1. Andi Peleikima 3:1, 7 ta lei u?

SO FUU lo’ u fan. Ma so fuu lo’ u dë piii. Wë di mama tëkisi u di woto aki ta lei u taa wan ten dë u fan, söseei taa wan ten dë u dë piii. (Lesi Peleikima 3:1, 7.) So juu u bi o sa kë u so u dee baaa ku dee sisa fuu ta fan pikisö möön hia. Ma so juu u bi o sa kë u so u de an fan hia sö möön.

2. Ambë musu taki da libisëmbë na un ten de musu fan, söseei unfa de musu fan?

² Di fan di u sa fan, da wan kado di Jehovah da u (Ëki. 4:10, 11; Ako. 4:11). Jehovah ta heepi u ku di Wöutu fëën, fuu ko fusutan unfa u sa wooko ku di kado aki. A di woto aki, woo taki u wantu woto u sëmbë di dë sikifisikifi a di Bëibel. Dee woto aki o heepi u fuu ko sabi na un ten u musu fan ku na un ten u musu dë piii. Woo ko sabi tu unfa Jehovah ta si dee soni dee u ta piki wotowan. Boo luku fosu na un ten u musu fan.

3. Na un ten u musu ta fan, te u luku andi Loomë 10:14 ta taki?

³ Hii juu u musu ta dë kabakaba u konda soni u Jehovah ku di Könuköndë fëën da sëmbë (Mat. 24:14; lesi Loomë 10:14.) Te u ta du sö, nöö a o dë taa u ta waka a Jesosi baka. Wan u dee möön gaan soni di mbei Jesosi bi ko a goonliba, hën da faa bi sa konda soni fëën Tata da sëmbë (Joh. 18:37). Ma u musu hoi a pakisei taa di fasi fa u ta fan, dë fanöudu tu. Fëën mbei te u ta konda soni u Jehovah da sëmbë, nöö u musu ta du ën „ku saapi fasi, ku lesipeki”. U musu ta buta pakisei tu a di fasi fa di sëmbë ta fii, söseei a dee soni dee a ta biibi (1 Pet. 3:15). Te u du sö, nöö an o dë taa u fan ku di sëmbë nöö a kaba, ma a o dë taa u lei ën soni. Nöö kandë dee soni dee u taki sa dou hën hati.

4. Unfa dee soni dee u ta taki sa heepi wotowan, te u luku andi Nöngö 9:9 ta taki?

 ⁴ Dee gaanwomi an musu fëëë u fan ee de si taa wan baaa nasö wan sisa abi heepi fanöudu. Ma de musu luku un ten bi o möön bunu u de fan ku di sëmbë, sö taa de an mbei di sëmbë fii sen. Kandë a o dë u de wakiti te di sëmbë an dë a woto sëmbë dendu. Hii juu dee gaanwomi musu ta mbei möiti u fan a wan fasi u de an booko wotowan saka. Ma tökuseei de musu ta lei wotowan mama wëti u Bëibel di sa heepi de u de du soni ku köni. (Lesi Nöngö 9:9.) Faandi mbei u musu abi degihati u hopo fan te a dë fanöudu? Boo taki soni u tu sëmbë di an bi du soni a di wan fasi. Wan u de da wan womi di bi musu bai dee womi mii fëën a soni. Di wotowan da wan mujëë di bi go fan ku wan womi di bi o toon könu, u lei ën taa a du wan soni di an bunu.

5. Faandi mbei di Gaan Mindima de kai Eli, an bi fan di a bi musu du ën?

⁵ Di Gaan Mindima de kai Eli bi abi tu womi mii di a bi lobi gaanfa seei. Ma dee womi mii aki an bi ta lesipeki Jehovah. De bi dë mindima a di tenti u Gadu. Ma de bi ta wooko ku di makiti u de a wan fasi di an fiti. De an bi ta si dee soni di dee Isaëli sëmbë bi ta tja ko da Jehovah u gaan soni. Boiti di dë, de bi ta libi fanafiti libi a di së u manu ku mujëë soni (1 Sam. 2:12-17, 22). Te i luku andi di Wëti u Mosesi bi ta taki, nöö i ta si taa dee womi mii u Eli aki bi musu dëdë u di de bi ta libi hogi. Ma Eli an bi pena gandji da dee womi mii fëën wan apaiti seei. Söseei a bi disa de u de wooko a di tenti u Gadu go dou (Deto. 21:18-21). Unfa Jehovah bi feni di fasi fa Eli bi du soni? A bi piki Eli taa: „I ta hei dee womi mii fii möön mi.” Baka di dë, hën Jehovah bi taki taa a bi o kii dee tu hogihati womi dë.​—1 Sam. 2:29, 34.

6. Andi u ta lei a di woto u Eli?

⁶ U ta lei wan fanöudu soni a di woto u Eli. Ee u ko sabi taa wan mati fuu nasö wan famii fuu du wan zöndu, nöö u musu fan ku ën. U musu heepi ën faa si andi dee wëti u Jehovah ta taki. Baka di dë, nöö u musu mandëën faa go suku heepi a dee sëmbë dee Jehovah buta a wooko (Jak. 5:14). Wa musu ko dë kuma Eli. Wa musu hei wan mati fuu nasö wan famii fuu möön Jehovah. A dë sö tuu taa ee wan sëmbë mbei wan föutu, nöö a o dë fuu tei degihati lei ën taa a mbei wan föutu. Ma ee u mbei di möiti dë, nöö a sa mbei soni waka bunu. Boo luku unfa di fasi fa Eli bi du soni, tooka ku di fasi fa wan Isaëli mujëë de kai Abigaëli, bi du soni.

7. Faandi mbei Abigaëli bi fan ku Dafiti?

 ⁷ Abigaëli bi dë di mujëë u wan guduma de kai Nabali. Di womi aki bi abi te a hia goon. Di Dafiti ku dee womi dee bi ta waka ku ën, bi ta kule da Könu Saulosu, hën de bi dë wan pisiten ku dee sëmbë dee bi ta kiija sikapu da Nabali. Dafiti ku dee mati fëën bi ta heepi dee womi dë luku dee sikapu u Nabali, u sëmbë an ko fufuu de. Nabali bi tei di soni dë u bigi ö? Wë nönö. Di Dafiti bi hakisi Nabali faa da hën ku dee mati fëën pikisö soni u njan ku pikisö wata u bebe, hën Nabali hati bi ko boonu, hën a kosi de (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14). Di soni dë bi mbei Dafiti hopo taa a o go kii hii dee womi sëmbë u di wosudendu u Nabali (1 Sam. 25:13, 22). Ambë bi o sa koti di taki u di gaan hogi dë an pasa? Wë Abigaëli bi si taa a bi dou di juu faa musu fan awaa. Fëën mbei a bi tei degihati faa go miti dee 400 sodati di hangi bi ta kii. Hati u de bi boonu tu. Ma ku ën sö seei Abigaëli bi go fan ku Dafiti.

8. Andi u ta lei a di woto u Abigaëli?

⁸ Di Abigaëli bi miti Dafiti, hën a tei degihati fan ku ën. Ma tökuseei a du ën a wan lesipeki fasi, söseei a fan a wan fasi di bi o sa mbei Dafiti tei di fan fëën. Hii fa na Abigaëli hën bi mbei föutu, tökuseei a bi hakisi Dafiti faa dëën paadon. A bi gafa Dafiti u dee bunu fasi dee a bi abi, nöö a bi abi di futoou taa Jehovah bi o heepi ën (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34). U musu abi degihati kuma Abigaëli tu, fuu sa fan ku wan sëmbë te u si taa a ta du wan soni di sa mbei a go du wan gaan hogi (Ps. 141:5). U musu abi lesipeki, ma u musu abi degihati tu. Te u ta da wan sëmbë lai a wan fasi di ta lei taa u lobi ën, nöö u ta lei taa u da wan tuutuu mati u di sëmbë.​—Nöng. 27:17.

9-10. Andi dee gaanwomi musu ta hoi a pakisei te de o da wotowan lai?

⁹ Möön gaanfa dee gaanwomi musu abi di degihati u fan ku wan sëmbë u di kemeente di  ta bigi tei wan pasi di an bunu (Gal. 6:1). Dee gaanwomi seei sabi taa de da zöndu libisëmbë, nöö wan daka deseei o abi lai fanöudu tu. Ma dee gaanwomi an ta mbei di soni dë tapa de u de an fan ku wan sëmbë di ta tja hënseei a wan fasi di an fiti (2 Tim. 4:2; Tit. 1:9). Te dee gaanwomi ta da wan sëmbë lai, nöö de ta fan a wan köni fasi u lei di sëmbë soni ku pasensi. De lobi dee baaa ku dee sisa u de, nöö di soni dë hën ta mbei de heepi wotowan (Nöng. 13:24). Di möön fanöudu soni da dee gaanwomi, hën da u de gafa Jehovah, u di de o ta da wotowan taanga u de hoi dee wëti fëën, söseei u tjubi dee sëmbë u di kemeente u hogi an miti de.​—Tjab. 20:28.

¹⁰ Wë u luku kaa na un ten u musu fan. Ma tökuseei so juu ten ta dë ka a ta möön bunu fu wa taki na wan soni. Andi sa taanga da u a dee pisiten dë?

11. Un woto Jakobosi bi konda, nöö faandi mbei di woto aki fiti?

¹¹ A sa dë wan taanga soni seei u hoi useei fu wa taki so soni. Di Bëibel sikifima de kai Jakobosi bi konda wan woto u lei unfa di soni aki taanga tjika. A bi taki taa: „Sëmbë buka hogi. A taanga u tii. Ma ee i ta biinga ku ën te i ko ta tii ën tololo, nöö dee oto kamian fii sinkii o dë sösö soni da i fii tii. Biga di sëmbë di an ta taki sösö ku ën buku, nöö hën dë söndö föutu” (Jak. 3:2, 3). Sëmbë ta tai wan tatai a wan hasi hedi, ku hën buka. Te di sëmbë di ta tja di hasi ta hai di tatai, nöö a sa tii di mbeti go ka a kë, nasö a sa mbei di mbeti taanpu pii a wan kamian. Ee di sëmbë di dë a di hasi liba an hoi di tatai bumbuu, nöö di hasi sa kule go kisi makei, nasö a sa mbei di sëmbë di dë nëën liba dë seei kisi makei tu. A di wan seei fasi, ee wa ta hoi useei fu wa taki so soni, nöö a sa tja sömëni bookohedi ko. Boo buta pakisei a wan ten  ka a dë fanöudu fuu „hai di tatai”, nöö u hoi useei fu wa taki wan soni.

12. Na un ten wa musu taki na wan soni?

¹² Andi i ta du te i miti wan baaa nasö wan sisa di sabi wan soni di an musu piki woto sëmbë? Kandë i miti wan sëmbë di ta libi a wan köndë ka lanti tapa di wooko fuu, i ta hakisi ën faa piki i soni u di fasi fa de ta du di diniwooko a di köndë dë u? Wë an dë u taki taa ja kë taa hogi musu miti dee baaa ku dee sisa fuu. U lobi dee baaa ku dee sisa fuu, nöö u ta kë sabi unfa a nango ku de. U ta kë piki Jehovah finifini ku un soni u kë faa heepi de tu. Ma tökuseei te u miti sö wan baaa nasö sö wan sisa, nöö u musu hoi useei fu wa taki na wan soni. Ee u ta duwengi wan sëmbë faa taki soni da u di an musu taki da na wan sëmbë, nöö hën da wa ta lei taa u lobi ën. Söseei wa ta lei taa u lobi dee baaa ku dee sisa fuu dee abi di futoou taa di baaa dë, nasö di sisa dë an o konda soni u di fasi fa de ta du di diniwooko a di köndë u de. Wë na wan fuu bi o kë mbei soni ko möön taanga da dee baaa ku dee sisa fuu dee ta libi a wan köndë ka lanti tapa di wooko fuu. Söseei na wan baaa nasö sisa di ta libi a sö wan köndë, musu konda finifini woto u di fasi fa Kotoigi ta du di diniwooko u de a di köndë dë.

13. Andi wan gaanwomi an musu ta du, te u luku Nöngö 11:13, nöö faandi mbei?

¹³ Dee gaanwomi musu hoi di mama wëti u Bëibel di sikifi a Nöngö 11:13 a pakisei, u di de an o taki u so soni. (Lesi ën.) Di soni aki sa dë wan taanga soni, möönmöön ee wan gaanwomi tööu. Wan womi ku wan mujëë di tööu dë gaan mati ku deseei, u di de ta konda soni da deseei di de an ta konda da wotowan. De ta konda da deseei unfa de ta pakisei, unfa de ta fii, ku un bookohedi de abi. Ma wan gaanwomi musu hoi a pakisei taa an musu konda tjubitjubi woto u sëmbë u di kemeente da wotowan, na di mujëë fëën seei. Ee a bi o du sö, nöö a bi o sa mbei wotowan an futoou ën möön, nöö a bi o sa pasa taa wotowan an ta lesipeki ën möön. Wan baaa di abi faantiwöutu a di kemeente an musu dë „sëmbë ta bia fan a buka te ja sa futoou ën a soni” (1 Tim. 3:8). Di soni aki kë taki taa de an musu ta ganjan wotowan, nasö de an musu ta paaja woto u sëmbë. Ee wan gaanwomi lobi hën mujëë, nöö an o piki hën mujëë soni di hën mujëë an musu ko sabi.

14. Unfa di mujëë u wan gaanwomi sa heepi ën u sëmbë an ko lasi lesipeki dëën?

¹⁴ Wan mujëë sa heepi hën manu u sëmbë an lasi lesipeki dëën, te an ta duwengi ën faa konda woto dëën di an musu sabi. Te an ta du di soni aki, nöö na lei nöö a ta lei taa a ta heepi hën manu, ma a ta lei tu taa a ta lesipeki di sëmbë di piki hën manu di tjubitjubi woto. Ma di möön fanöudu soni, hën da a ta mbei Jehovah wai ku ën, u di a ta heepi u mbei sëmbë ta libi fiifii ku deseei a di kemeente.​—Lom. 14:19.

15. Unfa Jehovah bi ta si dii u dee mati u Jöpu, nöö faandi mbei a bi ta si de sö?

¹⁵ U sa lei sömëni soni a di woto u Jöpu, te a nama ku di fasi fa u musu ta fan, söseei ku di ten di u musu fan. Baka di sömëni gaan fuka bi miti Jöpu, hën fö womi bi ko u ko dëën kötöhati, söseei u de bi dëën lai tu. Wan hii pisiten dee womi aki an bi taki na wan soni. Ma di soni di Elifasi, Bilidati, ku Sofali bi taki, ta lei taa de an bi tei ten pakisei andi de bi o taki o heepi Jöpu. Ma de bi pakisei u de go taki soni u lei Jöpu taa a musu u dë sö taa a du wan soni di an bunu. De bi taki wantu soni di bi dë sö tuutuu, ma gaansë u dee soni di de bi taki u Jöpu, ku Jehovah, an bi dë sö tuutuu, nasö de an bi ta da wotowan taanga. De bi kuutu Jöpu taa a dë wan hogihati sëmbë (Jöpu 32:1-3). Andi Jehovah bi du? Hati fëën bi boonu ku dee dii  womi aki. A bi kai de donma, hën a mbei de go hakisi Jöpu faa begi da de.​—Jöpu 42:7-9.

16. Andi u sa lei a di woto u Elifasi, Bilidati, ku Sofali?

¹⁶ U ta lei sömëni soni a di woto u Elifasi, Bilidati, ku Sofali. Di fosu soni, hën da wa musu ta kuutu dee baaa ku dee sisa fuu (Mat. 7:1-5). Ma u musu haika de bunu ufö u taki wan soni. Te u du sö, nëën ufö woo sa ko fusutan unfa soni ta taanga da de tjika (1 Pet. 3:8). Di u tu soni, hën da te woo taki wan soni, nöö u musu fan a wan suti fasi, söseei u musu taki soni di dë sö tuutuu (Ef. 4:25). Di u dii soni, hën da Jehovah ta buta pakisei gaanfa a di fasi fa u ta fan ku useei.

17. Andi u sa lei a di woto u Elihu?

¹⁷ Di u fö womi di bi go fan ku Jöpu da Elihu. A bi dë wan famii u Abahamu. A bi ta haika di Jöpu ku dee dii woto womi bi ta fan. A musu u dë sö taa a haika bunu andi dee wotowan bi taki, u di a bi fan ku Jöpu a wan suti fasi, ma a di wan seei ten, a bi lei ën unfa soni dë tuutuu (Jöpu 33:1, 6, 17). Di soni di Elihu bi ta möön booko hën hedi ku ën, hën da u mbei Jehovah kisi gafa (Jöpu 32:21, 22; 37:23, 24). Di woto u Elihu ta lei u taa wan ten dë ka wa musu fan, söseei taa wan ten dë ka u musu haika (Jak. 1:19). U ta lei tu taa te u ta da sëmbë lai, nöö di möön fanöudu soni musu dë taa u kë gafa Jehovah, ma useei.

18. Unfa u sa lei taa u ta tei ën u bigi taa u sa fan?

¹⁸ U ta ltaa di fan di u sa fan da wan kado di Gadu da u, te u ta wooko ku dee soni di di Bëibel ta taki u di ten di u musu fan, ku di fasi fa u musu fan. Di könu de kai Salumon, bi taki taa: „Wan soni di wan sëmbë taki a di soifi ten, dë kuma goutu apa a wan soofu paabi dendu” (Nöng. 25:11). Te u ta haika bunu andi wotowan ta taki, söseei te u ta pakisei ufö u taki wan soni, nöö dee soni dee u ta taki sa dë kuma goutu apa. Hën da a dë wan soni di dii, söseei wan soni di waiti. Te a dë sö, nöö aluwasi wa ta fan wan apaiti, nasö aluwasi ee u lo’ u fan, tökuseei dee soni dee woo ta taki o ta da wotowan taanga, söseei woo mbei Jehovah wai ku u (Nöng. 23:15; Ef. 4:29). Di lö fasi aki da di möön bunu fasi fa u sa lei taa u ta tei ën u bigi taa Jehovah da u di kado aki!