1. Andi Jehovah sa du u mbei soni waka kumafa a kë?

JEHOVAH sa ko dë andi a kë ko dë faa sa du di soni di a abi a pakisei faa du. Jehovah bi ko dë wan Sëmbë di ta lei sëmbë soni, wan Sëmbë di ta da sëmbë kötöhati, wan Sëmbë di ta tja bunu buka go da sëmbë, ku sömëni woto soni jeti (Jes. 48:17; 2 Kol. 7:6; Gal. 3:8). Ma hii fa soni dë sö, tökuseei Jehovah lo’ u tei libisëmbë u de du dee soni dee a abi a pakisei u du (Mat. 24:14; 28:19, 20; 2 Kol. 1:3, 4). Jehovah sa da hiniwan fuu di köni ku di taanga di u abi fanöudu, fuu sa ko dë a fa u wooko makandi ku ën u mbei soni waka kumafa a kë. Sömëni sëmbë di ta öndösuku soni u Bëibel bi taki taa hii dee soni dee u taki aki, nama ku di soni di di në Jehovah kë taki.

2. (a) Faandi mbei so juu u sa ta si kuma Jehovah an ta tei u fuu wooko dëën? (b) Andi woo luku a di woto aki?

² Hii u tuu bi o kë u Jehovah tei u fuu wooko makandi ku ën u du di soni di a abi a pakisei u du. Ma so sëmbë an ta si kuma Jehovah ta tei de u de wooko dëën. Faandi mbei? Biga de ta si kuma de gaandi poi, kuma de an köni tjika, nasö taa libi u de an ta da de pasi u de du di soni dë. Ma so sëmbë sa ta si tu kuma de ta du hia soni da Jehovah kaa, nöö an dë u de suku u du möön hia soni dëën möön. A di woto aki woo si unfa Jehovah sa heepi hiniwan fuu, fuu sa wooko makandi ku ën u mbei soni waka kumafa a kë. Baka di dë, woo luku wantu woto u Bëibel, di ta lei u unfa Jehovah bi mbei so womi ku so mujëë u di ten di pasa, bi ko abi di  hangi u de du soni dëën, söseei unfa a bi da de di taanga u de du ën. Te u kaba fëën, nöö woo si unfa useei sa da Jehovah pasi faa tei u fuu wooko dëën tu.

3. Na un fasi Jehovah sa heepi u fuu sa kë du soni dëën, te u luku di soni di sikifi a Filipi 2:13?

³ Lesi Filipi 2:13. * Jehovah sa mbei u kë du soni dëën. Unfa a sa du di soni aki? Wë kandë u ko jei taa wan sëmbë u di kemeente abi heepi fanöudu, nasö taa wan soni dë u du. Nasö kandë dee baaa lesi wan biifi di di bëikantoo manda ko, u piki u taa heepi dë fanöudu a wan kamian. Di soni aki sa mbei u ko ta hakisi useei taa: ’Unfa mi sa heepi ku di wooko dë?’ Nasö kandë de da u wan wooko fuu du, ma u ta si kuma wa o sa du di wooko dë bunu tjika. Kandë u bi lesi wantu tëkisi u di Bëibel, nöö u ta hakisi useei ee unfa u sa wooko ku dee tëkisi dë u heepi wotowan. Jehovah an o duwengi u fuu du wan soni. Ma te a si taa u dë kabakaba u du wan soni ku dee soni dee u lei, nöö Jehovah sa heepi u fuu du andi u abi a pakisei u du.

4. Na un fasi Jehovah sa da u kaakiti fuu sa du soni dëën?

⁴ Jehovah sa da u kaakiti tu fuu sa du soni dëën (Jes. 40:29). A sa da u di santa jeje fëën faa heepi u fuu sa ko möön sa’ u du soni (Ëki. 35:30-35). Jehovah sa tei di ölganisaasi fëën faa lei u unfa u sa du so wooko. Ee ja kaba sabi unfa i musu du wan wooko di de da i fii du, nöö hakisi sëmbë u de heepi i. Ma hoi a pakisei tu taa hii juu i sa hakisi di Tata fuu di dë a liba ala faa da i „di gaan kaakiti” di bigi pasa di u libisëmbë (2 Kol. 4:7; Luk. 11:13). Di Bëibel ta konda da u unfa Jehovah bi heepi so womi ku so mujëë u de bi sa du soni dëën. A bi mbei de ko abi di hangi u de du soni dëën, söseei a bi da de di kaakiti di de bi abi fanöudu. Te woo taki soni u so u dee sëmbë aki, nöö pakisei unfa Jehovah bi o sa tei i fii wooko dëën tu.

5. Andi u ta lei u di fasi fa Jehovah bi tei Mosesi faa puu dee sëmbë fëën a katibo, söseei andi u ta lei te u luku di pisiten di a bi tei ën faa du di wooko dë?

⁵ Jehovah bi mbei Mosesi puu dee Isaëli sëmbë a katibo. Ma na un ten Jehovah bi tei Mosesi faa du di soni dë? I si kuma Jehovah bi tei ën faa du di soni aki baka di dee ’Egepiti sëmbë bi lei ën hii dee köni di de abi, ku hii dee sabi di de bi abi’ ö? (Tjab. 7:22-25) Wë nönö. Jehovah bi tei Mosesi faa wooko dëën baka di a bi heepi ën faa ko dë wan sëmbë di abi sakafasi ku saapifasi (Tjab. 7:30, 34-36). Jehovah bi da Mosesi di degihati di a bi abi fanöudu faa bi sa go fan ku di möön makiti tiima a Egepiti (Ëki. 9:13-19). Andi u ta lei u di fasi fa Jehovah bi tei Mosesi faa wooko dëën, söseei andi u ta lei te u luku di pisiten di a bi tei ën faa du di wooko dë? Dee sëmbë dee ta mbei möiti u ko abi dee fasi dee Jehovah abi, ku dee sëmbë dee ta suku heepi nëën, de a ta tei u wooko dëën.​—Fil. 4:13.

6. Andi u ta lei u di fasi fa Jehovah bi tei Balisilai faa heepi Könu Dafiti?

⁶ Sömëni höndö jaa baka di dë, hën Jehovah bi tei di womi de kai Balisilai u heepi Könu Dafiti. „Hangi” ku „dëë wata” bi ta kii Dafiti ku dee sëmbë dee bi dë makandi ku ën, di de bi ta fusi u di womi mii u Dafiti de kai Absalöm an feni de kii. Balisilai ku wantu woto sëmbë jeti, bi go heepi Dafiti, hii fa de bi sa lasi de libi. Balisilai an bi ta si kuma Jehovah an bi o sa tei ën faa wooko dëën möön u di a bi ko gaandi kaa. Ka faa si soni a di lö fasi dë, hën a tei dee soni dee a bi abi, u heepi dee sëmbë u Gadu (2 Sam. 17:27-29). Andi u ta lei a di soni aki? U ta lei taa aluwasi u ko gaandi, tökuseei Jehovah sa tei u fuu heepi wan baaa nasö wan sisa di  dë a fuka, aluwasi a ta libi a wan woto köndë (Nöng. 3:27, 28; 19:17). Aluwasi useei an sa go heepi de, tökuseei u sa buta möni a di möni këdë da di wooko di ta du a hii goonliba, sö taa möni sa ta dë u heepi dee baaa ku dee sisa fuu te a dë fanöudu.​—2 Kol. 8:14, 15; 9:11.

7. Andi Jehovah bi tei Simion faa du dëën, nöö unfa di soni aki sa da u taanga?

⁷ Jehovah bi paamusi wan tata de kai Simion, di bi ta libi a Jelusalen, taa a bi o si di Mësiasi ufö a dëdë. Di soni di Jehovah bi piki Simion aki bi musu u dëën taanga, u di a bi ta wakiti sömëni jaa longi kaa u di Mësiasi ko. Jehovah bi mbei Simion feni gaan bunu u di a bi abi wan taanga biibi, söseei u di a bi hoi dou. Wan daka, hën di „[santa jeje] manda Simion faa go a di Wosu u Masa Gadu dendu”. Di a go dou, hën a si Jesosi di a bi dë miii, hën Jehovah bi mbei Simion taki wan tjabukama woto di nama ku di ko di di mii dë bi o ko dë di Keesitu (Luk. 2:25-35). Hii fa kandë Simion an bi libi longi möön faa si unfa Jesosi bi ta du di diniwooko fëën a goonliba aki, tökuseei Simion bi wai taa Gadu bi tei ën faa du wan soni dëën. A di ten di ta ko, Gadu o mbei a feni möön gaan bunu! A di njunjun goonliba, di womi aki o si unfa di tii u Jesosi o tja gaan bunu ko da hii sëmbë a goonliba (Ken. 22:18). Useei sa ta tei dee soni dee Jehovah ta tei u fuu du dëën u bigi tu.

8. Unfa Jehovah sa tei u fuu wooko dëën, kumafa a bi mbei Banabasi wooko dëën?

⁸ A di ten di pasa, wan womi de kai Josëfu bi da Jehovah pasi faa tei ën faa wooko dëën (Tjab. 4:36, 37). Wë a kan taa u di Josëfu bi sa’ u da sëmbë kötöhati, mbei dee apösutu bi ta kai ën Banabasi. Di soni dë, kë taki „wan sëmbë di ta da sëmbë hati”. Di Saulosu bi ko dë wan Keesitu sëmbë, nöö sömëni u dee baaa ku dee sisa bi ta fëëë u de go nëën, u di de bi sabi ën kuma wan sëmbë di bi ta du ku dee bakama u Jesosi. Ma di Banabasi si di soni dë, hën a go da Saulosu kötöhati te a kaba, hën a heepi ën. Wë a musu u dë sö taa Saulosu bi tei di soni aki u bigi seei (Tjab. 9:21, 26-28). Bakaten, dee gaanwomi u Jelusalen bi si taa a dë fanöudu u de manda sëmbë u de go da dee baaa ku dee sisa taanga. Dee baaa ku dee sisa aki bi ta libi te a Antiokia di dë a Silia. Ambë de bi manda go? De bi manda Banabasi go! Wan bunu sëmbë de bi manda go dë. Di Bëibel ta piki u taa Banabasi ’da de taanga . . . u de fika a Masa Jesosi leiki nöömö ta biibi ën ku wan hati nango’ nöömö (Tjab. 11:22-24). Wë a di ten aki, Jehovah sa tei u fuu ko dë „wan sëmbë di ta da sëmbë hati” tu. A sa tei u fuu da dee sëmbë di sëmbë u de lasi libi, kötöhati. Nasö Jehovah sa tei u fuu go luku wan sëmbë di dë ku suwaki nasö di ta fii bookosaka, nasö a sa tei u fuu sa bëli ën fuu dëën kötöhati. Joo da Jehovah pasi faa tei i fii wooko dëën kumafa a bi tei Banabasi faa wooko dëën u?​—1 Tes. 5:14.

9. Andi u ta lei a di fasi fa Jehovah bi heepi wan baaa de kai Vasily, faa ko toon wan gaanwomi di ta tei fesi a wan bunu fasi?

⁹ Jehovah bi heepi wan baaa de kai Vasily faa bi sa ko toon wan gaanwomi di ta tei fesi a wan bunu fasi. Vasily bi abi 26 jaa di a toon gaanwomi. A bi ta si kuma an bi o sa heepi dee baaa ku dee sisa u di kemeente ka a bi dë u de ko taanga a di biibi, möönmöön dee baaa ku dee sisa dee soni bi ta taanga da. Ma wan woto baaa di bi dë gaanwomi sömëni jaa longi kaa, bi heepi ën, söseei di go di a bi go a di Könuköndë Diniwooko-siköö bi heepi ën tu. Vasily bi mbei taanga möiti faa go a fesi. A bi sikifi wantu soni di a bi o kë du, buta a pampia. Möön a bi ta du dee soni aki, möön a bi ta feni taanga faa du di wooko di Jehovah bi dëën. Nöunöu a ta taki taa: „Dee soni dee bi ta mbei mi ta fëëë fosufosu, ko ta da mi piizii. Te Jehovah heepi mi u mi feni wan tëkisi di mi sa tei u da wan baaa nasö wan sisa kötöhati, nöö mi ta fii bunu seei.” Un dee baaa, ee un ta djeesi Vasily a di da di a bi ta da Jehovah pasi  faa tei ën faa wooko dëën, nöö Jehovah o heepi unu tu fuun sa du möön soni dëën a di kemeente.

10. Andi Abigaëli bi du, nöö andi i ta lei a Abigaëli?

¹⁰ Dafiti ku dee sodati fëën bi ta kule ta tjubi, u di Könu Saulosu bi ta suku de u kii. De bi abi heepi fanöudu. Dee sodati u Dafiti bi go hakisi wan gudu womi de kai Nabali faa da de pikisö soni u njan, aluwasi ee na gaan soni. De bi mëni u go hakisi Nabali di soni dë, u di de bi ta heepi ën ta luku dee sikapu fëën a di sabana. Ma Nabali an bi kë da de na wan soni. Dafiti hati bi ko boonu gaanfa seei, nöö a bi kë go kii Nabali ku hii dee womi sëmbë fëën wosudendu (1 Sam. 25:3-13, 22). Ma di mujëë u Nabali de kai Abigaëli bi köni, nöö a bi hanse tu. A bi go fan ku Dafiti. A bi tjökö kini a goon a Dafiti fesi, hën a begi ën fu an go kii Nabali ku dee womi sëmbë fëën wosudendu, sö taa an ko abi buuu-paima. A bi fan ku köni. A bi da Dafiti taanga faa disa hii soni a Jehovah maun. Di sakafasi di Abigaëli bi abi, ku di köni fasi fa a bi du soni, bi bigi da Dafiti. A bi fusutan taa Jehovah hën bi manda Abigaëli ko fan ku ën (1 Sam. 25:23-28, 32-34). Abigaëli bi mbei möiti faa ko abi fasi di bi da Jehovah pasi faa bi sa tei ën faa du soni dëën. Wë sö nöö Jehovah sa tei dee sisa dee ta du soni ku köni a di ten aki, u de heepi dee sëmbë u de wosudendu, söseei u de heepi wotowan a di kemeente.​—Nöng. 24:3; Tit. 2:3-5.

11. Andi dee mujëë mii u Salum bi du, nöö ambë dë kuma de a di ten aki?

¹¹ Sömëni höndö jaa baka di dë, hën Jehovah bi tei dee mujëë mii u wan womi de kai Salum, u de wooko makandi ku dee woto Isaëli sëmbë, di de bi ta toona mbei dee peni u Jelusalen (Neh. 2:20; 3:12). Hii fa dee mujëë mii aki tata bi dë wan gaama, tökuseei de bi dë kabakaba u de du di wooko aki, hii fa a bi taanga, söseei hii fa soni bi sa miti de (Neh. 4:15-18). Dee mujëë mii aki bi tooka gaanfa ku dee Tekoa sëmbë, u di dee Tekoa sëmbë „an bi kë du di wooko”! (Neh. 3:5) Pakisei luku unfa dee mujëë mii u Salum bi wai di dee peni bi kaba mbei a 52 daka dendu! (Neh. 6:15) A di ten fuu aki, sisa dë di ta wai u du wan apaiti wooko da Jehovah. De ta heepi te di ölganisaasi ta mbei dee kamian ka u ta dini Jehovah, söseei de ta heepi te de ta seeka de tu. Dee sisa aki sa’ u du soni, de ta dë waiwai a di wooko, söseei de ta hoi deseei a Gadu. U di dee sisa aki abi dee fasi aki, mbei di wooko nango a fesi.

12. Unfa Jehovah sa tei u fuu wooko dëën, kumafa a bi tei Tabita faa wooko dëën?

¹² Jehovah bi da Tabita taanga faa wooko dëën. „Hiniwan juu a [bi] ta puu sëmbë a fuka ta heepi dee pootima”, möönmöön dee mujëë dee manu u de bi dëdë kaa (Tjab. 9:36). U di di mujëë aki bi lo’ u da sëmbë soni, söseei u di a bi abi bunu fasi, mbei a bi hati sömëni sëmbë gaanfa seei di a bi ko lasi libi. Ma de bi wai gaanfa seei di apösutu Petuisi bi weki ën ko a libi baka (Tjab. 9:39-41). Andi u ta lei a Tabita? Wë u ta lei taa aluwasi u njönku nasö u gaandi, nasö aluwasi u dë wan womi sëmbë nasö wan mujëë sëmbë, tökuseei u sa du soni u heepi dee baaa ku dee sisa fuu.​—Heb. 13:16.

13. Unfa Jehovah bi tei wan sisa de kai Ruth faa wooko dëën, nöö andi di sisa aki bi taki?

¹³ Wan sisa de kai Ruth, bi kë du di sëndëlengi wooko, ma a bi ta fëëë u fan ku sëmbë. Di a bi möön njönku, nöö te a bi go peleiki a sëmbë pisi, nöö a bi ta langa wan talakitaati da dee sëmbë, nöö a kule go. Di sisa aki bi taki taa: „Mi bi lobi di peleikiwooko.” Ma hii fa a bi dë sö, tökuseei a bi ta taanga dëën faa konda soni u di Könuköndë u Gadu da wotowan. Hii fa Ruth bi ta fëëë faa fan ku sëmbë a di peleikiwooko, tökuseei a bi bigi du di kowoonu pioniliwooko di a bi abi 18 jaa. A di jaa 1946, hën a go a di  Giliati-siköö, hën de mandëën go du di sëndëlengiwooko a di paati de kai Hawai, söseei a di köndë Japan. A dë wan gaan soni seei u si fa Jehovah bi tei ën faa paaja di bunu buka a dee köndë dë. Baka di Ruth bi du di peleikiwooko 80 jaa longi, hën a bi taki taa: „Jehovah bi ta da mi taanga hii juu. A bi heepi mi u ma fëëë möön u peleiki da sëmbë. Mi ta biibi tuutuu taa Jehovah sa tei hiniwan sëmbë di ta futoou ën u de wooko dëën.”

14. Andi u musu du ee u kë u Jehovah tei u fuu wooko dëën, te u luku Kolosën 1:29?

¹⁴ Sensi na awooten, Jehovah ta tei dee dinima fëën u de du peipei wooko dëën. Andi Jehovah o tei i fii du dëën? Wë di wooko di a o tei i fii du dëën, o nama ku di fasi fa i kë wooko dëën tjika. (Lesi Kolosën 1:29.) Ee i da Jehovah pasi faa tei i fii wooko dëën, nöö a sa tei i fii ko dë wan sëmbë di ta paaja di bunu buka fëën hii juu, wan sëmbë di sa’ u lei sëmbë soni u Bëibel, wan sëmbë di sa’ u da sëmbë kötöhati, wan sëmbë di sa’ u wooko, wan sëmbë di ta da dee mati fëën taanga, nasö a sa tei i fii du hiniwan woto wooko dëën.

15. Andi dee njönku baaa musu begi Jehovah faa heepi de u de du, kumafa 1 Timoteo 4:12, 15 ta lei u?

¹⁵ Un dee njönku baaa, unfa soni dë da unu? Di ölganisaasi u Jehovah abi sëmbë di dë gaagaa fanöudu u de ko dë dinai, u de sa heepi dee kemeente. A sömëni kemeente dee gaanwomi ta hia möön dee dinai. Un dee njönku baaa, un mbei möiti fuun sa kë du möön soni a di kemeente. So juu so baaa ta taki taa: „Mim bunu kaa fa mi dë peleikima aki.” Ee sö i ta fii, nöö begi Jehovah faa heepi i fii sa kë ko dë wan dinai, söseei faa da i di kaakiti fii sa du hii soni di i sa du, a di dini di i ta dini ën (Peleik. 12:1). U abi i fanöudu!​—Lesi 1 Timoteo 4:12, 15.

16. Andi u musu ta hakisi Jehovah, nöö faandi mbei u musu ta hakisi ën di soni dë?

¹⁶ Jehovah sa tei i fii du hiniwan soni dëën, sö taa soni sa waka kumafa a kë. Fëën mbei, hakisi ën faa heepi i fii sa kë du di wooko fëën, nöö baka di dë, nöö i hakisi ën faa da i di kaakiti di i abi fanöudu fii sa du ën. Aluwasi i njönku nasö i ko gaandi kaa, mbei möiti nöunöu kaa fii wooko ku di ten fii, ku di kaakiti fii, ku hiniwan woto soni di i abi, u tja gafa ko da Jehovah (Peleik. 9:10). Te de da i di gaandi fii du möön soni a di dini di i ta dini Jehovah, nöö na biinga piki taa ja o sa du ën, u di i ta si kuma ja o sa du ën. Wan gaandi seei u abi aki, taa u sa du hiniwan soni di u sa du, sö taa di Tata fuu sa kisi di gafa di a fiti u kisi!