1. Andi ta taanga da sömëni fuu?

 A BI pasa kaa taa a bi taanga da i fii dou wan maaka di i bi buta da iseei a di dini di i ta di Jehovah u? b Ee sö a dë, nöö na i wanwan nöö abi di bookohedi dë. Wan baaa de kai Philip bi kë ko ta begi möön bunu, söseei a bi kë ko ta begi möön gaanfa, ma a bi ta taanga dëën faa feni ten u begi. Wan sisa de kai Erika bi kë mbei möiti faa ta dou fuuku a dee peleikiwooko komakandi, ma tökuseei a bi ta dou lati. Wan baaa de kai Tomáš di bi mbei möiti sömëni pasi u lesi hii di Bëibel, bi taki taa: „An bi ta suti da mi te mi bi ta lesi Bëibel. Dii pasi mi bi pooba u lesi hii ën tuu, ma a hii dee dii pasi dë a Leifitiki nöö mi bi ta dou, nöö mi disa.”

2. Faandi mbei wa musu lasi hati ee wa dou wan u dee maaka fuu jeti?

² Ee i abi wan maaka di ja dou jeti, nöö na lasi hati. So juu u ta abi ten fanöudu, söseei u ta abi u mbei taanga möiti fuu dou wan maaka di u buta da useei, aluwasi ee a dë wan piki soni. Di kë di i kë dou di maaka fii jeti, ta lei taa i ta kai di dë di i ku Jehovah dë mati gaan soni, söseei taa i kë dini ën ku hii i hati. Jehovah ta wai ku dee möiti dee i ta mbei. Ma an ta hakisi i fii du soni di a sabi taa ja sa du (Ps. 103:14; Mik. 6:8). Fëën mbei dee maaka dee i ta buta da iseei musu dë soni di i sa du. Ma andi i sa du fii dou de? Boo taki u wantu soni di sa heepi i.

3. Faandi mbei a dë fanöudu fii kë dou dee maaka fii tuutuu?

³ A dë fanöudu seei fii kë dou dee maaka fii tuutuu. Te i kë dou dee maaka fii tuutuu, nöö joo mbei hii möiti fii dou de. U sa tei di kë di u musu kë dou dee maaka fuu, maaka ku di ventu di ta böö wan boto sö taa di boto sa dou ka a musu dou. Ee di ventu ta böö nöömö, nöö di sëmbë di ta tja di boto o dou ka a musu dou. Boiti di dë, ee di ventu ta böö taanga, nöö a sa dou möön hesi. Awa, möön woo kë dou dee maaka fuu, möön woo dë kabakaba u du soni fuu sa dou de. Wan baaa de kai David, di ta libi a di köndë de kai El Salvador, bi taki taa: „Te i kë wan soni tuutuu, nöö i ta wooko taanga fii feni ën. Ja ta mbei na wan soni tapa i fii dou di maaka di i kë dou.” Wë nöö andi i sa du, fii sa dë kabakaba u mbei möiti u dou dee maaka fii?

4. Andi u sa begi hakisi Jehovah? (Filipi 2:13) (Luku di peentje tu.)

⁴ Begi Jehovah faa heepi i fii kë du di soni di i buta taa joo du. Jehovah sa wooko ku di jeje fëën u da i taanga fii dou di maaka fii. (Lesi Filipi 2:13.) So juu u ta buta taa woo du wan soni, u di u sabi taa u musu du ën. Di soni dë da wan bunu soni. Ma a kan taa wa ta fii u du di soni dë tuutuu. Di soni dë hën bi pasa ku wan sisa de kai Norina, di ta libi a di köndë de kai Uganda. A bi buta taa a kë feni wan sëmbë di kë lei soni u Bëibel. Ma an bi kë du ën tuutuu, u di a bi ta si kuma an dë wan bunu leima. Wë andi bi heepi ën? A bi taki taa: „Hiniwan daka mi bi ta hakisi Jehovah faa heepi mi u mi kë feni wan sëmbë di mi sa ta lei soni u Bëibel. Ma mi bi ta mbei möiti tu u mi ko dë wan möön bunu leima. Baka wantu liba hën mi bi ko si taa soni bi nango möön bunu. A di jaa dë seei mi bi bigi lei tu sëmbë soni u Bëibel.”

5. Na un soni u sa kai pakisei fuu sa kë mbei möiti u dou dee maaka fuu?

⁵ Kai pakisei a dee soni dee Jehovah du da i (Ps. 143:5). Apösutu Paulosu bi ta kai pakisei a dee soni dee Jehovah bi du dëën, nöö di soni dë bi mbei a bi kë wooko taanga da Jehovah (1 Kol. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14). Wë sö nöö a dë taa, möön joo ta kai pakisei a dee soni dee Jehovah du da i, möön joo kë du soni u dou di maaka fii (Ps. 116:12). Luku andi bi heepi wan sisa di ta libi a di köndë de kai Hondulasi. Di sisa aki bi buta taa a kë du di kowoonu pioniliwooko. A bi taki taa: „Mi bi ta pakisei fa Jehovah lobi mi tjika. A bi heepi mi u mi feni dee dinima fëën. A ta booko hën hedi ku mi, söseei a ta tjubi mi tu. Di kai di mi bi ta kai pakisei a dee soni dë bi mbei mi ko möön lobi Jehovah, söseei a bi mbei mi kë du di pioniliwooko gaanfa seei.”

6. Andi da wan woto soni di sa heepi u fuu kë dou di maaka di u buta da useei?

⁶ Buta pakisei a dee bunu dee joo feni te i dou di maaka fii. Luku andi bi heepi Erika faa bi sa ta dou fuuku a dee komakandi. A bi taki taa: „Mi bi ko si taa mi bi ta lasi sömëni soni,  u di mi bi ta dou lati a dee peleikiwooko komakandi. Ma ee mi ta dou möön fuuku, nöö mi o sa ta da dee baaa ku dee sisa u mi odi, söseei mi o sa ta dë makandi ku de. Boiti di dë, mi o ta jei soni di o sa heepi mi u mi ko toon wan möön bunu peleikima.” Erika bi dou di maaka fëën, u di a bi ta buta pakisei a dee wini dee a bi o feni te a ta dou fuuku a dee peleikiwooko komakandi. Na un soni ii sa buta pakisei? Ee di soni di i buta taa i kë du nama ku di lesi di i musu ta lesi Bëibel, nasö ku di begi di i musu ta begi möön gaanfa, nöö pakisei luku unfa di soni dë o mbei i ku Jehovah ko dë mati tjika (Ps. 145:18, 19). Ee i buta taa i kë ko abi wan fasi di Keesitu sëmbë musu abi, nöö kai pakisei a di fasi fa di soni dë o heepi i fii ko ta möön libi fiifii ku wotowan (Kol. 3:14). Boiti di dë, i sa sikifi hii dee soni dee mbei i kë dou di maaka fii buta a wan pampia. I musu ta luku dee soni dee i bi sikifi. Baaa Tomáš di u bi taki soni fëën a fesi, bi taki taa: „Te mi abi hia soni di ta mbei mi kë dou wan maaka, nöö mi ta mbei taanga möiti u mi dou ën.”

7. Andi bi heepi Baaa Julio ku hën mujëë u de dou di maaka u de?

⁷ Mbei möiti fii ta dë makandi ku sëmbë di o ta da i taanga fii dou di maaka fii (Nöng. 13:20). Luku andi bi heepi wan baaa de kai Julio, ku hën mujëë, u de dou di maaka di de bi buta da deseei. De bi kë du di peleikiwooko möön gaanfa. Julio bi taki taa: „U bi suku mati di bi ta da u taanga fuu dou di maaka fuu, söseei u bi ta taki soni u di maaka dë ku de. Sömëni u de bi dou dee lö maaka dë kaa, nöö de bi ta piki u soni di bi sa heepi u fuu dou di maaka fuu tu. Dee mati fuu bi ta hakisi u unfa soni nango, söseei de bi ta da u taanga te u bi ta fii bookosaka.”

8. Andi sa pasa ee te u abi peesa ufö u ta du soni u dou dee maaka fuu? (Luku di peentje tu.)

⁸ Fuu taki ën kumafa a dë, nöö so daka wa ta abi peesa u du so soni. Di soni aki kë taki taa wa sa du soni u dou dee maaka fuu ö? Wë nönö. Buta pakisei a di woto aki: Di ventu sa tötö wan boto go ka a musu go, ma tökuseei di ventu an ta böö taanga hii juu. So juu a sa pasa taa di ventu an ta böö seei. Di soni aki kë taki taa di botoma an o sa go ku fesi ö? Wë nönö, aan fu dë sö. U di so boto ta abi mötë, nasö pada, mbei di botoma sa wooko ku wan u dee soni dë faa sa go dou ka a musu dou. Wë, u sa tei di fii di u ta abi u du soni maaka ku di fasi fa di ventu ta böö. So daka u sa ta fii u du so soni, ma so daka wa ta fii u du soni seei. Nöö a kan taa so daka wa o ta fii seei u du dee soni dee u bi buta taa woo du. Ma ee te u abi peesa ufö u ta du dee soni dee u buta taa woo du, nöö nöiti woo sa dou dee maaka fuu. Leti kumafa di botoma ta feni woto fasi u mbei di boto fëën go ku fesi, sö nöö useei sa feni wan fasi u du dee soni dee u bi buta taa woo du, aluwasi ee wa ta abi peesa so juu. Di soni aki  an dë wan kösökösö soni, ma te u dou di maaka fuu, nöö woo wai seei. Wë ufö u taki u di soni di sa heepi u, nöö boo taki u wan woto soni fosu.

9. U musu mbei möiti fuu sa dou wan maaka di u kë dou, ee wa abi peesa u mbei di möiti dë u?

⁹ Jehovah kë fuu ta dini ën ku piizii, söseei ku hii u hati (Ps. 100:2; 2 Kol. 9:7). Wë nöö a dë fanöudu fuu mbei möiti u dou dee maaka fuu ee wa abi peesa u? Buta pakisei a di woto u apösutu Paulosu. A bi taki taa: „Mi ta duwengi miseei a hii fasi u mi ta dë a tatai liba nöömö” (1 Kol. 9:25-27). So juu Paulosu an bi ta fii u du dee soni dee Jehovah bi kë faa du. Ma tökuseei a bi ta duwengi hënseei u du de. Jehovah bi wai ku dee soni dee Paulosu bi du dëën u? Wë aai! Boiti di dë, a bi pakëën u dee möiti dee a mbei.​—2 Tim. 4:7, 8.

10. Un wini u ta feni te u ta mbei möiti u dou wan maaka, hii fa wa ta fii u mbei möiti u dou ën?

¹⁰ Jehovah ta wai te a ta si taa u ta mbei möiti u dou wan maaka di u kë dou, hii fa wa bi ta fii u mbei möiti u dou ën. Jehovah ta wai te a ta si taa u ta du wan soni u di u lobi ën, hii fa kandë wa kaba lobi di soni di u ta du dë. Leti kumafa Jehovah bi mbei Paulosu feni gaan bunu, sö nöö a o mbei u feni gaan bunu tu da dee möiti dee u ta mbei (Ps. 126:5). Te woo ta si fa Jehovah o ta mbei u feni gaan bunu, nöö u sa ko möön abi di fii u du soni u dou dee maaka fuu. Wan sisa de kai Lucyna, di ta libi a di köndë de kai Poland, bi taki taa: „So juu ma ta abi peesa u go a di peleikiwooko, möönmöön te mi wei. Ma bakaten mi ta dë waiwai seei te mi go.” Boo luku andi u sa du te wa abi peesa u du wan soni.

11. Unfa Jehovah sa heepi u fuu ko ta möön duwengi useei?

¹¹ Begi Jehovah faa heepi i fii duwengi iseei. Möön gaanfa dee wöutu „duwengi iseei” sa mbei u ta pakisei taa u musu ta hoi useei fu wa du soni di an bunu. Ma a dë fanöudu tu fuu ta duwengi useei u du bunu soni, möönmöön te wan soni an kösökösö da u u du, nasö ee wa ta fii u du ën. Na fëëkëtë taa di santa jeje u Jehovah hën ta mbei sëmbë ko abi di fasi dë, fëën mbei a bunu fii ta hakisi Jehovah faa da i di santa jeje fëën fii sa duwengi iseei (Luk. 11:13; Gal. 5:22, 23). Baaa David, di u bi taki soni fëën a fesi, bi taki unfa begi bi heepi ën. A bi kë abi di guwenti u ta lei soni u Bëibel. A bi taki taa: „Mi bi hakisi Jehovah faa heepi mi u mi ko ta möön duwengi miseei. Te u kaba fëën mi bigi ta lei soni u Bëibel bumbuu seei, nöö mi ta du ën hii juu.”

12. Unfa di mama wëti di sikifi a Peleikima 11:4 sa heepi u fuu dou dee maaka fuu?

¹² Na wakiti u hii soni musu nango bunu ufö. A kan taa nöiti woo feni di möön bunu okasi u du soni a di goonliba aki. Ee u ta wakiti u hii soni musu nango bunu ufö woo hopo du wan soni, nöö a kan taa nöiti woo dou dee maaka fuu. (Lesi Peleikima 11:4.) Wan baaa de kai Dayniel bi taki taa: „Wan möön bunu ten u du soni an dë. Fëën mbei a möön bunu fuu bigi du di soni di u musu du wantewante.” Wan baaa de kai Paul, di ta libi a Uganda, bi taki u wan woto soni di mbei wa musu ta wakiti longi poi ufö u du wan soni. A bi taki taa: „Te u bigi u du wan soni aluwasi fa a ta taanga, nöö Jehovah o sa da u wan maun.”​—Mal. 3:10.

13. Faandi mbei a bunu fuu bigi du soni pikipiki ee u kë dou dee maaka fuu?

¹³ Bigi du soni pikipiki. A kan taa wa ta fii u du wan soni, u di u ta si kuma a taanga u du poi. Ee sö i ta fii, nöö kandë i sa ta du soni pikipiki u dou di maaka fii. Ee i buta taa i kë ko abi wan fasi di Keesitu sëmbë musu abi, nöö i sa bigi luku unfa i sa du soni pikipiki fii sa dou di maaka dë. Nasö ee a dë taa i kë lesi hii di Bëibel, nöö i sa bigi buta dee pisiten ka joo ta lesi ën, söseei i sa buta taa ja o ta lesi  longi poi. Baaa Tomáš di u bi taki soni fëën a bigi u di woto, bi ta mbei möiti u lesi hii di Bëibel a wan jaa dendu. A bi taki taa: „Mi bi ko si taa mi bi ta suku u lesi hia kapitë wan pasi poi. Fëën mbei mi bi buta taa mi o pooba u du soni woto fasi. Hiniwan daka mi bi ta lesi wan pisi u wan kapitë, söseei mi bi ta kai pakisei a dee soni dee mi bi ta lesi. Di soni dë bi mbei mi bi ko lo’ u lesi di Bëibel.” U di Tomáš bi ko lo’ u lesi di Bëibel, mbei a bi ta kë lesi ën möön hia. Te u kaba fëën a bi lesi hii di Bëibel tuu. c

14. Andi sa miti u di sa mbei a taanga da u fuu dou di maaka fuu?

¹⁴ Aluwasi u kë du soni u dou di maaka fuu, söseei aluwasi u seti soni bunu fuu dou ën, tökuseei soni sa pasa di sa mbei a taanga da u fuu dou di maaka fuu. Dee soni dee ta miti „hiniwan fuu a wan juu di wa bi mëni” sa mbei wa feni di okasi fuu du dee soni dee u bi musu du u dou di maaka fuu (Peleik. 9:11). Soni sa miti u di sa mbei u fii bookasaka, söseei di sa mbei wa abi kaakiti tjika (Nöng. 24:10). U di u da zöndu libisëmbë mbei a sa pasa taa u du soni di sa mbei a möön taanga da u u dou di maaka di u kë dou (Lom. 7:23). Nasö a sa kan taa a ta taanga da u u di u wei (Mat. 26:43). Andi sa heepi u ee soni an ko pasa kumafa u bi mëni?

15. Faandi mbei i musu mbei möiti u dou di maaka di i kë dou, aluwasi ee wan soni ko pasa? (Psalöm 145:14)

¹⁵ Ee wan soni di ja bi mëni ko pasa, nöö di soni dë an kë taki taa i musu disa u mbei möiti u dou di maaka fii. Di Bëibel ta piki u taa fuka sa miti u baka-na-baka. Ma a ta lei u tu taa u sa mbei möiti go dou u du soni u dou di maaka fuu, söseei taa Jehovah o heepi u. (Lesi Psalöm 145:14.) Baaa Philip di u bi taki soni fëën a fesi, bi taki taa: „Ma ta buta pakisei a dee mëni pasi dee ma dou di maaka u mi. Ma mi ta buta pakisei a dee möiti dee mi mbei u dou ën.” Baaa David di u bi taki soni fëën a fesi, bi taki tu taa: „Te wan soni di ma bi dë ku hën  mëni ko pasa, nöö mi ta mbei möiti u ma si ën kuma wan soni di sa mbei ma dou di maaka di mi kë dou. Ma mi ta mbei möiti u si ën kuma wan okasi u lei Jehovah taa mi lobi ën.” Awa, te i ta mbei möiti u du soni u dou di maaka fii aluwasi soni ta taanga da i, nöö a di fasi dë i ta lei Jehovah taa i kë du soni u mbei hati fëën piizii. Jehovah musu u ta wai seei te a ta si fa i ta mbei möiti u dou di maaka fii!

16. Andi i sa lei te wan soni ko pasa, di ta mbei a ta taanga da i fii dou di maaka fii?

¹⁶ Te wan soni pasa di ta mbei a taanga da i fii dou di maaka fii, nöö a bunu fii lei wan soni nëën. Pakisei luku andi da di soni di mbei soni an waka kumafa i bi mëni. Nöö hakisi iseei taa: ’Andi mi sa du sö taa di soni dë an pasa möön?’ (Nöng. 27:12) Ma ee a ta taanga da i poi fii dou di maaka di i kë dou, nöö a sa kan taa ja bi wegi soni bunu tjika. Ee i si kuma sö soni dë da i, nöö a bunu fii toona wegi di soni di i kë du luku. d Jehovah an o si i kuma wan sëmbë di an sa’ u du soni bumbuu ee ja sa dou di maaka di i bi kë dou.​—2 Kol. 8:12.

17. Faandi mbei a bunu fuu buta pakisei a dee soni dee u du kaa?

¹⁷ Buta pakisei a dee soni dee i du kaa. Di Bëibel ta taki taa: ’Fa Gadu sai dë, an ta kuutu soni a wan föutu fasi e, ma a ta kuutu leti a pasi. Nöö an o fëëkëtë dee bunu libi fuunu dee un ta libi’ (Heb. 6:10). Fëën mbei a bunu fu iseei an fëëkëtë dee bunu soni dee i bi du. Buta pakisei a dee maaka dee i dou kaa. De sa dë soni kuma, di dë di i ko dë mati ku Jehovah, di du di i ko ta du di peleikiwooko, nasö di dopu di i dopu. Leti kumafa i bi du soni u dou dee maaka dë, sö nöö i sa du soni u dou di maaka di i buta taa i kë dou a di ten aki.​—Fil. 3:16.

18. Na un soni u musu ta buta pakisei te u ta mbei möiti u dou wan maaka di u kë dou? (Luku di peentje tu.)

¹⁸ Jehovah sa heepi i fii dou di maaka fii, leti kumafa wan botoma ta dou ka a kë dou. Ma hoi a pakisei taa dee botoma ta tei ten u buta pakisei a dee hansehanse soni di de ta si a pasi. Fëën mbei a bunu fii ta buta pakisei a di fasi fa Jehovah ta heepi i te i ta mbei möiti u dou di maaka fii, nöö di soni dë o heepi i fii ta dë waiwai (2 Kol. 4:7). Ee ja ko wei u mbei möiti u dou di maaka fii, nöö Jehovah o mbei i feni gaan bunu seei.​—Gal. 6:9.