1. Andi sa ko a u pakisei, te u ta taki u wan sëmbë di abi tjalihati u wotowan?

TE U ta taki u wan sëmbë di abi tjalihati u wotowan, nöö kandë woo ta pakisei wan sëmbë di abi bunu fasi, di lo’ sëmbë, di ta fii da sëmbë, söseei di lo’ u da sëmbë soni. Söseei kandë woo ta pakisei di woto di Jesosi bi konda u di Samalia womi. Di womi aki bi lei taa a „bi a’ tjalihati” u wan Dju womi, di fufuuma bi fon. Tjali u di Dju womi bi kisi ën, hën a heepi ën (Luk. 10:29-37). Di woto aki ta heepi u fuu si wan u dee waiti fasi di di Gadu fuu abi. A abi tjalihati u sëmbë. A abi tjalihati fuu u di a lobi u, nöö hiniwan daka a ta lei taa a abi tjalihati fuu.

2. Andi da wan woto fasi fa wan sëmbë sa lei taa a abi tjalihati u wotowan?

² Wan woto fasi fa wan sëmbë sa lei taa a abi tjalihati u wotowan, hën da te an ta da wan wotowan di sitaafu di a bi musu kisi. Wë a di lö fasi aki Jehovah bi lei u taa a abi tjalihati fuu. Di psalöm sikifima bi taki taa „an da u hii dee sitaafu dee u musu kisi u dee zöndu fuu” (Ps. 103:10). Ma so juu, te wan sëmbë du wan zöndu, nöö a sa pasa taa Jehovah sitaafu ën.

3. Fuun soni woo taki a di woto aki?

³ A di woto aki, woo taki u dee soni aki: Faandi mbei Jehovah ta lei taa a abi tjalihati u sëmbë? Wan sëmbë sa lei taa a abi tjalihati u wotowan, hii fa a sitaafu ën u? Andi sa heepi u fuu lei taa u abi tjalihati u wotowan? Boo luku andi di Wöutu u Gadu ta taki.

4. Faandi mbei Jehovah ta lei taa a abi tjalihati u sëmbë?

⁴ Jehovah lo’ u lei sëmbë taa a abi tjalihati u de. Di jeje u Gadu bi mbei apösutu Paulosu sikifi taa Gadu „abi tjalihati u sëmbë gaanfa seei”. Paulosu bi taki taa Gadu abi tjalihati, u di Gadu ta da so u dee dinima fëën pasi u de sa go libi a liba ala, hii fa de dë  zöndu libisëmbë. A ta salufu de ku di jeje fëën (Ef. 2:4-7). Ma na dee dinima fëën dee a salufu nöö a ta lei taa a abi tjalihati da. Dafiti bi taki taa: „Jehovah ta du bunu da hii soni di ta libi, nöö a ta lei taa a abi tjalihati u hii dee soni dee a mbei” (Ps. 145:9). U di Jehovah lo’ sëmbë, mbei solanga a sa du wan soni u lei taa a abi tjalihati fuu, nöö a ta du ën.

5. Unfa Jesosi bi ko sabi soni u di tjalihati di Jehovah abi?

⁵ Jesosi da di sëmbë di möön sabi unfa Jehovah abi tjalihati u sëmbë tjika. Jehovah ku di Womi Mii fëën aki bi dë makandi a liba ala wan longi pisiten ufö a ko a goonliba aki (Nöng. 8:30, 31). Sömëni pasi Jesosi bi si fa hën Tata bi lei taa a abi tjalihati u zöndu libisëmbë (Ps. 78:37-42). Te a bi ta lei sëmbë soni, nöö a bi lo’ u taki soni u di waiti fasi aki, di hën Tata abi.

6. Unfa Jesosi bi lei taa hën Tata abi tjalihati u sëmbë?

⁶ A di woto di pasa, u bi si taa Jesosi bi konda wan woto u wan womi mii di bi lasi, u lei taa Jehovah abi tjalihati u sëmbë gaanfa seei. Di womi mii aki bi foloisi kumutu a wosu, hën a „poi di möni fëën tuu ku jajo libi” (Luk. 15:13). Bakaten a bi tjali u di soni di a bi du. A bi saka hënseei, hën a toona go a wosu baka. Unfa hën tata bi o feni ën taa a toona ko baka? Wë an bi tei longi u di womi mii ko sabi di soni dë. Jesosi bi taki taa: „Di [di womi mii] bi dë te a longi ala ta ko, hën di tata si ën. Nöö hën tjali u di mii fëën kisi ën tee, hën a kule go baasëën, hën a bosi ën.” Di tata an bi da di womi mii fëën sen. Ma a bi dëën paadon u di a bi abi tjalihati fëën, söseei a bi toona tei ën ku wai a wosu baka. Di womi mii di bi lasi bi du wan gaan zöndu, ma u di a bi tjali u di zöndu di a bi du, mbei hën tata bi dëën paadon. Jehovah dë kuma di tata di bi abi tjalihati u di womi mii fëën. Jesosi ta lei u ku di woto aki taa hën Tata dë kabakaba u da sëmbë paadon te de du wan zöndu, ee de tjali tuutuu u di zöndu di de du.​—Luk. 15:17-24.

7. Unfa u ta si taa Jehovah köni tuutuu, te u luku di fasi fa a ta lei taa a abi tjalihati u sëmbë?

⁷ U di Jehovah köni gaanfa seei, mbei a ta lei taa a abi tjalihati u sëmbë. Hii juu Jehovah ta du soni di ta tja wini ko da dee soni dee a mbei. Di Bëibel ta taki taa „di köni di Gadu ta da sëmbë” ta mbei „de ta dë kabakaba u lei taa de abi tjalihati u sëmbë, söseei u du bunu soni” (Jak. 3:17). Leti kumafa wan mama nasö wan tata ta sabi andi bunu da dee mii fëën, sö nöö Jehovah sabi taa te a ta lei dee dinima fëën taa a abi tjalihati u de, nöö di soni dë o puu de bunu (Ps. 103:13; Jes. 49:15). Dee dinima u Jehovah da zöndu  libisëmbë. Ma u di Jehovah ta lei de taa a abi tjalihati u de, mbei de ta biibi taa soni o waka bunu da de a di ten di ta ko. U di Jehovah köni gaanfa seei, mbei a ta lei taa a abi tjalihati u sëmbë, solanga a si taa a dë fanöudu faa du ën. Ma Jehovah sabi tu na un ten an musu lei wan sëmbë taa a abi tjalihati fëën. U di a köni, mbei an ta lei wan sëmbë taa a tjalihati fëën, ee a o dë taa a ta da di sëmbë pasi faa du soni di an bunu.

8. Andi ta dë fanöudu so juu, nöö faandi mbei a ta dë fanöudu?

⁸ Boo taa wan dinima u Jehovah buta taa a o libi wan fanafiti libi. Andi u musu du? Wë Gadu bi mbei Paulosu sikifi da u a di Wöutu fëën taa ’wa musu hulu’ söwan sëmbë möön (1 Kol. 5:11). De ta puu dee sëmbë dee an ta tjali u dee zöndu u de a di kemeente. Di soni aki dë fanöudu, u di a ta tjubi dee woto baaa ku sisa u di kemeente, söseei a ta lei taa Jehovah da wan limbolimbo Gadu. Ma so sëmbë ta si kuma ee de puu wan sëmbë a di kemeente, hën da Gadu an lei taa a abi tjalihati u di sëmbë. Ma sö a dë u? Boo luku i si.

9-10. Te u luku andi Hebelejën 12:5, 6 ta taki, nöö faandi mbei u sa taki taa di puu di de ta puu wan sëmbë a di kemeente, da wan soni di ta lei taa de abi tjalihati fëën? Konda wan woto.

⁹ U ta tjali seei te de taki a kemeente taa wan sëmbë di u sabi, söseei di u lobi „an dë wan Jehovah Kotoigi möön”. U sa ta hakisi useei ee a bi dë fanöudu u de puu sö wan sëmbë a di kemeente. A dë sö tuutuu taa di puu di de ta puu wan sëmbë a di kemeente, da wan fasi fa de ta lei taa de abi tjalihati fëën u? Wë aai. Ee de an sitaafu wan sëmbë, hii fa a dë fanöudu u de dëën sitaafu, nöö di soni dë an o dë wan köni soni. An o lei taa de abi tjalihati u di sëmbë, söseei an o lei taa de lobi ën tuutuu (Nöng. 13:24). Di puu di de ta puu wan sëmbë a di kemeente sa heepi ën faa tjali u di zöndu di a du, nöö a bia ko ta du soni a wan bunu fasi baka u? Aai, a sa heepi ën. Sömëni baaa ku sisa di de bi puu a di kemeente u di de bi du wan gaan zöndu bi taki bakaten taa di soni dë bi heepi de u de tjali u di zöndu di de bi du, u de bia ko ta du soni a wan bunu fasi baka, söseei u de bi sa toona ko a Jehovah baka.​—Lesi Hebelejën 12:5, 6.

¹⁰ Buta pakisei a di woto aki. Wan sikapuma ko si taa wan u dee sikapu fëën dë ku suwaki. A sabi taa ee a kë kula di sikapu fëën aki, nöö a musu puu ën a dee woto sikapu dendu buta a wan kamian hën wanwan. Sikapu da mbeti di lo’ u dë makandi ku deseei, nöö de sa kusumi ee i puu de buta a wan kamian de wanwan. Ma ee di sikapuma du di soni aki, nöö a o dë sö taa hogihati a abi ö? Wë nönö, na seei. A sabi taa ee a disa di sikapu di suwaki a dee wotowan dendu, nöö dee woto sikapu seei o ko suwaki tu. Te a puu di sikapu di dë ku suwaki buta hën wanwan a wan kamian, nöö a di lö fasi dë a o tjubi dee woto sikapu.​—Luku Leifitiki 13:3, 4.

11. (a) Na un fasi u sa taki taa wan sëmbë di de puu a di kemeente dë kuma wan sikapu di dë ku suwaki? (b) Andi dee sëmbë di de puu a di kemeente sa du, nöö un heepi de sa feni?

¹¹ U sa tei wan sëmbë di de puu a di kemeente maaka ku wan sikapu di dë ku suwaki. Söwan sëmbë suwaki a di biibi (Jak. 5:14). Leti kumafa wan sëmbë di dë ku suwaki sa mbei woto sëmbë ko suwaki tu, sö nöö sëmbë di suwaki a di biibi sa mbei wotowan ko suwaki a di biibi tu. Fëën mbei so juu a ta dë fanöudu u de puu wan sëmbë di suwaki a di biibi a di kemeente. Di soni aki da wan fasi fa Jehovah ta tjubi dee woto sëmbë u di kemeente. Boiti di dë, a sa heepi di sëmbë di du wan zöndu faa si taa a mbei wan gaan föutu, nöö a tjali u di zöndu di a du. Te de puu ën a di kemeente, nöö a sa ta ko a dee komakandi jeti u lei soni u Jehovah, sö taa di biibi fëën sa ko taanga  baka. A sa ta feni buku tu faa ta lesi, a sa ta lei soni u Bëibel, söseei a sa ta luku dee Broadcasting^®. Nöö te dee gaanwomi si taa a ko ta du soni woto fasi, nöö kandë de o fan ku ën so juu u heepi ën faa ko sabi andi a musu du fu hën ku Jehovah sa ko dë mati baka. *

12. Andi dee gaanwomi sa du, te wan sëmbë an ta tjali u wan zöndu di a du?

¹² A dë fanöudu fuu hoi a pakisei taa sëmbë di an ta tjali u dee zöndu di de du nöö de ta puu a di kemeente. Dee gaanwomi sabi taa de musu wegi soni luku bunu, ufö de puu wan sëmbë a di kemeente. De sabi taa Jehovah an ta sitaafu wan sëmbë möön fa a dë fanöudu (Jel. 30:11). De lobi dee baaa ku dee sisa u de, nöö de an kë du wan soni di o mbei taa dee baaa ku dee sisa u de, ku Jehovah an dë mati möön. Ma so juu, di puu di de ta puu wan sëmbë a di kemeente te a du wan zöndu, hën ta dë di möön bunu soni di de sa du u lei taa de lobi di sëmbë, söseei taa de abi tjalihati fëën.

13. Faandi mbei a bi dë fanöudu u de puu wan Keesitu sëmbë u Kolenti a di kemeente?

¹³ Luku andi apösutu Paulosu bi du di wan sëmbë an bi tjali u wan zöndu di a bi du. Wan Keesitu sëmbë a Kolenti bi ta libi ku di mujëë fu hën tata. Hogi wë e! Paulosu bi sabi taa Jehovah bi piki dee Isaëli sëmbë gaanduwe a fesi taa: „Ee wan womi duumi ku hën tata mujëë, hën da a da hën tata sen. Un musu kii di womi ku di mujëë dë tuu” (Leif. 20:11). Paulosu an bi o sa piki dee sëmbë u di kemeente u de kii di womi dë. Ma a bi piki de u de puu ën a di kemeente. Di fanafiti fasi fa di womi dë bi ta libi, bi ta poi dee woto sëmbë u di kemeente. So u de an bi ta pena si seei taa wan gaan zöndu a bi ta du dë!​—1 Kol. 5:1, 2, 13.

14. Unfa Paulosu bi lei taa a bi abi tjalihati u di womi di de bi puu a di kemeente a Kolenti, nöö faandi mbei a bi lei taa a bi abi tjalihati fëën? (2 Kolenti 2:5-8, 11)

¹⁴ Bakaten Paulosu bi ko jei taa di womi bi bia libi. A bi ta tjali tuutuu u di zöndu di a bi du! Hii fa di womi bi da di kemeente sen, tökuseei Paulosu bi piki dee gaanwomi u di kemeente taa an bi kë „dëën sitaafu pasa maaka”. A bi piki de taa: „Un puu ën a bëë e. Nöö un fan ku ën be hati fëën kötö.” Buta pakisei a di soni di mbei Paulosu bi taki di soni dë. A bi taki taa: „Be an musu dë ku tjali poi tee a lasi hati.” Tjali u di womi bi kisi Paulosu, u di a bi ta tjali u di zöndu di a bi du. Paulosu an bi kë u di womi ta tjali nöömö u te a lasi hati, u di di soni dë sa mbei a si kuma  Gadu an o sa dëën paadon.​—Lesi 2 Kolenti 2:5-8, 11.

15. Unfa dee gaanwomi sa lei taa de abi tjalihati u sëmbë hii fa de ta da sëmbë di sitaafu di de musu kisi?

¹⁵ Dee gaanwomi ta djeesi Jehovah a di tjalihati di a abi. Te a dë fanöudu, nöö de ta da wan sëmbë di sitaafu di a musu kisi. Ma de ta lei tu taa de abi tjalihati u wan sëmbë, te a fiti u de du ën. Ee de an ta du soni a di lö fasi aki, nöö an o dë taa tjalihati u di sëmbë de abi, ma a o dë taa de ta da di sëmbë pasi faa du soni di an bunu. Ma dee gaanwomi nöö musu ta lei taa de abi tjalihati u sëmbë u?

16. Andi Jehovah o du ku dee sëmbë dee an abi tjalihati u wotowan, te u luku Nöngö 21:13?

¹⁶ Hii Keesitu sëmbë kë ta djeesi Jehovah a di tjalihati di a abi u sëmbë. Faandi mbei u kë du ën? Wë wan u dee soni mbei u kë du ën, hën da u di Jehovah an ta haika dee begi u dee sëmbë dee an abi tjalihati u wotowan. (Lesi Nöngö 21:13.) Na wan fuu bi o kë taa Jehovah an haika dee begi fuu, fëën mbei hii juu u ta kë mbei möiti u lei taa u abi tjalihati u sëmbë. Te wan baaa nasö wan sisa fuu dë ku fuka, nöö wa musu du kuma wa si ën, ma u musu dë kabakaba u haika te „wan möfina sëmbë ta bai ta suku heepi”. Söseei u musu ta mbei hii möiti fuu du di soni di sikifi a di Bëibel. A taki taa: „Ee wan sëmbë ja bi a tjalihati u sëmbë nöö söseei Gadu an o a tjalihati fii tu. Ma ee i bi ta a tjalihati u sëmbë, nöö ja o fëëë te Gadu o kuutu i. Biga a o a tjalihati fii baka” (Jak. 2:13). Te u ta hoi a pakisei taa u ta kë taa wotowan musu abi tjalihati fuu, nöö an o taanga da u fuu lei wotowan taa u abi tjalihati u de. U musu ta abi tjalihati möönmöön ku dee sëmbë dee bi du wan gaan zöndu, nöö de toona ko a di kemeente baka.

17. Unfa Könu Dafiti bi lei taa a bi abi tjalihati u wotowan?

¹⁷ Dee woto a Bëibel ta lei u fa u sa ko abi tjalihati u sëmbë, ka fuu dë sëmbë di an abi tjalihati u wotowan. Pakisei di woto u Könu Dafiti. Sömëni pasi a bi abi tjalihati u wotowan. Hii fa Saulosu bi kë kii ën, tökuseei Dafiti bi lei taa a bi abi tjalihati u di sëmbë di Gadu bi buta kuma könu. An bi suku u du hogi ku Saulosu.​—1 Sam. 24:9-12, 18, 19.

18-19. Unfa Dafiti bi lei a tu okasi taa an bi abi tjalihati u woto sëmbë?

¹⁸ Ma na hii juu Dafiti bi lei taa a bi abi tjalihati u sëmbë. Wan womi bi dë di de bi ta kai Nabali. Di womi aki an bi abi bunu fasi, a bi kosi Dafiti, nöö an bi kë da Dafiti ku dee sodati fëën soni u njan. Di soni aki bi mbei Dafiti hati boonu gaanfa seei, nöö a bi kë kii Nabali ku hii dee womi u di famii fëën. Ma di mujëë u Nabali de kai Abigaëli, bi abi sutifasi, söseei a bi abi pasensi, nöö hesihesi a bi seeka soni u njan da Dafiti ku dee womi fëën. Fëën mbei Dafiti an bi kii Nabali ku dee womi u di famii fëën möön.​—1 Sam. 25:9-22, 32-35.

¹⁹ Wan woto pasi di tjabukama Naatan bi konda wan woto da Dafiti u wan guduma di bi fufuu di wan kodo sikapu u wan pootima. Dafiti hati bi boonu gaanfa seei, hën a taki taa: „Leti kumafa u dë seiki taa Jehovah dë a libi, so nöö  di womi di du di soni aki musu dëdë nöömö!” (2 Sam. 12:1-6) Dafiti bi sabi di weti u Mosesi. Di weti bi taki taa te wan sëmbë bi fufuu wan sikapu u wan sëmbë, nöö a bi musu toona dëën fö sikapu nëën kamian (Ëki. 22:1). Ma a bi dë sö taa di sëmbë bi musu dëdë u? Di sitaafu dë an bi dë fanöudu. Naatan bi konda di woto aki da Dafiti u heepi ën faa fusutan taa di soni di a bi du, bi möön hogi. Nöö Jehovah bi lei taa a bi abi möön tjalihati da Dafiti möön di tjalihati di Dafiti bi abi da di sëmbë di bi fufuu di sikapu a di woto u Naatan!​—2 Sam. 12:7-13.

20. Andi u sa lei a di woto u Dafiti?

²⁰ Di Dafiti hati bi boonu a bi buta taa Nabali ku dee womi u di famii fëën tuu bi musu dëdë. Söseei bakaten a bi taki taa di gudu womi a di woto u Naatan bi musu dëdë. Ma Dafiti bi dë wan womi di bi abi bunufasi, nöö faandi mbei a bi kuutu di womi a di woto a sö wan hogi fasi? Wë pakisei unfa Dafiti bi ta fii. Háti bi ta fon Dafiti a di pisiten dë. Te wan sëmbë ta kuutu wotowan a wan hogi fasi, nöö di soni dë ta lei taa hën ku Jehovah an dë mati tjika. Jesosi bi piki dee bakama fëën taa: „Na kuutu sëmbë e, nöö sëmbë an o kuutu i tu. Biga fa i si i ta kuutu sëmbë dë, nöö söseei de o toona kuutu i baka” (Mat. 7:1, 2). Boo mbei hii möiti fu wa ta kuutu sëmbë a wan hogi fasi, ma fuu „abi tjalihati u sëmbë gaanfa seei” leti kuma di Gadu fuu.

21-22. Andi da wantu fasi fa u sa lei taa u abi tjalihati u wotowan?

²¹ Te u abi tjalihati u woto sëmbë, nöö an dë wan fii nöö di u abi, ma a ta dë u si a di fasi fa u ta du soni u heepi de. Hii u tuu sa heepi sëmbë a u wosudendu, a di kemeente, söseei sëmbë a di pisiwata ka u ta libi. Woo si taa sömëni fasi dë fa u sa lei taa u abi tjalihati u sëmbë. Kandë u sabi wan sëmbë di abi kötöhati fanöudu. Wë u sa heepi ën ku soni u njan nasö ku woto soni di a abi fanöudu. Kandë wan Keesitu sëmbë di toona ko a di kemeente abi wan mati fanöudu u dëën taanga. Nasö u sa konda di bunu buka da wan sëmbë u dëën kötöhati. Te u ta du dee soni aki, nöö u ta lei taa u abi tjalihati u sëmbë.​—Jöpu 29:12, 13; Lom. 10:14, 15; Jak. 1:27.

²² Te u ta buta pakisei a sëmbë, nöö woo si taa sömëni fasi dë u lei taa u abi tjalihati u wotowan. Te u ta lei taa u abi tjalihati u sëmbë, nöö di Tata fuu a liba ala di „abi tjalihati u sëmbë gaanfa seei” o ta wai ku u!