1. Unfa Gadu bi ta da dee dinima fëën u fesiten kaakiti?

 MÖÖN gaanfa te di Wöutu u Gadu ta taki soni u dee womi ku dee mujëë dee bi abi wan taanga biibi, nöö a ta lei taa de bi abi degihati. Ma tökuseei so u de bi ta fii kuma de an bi abi degihati tjika. So juu a bi ta pasa taa Könu Dafiti bi ta fii seei kuma „a taanga kuma wan kuun”, ma so juu „a bi ta fëëë seei” te na soni (Ps. 30:7). Di santa jeje u Gadu bi ta mbei Simison ko taanga gaanfa seei. Ma Simison bi sabi taa ee Gadu an bi ta dëën di santa jeje fëën, nöö a bi „o lasi di kaakiti” di a bi abi, nöö a bi „o ko dë kuma dee woto sëmbë” (Kuutm. 14:5, 6; 16:17). Dee womi aki bi taanga u di Jehovah hën bi ta da de kaakiti.

2. Faandi mbei apösutu Paulosu bi ta taki taa a suwaki ma tökuseei a taanga? (Lesi 2 Kolenti 12:9, 10.)

² Apösutu Paulosu seei bi ko fusutan taa hënseei bi abi di kaakiti u Jehovah fanöudu tu. (Lesi 2 Kolenti 12:9, 10.) Paulosu seei bi ta dë ku suwaki tu, leti kuma sömëni fuu (Gal. 4:13, 14). So juu a bi ta taanga dëën u du soni a wan soifi fasi (Lom. 7:18, 19). A bi ta pasa taa a bi ta booko hën hedi gaanfa seei, söseei a bi ta fëëë andi bi sa miti ën (2 Kol. 1:8, 9). Ma tökuseei te Paulosu bi suwaki, nöö a bi ta ko möön taanga. Unfa sö? U di Jehovah bi ta da Paulosu di kaakiti di a bi abi fanöudu fu a bi sa hoi dou te soni bi ta miti ën.

3. Andi woo lei a di woto aki?

³ Jehovah paamusi u tu taa a o da u di kaakiti di u abi fanöudu fuu sa hoi dou (1 Pet. 5:10). Ma wa o sa feni di kaakiti dë ee wa ta mbei möiti fuu feni ën. Boo taa wan wagi sa lëi te a abi wan masini. Ma di sëmbë di ta lëi di wagi musu da kasi sö taa di wagi sa go ku fesi. Wë sö nöö a dë da u tu. Jehovah dë  kabakaba u da u di kaakiti di u abi fanöudu, ma u musu du so soni fuu sa feni di kaakiti fëën. Andi Jehovah ta da u fuu ko taanga a di biibi? Nöö andi u musu du fuu sa ko taanga a di biibi? Woo feni dee piki u dee hakisi aki te woo taki soni u dii sëmbë u Bëibel, di Jehovah bi da di kaakiti fëën. Dee sëmbë dë da di tjabukama Jona, Malia di mama u Jesosi ku apösutu Paulosu. Woo si tu unfa Jehovah ta da dee futuboi fëën taanga a di ten aki.

4. Unfa u sa feni di kaakiti u Jehovah?

⁴ Wan fasi fa u sa feni di kaakiti u Jehovah hën da te u ta begi ën. Jehovah o piki dee begi fuu. A o da u „di gaan kaakiti” fëën (2 Kol. 4:7). U sa feni taanga tu te u ta lesi di Wöutu fëën, söseei te u ta kai pakisei nëën (Ps. 86:11). Dee soni dee Jehovah ta piki u a Bëibel abi „kaakiti” (Heb. 4:12). Te i ta begi Jehovah, söseei te i ta lesi di Wöutu fëën, nöö joo feni di kaakiti di i abi fanöudu fii sa hoi dou, fii sa dë waiwai go dou, söseei fii sa du wan gaan wooko di a kë fii du dëën. Buta pakisei a di fasi fa Jehovah bi da di tjabukama Jona taanga.

5. Faandi mbei di tjabukama Jona bi musu ko abi degihati?

⁵ Jona bi abi degihati fanöudu. A bi ta fëëë u go ka Jehovah bi mandëën. Fëën mbei a bi go a wan sipi di bi nango a wan hii woto kamian. Di soni dë bi mbei taa bëina hën ku hii dee sëmbë dee bi dë a di sipi, lasi de libi. Di dee sëmbë tuwëën go a wata hën wan gaan fisi guli ën. U di soni dë mbei Jona bi ko dë a wan fisi bëë dendu. A bi dë wan gaan dungudungu kamian. Unfa i si kuma Jona bi ta fii? I si kuma a bi ta pakisei taa a bi o dëdë fika dë u? A bi ta si kuma Jehovah bi go disa ën u? A musu u dë taa Jona bi ta fëëë seei te na soni.

6. Andi bi da Jona taanga di a bi dë a di fisi bëë dendu, te u luku Jona 2:1, 2, 7?

⁶ Andi Jona bi du faa bi sa feni taanga, di a bi dë a di fisi bëë dendu? Wë a bi begi Jehovah. (Lesi Jona 2:1, 2, 7.) Hii fa Jona an bi piki Jehovah buka, tökuseei a bi ta tjali u di soni di a bi du, nöö a bi dë seiki taa Jehovah bi o haika di begi fëën. Boiti di dë, Jona bi kai pakisei a dee soni dee a bi lesi a di Wöutu u Gadu. Faandi mbei u taki sö? Te u luku dee soni dee a bi taki a di begi fëën a Jona kapitë 2, nöö u ta si taa a bi taki sömëni soni di dë a di buku Psalöm. (Luku Jona 2:2, 5 ku Psalöm 69:1; 86:7.) A dë gbelingbelin u si taa Jona bi sabi dee pisi u di Wöutu u Gadu aki bumbuu. Fëën mbei di a bi ta kai pakisei a de, hën a ko dë seiki taa Jehovah bi o heepi ën. Bakaten di Jehovah bi puu Jona a di fisi bëë dendu, hën Jona bi dë kabakaba u du di wooko di Jehovah bi hakisi ën.​—Jona 2:10–3:4.

7-8. Unfa wan baaa u Taiwan bi feni di taanga di a bi abi fanöudu di fuka bi ta miti ën?

⁷ Di woto u Jona sa heepi u te fuka ta miti u. Wan baaa de kai Zhiming b di ta libi a Taiwan, abi wan siki di ta mbei a ta fii pen seei. Boiti di dë, dee famii fëën ta du ku ën u di a ta dini Jehovah. Di begi di a bi ta begi Jehovah, söseei di lei di a bi ta lei soni u Bëibel bi ta dëën taanga. A bi taki taa: „Te soni bi ta taanga da mi poi, nöö mi bi ta booko mi hedi sö tee taa, ma bi sa ta lei soni u Bëibel bumbuu.” Ma Zhiming bi ta hoi dou. A bi taki taa: „Di fosu soni di mi bi ta du, hën da mi bi ta begi Jehovah. Baka di dë, nöö mi bi ta tuusi soni a jesi, nöö mi bi ta haika dee Könuköndë poku fuu. So juu mi bi ta kanda de saapisaapi fu te hati u mi ko kötö. Baka di dë, nöö mi bi ta bigi lei soni u Bëibel awaa.”

⁸ Di lei di Zhiming bi ta lei soni u Bëibel bi  ta dëën taanga fa hoi dou. Wan daka, baka di de bi opalasi ën, hën wan sösutu bi piki ën taa de o abi u dëën buuu, u di di buuu fëën an bi kaba dë kumafa a musu dë. Ma di ndeti ufö de opalasi ën, a bi lesi di woto u wan sisa di bi du di seei opalasi dë. Buuu soni u di sisa dë bi hogi seei möön di u Zhiming, ma tökuseei a bi ko kisi hënseei hii fa an bi tei buuu. Di woto u di sisa dë bi da Zhiming taanga seei faa bi sa hoi hënseei a Jehovah go dou.

9. Andi i sa du ee i ta booko i hedi gaanfa poi u di wan fuka ta miti? (Luku dee peentje tu.)

⁹ A pasa ku i kaa taa i bi ta booko i hedi sö tee taa ja bi sa begi Jehovah bumbuu ö? Nasö taa i bi wei sö tee taa ja bi sa lei soni u Bëibel ö? Wë a bunu fii hoi a pakisei taa Jehovah ta fusutan i bumbuu. Fëën mbei aluwasi ee i begi Jehovah kölö sö, tökuseei i sa dë seiki taa a o da i di soni di i abi fanöudu (Ef. 3:20). Ee a ta taanga da i fii lesi, söseei fii lei soni u Bëibel u di i dë ku suwaki, u di i wei, nasö u di i abi gaan bookohedi, nöö i sa haika di Bëibel ku dee buku fuu di de lesi buta a di website fuu. I sa haika wan u dee poku fuu tu, nasö i sa luku wan u dee fëlön fuu a jw.org. Te i ta begi Jehovah, ta lesi di Bëibel ta öndösuku soni a dee buku fuu, söseei te i ta haika dee poku fuu ku dee fëlön fuu, nöö joo si fa Jehovah o piki di begi fii. A sö wan fasi joo da Jehovah pasi faa mbei i ko taanga gingin a di biibi.

10. Unfa dee baaa ku dee sisa ta da u taanga?

¹⁰ Jehovah sa wooko ku dee baaa ku dee sisa u da i taanga. De sa da i „degihati seei” te soni ta miti i, söseei te i ta mbei möiti u du wan wooko u Jehovah di ta taanga da i (Kol. 4:10, 11). U ta abi mati fanöudu seei, möönmöön te u dë ku „fuka” (Nöng. 17:17). Te u ta fii taa wa abi kaakiti, nöö dee baaa ku dee sisa fuu sa da u dee soni dee u abi fanöudu. De sa da u kötöhati, söseei de sa da u taanga fuu dini Jehovah ku hii u hati go dou. Buta pakisei a di fasi fa wotowan bi da Malia taanga.

11. Faandi mbei Malia bi abi degihati fanöudu?

¹¹ Malia bi abi degihati fanöudu u du soni kumafa Jehovah kë. Pakisei luku unfa a bi sa fii di di ëngëli bi ko piki ën di gaan wooko di Gadu bi dëën faa du. A bi musu u ta booko  hën hedi seei, di a jei taa a o dë ku bëë hii fa an tööu jeti. Nöiti a bi pai miii kiija wan daka, ma tökuseei a bi musu kiija di womi mii di bi o ko toon di Mësiasi. Boiti di dë, nöiti a duumi ku manu wan daka. Wë nöö unfa a bi o konda di soni dë da Josëfu, di womi di hën ku ën bi abi buka u tööu?​—Luk. 1:26-33.

12. Unfa Malia bi feni di taanga di a bi abi fanöudu, te u luku Lukasi 1:39-45?

¹² Unfa Malia bi feni di taanga di a bi abi fanöudu faa du di gaan wooko di Gadu bi dëën? A bi suku heepi a woto sëmbë. A bi hakisi Gabiëli faa konda soni u di wooko dëën möön fini (Luk. 1:34). Baka wan pisiten, hën a hopo tei pasi waka „go tee a wan köndë u di pisiwata de kai Judea a dee kuun mindi”. A bi go luku Elizabëti, wan u dee famii fëën, nöö a bi bunu seei taa a go luku ën. Elizabëti bi wai ku Malia, söseei Jehovah bi mbei Elizabëti konda wan tjabukama woto da Malia di bi ta taki soni u di womi mii di a bi o pai. Di soni dë bi dëën taanga seei. (Lesi Lukasi 1:39-45.) Malia bi taki taa Jehovah taanga, söseei taa „a a’ makiti u du soni” (Luk. 1:46-51). Jehovah bi wooko ku Gabiëli ku Elizabëti u da Malia taanga.

13. Unfa wan sisa u Bolifia bi feni wini di a bi suku heepi a dee baaa ku dee sisa?

¹³ I sa feni taanga a dee baaa ku dee sisa tu, leti kuma Malia. Wan sisa u Bolifia de kai Dasuri bi abi taanga fanöudu a di seei fasi dë tu. Hën tata bi dë a hatiwosu, nöö a bi abi wan siki di data an bi sa kula, nöö fëën mbei a bi ta kë dë ku ën hiniwan juu, sö taa a bi sa ta heepi ën a soni (1 Tim. 5:4). So juu soni bi ta taanga da di sisa. A bi taki taa: „Sömëni pasi mi bi ta fii kuma ma sa tjëën möön.” Ma i si kuma di sisa bi hakisi sëmbë u de heepi ën? Wë bigibigi an bi du ën. A bi taki taa: „Ma bi kë toobi dee baaa ku dee sisa. Mi bi ta taki a miseei taa: ’Jehovah hën o mbei mi feni di heepi di mi abi fanöudu.’ Ma bakaten mi bi ko si taa ma bi o sa feni wini ee ma bi ta da dee wotowan di okasi u de heepi mi, u di mi bi ta kë tja dee bookohedi u mi mi wanwan” (Nöng. 18:1). Sisa Dasuri bi sikifi wan bosikopu manda da wantu u dee mati fëën, ka a bi piki de unfa soni bi dë dëën. Bakaten sisa Dasuri bi taki taa: „Ma abi wöutu u taki unfa dee baaa ku dee sisa bi da mi taanga tjika. De bi ta tja soni u njan te de bi ta ko a hatiwosu, söseei de bi ta manda Bëibel tëkisi da mi di bi ta da mi taanga seei. A dë wan gaan suti soni seei te u sabi taa wa dë u wanwan. Hii u tuu dë a di wosudendu u Jehovah, ka wotowan ta dë kabakaba u heepi i, u këë makandi ku i, söseei u da i taanga fii hoi dou fii sa dini Jehovah makandi ku de go dou.”

14. Faandi mbei a bunu fuu da dee gaanwomi pasi u de heepi u?

¹⁴ Wan u dee fasi fa Jehovah ta da u taanga, da di wooko di a ta wooko ku dee gaanwomi u heepi u. A ta tei de u da u taanga, söseei u heepi u fuu sa ko ta fii bunu baka (Jes. 32:1, 2). Fëën mbei a bunu fii konda da dee gaanwomi unfa i ta fii, te i abi wan bookohedi. Na niinga te de kë heepi i, u di Jehovah sa wooko ku de u mbei i ko taanga.

15. Un gaandi hiniwan Keesitu sëmbë abi?

¹⁵ Dee soni dee Gadu paamusi u a di Wöutu fëën sa da u taanga fuu dini ën go dou (Lom. 4:3, 18-20). So Keesitu sëmbë o go libi a liba ala u teego, nöö dee wotowan o libi u teego a goonliba aki a wan waiti paladëisi. U di u ta biibi di soni aki mbei u ta peleiki di bunu buka da sëmbë, söseei fëën mbei u ta du tookatooka wooko a di kemeente. Boiti di dë, a ta mbei u feni taanga fuu sa hoi dou  te fuka ta miti u (1 Tes. 1:3). Dee soni dee Gadu paamusi u aki bi da apösutu Paulosu taanga tu.

16. Faandi mbei apösutu Paulosu bi abi degihati fanöudu?

¹⁶ Paulosu bi abi degihati fanöudu. A bi tei hënseei maaka ku wan doti paabi, a di biifi di a bi sikifi da dee Keesitu sëmbë u Kolenti. ’Hiniwan juu fuka bi ta miti ën’. ’So juu saanfa-u-du fëën bi ta kaba’. ’De bi ta du gaan hogi ku ën’, söseei ’so juu de bi ta fon mëën tuwë ku baka a goon’. Fuu taki ën kumafa a dë, nöö hiniwan juu a bi sa lasi ën libi (2 Kol. 4:8-10). Paulosu bi sikifi dee soni aki a di u dii sëndëlengi waka fëën. Baka di a bi kaba sikifi dee soni aki, hën sömëni soni miti ën. Ufö a bi kaba di sëndëlengi waka fëën hën gaan hia sëmbë bi kisi ën fon, de bi kisi ën söötö. Bëina a bi dëdë a wata, söseei de bi buta ën a dunguwosu.

17. Andi bi da Paulosu kaakiti faa hoi dou di fuka bi ta miti ën, te u luku 2 Kolenti 4:16-18?

¹⁷ Paulosu bi ta feni kaakiti u hoi dou, u di a bi ta buta pakisei a di gaan bunu di a bi o feni bakaten. (Lesi 2 Kolenti 4:16-18.) A bi piki dee baaa ku dee sisa u Kolenti taa aluwasi ee di sinkii fëën „ta gaandi nango seei”, tökuseei an o mbei di soni dë mbei a fii bookosaka. Paulosu bi ta buta pakisei a dee bunu dee a bi o feni. Di sabi di a bi sabi taa a o go libi u teego a liba ala, bi dë wan gaan soni dëën sö tee taa a bi dë kabakaba u tja hii pei fuka faa sa feni di gaan bunu dë. Paulosu bi ta kai pakisei a di gaan bunu di a bi o feni dë, nöö di soni dë bi ta mbei taa ’hati dendu fëën bi ta njunjun nango hiniwan daka’.

18. Unfa Tihomir ku dee sëmbë fëën wosudendu bi feni taanga di de bi buta pakisei a dee bunu di de o feni a di ten di ta ko?

¹⁸ Wan baaa u Bulgalia de kai Tihomir bi feni taanga di a bi kai pakisei a dee bunu dee a o feni a di ten di ta ko. Hën piki baaa Zdravko bi lasi libi wantu jaa pasa, u di wan wagi bi naki ën kii. Di soni dë bi ta mbei Baaa Tihomir bi ta dë tjalitjali seei. Fëën mbei hën ku hën mujëë ku di womi mii fëën bi ta buta pakisei  a di fasi fa soni o pasa a di ten ka Jehovah o weki sëmbë ko a libi baka. Baaa Tihomir bi taki taa: „U bi ta da woto u di kamian ka u ku Zdravko bi o miti, u bi ta taki andi u bi o boi dëën, ambë ku ambë u bi o kai ko a di fosu piizii di u bi o hoi dëën, söseei andi ku andi u bi o piki ën u di fasi fa soni bi waka a dee lasiti daka.” Tihomir bi taki taa di buta di de bi ta buta pakisei a dee soni dë, bi heepi hën ku dee sëmbë fëën wosudendu u de sa hoi dou ku pasensi, fu te di ten dou ka Jehovah o weki hën piki baaa ko a libi baka.

19. Andi i sa du u di biibi fii ko möön taanga? (Luku di peentje tu.)

¹⁹ Unfa i sa ko ta möön biibi taa dee soni dee Jehovah paamusi u o pasa tuutuu? Ee i da wan u dee sëmbë di o libi u teego a goonliba aki, nöö i sa lesi dee soni dee di Bëibel ta taki u di Paladëisi, nöö i kai pakisei a de (Jes. 25:8; 32:16-18). Kai pakisei a di fasi fa di libi o dë a di njunjun goonliba. Si seei fa i dë ala kaa. Ambë i ta si? Andi ku andi i ta jei? Unfa i ta fii? Fu an taanga da i fii kai pakisei a dee soni aki, nöö a bi o bunu fii luku dee peentje dee dë a dee buku fuu dee ta lei fa di Paladëisi o dë, nasö i sa luku dee poku-fëlön fuu. Kandë i sa luku T’a nyun grontapu kon, Let’ na baka uku, nasö Hoe mooi zal het zijn. Ee u ta hoi dee wini dee woo feni a di ten di ta ko a pakisei, nöö di soni dë o heepi u fu ’wa ta si dee fuka dee ta miti u kuma gaan soni,’ „biga fu wan pisiten nöö de dë” (2 Kol. 4:17). Dee soni dee Jehovah paamusi u sa da u taanga fuu hoi dou te fuka ta miti u.

20. Unfa u sa feni kaakiti baka, ee u ta fii bookosaka?

²⁰ „Gadu o da u kaakiti” aluwasi ee u ta fii bookosaka (Ps. 108:13). Jehovah seeka soni da u kaa, sö taa u sa feni di taanga di u abi fanöudu. Fëën mbei te i abi degihati fanöudu fii sa du wan wooko di a da i, fii sa hoi dou te fuka ta miti i, nasö fii sa ta dë waiwai, nöö a bi o bunu fii begi ën fajafaja, söseei fii ta lei soni u Bëibel, sö taa a sa heepi i. Na niinga u tei di taanga di dee baaa ku dee sisa kë da i. Tei ten pakisei dee bunu dee joo feni a di ten di ta ko. Te un ta du dee soni aki, nöö Gadu o „da unu di kaakiti fëën a unu libi. Biga di kaakiti u Gadu bigi te pasa maaka, nöö ee a ta wooko a unu nöö woon a’ taihati a soni. Woon sa tei hii dee soni dee ta miti unu ku pasensi, ku wai a hati seei”.​—Kol. 1:11