1. Andi ta bigi da sömëni sëmbë te de ko a dee komakandi fuu u di fosu pasi? (Luku di peentje tu.)

 BOO taa wan womi ku wan mujëë di tööu ko a komakandi a wan Könuköndë zali u di fosu pasi. A ta bigi da de seei te de si fa hii sëmbë ta tei de ku wai, söseei te de si fa dee sëmbë u di kemeente ta lei taa de lobi de na de. Di de kumutu a di komakandi nango a wosu, hën di mujëë piki hën manu taa: ’Dee Jehovah Kotoigi dë woto fasi e. Mi bi wai seei u dë makandi ku de.’

2. Faandi mbei so sëmbë an bi ko ta dini Jehovah möön?

² A dë u si taa dee sëmbë u Jehovah lobi deseei tuutuu. Ma de da zöndu libisëmbë (1 Joh. 1:8). Fëën mbei möön u ko sabi dee sëmbë u di kemeente, möön woo ko ta si taa de ta mbei föutu (Lom. 3:23). A tjali seei taa so sëmbë bi mbei dee föutu dee wotowan ta mbei, tapa de u de an dini Jehovah möön.

3. Andi bi o mbei sëmbë ko sabi dee tuutuu bakama u Jesosi? (Johanisi 13:34, 35)

³ Toona luku di tëkisi u di woto aki. (Lesi Johanisi 13:34, 35.) Andi bi o mbei sëmbë ko sabi dee tuutuu bakama u Jesosi? Di Bëibel bi taki taa di lobi di de bi o ta lobi de na de, ma an bi taki taa de an bi o ta mbei föutu. Hoi a pakisei tu taa Jesosi an bi taki taa: ’Te un ta lobi sö kaa, nöö woon si taa bakama u mi gbelin un dë.’ A bi taki taa: „Te un ta lobi sö kaa, nöö hii sëmbë o si taa bakama u mi gbelin un dë.” Jesosi  bi ta lei ku di soni dë taa dee bakama fëën, ku sëmbë di an dë a di kemeente tuu, bi o sa sabi ambë da dee tuutuu bakama fëën, te de bi luku unfa de ta lobi de na de.

4. Un soni di nama ku dee tuutuu Keesitu sëmbë, so sëmbë sa kë ko sabi?

⁴ So sëmbë di an dë Jehovah Kotoigi sa hakisi taa: ’Unfa lobi ta heepi u fuu ko sabi dee bakama u Jesosi? Unfa Jesosi bi lei taa a lobi dee apösutu fëën? Söseei unfa u sa djeesi Jesosi a di ten aki?’ A bi o bunu fuu pakisei luku unfa u bi o piki dee soni aki. Te u du di soni dë, nöö a o heepi u fuu ta möön lei taa u lobi u na u, möönmöön te wotowan mbei föutu.​—Ef. 5:2.

5. Konda andi Jesosi bi taki a Johanisi 15:12, 13.

⁵ Jesosi bi lei gbelingbelin taa dee bakama fëën bi o lobi de na de a wan apaiti fasi. (Lesi Johanisi 15:12, 13.) Hoi a pakisei taa Jesosi bi piki de taa: „Un musu ta lobi unu na unu e, leti kumafa i si mi ta lobi unu aki.” Andi di soni dë kë taki? Wë Jesosi bi lei taa di lobi aki kë taki taa i musu lobi wotowan möön iseei. Hën da fuu taki ën, di lobi aki musu sa mbei wan Keesitu sëmbë dë kabakaba u dëdë da wan baaa nasö wan sisa fëën ee a dë fanöudu. b

6. Unfa di Wöutu u Gadu ta lei u taa lobi dë gaan fanöudu soni?

⁶ Di Wöutu u Gadu ta lei u taa lobi dë wan gaan fanöudu soni. Dee Bëibel tëkisi dee ta ko aki, da wantu u dee tëkisi di so sëmbë möön lobi: „Masa Gadu, hën hatiböö da lobi” (1 Joh. 4:8). „I musu lobi di otowan fii leti kumafa i lobi i seei” (Mat. 22:39). „Di soni de kai lobi, hën an o kaba a mundu möönsö e” (1 Kol. 13:8). Dee tëkisi aki ku sömëni wotowan jeti, ta lei u gbelingbelin  taa a dë fanöudu fuu ta lei taa u lobi wotowan.

7. Faandi mbei Saatan an sa mbei sëmbë ko ta libi makandi, ta lobi de na de?

⁷ Sömëni sëmbë ta hakisi taa: ’Unfa mi sa ko sabi di tuutuu biibi? Hii dee keiki ta taki taa de ta lei sëmbë tuutuu soni, ma dee soni u Gadu di de ta lei sëmbë an ta kai ku deseei.’ Saatan mbei sömëni poipoi keiki ko dë, nöö di soni dë ta mbei a ta taanga da sëmbë u de ko sabi di tuutuu biibi. Ma Saatan an sa mbei sëmbë u hii së u goonliba ko ta libi makandi, ta lobi de na de. Jehovah wanwan tö sa du di soni dë. U sabi di soni aki, u di a Jehovah lobi ta kumutu. Dee sëmbë dee Jehovah dë ku de, söseei dee a ta tii ku di jeje fëën nöö sa lobi de na de tuutuu (1 Joh. 4:7). Fëën Jesosi bi taki taa dee tuutuu bakama fëën nöö bi o lobi de na de tuutuu.

8-9. Andi bi pasa ku sömëni sëmbë, di de bi ko si fa dee Jehovah Kotoigi ta lobi de na de?

⁸ Leti kumafa Jesosi bi taki, sömëni sëmbë ko sabi dee tuutuu bakama fëën, a di lobi di de ta lei taa de lobi de na de. Wan baaa de kai Ian ta mëni jeti unfa soni bi dë di fosu pasi di a bi go a wan könklësi. Di könklësi dë bi hoi a wan bali goon di bi dë zuntu ku ka a bi ta dë. Ian bi go a di bali goon dë go luku wan pëë wantu liba ufö de hoi di könklësi. A bi taki taa: „Dee sëmbë dee bi dë a di könklësi bi tooka gaanfa seei ku dee sëmbë dee bi ko luku di pëë. Dee Kotoigi bi abi lesipeki, söseei de bi bisi soni a wan bunu fasi, nöö dee mii u de bi ta tja deseei bunu.” A bi taki tu taa: „A bi djei kuma dee sëmbë aki bi dë tifeedi, söseei taa de bi dë bööböö. Di soni dë miseei bi kë tu. Ma ta mëni dee taki di de bi hoi di daka dë möön, ma mi ta mëni jeti fa dee Kotoigi bi tja deseei.” c An dë u taki taa u ta du soni a di lö fasi dë, u di u lobi u na u tuutuu. U di u lobi dee baaa ku dee sisa fuu, mbei u ta libi bunu ku de, söseei u ta lesipeki de.

⁹ Wan baaa de ta kai John bi fii di seei fasi, di a bi go a wan komakandi u di fosu pasi. A bi taki taa: „A bi bigi da mi seei di mi bi si taa hii sëmbë bi abi bunu fasi. A bi djei seei kuma de an bi ta mbei föutu. Di lobi di de bi lobi de na de, bi mbei mi ko dë seiki taa mi feni di tuutuu biibi.” d Dee woto aki ku sömëni wotowan jeti, ta lei taa dee sëmbë u Jehovah da tuutuu Keesitu sëmbë.

10. Na un apaiti pisiten u sa lei taa u lobi dee baaa ku dee sisa fuu tuutuu? (Luku di pisi di ta taki u woto fanöudu soni.)

¹⁰ Kumafa u bi taki a bigi u di woto, dee baaa ku dee sisa fuu da zöndu libisëmbë. So juu de o taki soni nasö de o du soni di toobi u e (Jak. 3:2). Te sö wan soni pasa, nöö u sa lei taa u lobi de tuutuu ku di fasi fa woo du soni. Andi u sa lei a Jesosi te a nama ku di soni dë?​—Joh. 13:15.

11. Un fasi di an bunu, Jakobosi ku Johanisi bi lei taa de abi? (Luku di peentje tu.)

¹¹ Jesosi an bi ta hoi taa dee bakama fëën an bi o ta mbei föutu. Ma u di a bi lobi de, mbei a bi ta heepi de u de disa dee fasi u de dee an bi bunu, sö taa Jehovah bi sa feni de u bunu. Wan daka, hën tu u dee apösutu bi mbei de mama go hakisi Jesosi faa da de  wan heihei kamian a di Könuköndë. Dee apösutu aki da Jakobosi ku Johanisi (Mat. 20:20, 21). Jakobosi ku Johanisi bi ta lei a di lö fasi dë taa de bi abi gaanfasi, söseei taa de bi kë hei möön wotowan.​—Nöng. 16:18.

12. Jakobosi ku Johanisi nöö bi lei taa de bi abi fasi di an bunu ö?

¹² Na Jakobosi ku Johanisi nöö bi lei taa de bi abi fasi di an bi bunu di daka dë. Luku unfa dee woto apösutu bi du soni. Di Bëibel ta taki taa: „Wë nöö di u otowan ko jei fa de tu baaa bi fan dë, nöö hati fuu ko boonu ku de seei” (Mat. 20:24). U sa fusutan taa Jakobosi ku Johanisi ku dee woto apösutu bi taki hatihati soni da deseei. Kandë so u de bi taki taa: ’Ambë un si kuma un dë fuun go hakisi u de da unu wan heihei kamian a di Könuköndë? Na unu wanwan wooko taanga makandi ku Jesosi. Useei fiti u feni wan heihei kamian tu!’ Aluwasi andi bi ko a de pakisei, nasö aluwasi andi de bi taki da deseei, u sa taki taa a di pisiten dë de bi fëëkëtë taa de bi musu ta lei hii juu taa de lobi de na de, ta libi bunu ku de na de.

13. Andi Jesosi bi du di dee apösutu fëën bi mbei föutu? (Mateosi 20:25-28)

¹³ Andi Jesosi bi du di dee apösutu fëën bi fia ku de na de? Hati fëën an bi boonu. An bi taki taa a bi o suku wanlö möön bumbuu womi, di bi abi möön sakafasi, söseei di bi o  ta lobi de na de hii juu, u de ko dë apösutu fëën. Ma Jesosi bi fan ku de ku pasensi, u di a bi sabi taa de bi kë du soni di bunu. (Lesi Mateosi 20:25-28.) Jesosi bi ta lei dee apösutu fëën hii juu taa a lobi de, hii fa sömëni pasi de bi ta fia ku de na de, ta hakisi ee undi u de bi dë di möön heiwan.​—Maik. 9:34; Luk. 22:24.

14. Unfa sëmbë bi ta si soni a di kamian ka de kiija dee apösutu u Jesosi?

¹⁴ A musu u dë sö taa Jesosi bi ta fusutan taa di fasi fa de bi kiija dee apösutu fëën, hën bi mbei de dë kumafa de bi dë (Joh. 2:24, 25). De bi kiija de a wan kamian ka dee hedima u keiki bi ta lei sëmbë taa ee ja ta du wan heihei wooko, nöö hën da i ja dë a konda. (Mat. 23:6; luku di fëlön De voorste plaatsen in de synagoge di ta taki u soni di nama ku Mateosi 23:6.) Dee hedima u keiki bi ta si tu kuma de bunu möön wotowan f (Luk. 18:9-12). Jesosi bi sabi taa dee soni dë bi sa mbei dee apösutu fëën ko ta soni wan pei fasi (Nöng. 19:11). An bi ta suku fini a dee bakama fëën, söseei an bi ta ligei te de bi mbei föutu. A bi sabi taa de bi abi bunuhati. Fëën mbei a bi ta heepi de ku pasensi u de ko abi möön sakafasi, söseei u de disa di suku di de bi ta suku u hei möön wotowan, nöö de bia ta du soni ku lobi hii juu.

15. Andi u ta lei u di toobi di Jakobosi, Johanisi ku dee woto bakama bi kisi?

¹⁵ U sa lei sömëni soni a di toobi di Jakobosi, Johanisi ku dee woto bakama bi kisi. Jakobosi ku Johanisi an bi musu hakisi u Jesosi da de wan heihei kamian a di Könuköndë. Ma dee woto apösutu seei an bi musu da pasi u di soni dë mbei de an libi fiifii makandi go dou. Ma Jesosi hën a bi libi bunu ku hii dee 12 apösutu fëën, söseei a bi lei de taa a lobi de. Andi u ta lei a di soni dë? Wë u ta lei taa na a di soni di wotowan ta du nöö u musu ta buta pakisei, ma u musu ta buta pakisei tu a di fasi fa u ta du soni te de mbei wan föutu. Andi sa heepi u fuu du soni a wan bunu fasi? Te hati fuu boonu ku wan baaa nasö wan sisa, nöö u sa hakisi useei taa: ’Faandi mbei di soni di a du ta toobi mi gaanfa sö? Di soni dë ta lei taa mi abi wan fasi di an bunu, di mi musu disa u? A sa kan taa di sëmbë di du di soni di toobi mi abi wan bookohedi? Aluwasi ee a du wan hati soni ku mi tuutuu di mbei hati u mi boonu, mi sa lei taa mi lobi ën, nöö mi dëën paadon nöö u?’ Möön u ta lei wotowan taa u lobi de, möön u ta lei taa u da dee tuutuu bakama u Jesosi.

16. Un woto soni u sa lei a di fasi fa Jesosi bi du soni?

¹⁶ U ta lei a di fasi fa Jesosi bi du soni, taa a dë fanöudu tu fuu ta mbei möiti u fusutan dee baaa ku dee sisa fuu (Nöng. 20:5). A dë sö tuu taa Jesosi hën a bi sa si go a sëmbë hati, ma u wa sa du ën. Ma u sa hoi pasensi da dee baaa ku dee sisa fuu te de du wan soni di toobi u (Ef. 4:1, 2; 1 Pet. 3:8). Woo sa du di soni dë, te u ko sabi de möön bunu. Boo luku wan woto.

17. Unfa wan keling-gaanwomi bi feni wini, u di a bi mbei möiti u ko sabi wan baaa möön bunu?

¹⁷ Wan baaa di bi ta du keling-wooko a wan pisiwata fu Afiikan, ta mëni jeti taa  bigibigi, a bi ta si kuma wan baaa an bi abi bunu fasi. Andi di keling-gaanwomi bi du? A bi taki taa: „Ma bi suku u koti pasi da di baaa, ma mi bi buta taa mi bi o mbei möiti u mi ko sabi ën möön bunu.” Di soni dë bi heepi di keling-gaanwomi faa ko fusutan möön bunu faandi mbei di baaa bi dë sö. Di keling-gaanwomi bi taki tu taa: „Di mi ko fusutan unfa di baaa bi musu mbei möiti tjika faa bi sa ko ta libi makandi ku wotowan, hën mi bi ko ta möön lesipeki ën. U bi ko dë gaan mati.” Awa, te u ta mbei möiti fuu ko ta fusutan dee baaa ku dee sisa fuu möön bunu, nöö an ta taanga da u sö fuu lei de taa u lobi de.

18. Andi u sa hakisi useei ee wan baaa nasö wan sisa du wan soni di hati u? (Nöngö 26:20)

¹⁸ So juu, u sa fii fuu go fan ku wan baaa nasö wan sisa di du wan soni di hati u. Ma ufö u du di soni dë, a bunu fuu hakisi useei dee soni aki: ’Mi fusutan andi pasa tuutuu ö?’ (Nöng. 18:13) ’A sa kan taa na ku hënseei kë a du di soni ö?’ (Peleik. 7:20) ’Miseei bi mbei sö wan pei föutu kaa u?’ (Peleik. 7:21, 22) ’Mi o mbei soni ko möön hogi ee mi go fan ku di sëmbë u?’ (Lesi Nöngö 26:20.) Te u tei ten kai pakisei a dee soni aki, nöö u sa ko si taa di lobi di u lobi di baaa nasö di sisa fuu, sa heepi u fuu pena disa di soni.

19. Andi i dë kabakaba u du?

¹⁹ Dee Jehovah Kotoigi ta du soni di ta lei taa de da dee tuutuu bakama u Jesosi. Hiniwan fuu ta lei taa u dë tuutuu bakama u Jesosi, te u ta lei taa u lobi dee baaa ku dee sisa fuu ku hii u hati, hii fa de ta mbei föutu. Te u ta du sö, nöö u sa heepi woto sëmbë u de ko sabi di tuutuu biibi, söseei u de ko dini Jehovah makandi ku u. Hën da di Gadu ka lobi ta kumutu. Boo dë kabakaba u mbei möiti go dou, u lei taa u abi di lobi di bi o heepi sëmbë, u de ko sabi dee tuutuu bakama u Jesosi.