LUZIA AN SA WAKA BUNU. Di a bi dë piki mii, hën wan siki kisi ën di bi ta mbei dee senuwe tatai fu hën sinkii ko suwaki. Di Luzia bi abi 16 jaa, hën wan mujëë di a bi ta wooko da bi piki ën taa Gadu hën bi sitaafu ën ku di siki dë, u di an bi ta piki hen mama buka, söseei u di a bi ta libi hogi ku hën mama. Sömëni jaa baka di dë, Luzia ta mëni jeti unfa a bi ta fii di a jei di soni dë.

DI DAMARIS BI KO JEI TAA KANKËL BI KISI ËN NËËN HEDI DENDU, hën wë hën tata hakisi ën taa: „Andi i du mbei di soni aki miti i? A musu u dë taa i du wan hogi. Fëën mbei Gadu ta sitaafu i.” Di soni aki bi mbei Damaris fii bookosaka seei.

Sömëni dusu jaa longi kaa sëmbë ta si kuma Gadu hën ta mbei sëmbë ta siki, u di a sö wan fasi a ta sitaafu de u dee hogi di de du. Di buku de kai Manners and Customs of Bible Lands ta taki taa sömëni sëmbë u di ten u Jesosi bi ta biibi taa wan sëmbë bi ta siki u di a bi du wan zöndu, nasö u di sëmbë fëën bi du wan zöndu, nöö Gadu ta sitaafu ën. Nöö höndöhöndö jaa baka di ten u Keesitu, hën sëmbë bi ko ta biibi taa Gadu bi ta mbei sëmbë ta tja sitaafu u di de bi du zöndu. Di soni dë di buku Medieval Medicine and the Plague bi taki. Wë nöö Gadu hën bi sitaafu hogihati sëmbë di milionmilion sëmbë lasi de libi a Europa baka di jaa 1300 u? Naa de bi lasi de libi u di wan bakterie bi mbei de ko siki u tefa de dëdë, kumafa data di ta öndösuku soni ko sabi nöunöu? So sëmbë sa ta hakisi deseei ee Gadu hën ta mbei u ta siki, u di a kë sitaafu u u dee zöndu dee u ta du. a

BUTA PAKISEI A DI SONI AKI: Ee Gadu hën ta mbei u ta siki nasö ta tja fuka, nöö faandi mbei Jesosi bi ta kula sëmbë di bi dë ku peipei siki? Di soni dë an bi o lei taa Gadu an ta du soni a wan leti fasi ö? (Mateosi 4:23, 24) Nöiti Jesosi bi o du wan soni u fia ku Gadu. A bi taki taa: „Hiniwan juu mi ta du dee sondi dee ta kai ku ën”, söseei a bi taki taa „Mi ta hoi miseei tololoo a dee soni dee mi Tata buta da mi fu mi du.”​—Johanisi 8:29; 14:31.

Di Bëibel ta piki u gbelingbelin taa „na wan hogilibi” dë a Jehovah Gadu (Detolonomi 32:4). Hën da nöiti Gadu o mbei wan opolani kai kii höndöhöndö sëmbë, u di a bi kë sitaafu wan kodo sëmbë a di opolani dendu! U di di dinima u Gadu de kai Abahamu bi sabi taa hii juu Gadu ta du soni a wan leti fasi, mbei a bi taki taa nöiti Gadu bi o „kii wan limbohati sëmbë ku wan hogihati sëmbë makandi”. A bi taki taa ’nöiti Gadu bi o du sö wan soni’ (Kenesesi 18:23, 25). Di Bëibel ta taki tu taa „Na tuu seei taa Gadu ta du hogi.”​—Jöpu 34:10-12.

Na Gadu hën ta sitaafu u te u ta tja fuka, u di u bi du wan zöndu. Jesosi seei bi lei sëmbë di soni dë gbelingbelin di hën ku dee bakama fëën bi si wan womi di wojo bi booko sensi di hën mama pai ën. Dee bakama fëën bi hakisi ën taa: „Wë Mësitë o, fa de pali di sëmbë bookobookowojo aki, hogi hën tata ku ën mama du mbei de pali ën sö nö, naa nëën seei a kumutu? Hën Jesosi piki de taa: „Nönö, na hogi di womi aki du e, na hogi hën mama ku ën tata du tu. Ma a ko pasa sö u di kaakiti u Masa Gadu musu ko a limbo nëën libi.’”​—Johanisi 9:1-3.

Dee bakama u Jesosi bi musu u foondo seei di a bi piki de taa di womi ku hën mama ku hën tata an bi du na wan hogi di bi mbei de bi ko pai ën sö.  Na kula nöö Jesosi bi kula di bookowojoma aki, ma a bi lei sëmbë tu taa Gadu an ta mbei sëmbë tja fuka, u di a kë sitaafu de u wan zöndu di de du (Johanisi 9:6, 7). Dee sëmbë dee ta suwaki gaanfa seei a di ten aki, musu hoi a pakisei taa na Gadu hën ta sitaafu de a di fasi dë. Di soni di de ko sabi aki sa da de kötöhati seei.

Di Bëibel ta da u kötöhati

• „Na wan sëmbë sa pooba Gadu ku hogi, nöö Gadu seei an ta pooba sëmbë tu” (JAKOBOSI 1:13, NW). Awa, abiti möön Gadu o puu dee „hogi” dee ta miti libisëmbë höndöhöndö jaa kaa, kuma di siki di de ta siki, di sinkii hati di de ta tja, ku di dëdë di ta kii de.

• Jesosi Keesitu bi ta „kula hii dee suwakima de [bi ta ] tja ko nëën dë tuu” (MATEOSI 8:16). Di Womi Mii u Gadu bi lei ku di kula di a bi ta kula hii dee suwakima dee bi ta ko nëën, andi di Könuköndë u Gadu o du a hii së u goonliba.

• „[Gadu] o feki hiniwan u de wojowata puu. Këë an o ta kisi de möön. Dëdë ku tjali ku kusumi an o dë a de dendu möön tu. Söseei sinkii hati an o dë möön seei, kwetikweti, biga dee awoo soni dee bi dë tuu pasa go kaa.”​—AKOALIMBO 21:3-5.

Wë nöö unfa a du ko taa libisëmbë ta tja fuka a goonliba aki sö? Höndöhöndö jaa kaa libisëmbë ta hakisi deseei di soni aki. Ee na Gadu hën ta mbei u ta tja fuka, nöö ambë ta mbei? Woo ko sabi unfa dee soni aki dë tuutuu te u luku di woto di ta ko.