1. Andi bi miti Dafiti?

 DAFITI bi fusi u di Saulosu di bi dë wan makiti könu u Isaëli, bi ta suku ën u kii. Di Dafiti bi abi soni u njan fanöudu, hën a bi go a di foto Nopu, hën a hakisi sëmbë u de dëën feifi bëëë (1 Sam. 21:1, 3). Bakaten, Dafiti ku dee womi dee bi dë ku ën a wan së, bi go tjubi a wan sitonu baaku (1 Sam. 22:1). Unfa di soni aki bi du miti Dafiti?

2. Faandi mbei u sa taki taa soni seei Saulosu bi suku da hënseei? (1 Samuëli 23:16, 17)

² Saulosu bi ta haun ku Dafiti, u di sömëni sëmbë bi ta gafëën u di a bi wini sömëni feti. Saulosu bi sabi taa u di an bi ta piki Jehovah buka möön, mbei Jehovah an bi kë faa tii kuma könu u Isaëli möön, söseei a bi sabi taa Jehovah bi tei Dafiti faa toon könu nëën kamian. (Lesi 1 Samuëli 23:16, 17.) Ma u di Saulosu bi dë di könu u Isaëli jeti, söseei u di a bi abi wanlö gaan hia sodati ku sömëni sëmbë di bi dë ku ën a wan së, mbei Dafiti bi musu fusi go u Saulosu an kii ën. Ma i si kuma Saulosu bi o sa tapa Gadu faa buta Dafiti kuma könu ö? (Jes. 55:11) Wë wan soni di u sa dë seiki fëën, hën da soni seei Saulosu bi ta suku da hënseei. Dee sëmbë dee ta hopo fia ku Gadu ta lasi hii juu!

3. Unfa Dafiti bi ta fii hii fa soni bi taanga dëën?

 ³ Dafiti bi dë wan womi di bi abi sakafasi. Na hënseei bi buta taa a kë ko toon di könu u Isaëli. Jehovah hën bi butëën ko könu (1 Sam. 16:1, 12, 13). Saulosu bi buuse Dafiti sö gaanfa taa a bi kë kii ën. Ma Dafiti an bi kuutu Jehovah taa hën butëën a di lö fuka dë, nöö an bi ta kuutu di an bi abi soni u njan hia tjika. Söseei an bi kuutu di a bi musu go tjubi a wan sitonu baaku. A kan taa a di pisiten di a bi dë a di sitonu baaku dë, nëën a bi mindi di suti kanda di dë a di tëkisi u di jaa aki u gafa Jehovah. A di kanda dë a bi taki taa: „Dee sëmbë dee ta suku heepi a Jehovah an o makei na wan soni.”​—Ps. 34:10.

4. Na un hakisi woo buta pakisei, nöö faandi mbei de dë fanöudu hakisi?

⁴ A di ten aki, sömëni u dee dinima u Jehovah an ta abi soni u njan tjika, nasö woto soni di de abi fanöudu u de dë a libi. * A di pisiten u di kolona siki di ko aki, di soni aki ko dë u si möön gaanfa. Nöö ku di gaan fuka di ta ko a u fesi aki, u sa dë ku di mëni taa soni o ko möön taanga (Mat. 24:21). Fëën mbei boo piki fö hakisi: Na un fasi Dafiti „an bi makei na wan soni”? Faandi mbei u musu lei u dë tifeedi ku dee soni dee u abi? Faandi mbei u sa dë seiki taa Jehovah o sölugu u? Nöö unfa u sa seeka useei nöunöu kaa da di ten di ta ko?

5-6. Unfa Psalöm 23:1-6 ta heepi u fuu ko fusutan andi Dafiti bi kë taki, di a bi taki taa dee dinima u Jehovah an o makei na wan soni?

⁵ Andi Dafiti bi kë taki di a bi taki taa dee dinima u Jehovah an o makei na wan soni? U sa ko sabi andi a bi kë taki, te u luku unfa dee seei wöutu aki taki a Psalöm 23. (Lesi Psalöm 23:1-6.) Dafiti bigi di psalöm dë ku dee wöutu aki. A taki taa: „Jehovah da di Sikapuma u mi. Ma o makei na wan soni.” A dee woto pisi u di psalöm aki, Dafiti ta taki u soni di o dë u nöömö. A bi taki u soni di dë fanöudu tuutuu. A bi taki u dee bunu soni  dee Jehovah mbei a feni, u di a bi ta si Jehovah kuma di Sikapuma fëën. Jehovah bi tja Dafiti a di pasi ka leti libi dë, nöö a bi ta dë ku Dafiti te soni bi ta waka bunu dëën ku te soni an bi ta waka bunu dëën. Dafiti bi sabi taa te a bi o ta waka a di pasi u Jehovah, nöö fuka bi o miti ën. A bi sabi taa so juu a bi o ta fii bookosaka, söseei taa a bi o abi felantima. Ma u di Jehovah bi dë di Sikapuma fëën, mbei an bi ta fëëë.

⁶ Wë boo luku di piki u di hakisi: Na un fasi Dafiti an bi makei na wan soni? Wë a bi abi hii soni di a bi abi fanöudu faa bi sa dë gaan mati u Jehovah go dou. An bi ta suku u abi hia soni ufö a bi sa dë waiwai. Dafiti bi dë tifeedi ku dee soni dee Jehovah bi ta dëën. A bi bunu dëën kaa fa Jehovah bi ta mbei soni waka bunu dëën, söseei fa a bi ta tjubi ën.

7. Andi bi miti dee fesiten Keesitu sëmbë u Judea, te u luku Lukasi 21:20-24?

⁷ Dee soni dee Dafiti bi taki ta mbei u si taa a dë fanöudu fuu si gudu a di soifi fasi. U sa wai ku dee gudu dee u abi, ma wa musu si de kuma dee möön fanöudu soni a di libi. Di soni aki so fesiten Keesitu sëmbë di bi ta libi a Judea bi ko fusutan. (Lesi Lukasi 21:20-24.) Jesosi bi piki de taa ’sodati bi o lontu di foto Jelusalen buta a djegi’. Nöö te de bi si di soni aki, nöö de bi musu „kule go tjubi a dee gaan kuun mindi”. Ee de bi kule, nöö de bi o libi, ma de bi o abi u disa sömëni soni a baka. Wan Hei Wakitimawosu u wantu jaa pasa bi taki taa: „De bi go disa dee goon u de ku dee wosu u de. De an bi tei dee gudu di de bi abi a wosu seei. De bi ta biibi taa Jehovah bi o tjubi de, söseei taa a bi o heepi de. Fëën mbei de buta di dini di de musu dini ën a di fosu kamian.”

8. Andi u sa lei u di soni di bi miti dee fesiten Keesitu sëmbë dee bi ta libi a Judea?

⁸ Andi u sa lei a di soni di bi miti dee fesiten Keesitu sëmbë dee bi ta libi a Judea? Di Hei Wakitimawosu bi taki tu taa: „A di ten di ta ko, soni sa miti u ka a o dë u si unfa u ta kai gudu gaan soni tjika. Gudu da di möön fanöudu soni da u ö, naa di hoi di u musu hoi useei a Gadu hën da di möön fanöudu soni da u? Te di kaba u di goonliba aki dou, nöö a o dë fuu hoi dou, hii fa soni o sa taanga da u, söseei a o dë fu disa so soni. U musu dë kabakaba u du hii soni di u musu du, kumafa dee fesiten Keesitu sëmbë dee bi kule kumutu a Judea bi du soni.” *

9. Unfa di soni di apösutu Paulosu bi piki dee Hebelejën sëmbë, ta da i taanga?

⁹ A bi musu u dë wan taanga soni da dee Keesitu sëmbë u de disa bëina hii soni a baka, söseei u de bigi libi a wan njunjun kamian. De bi musu biibi taa Jehovah bi o da de dee soni di de bi abi fanöudu. Ma soni bi dë di bi sa heepi de. Feifi jaa ufö dee Loomë sodati lontu Jelusalen, hën apösutu Paulosu bi piki dee Hebelejën sëmbë wan gaan fanöudu soni seei. A bi piki de taa: „Fa un sai dë, dee sëmbë, wan musu lobi möni te a kisi unu buta nëën basu e, ma un musu ta tifihedi ku dee soni un abi kaa. Biga Gadu bi taki taa: Ma o disa i seepi, kwetikweti. Na wan juu mi o disa i wanwan möönsö. Nöö hën mbei u sa taki seei söndö panta a u hati taa: Masa hën da mi Heepima. Ma o fëëë. Andi seei wan sösö libisëmbë sa du ku mi?” (Heb. 13:5, 6) A musu u dë taa soni an bi taanga sö da dee sëmbë dee bi wooko ku di soni di Paulosu bi taki. De bi dë seiki taa Jehovah bi o da de dee soni di de bi abi fanöudu. Wë dee  soni dee Paulosu taki ta lei taa useei sa dë seiki taa Jehovah o da u dee soni dee u abi fanöudu tu.

10. Andi Paulosu piki u?

¹⁰ Paulosu bi piki Timoteo di seei soni aki, nöö a dë da u a di ten aki tu. A bi taki taa: „Fëën mbei ee u abi soni u njan, koosu u bisi, ku wan kamian u libi, nöö u musu wai ku dee soni aki” (1 Tim. 6:8). Ma di soni aki kë taki taa wa musu njan wan suti njanjan u, wa musu abi wan waiti kamian u libi, nasö taa wa musu bai soni u bisi ö? Na di soni dë Paulosu bi kë taki. Paulosu bi kë taki taa u musu dë tifeedi ku dee soni dee u abi (Fil. 4:12). Ku di soni aki Paulosu bi ta libi tu. Di möön gaan gudu di u abi, da di dë di u ku Gadu dë mati.​—Hab. 3:17, 18.

11. Andi u sa lei u di dë di u musu dë tifeedi ku soni, te u luku di soni di Mosesi bi piki dee Isaëli sëmbë?

¹¹ Dee soni dee u sa ta si kuma fanöudu soni, an abi fu dë dee soni di Jehovah ta si kuma dë fanöudu soni da u. Luku andi Mosesi bi piki dee Isaëli sëmbë baka di de bi dë 40 jaa longi a di sabana. A bi piki de taa: „Jehovah di Gadu fuunu mbei hii soni waka bunu da unu. A sabi unfa un bi ta waka a di gaan sabana aki. Hii dee föteni jaa dee pasa, Jehovah un Gadu bi dë ku unu. Wan bi makei na wan soni” (Deto. 2:7). A dee föteni jaa dë, Jehovah bi da dee Isaëli sëmbë mana u de njan. Dee koosu di de bi abi sensi di de bi kumutu a Egepiti an bi ko gaandi möönsö  (Deto. 8:3, 4). Kandë so sëmbë bi ta si kuma dee soni dë an bi tjika, ma tökuseei Mosesi bi mëni dee Isaëli sëmbë taa de bi abi hii soni di de bi abi fanöudu. Jehovah o wai ku u ee u ta lei taa u dë tifeedi ku dee soni dee u abi. A kë taa u musu wai ku dee soni dee a ta da u, söseei a kë fuu si de kuma kado di a ta da u.

12. Faandi mbei u sa taki taa Dafiti bi ta futoou Jehovah?

¹² Dafiti bi sabi taa Jehovah ta hoi hënseei a dee sëmbë fëën, söseei taa a ta booko hën hedi tuutuu ku dee sëmbë dee lobi ën. Di Dafiti bi sikifi Psalöm kapitë 34, a bi abi di biibi taa di „ëngëli u Jehovah lomboto” ën (Ps. 34:7). Kandë Dafiti bi tei di ëngëli u Jehovah maaka ku wan sodati di dë ku wojo ta luku ee felantima fëën ta ko. Dafiti bi dë wan sodati di bi abi degihati, söseei Jehovah bi paamusi ën taa a o toon könu. Ma tökuseei Dafiti an bi ta langi a dee soni dë u wini dee felantima fëën (1 Sam. 16:13; 24:12). Dafiti bi buta hii hën futoou a Gadu, nöö a bi dë seiki taa di ëngëli u Jehovah ta puu dee sëmbë dee ta lesipeki Gadu, a fuka. An dë u taki taa wa musu dë ku di mëni taa Gadu o heepi u a wan foombo fasi a di ten aki. Ma u sabi taa hii sëmbë di ta futoou Jehovah o feni di libi u teego, aluwasi ee a ko dë taa a lasi libi.

13. Faandi mbei a o djei kuma wa abi sëmbë u tjubi u te Gögi u Magögi o ko feti ku u, ma faandi mbei wa musu fëëë? (Luku di peentje u di kafiti.)

¹³ Abiti möön woo abi u lei ee u ta biibi tuutuu taa Jehovah sa tjubi u. Te Gögi u Magögi o ko feti ku dee sëmbë u Gadu, nöö a o djei kuma de o sa kii u. Ma naandë u musu dë seiki taa Jehovah sa tjubi u, söseei u musu dë seiki taa a kë tjubi u tu. Da dee nasiönnasiön sëmbë, woo dë kuma sikapu di an abi sëmbë u tjubi de (Eze. 38:10-12). Wa o abi fetilai, söseei wa o sa’ u feti. De o mëni taa an o taanga da de u de feti wini u. Ma de an o sabi taa dee ëngëli u Jehovah dë kabakaba u feti da u. U sabi di soni aki, u di u abi biibi. A o bigi da de te dee ëngëli o feti da u!​—Ako. 19:11, 14, 15.

14. Andi u sa du nöunöu fuu seeka useei da di ten di ta ko?

¹⁴ Andi u sa du nöunöu kaa u seeka useei da di ten di ta ko? Wë di fosu soni di u sa du, hën da u musu si gudu a di soifi fasi, u di a wan ten woo abi fu disa de a baka. U musu dë tifeedi tu ku dee soni dee u abi, söseei u musu ta si di dë di u ku Jehovah dë mati kuma di möön gaan soni da u. Möön u ko sabi di Gadu fuu, möön woo dë seiki taa a o sa tjubi u te Gögi u Magögi o ko feti ku u.

15. Un soni di bi miti Dafiti di a bi njönku, bi mbei a ko dë seiki taa Jehovah bi o ta heepi ën hii juu?

¹⁵ Boo luku wan woto soni di bi heepi Dafiti, u di di seei soni dë sa heepi u tu te fuka ta miti u. Dafiti bi taki taa: „Tesi, nöö joo si taa Jehovah bunu. Di sëmbë di go tjubi nëën o feni heepi” (Ps. 34:8). Di soni di Dafiti taki aki, ta heepi u fuu si faandi mbei a bi sa biibi taa Jehovah o heepi ën tuutuu. Hii juu Dafiti bi ta futoou Jehovah, nöö nöiti wan daka Jehovah dëën sen. Di Dafiti bi nango feti ku Goliati, hën a bi taki taa: „Tidetide seei Jehovah o mbei mi wini i” (1 Sam. 17:46). Bakaten di Dafiti bi ta wooko da Saulosu, hën Saulosu bi pooba sömëni pasi u kii ën. Ma „Jehovah bi dë ku Dafiti” (1 Sam. 18:12). U di Dafiti bi si unfa Jehovah bi ta heepi ën a  dee ten dee pasa, mbei a bi dë seiki taa a bi o heepi ën ku dee fuka dee a bi abi.

16. Unfa u sa ko si unfa Jehovah bunu tjika?

¹⁶ Möön u ta futoou Jehovah nöunöu kaa, möön woo dë seiki taa a sa heepi u a di ten di ta ko. U musu abi biibi, söseei u musu dë kabakaba u futoou Jehovah, nöö u hakisi di wooko basi fuu ee u sa tei wantu daka sö taa u sa go a wan keling-komakandi, nasö a wan könklësi. Nasö u sa hakisi ën faa seeka di wooko skeima fuu a sö wan fasi taa u sa nango a hii dee komakandi, söseei a di peleikiwooko möön gaanfa. Ma unfa a dë ee di wooko basi an kë heepi u a dee lö fasi aki, nöö a ko pasa taa u lasi wooko? Woo biibi taa Jehovah an o disa u, söseei taa hii juu a o ta da u dee soni dee u abi fanöudu ö? (Heb. 13:5) Sömëni baaa ku sisa di ta du di hii-ten diniwooko sa konda da u unfa Jehovah bi heepi de, di soni bi taanga da de. Jehovah an ta disa dee sëmbë fëën.

17. Andi da di tëkisi u di jaa 2022, nöö faandi mbei a fiti?

¹⁷ Solanga Jehovah dë ku u, nöö wa abi fu fëëë andi o pasa a di ten di ta ko. Ee u ta buta dee soni u Gadu a di fosu kamian, nöö u sa dë seiki taa nöiti di Gadu fuu o disa u. Wë u di dee baaa u di Tii Kulupu kë fuu hoi a pakisei taa u musu seeka useei nöunöu da di ten di ta ko, söseei u di de kë fuu biibi taa Jehovah an o disa u nöiti, mbei de buta Psalöm 34:10 kuma di tëkisi u di jaa 2022. A ta taki taa: „Dee sëmbë dee ta suku heepi a Jehovah an o makei na wan soni.”