Skip to content

Skip to table of contents

WOTO U WAN SËMBË

„Mi lei sömëni soni a woto sëmbë!”

„Mi lei sömëni soni a woto sëmbë!”

MI BI dë wan njönku sodati di bi dë makandi ku dee sodati u Gaan Faansiköndë. U bi go seti kampu a dee kuun kamian u di köndë Algalia. Gaan feti bi ta feti a di kamian dë. A wan ndeti mi bi dë mi wanwan ta hoi wakiti, nöö mi bi dë ku wan kofaliki goni a maun. De bi buta wanlö saku di bi dë fuufuu ku sandu woto a woto liba, nöö a de baka mi bi taanpu ta hoi wakiti. Ma te u mi mëni, hën mi jei wan soni kuma wanlö sëmbë ta waka ta ko miti mi. Mi bi fëëë te na soni. A di ten dë mi bi abi tuwenti jaa, nöö ma bi kë kii sëmbë, söseei ma bi kë dëdë tu. Hën mi bai: „Gaangadu e!”

Di soni di bi pasa di ndeti dë bi tooka mi libi, u di mi bi bigi ta suku Gadu baka. Ma ufö mi konda da i andi ku andi bi pasa a di ndeti dë jeti, mi kë konda wantu soni da i di bi pasa a di pisiten di mi bi dë miii. Biga dee soni dë bi mbei mi bi kë ko sabi soni u Gadu.

DEE SONI DEE MI BI LEI U MI TATA

De bi pai mi a di jaa 1937, a di foto de kai Guesnain, di dë a Gaan Faansiköndë. A di foto aki, de bi ta diki di goon ta suku soni kuma goutu, felu ku woto diidii soni. Mi tata bi ta du di wooko aki, nöö a bi ta lei mi taa a dë fanöudu u mi wooko taanga. Mi tata an bi lobi te sëmbë an ta libi a wan leti fasi ku wotowan. Di soni dë mbei a bi hopo taki da dee sëmbë dee bi ta wooko a dee kamian ka de bi ta diki goon, u di dee sëmbë aki bi sa kisi gaan makei a di fasi fa soni bi dë a dee kamian ala. A bi ko dë a wan feleniki di ta hopo taki da sëmbë di ta du di wooko dë. Mi tata an bi lobi di bödjëë libi u dee keiki fesima tu. Sömëni u dee keiki fesima bi abi wan bunu libi, ma tökuseei de bi ta hakisi dee pooti sëmbë dee bi ta wooko taanga u de da de möni ku soni u njan. Di soni aki bi ta toobi mi tata sö te taa an lei mi na wan keiki soni seei. Na wan daka seei a konda soni u Gadu da mi.

Di mi bi ta göö ta ko bigi, miseei bi bigi ta buuse di libi di sëmbë ta libi ku wotowan a wan hogihati fasi. Wan u dee soni di ma bi lobi, hën da sömëni sëmbë bi ta buuse woto köndë sëmbë di bi ko libi a Gaan Faansiköndë. Mi bi ta pëë bali ku dee mii u dee woto köndë sëmbë, nöö mi bi lobi de tu. De an bi pai mi mama a Gaan Faansiköndë. A bi kumutu a di köndë de kai Poland. Mi bi kë seei taa hii sëmbë bi musu ta libi fiifii makandi, söseei taa de bi musu ta libi bunu ku deseei.

MI BI BIGI TA PAKISEI SONI U DI LIBI

Di mi bi dë a sodati

A di jaa 1957, hën lanti u di köndë bi taki taa mi musu go a sodati. Sö a bi waka taa mi bi dou a dee kuun kamian u di köndë Algalia. Di mi bi bai „Gaangadu e!”, nöö na felantima fuu bi ko dou dë, ma wan buliki! Hati u mi bi kisi goon. Ma tökuseei di soni di bi pasa di ndeti dë ku di fasi fa soni bi waka a di gaan feti, bi mbei mi pakisei soni u di libi. Mi bi ta hakisi miseei: ’Faandi mbei u dë a goonliba aki? Gadu ta booko hën hedi ku u ö? Woo sa libi fiifii a goonliba aki ö?’

Di mi bi go luku mi mama ku mi tata a de pisi, hën mi miti wan u dee Jehovah Kotoigi. A bi da mi wan Bëibel de kai La Sainte. A bi dë wan Bëibel u di Lomusu keiki, nöö a bi sikifi a Faansitöngö. Di mi bi toona go a Algalia, hën mi bi bigi lesi ën. Di tëkisi di mi bi möön lobi da di u Akoalimbo 21:3, 4. Di tëkisi aki ta taki taa: „Di tan kamian u Masa Gaangadu ko dë a libisëmbë dendu e.  . . nöö a o feki hiniwan u de wojowata puu. Këë an o ta kisi de möön. Dëdë ku tjali ku kusumi an o dë a de dendu möön tu. Söseei sinkii hati an o dë möön seei, kwetikweti, biga dee awoo soni dee bi dë tuu pasa go kaa.” Di soni di mi bi lesi aki, bi bigi da mi seei. Mi bi hakisi miseei ee tuutuu soni. A di ten dë, ma bi sabi na wan soni u Gadu, söseei u di Bëibel.

Di mi bi kumutu a sodati a di jaa 1959, hën mi bi miti wan Kotoigi de kai François. A bi lei mi sömëni soni u Bëibel. A bi lei mi a Bëibel taa Gadu abi wan në, nöö di në fëën da Jehovah (Ps. 83:18). A bi lei mi tu taa Jehovah o seeka soni a sö wan fasi taa letilibi o dë a goonliba aki, taa a o mbei di goonliba ko toon wan paladëisi, söseei taa a o du dee soni dee sikifi na Akoalimbo 21:3, 4.

Dee soni dee mi bi ta lei bi dë bumbuu soni seei, nöö mi bi lobi de. Hati u mi bi ko boonu ku dee paiti, nöö mi bi kë piki sëmbë taa dee soni di de ta lei sëmbë an ta kumutu a Bëibel! Mi bi ko ta si soni kumafa mi tata bi ta si soni, nöö mi bi kë taa sëmbë musu libi ku wotowan a wan leti fasi. Mi bi kë hopo du wan soni wantewante!

François ku woto Kotoigi di bi ko toon mati u mi, bi heepi mi u hati u mi an boonu poi. De bi lei mi taa Keesitu sëmbë an musu ta kuutu sëmbë, ma de musu heepi wotowan u di de o konda soni u di Könuköndë u Gadu da de. Di wooko dë Jesosi bi ta du, nöö a kë taa dee bakama fëën du di wan seei soni tu (Mat. 24:14; Luk. 4:43). Mi bi musu lei u fan ku sëmbë a wan bunu fasi, aluwasi ee dee soni di de bi ta biibi an bi ta kai ku mi. Di Bëibel ta taki taa: „Ee wan sëmbë i dë futuboi u Masa Jesosi, nöö ja musu ta suku toobi, ma i musu ta libi a wan saapi fasi ku hii sëmbë.”​—2 Tim. 2:24.

Mi bi tooka soni a mi libi, hën mi dopu a wan keling komakandi di de bi hoi a di jaa 1959. A di komakandi dë, mi bi miti wan njönku sisa de kai Angèle. Mi bi lobi ën seei. Mi bi bigi nango a di kemeente ka a bi dë, hën a di jaa 1960 u tööu. Angèle da wan bunu mujëë, a dë wan kado di Jehovah da mi.​—Nöng. 19:14.

Di daka di u tööu

MI BI LEI SÖMËNI SONI A BAAA DI BI KÖNI, SÖSEEI DI BI ABI ÖNDÖFENI

A hii dee jaa dee pasa, mi bi lei sömëni fanöudu soni a dee baaa dee bi ta du soni a wan köni fasi, söseei a dee baaa dee bi abi öndöfeni. Di möön fanöudu soni di mi bi lei, hën da: „U sa du hiniwan soni, aluwasi ee a ta djei kuma a taanga u du, ee u abi sakafasi, söseei ee u ta du di soni di sikifi a Nöngö 15:22. Di tëkisi aki ta taki taa: „Te hia laima ko makandi, nöö soni ta waka bunu.”

Di mi bi ta du di keling-wooko a di jaa 1965

A di jaa 1964, hën mi bigi ta si unfa dee soni di di tëkisi aki ta taki, da wan bunu soni. A di jaa dë mi bi bigi ta du di keling-wooko, nöö mi bi musu go luku peipei kemeente u da dee baaa ku dee sisa taanga, söseei u heepi de u de ku Jehovah ko dë möön gaan mati. Mi bi abi 27 jaa a di ten dë, nöö ma bi abi öndöfeni. Fëën mbei mi bi ta mbei wantu föutu. Ma mi bi mbei möiti u wooko ku dee soni di dee baaa bi ta piki mi. Mi bi lei sömëni fanöudu soni a dee „laima.”

Mi ta mëni wan soni di bi pasa di mi bi ta du di keling-wooko. Baka di mi bi go luku wan kemeente a Parijs, hën wan baaa di abi öndöfeni bi hakisi mi ee a sa fan ku mi kölö sö. Hën mi taa: „Aai, antoobi.”

Di baaa hakisi mi taa: „Louis, un pei sëmbë data nango luku a de pisi?”

Mi taa: „Dee suwakima.”

A piki mi taa: „Sö a dë. Ma mi ta si taa i ta möön dë makandi ku dee gaanwomi, nasö ku woto baaa ku sisa dee dë gaan mati ku Jehovah kaa. Sömëni sëmbë a di kemeente fuu da sëmbë di ta fii bookosaka, de ta sen, söseei sömëni u de da njunjun peleikima. De o feni taanga seei ee i buta pakisei a de, nasö ee i go a de pisi u njan wan soni makandi ku de.”

Mi bi wai seei ku di soni di di baaa bi piki mi aki. A bi lobi dee sikapu u Jehovah, nöö di soni dë bi dou mi hati. Hii fa a bi taanga da mi u tei taa mi mbei wan föutu, tökuseei wantewante mi bigi wooko ku di soni di a bi piki mi. Mi ta da Jehovah tangi taa u abi dee lö baaa aki.

A di jaa 1969 ku di jaa 1973, hën dee baaa bi hakisi mi u mi tei fesi a di seeka di u bi musu seeka njanjan soni da dee baaa ku dee sisa a tu gaan könklësi di de bi hoi a di kamian de kai Colombes, di dë zuntu ku Parijs. Söwan 60.000 sëmbë bi musu feni soni u njan, a di könklësi di de bi hoi feifi daka longi a di jaa 1973! Ma bi sabi unfa u bi o du si soni dë. Ma u bi wooko ku di soni di sikifi a Nöngö 15:22. Di tëkisi aki ta taki taa u musu suku heepi a dee sëmbë dee ta du soni a wan köni fasi. Mi bi hakisi wantu baaa di abi öndöfeni a di wooko aki, u de heepi u. So u de baaa aki bi dë sëmbë di ta kii mbeti ta sei, wotowan bi dë sëmbë di ta paandi guluntu, sëmbë di ta boi soni ta sei, nasö di guwenti bai soni. U di dee baaa aki bi heepi u, mbei u bi sa du di wooko fuu a wan bunu fasi.

A di jaa 1973 de bi hakisi mi ku mi mujëë fuu wooko a di Bëtëli wosu di dë a Gaan Faansiköndë. Di fosu wooko di dee baaa bi da mi u mi du ala, an bi dë wan kösökösö soni. Mi bi musu suku fasi u dee buku fuu bi sa dou a dee baaa ku dee sisa fuu a Kamelun, di dë na Afiikan. Bigi a di jaa 1970 te go miti di jaa 1993, lanti bi tapa di wooko fuu a di köndë dë. Ma bi sabi ee mi bi o sa du di wooko aki. A kan taa di baaa di bi ta tei fesi a di bëikantoo u Gaan Faansiköndë bi si taa mi bi ta fëëë. Fëën mbei a bi taki wan soni u da mi taanga. A bi taki taa: „Dee baaa ku dee sisa fuu a Kamelun abi dee buku fuu fanöudu. U musu mbei möiti u de feni de!” Nöö di soni dë u bi du tu.

U bi dë makandi ku wanlö baaa ku sisa u Kamelun, a wan apaiti komakandi di de bi hoi a Nigelia a di jaa 1973

Sömëni pasi mi bi go a woto köndë di dë zuntu ku Kamelun, u mi sa miti ku dee Gaanwomi u di köndë dë. Dee baaa aki bi abi degihati, nöö de bi köni tu. De bi heepi mi u feni fasi u manda dee buku. Jehovah bi mbei soni waka bunu da u. Söwan 20 jaa longi dee sëmbë u Jehovah u di köndë dë bi ta feni dee buku fuu. Na wan daka de bi makei wan Hei Wakitimawosu, nasö di Könu-köndë Wooko buku.

A di jaa 1977, mi ku Angèle bi dë a Nigelia makandi ku wanlö keling-gaanwomi ku de mujëë dee kumutu a Kamelun

MI LEI SÖMËNI SONI A MI MUJËË

Sensi di ten di u bi ta ko sabi useei möön bunu, hën mi bi sa si taa Angèle bi lobi Jehovah tuutuu. Di u tööu, hën mi si di soni aki möön gaanfa seei. Di ndeti di u tööu, a bi hakisi mi u mi begi u konda da Jehovah taa u kë du hii soni di u sa du dëën. Jehovah bi piki di begi fuu.

Angèle bi heepi mi tu u mi futoou Jehovah möön gaanfa. Di de bi kai u fuu ko wooko a Bëtëli a di jaa 1973, ma bi kë go u di mi bi lobi di keling-wooko. Ma Angèle bi toona mëni mi taa u bi buta u libi a Jehovah maun, nöö u musu du andi di ölganisaasi fëën ta hakisi u fuu du (Heb. 13:17). Wë a bi abi leti! U go a Bëtëli. Mi mujëë ta du soni a wan köni fasi, nöö a lobi Jehovah tu. Dee fasi fëën aki, bi mbei soni waka bunu a di tööu libi fuu, söseei a heepi u fuu du soni a wan bunu fasi.

Mi ku Angèle dë a di djai u Bëtëli u Gaan Faansiköndë

Nöunöu u ko möön gaandi, ma Angèle ta heepi mi a wan bunu fasi jeti. Gaansë u dee siköö u di ölganisaasi ta hoi a Ingisitöngö. Nöö u di u bi kë go a de, mbei mi ku Angèle bi mbei taanga möiti u lei di Ingisitöngö. Hii fa u bi pasa 70 jaa kaa, tökuseei u bi go a wan kemeente ka de bi ta fan Ingisitöngö. A bi taanga da mi u mi lei wan njunjun töngö, u di mi bi abi sömëni faantiwöutu kuma wan u dee baaa di bi dë a di bëikantoo komite u Gaan Faansiköndë. Ma mi ku Angèle bi heepi useei. Nöunöu u pasa 80 jaa, nöö te u ta seeka da komakandi, u ta seeka a Ingisitöngö ku Faansitöngö tuu. U ta du hii soni di u sa du a dee komakandi, söseei a di peleikiwooko. Jehovah bi heepi u fuu lei di Ingisitöngö.

U bi feni wan gaan bunu a di jaa 2017. De bi kai mi ku Angèle fuu ko a di siköö da dee baaa u dee Bëikantoo Komite ku de mujëë. De bi hoi di siköö aki a di kamian de kai Watchtower Educational Center, di dë a Patterson, New York.

Jehovah da di Gaan Leima fuu tuutuu (Jes. 30:20). Fëën mbei aluwasi ee u njönku, nasö u gaandi u sa feni di möön bunu lei di dë! (Deto. 4:5-8) Mi ko si taa te baaa ku sisa ta haika Jehovah ku woto baaa ku sisa di abi öndöfeni, nöö de sa ta du soni a wan bunu fasi, söseei de sa ta dini Jehovah ku hii de hati go dou. Nöngö 9:9 ta taki taa: „Lei wan köni sëmbë soni, nöö a o ko möön köni. Lei wan leti hati sëmbë soni, nöö a o suku u ko sabi möön soni.”

So juu mi ta pakisei unfa soni bi dë a di ndeti di u bi dë a dee kuun kamian u di köndë Algalia söwan 60 jaa pasa. A di ten ala, ma bi sabi taa wan bunu bi dë ta wakiti mi. Mi lei sömëni soni a woto sëmbë! Jehovah da mi ku Angèle wan bunu libi. Fëën mbei u dë kabakaba u lei soni a Jehovah, söseei u dë kabakaba u lei soni a woto baaa ku sisa di lobi Jehovah tu.