1. Andi wan ëngëli ta taki, nöö unfa di soni di a ta taki musu mbei u fii?

 EE WAN ëngëli bi o ko fan ku i, i bi o kë haika andi a kë taki da i ö? Wë a di ten aki wan ëngëli ta fan ku „hii pei nasiön sëmbë, ku hii pei lö, ku hii pei föluku dee ta fan hii dee peipei töngö u goonliba.” Andi a ta taki? A ta taki taa: „Un musu saka unu seei da Masa Gadu e! Un musu hopo ën në. . . Un musu begi Masa Gaangadu ta gafëën, di mbei liba ku goonliba” (Ako. 14:6, 7). Jehovah da di wan kodo tuutuu Gadu di hii sëmbë musu dini. Fëën mbei u musu dë ku tangi a hati seei taa a da u di okasi fuu sa dini ën a di Wosu fëën di wa sa si ku wojo!

2. Andi da di Wosu u Jehovah di wa sa si ku wojo? (Luku di pisi „ Dee soni dee an kë taki”.)

² Andi da di Wosu u Jehovah di wa sa si ku wojo, söseei naasë u sa feni dee soni dee ta taki soni fëën finifini? Di Wosu u Jehovah di u ta taki fëën aki, an dë wan wosu di i sa si ku wojo. Ma a dë di seeka di Jehovah seeka soni da u, sö taa u sa dini ën a di fasi fa a kë, di nama ku di lusupaima di Jesosi ko paka da u. Apösutu Paulosu bi taki möön soni u di soni aki, a di biifi di abi sikifi da dee Keesitu sëmbë dee bi ta fan Hebelejëntöngö a Judea. b

3-4. Faandi mbei Paulosu bi ta booko hën hedi ku dee Keesitu sëmbë u Judea dee bi ta fan Hebelejëntöngö, nöö unfa a bi heepi de?

³ Faandi mbei apösutu Paulosu bi sikifi biifi da dee Keesitu sëmbë dee bi ta fan Hebelejëntöngö a Judea? Tu soni bi mbei a bi sikifi di biifi dë da de. Di fosu soni, hën da a bi kë da de taanga. Sömëni u de bi kiija a di Dju biibi. Dee fesima u dee keiki ka de bi dë bi ta mbei de fa, u di de bi ko toon Keesitu sëmbë.  Faandi mbei? Wë u di dee Keesitu sëmbë an bi abi wan Wosu ka de bi nango dini Gadu, de an bi abi begitafa ka de bi ta tja soni go tjuma da Gadu, söseei de an bi abi wan mindima di bi ta lei de soni. A kan taa di soni dë bi mbei dee bakama u Jesosi fii bookosaka, söseei a kan taa a bi mbei di biibi u de ko suwaki (Heb. 2:1; 3:12, 14). A kan tu taa so u de bi ta pakisei u toona go a di Dju biibi baka.

⁴ Di u tu soni, hën da Paulosu bi piki dee Keesitu sëmbë dee bi ta fan Hebelejëntöngö taa de an bi ta mbei möiti tjika u de ko fusutan dee njunjun lei, nasö dee möön fundu lei dee dë a di Wöutu u Gadu di dë kuma „gbelingbelin njanjan” (Heb. 5:11-14). So u de bi ta libi ku di Wëti u Mosesi jeti. Paulosu bi mbei de ko fusutan taa dee soni di di Wëti bi ta da de pasi u de tja go tjuma da Gadu an bi o sa puu de a zöndu basu te dou. U di soni aki mbei di Wëti bi ko „kaba”. Fëën mbei Paulosu bi bigi lei de so u dee fundu lei u Gadu. A bi mbei dee Keesitu sëmbë buta pakisei a ’wan möön bunu soni di de bi sa biibi’, nöö di soni dë bi nama ku di paima di Jesosi bi ko paka, sö taa de bi sa ko zuntu ku Gadu.​—Heb. 7:18, 19.

5. Andi u musu ko sabi u di buku Hebelejën, nöö faandi mbei u musu ko sabi di soni dë?

⁵ Paulosu bi piki dee baaa ku dee sisa taa di dini di de ta dini Jehovah kuma Keesitu sëmbë, bunu möön di fasi fa de bi ta dini ën a di Dju biibi. Di fasi fa dee Dju bi ta dini Jehovah bi ta lei u ’fuu ta mëni di ko u [Jesosi] Keesitu. Ma fa u dë aki a ko kaa, nöö an dë fanöudu fuu hoi dee lö wëti dë möön’ (Kol. 2:17). Te fajalimbo kai a wan soni, nöö di kötö di a ta tuwë a goon ta lei nöö unfa di soni mbei, ma na di soni seei hën di dë jeti. Sö nöö di fasi fa dee Dju bi ta dini Gadu a fesiten bi ta lei taa wan möön bunu fasi u dini Gadu bi musu ko jeti. A dë fanöudu seei fuu fusutan di fasi fa Jehovah seeka soni da u fuu sa feni paadon u dee zöndu fuu, sö taa u sa dini ën kumafa a kë. Boo tei di fasi faa dee Dju bi ta dini Jehovah maaka ku di fasi fa dee Keesitu sëmbë ta dini ën, te u luku dee soni di di buku Hebelejën ta taki. Te u du di soni aki, nöö woo ko möön fusutan soni u di Wosu u Jehovah, söseei wooko ko fusutan unfa di Wosu fëën nama ku u.

6. Unfa de bi ta du soni a di tenti u Gadu?

⁶ Di fasi faa dee Dju bi ta dini Jehovah. Paulosu bi taki soni u di tenti u Gadu di Mosesi bi mbei a di jaa 1512 bifö Keesitu. (Luku di pisi  de kai: „Di fasi faa dee Dju bi ta dini Jehovah​—Di fasi fa dee Keesitu sëmbë ta dini Jehovah.”) Di tenti u Gadu, bi dë wan tenti di dee Isaëli sëmbë bi sa ta tja go a hii kamian ka de bi nango. De bi dini Gadu nëën sö wan 500 jaa longi u te fa de mbei di Wosu u Gadu a Jelusalen (Ëki. 25:8, 9; Nöb. 9:22). A di „komakandi tenti” dee Isaëli sëmbë bi ta dini Gadu ta tja soni nango tjuma dëën (Ëki. 29:43-46). Boiti di dë, di tenti u Gadu bi ta lei taa dee Keesitu sëmbë bi o feni wan möön gaan soni.

7. Na un ten di tenti u Gadu bi seti?

⁷ Di fasi fa dee Keesitu sëmbë ta dini Jehovah. Di tenti u Gadu fu awooten bi dë „kuma wan peentje u lei fa soni dë a Gadu ala”, nöö di tenti dë bi ta lei go a di Wosu u Gadu di wa sa si ku wojo. Paulosu bi taki taa „di tenti aki ta lei fa soni bi o pasa a di ten aki” (Heb. 8:5; 9:9). Hën da a di ten di Paulosu bi sikifi di buku Hebelejën, nöö di Wosu u Gadu di wa sa si ku wojo bi seti da dee Keesitu sëmbë kaa. Di soni aki bi pasa a di jaa 29 baka Keesitu. A di jaa dë Jesosi bi dopu, a di jaa dë seei Jehovah bi salufu ën ku di santa jeje fëën, söseei a di jaa dë a bi bigi wooko da Jehovah kuma di möön „Gaan Mindima” a di Wosu fëën di wa sa si ku wojo. c​—Heb. 4:14; Tjab. 10:37, 38.

8-9. Andi ta lei u taa dee gaan mindima u Isaëli tooka gaanfa seei ku Jesosi Keesitu di dë di möön Gaan Mindima, te u luku Hebelejën 7:23-27?

⁸ Di fasi faa dee Dju bi ta dini Jehovah. Di gaan mindima da di sëmbë di bi ta fan ku Gadu da dee Isaëli sëmbë. Di de bi wëi di tenti u Jehovah, hën Jehovah bi buta Alon ko dë di fosu gaan mindima u Isaëli. Ma Paulosu bi mbei u ko fusutan taa „fa dee oto mindima bi dë, nöö de bi dë te a hia, fu di dëdë an bi ta da na wan u de pasi fu de tan a di wooko fu nöömö”. d (Lesi Hebelejën 7:23-27.) Nöö u di dee gaan mindima dë bi abi zöndu, mbei deseei bi musu ta tja soni go tjuma da Gadu u dee zöndu u de hedi. Di soni aki ta lei taa dee gaan mindima u Isaëli tooka gaanfa seei ku Jesosi Keesitu di dë di möön Gaan Mindima.

⁹ Di fasi fa dee Keesitu sëmbë ta dini Jehovah. Jesosi di Gaan Mindima fuu, da „wan futuboi di ta wooko a di santa kamian u di tuutuu tenti. Na libisëmbë hën mbei di tenti dë, ma Jehovah seei hën mbei ën” (Heb. 8:1, 2). Paulosu bi taki taa „Jesosi, hën a o libi u nöömö. Hën mbei di mindima wooko fëën o dë fu nöömö tu”. A bi taki tu taa Jesosi „dë apaiti gbelingbelin da Gadu söndö föutu”, söseei taa a tooka ku dee gaan mindima u Isaëli, u di „an dë faa musu ta kii mbeti da Gadu hiniwan daka baka na baka” u dee zöndu fëën. Boo luku unfa dee begitafa ku dee soni dee sëmbë bi ta tja go tjuma da Gadu na awooten, tooka ku di fasi fa dee Keesitu sëmbë ta dini Gadu a di ten aki.

10. Andi dee mbeti dee de bi ta tja go tjuma da Jehovah a di köpö begitafa kë taki?

¹⁰ Di fasi faa dee Dju bi ta dini Jehovah. Wan köpö begitafa ka de bi ta tjuma mbeti da Jehovah bi ta dë a döö, a di tenti u Jehovah dööbuka (Ëki. 27:1, 2; 40:29). Ma tökuseei dee soni di de bi ta tja go tjuma da Gadu dë, an bi ta mbei dee sëmbë feni paadon u dee zöndu u de te dou (Heb. 10:1-4). Dee mbeti dee de bi ta tja go tjuma da Gadu a di tenti fëën, bi ta lei go a di wan kodo paima di bi o mbei taa libisëmbë feni paadon u dee zöndu u de te dou.

11. Na un begitafa Jesosi bi da Gadu di libi fëën? (Hebelejën 10:5-7, 10)

 ¹¹ Di fasi fa dee Keesitu sëmbë ta dini Jehovah. Jesosi bi sabi taa Jehovah bi mandëën ko a goonliba aki, faa bi dëdë paka di lusupaima da hii libisëmbë (Mat. 20:28). Jesosi bi lei taa a dë kabakaba u du soni kumafa Jehovah kë a di daka di a dopu (Joh. 6:38; Gal. 1:4). Di begitafa ka Jesosi bi da Gadu di libi fëën, da di kë di Gadu bi kë u di Womi Mii fëën dëdë paka paima da libisëmbë, ku di sinkii fëën di an bi abi zöndu. Jesosi bi da di libi fëën di „wan pasi dë fu nöömö”, sö taa hii dee sëmbë dee ta buta biibi nëën sa feni paadon u dee zöndu u de u nöömö. (Lesi Hebelejën 10:5-7, 10.) Boo luku andi dee soni dee bi dë a di tenti u Gadu kë taki.

12. Ambë bi sa go a hiniwan u dee kamba u di tenti u Gadu?

¹² Di fasi faa dee Dju bi ta dini Jehovah. Di tenti u Gadu ku dee Wosu u Gadu dee de bi mbei a Jelusalen bi ta djei gaanfa seei a dendu. De bi ta abi tu kamba. Wan u de da „di Santa kamian”, nöö di wotowan da „di Möön Santa kamian”. Wan gaan koosu hën bi paati dee tu kamba dë (Heb. 9:2-5; Ëki. 26:31-33). Wan goutu lampupau, wan begitafa ka de bi ta tjuma sumëë suti soni ku wan tafa ka de bi ta buta bëëë, bi dë a di Santa kamian. „Dee mindima dee Gadu bi salufu” wanwan nöö bi sa denda go a di Santa kamian u du di santa diniwooko u de (Nöb. 3:3, 7, 10). A di Möön Santa kamian, i bi abi di këdë u di buka di bi mbei ku  goutu, nöö a bi ta lei taa Jehovah sai dë (Ëki. 25:21, 22). Di gaan mindima wanwan nöö bi sa wai di gaan koosu denda go a di Möön Santa kamian, a di daka ka dee Isaëli sëmbë bi ta hakisi Jehovah paadon u dee zöndu u de. Di gaan mindima bi ta du di soni aki wan pasi a wan jaa (Leif. 16:2, 17). Hiniwan jaa a bi ta denda nango naandë ku mbeti buuu, u hakisi Jehovah paadon u dee zöndu fëën ku di u hii dee sëmbë u di föluku tuu. Boiti di dë, Jehovah bi wooko ku di santa jeje fëën fuu bi sa ko fusutan gbelingbelin andi dee tookatooka soni dee bi dë a di tenti fëën kë taki.​—Heb. 9:6-8. e

13. Unfa di Santa kamian ku di Möön Santa kamian u di tenti u Gadu, nama ku di fasi fa dee Keesitu sëmbë ta dini Jehovah a di ten aki?

¹³ Di fasi fa dee Keesitu sëmbë ta dini Jehovah. Wantu bakama u Keesitu nöö salufu ku santa jeje, nöö de ku Jehovah dë mati a wan apaiti fasi. Dee 144.000 bakama u Keesitu aki o dë mindima a liba ala makandi ku Jesosi (Ako. 1:6; 14:1). Di Santa kamian u di tenti kë taki di tei di Gadu tei de u de ko dë mii fëën di o go libi a liba ala, hii fa de dë a goonliba aki jeti (Lom. 8:15-17). Di Möön Santa Kamian u di tenti kë taki liba ala, di kamian ka Jehovah ta dë. Di „gaan koosu” di bi paati di Santa Kamian ku di Möön Santa Kamian kë taki di sinkii u Jesosi. Di dë di a bi dë libisëmbë bi ta tapëën faa bi sa go a liba ala kuma di möön Gaan Mindima u di Wosu u Gadu. Di paka di Jesosi paka di lusupaima ku di sinkii fëën, jabi pasi da hii dee salufu Keesitu sëmbë u de sa go a liba ala. Deseei musu ko abi wan hii woto sinkii di o mbei de feni di paka u de a liba ala (Heb. 10:19, 20; 1 Kol. 15:50). Baka di Jesosi weki ko a libi baka, hën a go a di Möön Santa Kamian u di Wosu u Gadu di wa sa si ku wojo ka hii dee salufuwan o go miti ën te u kaba fëën.

14. Faandi mbei di dini di u ta dini Jehovah a di Wosu fëën di wa sa si ku wojo, bunu möön di fasi fa dee Isaëli sëmbë bi ta dini ën, te u luku Hebelejën 9:12, 24-26?

¹⁴ Di soni aki ta lei u fa di seeka di Jehovah seeka soni da di tuutuu lei bigi tjika, nöö u ta si gbelingbelin taa a nama ku di lusupaima, söseei ku di mindima wooko u Jesosi Keesitu. Di gaan mindima u Isaëli bi nango ku di buuu u dee mbeti di de bi ta tja go tjuma da Jehovah, a di Möön Santa Kamian di libisëmbë bi mbei. Ma Jesosi hën „a go te a liba ala ka Masa Gaangadu seei ta dë”, a di möön santa kamian di dë u go a Gadu fesi. A bi da Gadu di libi fëën fuu hedi, sö taa a bi sa „paka puu hogi du a u liba”. (Lesi Hebelejën 9:12, 24-26.) Di lusupaima u Jesosi da di wan kodo paima di ta mbei u feni paadon u dee zöndu fuu u teego. Di woto soni di woo luku, o lei u taa aluwasi ee a goonliba aki woo dë, nasö ee woo go libi a liba ala, tökuseei hii u tuu sa dini Jehovah a di Wosu fëën di wa sa si ku wojo.

15. Ambë bi ta dini Jehovah a di djai ka di tenti u Gadu bi dë?

¹⁵ Di fasi faa dee Dju bi ta dini Jehovah. Di tenti u Jehovah bi abi wan djai di bi lontu tapa, nöö naandë dee mindima bi ta du di wooko u de. Di gaan köpö begitafa ka de bi ta tjuma mbeti da Jehovah bi dë a di djai, söseei wan köpö bëki ku wata bi dë a di djai tu. Dee mindima bi ta wasi de maun ku de futu ku di wata dë ufö de go du di santa wooko u de (Ëki. 30:17-20; 40:6-8). Dee Wosu u Gadu dee de bi mbei bakaten bi abi wan woto djai di bi dë a döö, ka dee sëmbë dee an bi dë mindima bi sa go u de dini Gadu.

16. Ambë ta dini Gadu a di djai, söseei a döösë pisi u di djai u di Wosu u Gadu di wa sa si ku wojo?

¹⁶ Di fasi fa dee Keesitu sëmbë ta dini Jehovah.  Ufö dee salufuwan dee dë a goonliba aki go a liba ala, u de go du di mindima wooko u de makandi ku Jesosi, nöö de ta wooko a goonliba aki a di djai ka di Wosu u Gadu di wa sa si ku wojo dë. Di bëki di dë ku wata ta heepi de u de an fëëkëtë taa de ku hii dee woto Keesitu sëmbë musu dë limbolimbo a Gadu wojo a hii futu. Ma nöö naasë dee „gaan hia sëmbë” dee ta heepi dee salufu baaa u Keesitu ta dini Gadu? Apösutu Johanisi bi si de taanputaanpu a „di könubangi” fesi. Di kamian ka de bi taanpu dë da döösë pisi u di djai. Di pisi dë dë a goonliba aki. Boiti di dë a bi si fa de bi dë taanputaanpu a „Masa Gaangadu fesi dë ta dini ën ndeti ku didia” a di Wosu fëën (Ako. 7:9, 13-15). U musu tei ën u bigi seei taa Jehovah ta da u di gaandi fuu sa dini ën a di Wosu fëën di wa sa si ku wojo.

17. Andi u abi di gaandi u da Jehovah?

¹⁷ A di ten aki hiniwan Keesitu sëmbë abi di gaandi u tja soni go da Jehovah. De sa du di soni aki te de ta tei di ten u de, di kaakiti u de, ku dee soni dee de abi u dini Jehovah. Apösutu Paulosu bi piki dee Keesitu sëmbë dee bi ta fan Hebelejëntöngö taa „a dë fuu ta gafa Gadu nöömö. Biga te u du sö, nöö a o dë kuma wan suti peesenti u ta tja ko dëën ta dëën tangi. Nöö di lö peesenti dë, a fiti u dee sëmbë dee ta piki taa u ku ën nama” (Heb. 13:15). U sa lei taa u dë ku tangi a hati da di gaandi di u abi u dini Jehovah, te u ta dëën dee möön bunu soni dee u abi.

18. Andi u musu tei u bigi, söseei andi wa musu fëëkëtë te u luku Hebelejën 10:22-25?

¹⁸ Lesi Hebelejën 10:22-25. Di Paulosu bi ta sikifi dee lasiti pisi u di biifi di a bi sikifi da dee Keesitu sëmbë dee bi ta fan Hebelejëntöngö, hën a bi taki soni u dee möön fanöudu soni di u musu ta du hiniwan juu a di dini di u ta dini Jehovah. A bi taki soni u di begi di u musu ta begi Jehovah, di konda di u musu ta konda soni u di biibi fuu da wotowan, di hoi di u musu ta hoi komakandi, ku di da di u musu ta da useei taanga möön u „ta si taa di daka ta ko möön zuntu”. A di lasiti pisi u di buku Akoalimbo, di ëngëli u Jehovah ta taki taa: ’Gadu wanwan i musu begi!’ (Ako. 19:10; 22:9) Di ëngëli bi taki di soni aki tu pasi u lei fa a bi dë fanöudu tjika. Fëën mbei nöiti wa musu fëëkëtë dee soni dee u lei u di Wosu u Gadu di wa sa si ku wojo, söseei u musu tei ën u bigi taa u abi di gaandi u dini Masa Gaan Gadu!