 150 jaa dee pasa aki ufö könima ko fusutan unfa siki ta paaja. Mi bi ko si tu taa dee wëti dee sikifi a di buku Leifitiki, di nama ku manu ku mujëë libi, bi heepi dee Isaëli sëmbë u de abi wan bunu gösöntu (Leif. 12:1-6; 15:16-24). Mi bi si taa di Sëmbë di mbei hii soni bi da dee Isaëli sëmbë dee wëti aki u de hoi, u di a bi kë u soni waka bunu da de. Nöö a bi mbei dee sëmbë dee bi ta piki hën buka feni gaan bunu. Mi bi ko fusutan tu taa Gadu hën bi mbei sëmbë sikifi di Bëibel. Ma a di ten dë, ma bi sabi hën në.

Di mi bi dë a universiteit ta lei soni u toon data, hën mi miti wan mujëë de kai Lydie. U tööu a di jaa 1965. A di ten dë, an bi o tei longi möön ufö mi toon data. A di jaa 1971 u bi pai dii mii kaa. Bakaten u bi pai dii woto mii. Lydie bi dë wan bumbuu mujëë.

Mi bi wooko dii jaa longi a wan hatiwosu ufö mi hopo wan data wosu u miseei. Kölö sö baka  di dë, hën wan womi ku hën mujëë bi ko a mi ko suku kula. Dee tu sëmbë aki da dee sëmbë dee mi bi taki soni u de a bigi u di woto. Di mi bi o sikifi di pampia u de go tei deesi, hën di mujëë taki da mi taa: „Data o, da u wan deesi di an abi buuu e.” Mi bi foondo di a taki di soni dë. Fëën mbei mi taa: „Sö nö! Faandi mbei?” Hën a piki mi taa: „U da Jehovah Kotoigi.” Ma bi jei soni u Jehovah Kotoigi wan daka, nöö ma bi sabi unfa de bi ta si buuu. Di mujëë bi lei mi a Bëibel faandi mbei de an ta tei buuu (Tjab. 15:28, 29). Baka di dë, hën de lei mi taa te di Könuköndë u Gadu o tii, nöö a o puu pena, siki, ku dëdë (Ako. 21:3, 4). Hën mi piki de taa: „Di soni di un ta piki mi aki, da wan soni di mi bi kë sensi di mi bi dë miii! Mi toon data, u di mi bi kë puu sëmbë a fuka.” Mi bi wai sö tee taa u fan wan juu ku hafu longi. Baka di de go, ma bi fii u dë a di Lomusu keiki möön. Söseei de bi lei mi taa di Sëmbë di mbei hii soni abi wan në, nöö hën në da Jehovah!

Dii pasi di womi ku hën mujëë ko a di data wosu u mi, nöö hii dee dii pasi dë u fan pasa wan juu longi. Mi bi kai de ko a mi pisi fuu bi sa fan möön bunu. Hii fa Lydie bi ta sindo makandi ku u ta lei soni u Bëibel, tökuseei an bi kë piki taa so u dee soni di u bi ta lei a di Lomusu keiki an bi bunu. Fëën mbei mi kai wan paiti ko a u pisi. U bi taki u dee soni di dee keiki ta lei sëmbë, nöö u bi fika te gaan ndeti ta luku andi di Bëibel ta taki u dee soni dë. Dee soni dee u bi taki dë, bi heepi Lydie faa ko fusutan taa dee Jehovah Kotoigi de ta lei sëmbë tuutuu soni. U bi ko lobi Jehovah Gadu sö gaanfa taa mi ku ën tuu dopu a di jaa 1974.

Di mi ko sabi andi Gadu o du da libisëmbë, nöö ma bi ta si so soni kuma fanöudu soni möön. Di dini u Jehovah bi ko dë di möön fanöudu soni da mi ku Lydie. U bi dë kabakaba u kiija dee mii fuu ku dee mama wëti u Bëibel. U bi lei de taa de musu lobi Gadu ku woto sëmbë. Di soni dë bi mbei u bi sa libi fiifii ku useei.​—Mat. 22:37-39.

A bi ta da u piizii te u ta mëni unfa dee mii fuu bi ta du te de bi si taa mi ku Lydie bi ta hoi useei a dee buka dee u bi mbei. De bi sabi taa u bi ta wooko ku di soni di Jesosi bi taki, di a bi taki taa „te i taki aai, a musu tan aai. Te i taa nönö, a musu tan nönö” (Mat. 5:37). Di wan u dee mujëë mii fuu bi abi 17 jaa, hën Lydie an bi kë faa go a wan kamian makandi ku wanlö woto  mii. Wan u dee mii bi piki di mujëë mii fuu taa: „Ee ju mma an kë fii ko ku u, nöö hakisi ju ppa!” Ma di mujëë mii fuu bi piki ën taa: „An dë u mi pena du di soni dë seei. A o taki di seei soni da mi.” Awa, hii dee mii fuu bi ta si taa u tu tuu bi ta hoi dee mama wëti u Bëibel. U ta da Jehovah tangi u di nöunöu sömëni u dee famii fuu ta dini Jehovah makandi ku u.

Hii fa di tuutuu lei bi mbei mi tooka soni a mi libi, tökuseei mi bi kë wooko ku dee soni dee mi bi lei a siköö u heepi dee sëmbë u Gadu. Fëën mbei mi bi hakisi u dë data a di Bëtëli u Parijs, nöö bakaten mi bi go du di wooko aki a di njunjun Bëtëli di dë a di foto Louviers. Bëina 50 jaa longi kaa mi nango a Bëtëli ta du di wooko aki. Mi ko abi sömëni bunu mati ala. So u de pasa 90 jaa kaa. Wan daka mi bi miti wan baaa di bi bigi wooko njunjun a Bëtëli. Mi bi ko fusutan taa mi bi dë di data di bi heepi hën mama di a bi ta pai ën, söwan 20 jaa a fesi.

Möön dee jaa bi ta pasa, möön mi bi ko lobi Jehovah möön gaanfa. Mi bi ta si unfa a ta tii dee sëmbë dee dë a di ölganisaasi fëën, söseei unfa a ta tjubi de. A dee pisiten u di jaa 1980, hën di Tii Kulupu seti soni u heepi dee data ku woto sëmbë di ta du dee lö wooko dë, u de ko fusutan möön bunu faandi mbei Jehovah Kotoigi an ta tei buuu.

Bakaten, a di jaa 1988 hën di Tii Kulupu bi seti wan njunjun kantoo a Bëtëli, di ta heepi baaa ku sisa te de abi heepi fanöudu te de dë a hatiwosu. Bigibigi di kantoo aki bi ta luku di wooko di de bi ta du a di Hatiwosu Komite. Di komite aki bi seti na Amëëkanköndë u suku data di dë kabakaba u heepi dee Kotoigi söndö u da de buuu. Di di komite bi seti a hii së u goonliba, hën de bi seti sö wan komite a Gaan Faansi tu. A ta bigi da mi seei te mi ta si unfa di ölganisaasi u Jehovah ta heepi dee baaa ku dee sisa a wan lobihati fasi, te de ko dë ku suwaki!

Mi bi lobi di data wooko möön hii soni. Ma di mi pakisei ën luku, hën mi ko si taa di möön fanöudu soni da u heepi woto sëmbë u de ko sabi Jehovah Gadu, di Sëmbë di mbei de, söseei u de ko dini ën. Di mi go ku pensu, hën mi ku Lydie bigi du di kowoonu pioniliwooko. U ta du hii soni di u sa a di wooko aki.

Mi ta du hii soni di mi sa du u heepi sëmbë di dë ku suwaki. Ma mi sabi taa di möön bunu data seei an sa kula hii siki, söseei an sa puu dëdë tu. Fëën mbei mi ta wakiti di ten ka pen, siki, ku dëdë an o dë möön. A di njunjun goonliba mi o sa ko sabi möön soni u dee soni di Gadu mbei. Mi o sa ko fusutan möön bunu unfa Gadu mbei libisëmbë sinkii. Abiti möön mi o feni hii dee soni di mi bi kë sensi di mi bi dë miii. Mi dë seiki taa möön bunu soni dë ta ko jeti!