1-3. Andi sa miti dee dinima u Jehovah, di sa mbei de këë?

 UN TEN bi dë di lasiti pasa di i bi këë? So juu u ta wai tee nöö wata ta pasa a u wojo. Ma möön gaanfa u ta këë u di u dë ku fuka a hati. U ta këë te wan sëmbë di u lobi lasi libi. Wan sisa de kai Lorilei, di ta libi na Amëëkanköndë, bi taki taa: „So daka mi bi ta tjali sö gaanfa u di di mujëë mii u mi bi lasi libi, te a bi ta dë kuma na wan soni bi ta da mi kötöhati. Ma bi si kuma di pen dë bi o kaba wan daka.” *

² Woto soni sa mbei u këë tu. Wan sisa de kai Hiromi, di ta du di pioniliwooko a di köndë Japan, bi taki taa: „So juu mi ta tjali gaanfa seei, u di dee sëmbë dee mi ta peleiki da an ta kë jei soni u di Bëibel. So juu ku wata a wojo mi ta begi Jehovah faa heepi mi u mi feni wan sëmbë di kë ko sabi soni u di tuutuu lei.”

³ I ta fii di wan seei fasi fa dee sisa aki bi ta fii so juu ö? Wë sömëni fuu sa ta fii sö (1 Pet. 5:9). U kë „dini Jehovah ku piizii”, ma so juu u ta këë u di wan sëmbë di u lobi lasi libi, u di u ta fii bookosaka, nasö u di wan fuka miti u di ta mbei a ta taanga da u fuu hoi useei a Jehovah (Ps. 6:6; 100:2). Andi u sa du te u ta fii sö?

4. Andi woo lei a di woto aki?

⁴ U sa lei wan soni a di woto u Jesosi. So juu soni bi ta pasa, di bi ta mbei wata pasa nëën wojo tu (Joh. 11:35; Luk. 19:41; 22:44; Heb. 5:7). Boo taki u dee soni dë. Te woo taki u de, nöö luku andi u sa lei a Jesosi ku hën Tata Jehovah.  Woo luku tu andi u sa du te fuka miti u di sa mbei wata pasa a u wojo.

5. Andi u sa lei u Jesosi te u luku di soni di sikifi a Johanisi 11:32-36?

⁵ A di jaa 32 baka Keesitu, wan bunu mati u Jesosi de kai Lazalosi bi ko suwaki, hën a lasi libi (Joh. 11:3, 14). Jesosi bi lobi Lazalosi ku dee tu sisa fëën Malia ku Maita gaanfa seei. Dee tu sisa aki bi ta tjali gaanfa seei u di de baaa bi lasi libi. Baka di Lazalosi dëdë, hën Jesosi go a di foto Betania teka Malia ku Maita bi ta libi. Di Maita jei taa Jesosi ta ko, hën a kule go miti ën. Pakisei unfa a bi ta tjali di a bi taki taa: „Masa o, ee i bi dë aki, nöö di baaa u mi an bi o dëdë” (Joh. 11:21). Di Jesosi bi si fa Malia ku dee woto sëmbë bi ta këë, hën „wata pasa a Masa Jesosi wojo”.​—Lesi Johanisi 11:32-36.

6. Faandi mbei Jesosi bi këë?

⁶ Faandi mbei Jesosi bi këë di di soni aki pasa? Di buku Inzicht in de schrift ta taki taa: „Di dëdë u di mati fëën Lazalosi ku di tjali di dee sisa u Lazalosi bi ta tjali bi ’mbei taa Jesosi këë.’” * Kandë Jesosi bi ta pakisei unfa Lazalosi di mati fëën di a bi lobi seei, bi ta tja pen di a bi dë ku suwaki. Söseei kandë a bi pakisei unfa Lazalosi bi ta fii di a bi ko fusutan taa an bi o libi longi möön. A musu u dë tu taa di fasi fa Malia ku Maita bi ta tjali u di de baaa bi dëdë, bi mbei taa Jesosi këë. Ee wan gaan mati fii nasö wan famii fii lasi libi, nöö an dë u taki taa iseei bi fii tjali tu. Boo luku dii soni di u sa lei a di woto aki.

7. Andi u ta lei u Jehovah te u buta pakisei a di pasa di wata bi pasa a Jesosi wojo di soni bi du dee mati fëën?

⁷ Jehovah ta fusutan unfa i ta fii. Jesosi dë „leti kumafa” hën Tata dë (Heb. 1:3). Di wata bi pasa a Jesosi wojo, nöö di soni dë bi ta lei unfa hën Tata bi ta fii tu (Joh. 14:9). Ee i ta tjali u di wan sëmbë di i lobi lasi libi, nöö i sa dë seiki taa Jehovah ta si, söseei a ta  fusutan unfa i ta fii. A a ta fii da i, nöö a kë da i kötöhati.​—Ps. 34:18; 147:3.

8. Faandi mbei u sa dë seiki taa Jesosi o weki dee sëmbë fuu dee dëdë ko a libi baka?

⁸ Jesosi kë weki dee sëmbë fii dee dëdë. Kölö sö ufö wata pasa a Jesosi wojo, a bi piki Maita taa: „I baaa o weki ko a libi baka.” Maita bi biibi Jesosi (Joh. 11:23-27). Maita bi dë wan dinima u Jehovah, nöö a musu u dë sö taa a bi sabi taa di tjabukama u Gadu de kai Elia, ku di tjabukama Elisa, bi weki sëmbë ko a libi baka a di ten di pasa (1 Kön. 17:17-24; 2 Kön. 4:32-37). A kan tu taa a bi jei taa Jesosi bi weki sëmbë ko a libi baka (Luk. 7:11-15; 8:41, 42, 49-56). I seei sa de seiki taa joo toona si dee sëmbë fii dee dëdë. Di pasa di wata bi pasa a Jesosi wojo di a bi ta da dee mati fëën kötöhati ta lei taa a kë weki sëmbë ko a libi baka tuutuu!

9. Unfa iseei sa heepi dee sëmbë dee ta tjali, leti kuma Jesosi?

⁹ I sa heepi dee sëmbë dee ta tjali. Na këë nöö Jesosi bi këë ku Maita ku Malia, ma a bi haika de, söseei a bi da de kötöhati. U sa du di wan seei soni da dee sëmbë dee ta tjali. Wan gaanwomi de kai Dan, di ta libi a di köndë Ösutualia, bi taki taa: „Di mi mujëë lasi libi, nöö mi bi abi heepi fanöudu. Sömëni baaa ku de mujëë bi seeka soni u de bi sa ta heepi mi ndeti ku didia tuu, söseei de bi ta haika mi te mi bi ta konda wan soni da de. De bi ta da mi pasi u mi lei taa mi ta tjali, nöö de an bi ta fii wan fasi te mi bi ta këë. De bi ta heepi mi ta du soni tu. De bi ta heepi mi wasi di wagi u mi, de bi ta heepi mi bai soni di mi bi abi fanöudu, söseei de bi ta boi soni da mi te miseei an bi sa du dee soni dë. De bi lo’ u begi makandi ku mi tu. De bi lei taa de bi dë tuutuu mati u mi, söseei taa de bi dë „baaa di de pai u te fuka dë”.​—Nöng. 17:17.

10. Fuun soni Lukasi 19:36-40 ta taki?

¹⁰ Jesosi bi dou a Jelusalen a 9 u di liba Nisan, a di jaa 33 baka Keesitu. Di a bi ta ko zuntu ku di foto, hën wanlö gaan hia sëmbë bi ko makandi, nöö de bi ta jabi dee koosu u de a goon dëën u lei ën taa de ta si ën kuma di Könu u de. Di soni dë bi musu u dë wan piizii soni seei. (Lesi Lukasi 19:36-40.) Fëën mbei a kan taa dee bakama u Jesosi an bi dë ku di mëni taa Jesosi bi o taki di soni di a taki bakaten. „Di Jesosi go dou zuntu ku di foto, hën a hopo wojo luku di foto, hën a këë.” A bi dë seei ku wata a wojo, hën a konda un gaan hogi soni bi o miti dee sëmbë u Jelusalen.​—Luk. 19:41-44.

11. Faandi mbei Jesosi bi këë di a bi pakisei unfa soni bi o dë da dee sëmbë u Jelusalen?

¹¹ Jesosi bi ta tjali gaanfa seei u di a bi sabi taa hii fa dee sëmbë bi ta tei ën ku wai seei, tökuseei gaansë u de an bi o tei di bosikopu u di Könuköndë ku wai. Te u kaba fëën, Jelusalen bi o booko, nöö de bi o tja hii dee sëmbë dee bi o fika a libi go a katibo (Luk. 21:20-24). A dë wan tjali soni seei u si taa soni bi pasa kumafa Jesosi bi taki. Gaansë u dee sëmbë an bi haikëën. Dee sëmbë u di pisiwata ka i ta peleiki ta haika di bosikopu u di Könuköndë u? Ee wan tu sëmbë nöö ta haika di bosikopu u di Könuköndë di i ta tja go da de, nöö andi i sa lei a di këë di Jesosi bi këë? Buta pakisei a dii woto soni di u sa lei.

12. Andi u sa lei u Jehovah te u buta pakisei a di këë di Jesosi bi këë, u di a bi ta booko hën hedi ku wotowan?

¹² Jehovah ta booko hën hedi ku sëmbë. Di këë di Jesosi bi këë ta heepi u fuu si unfa Jehovah ta booko hën hedi ku sëmbë tjika. „An kë u na wan sëmbë lasi go kaba a sösö, ma a  kë taa hii sëmbë musu bia de libi ko nëën” (2 Pet. 3:9). A di ten aki u ta lei taa u lobi wotowan te u ta mbei möiti nöömö sö taa di bunu buka sa dou de hati.​—Mat. 22:39.

13-14. Unfa Jesosi lei taa a bi ta fii da sëmbë, söseei unfa useei sa lei taa u ta fii da wotowan tu?

¹³ Jesosi bi ta peleiki da sëmbë ka a bi sa peleiki dou. A bi ta lei taa a lo’ sëmbë u di a bi ta peleiki da de a hiniwan okasi di a bi feni (Luk. 19:47, 48). Faandi mbei a bi ta du di soni dë? Wë u di a bi ta fii da de. So juu Jesosi ku dee bakama fëën „an bi ta feni pasi u de njan seei”, u di sömëni sëmbë bi ta kë haika dee soni dee a bi ta lei sëmbë (Maik. 3:20). A bi seeka soni faa bi sa peleiki da wan sëmbë a ndeti tu, u di di ten dë bi o möön bunu da di sëmbë (Joh. 3:1, 2). Gaansë u dee sëmbë di bi haika Jesosi an bi ko toon bakama fëën. Ma hii dee sëmbë dee bi jei dee soni dee a bi ta lei sëmbë bi ko sabi soni finifini. A di ten aki u kë da hii sëmbë di okasi u de jei di bunu buka (Tjab. 10:42). Fuu sa du di soni aki, nöö a sa dë fanöudu fuu tooka di fasi fa u ta peleiki.

¹⁴ Dë kabakaba fii tooka soni te a dë fanöudu. Ee hii juu u ta peleiki a di seei ten, nöö a kan taa wa o miti so sëmbë di bi o kë haika di bunu buka. Wan sisa de kai Matilda, di ta du di pioniliwooko, bi taki taa: „Mi ku mi manu ta pooba u peleiki a tookatooka juu. A fuuku mamate, nöö u ta peleiki a kamian ka sëmbë ta wooko. A sonuhati te sömëni sëmbë dë a sitaati, nöö u ta peleiki ku bukuwagi. Möön lati a di daka dendu, u ta si taa u ta möön miti sëmbë a de pisi.” An bi o bunu fuu ta peleiki a wan juu di bunu da u nöö a kaba, ma u musu dë kabakaba fuu seeka soni fuu sa miti möön hia sëmbë. Ee u du di soni dë, nöö u sa dë seiki taa Jehovah o wai ku u.

15. Andi bi pasa a di ndeti ufö Jesosi dëdë, te u luku andi Lukasi 22:39-44 ta taki?

¹⁵ A 14 Nisan u di jaa 33 baka Keesitu, Jesosi bi go a di djai de kai Gëtiseimani a wan gaan ndeti. Naandë a konda hii soni di bi dë nëën hati da Jehovah. (Lesi Lukasi 22:39-44.) Soni bi hebi da Jesosi a di juu dë. Fëën  mbei „a go a Gadu ku gaan begi, ku bai këë, ku wata a wojo seei” (Heb. 5:7). Faandi Jesosi bi ta begi di ndeti ufö a dëdë? A bi ta begi Jehovah faa dëën taanga faa bi sa hoi hënseei nëën, söseei faa bi sa du di kë fëën. Jehovah bi jei dee begi u di womi mii fëën, hën a manda wan ëngëli go dëën taanga.

16. Faandi mbei Jesosi bi ta booko hën hedi di a bi ta begi a di djai u Gëtiseimani?

¹⁶ A musu u dë sö taa Jesosi bi këë a di djai u Gëtiseimani di a bi ta begi, u di a bi ta booko hën hedi taa sëmbë bi o si ën kuma wan sëmbë di an bi abi lesipeki da di në u Gadu. A bi sabi tu taa a bi dë fanöudu faa hoi hënseei a Jehovah, söseei faa tja gafa ko da di në fëën Tata. Ee wan fuka ta miti i di ta mbei a ta taanga da i fii hoi iseei a Jehovah, nöö andi i sa lei u di këë di Jesosi bi këë? Boo luku dii soni di u sa lei.

17. Andi u sa lei u Jehovah te u luku di fasi fa a bi piki dee begi u Jesosi?

¹⁷ Jehovah ta haika dee begi fii. Jehovah bi haika di begi u Jesosi. Faandi mbei? U di a bi dë wan fanöudu soni da Jesosi faa hoi hënseei nëën Tata, söseei faa tja gafa ko da di në fëën. Ee useei ta si ën kuma wan fanöudu soni u hoi useei a Jehovah, söseei fuu tja gafa ko da di në fëën, nöö a o haika dee begi fuu tu.​—Ps. 145:18, 19.

18. Na un fasi u sa taki taa Jesosi dë kuma wan mati di ta fusutan u?

¹⁸ Jesosi ta fusutan unfa i ta fii. Te u abi bookohedi, nöö u ta wai te u abi wan mati di ta fusutan unfa u ta fii, u di dee seei fuka dee ta miti u bi miti ën tu. Jesosi dë kuma di mati dë. A sabi unfa a dë te i ta fii suwaki, söseei te i abi heepi fanöudu. A ta fusutan dee suwakifasi fuu, nöö a o „heepi u a soni ku ën bunuhati te u dë a wan fuka” (Heb. 4:15, 16). Leti kumafa Jesosi bi tei di heepi di di ëngëli bi dëën a di djai u Gëtiseimani, sö nöö useei musu ta tei di heepi di Jehovah ta heepi u. A sa mbei wan gaanwomi ko luku u u da u degihati, a sa mbei wan baaa nasö wan sisa fuu da u taanga, a sa da u taanga ku wan fëlön, ku wan taki, nasö ku dee buku fuu.

19. Unfa u sa feni taanga te u abi wan bookohedi di ta mbei a ta taanga da u fuu hoi useei a Gadu?

¹⁹ Jehovah o da u „kötöhati”. Unfa Jehovah o da u taanga? Te u ta begi, nöö woo feni  „di kötöhati u Gadu di bigi pasa hii sëmbë fusutan” (Fil. 4:6, 7). Di kötöhati di Jehovah ta da u ta mbei u dë bööböö, söseei a ta mbei u pakisei soni a wan bunu fasi. Boo luku unfa wan sisa de kai Luz bi ko si taa di soni aki dë sö tuu. A bi taki taa: „So juu mi bi ta fii taa mi dë mi wanwan. Nöö mi bi ta pakisei seei ta Jehovah an lobi mi. Ma te mi bi ta fii sö, nöö wantewante mi bi ta piki Jehovah unfa mi bi ta fii. Te mi bi ta begi, nöö mi bi ta fii möön bunu.” Di woto u di sisa aki ta lei u taa u sa feni kötöhati te u ta begi.

20. Andi u lei u di pasa di wata bi pasa a Jesosi wojo?

²⁰ Dee soni dee u sa lei u di pasa di wata bi pasa a Jesosi wojo, ta da du u kötöhati! De ta toona mëni u fuu heepi dee mati fuu dee ta tjali, söseei fuu biibi taa Jehovah ku Jesosi o heepi u te wan sëmbë fuu dëdë. Di woto aki da u taanga fuu lei taa u ta fii da sëmbë te u ta peleiki da de ku te u ta lei de soni u Bëibel, u di Jehovah Gadu ku Jesosi Keesitu ta fii da sëmbë tu. U ta feni kötöhati u di u sabi taa Jehovah ku Jesosi sabi unfa u ta fii, söseei de sabi andi da dee suwakifasi fuu, nöö de kë heepi u fuu hoi dou. Boo ta du dee soni dee u ta lei u te di daka dou ka Jehovah „o feki hiniwan wojowata puu a [u]”, kumafa a paamusi u!​—Ako. 21:4.