1, 2. Faandi mbei so u dee mama ku dee tata sa ta booko de hedi, te dee mii u de kë buta de libi a Jehovah maun nöö de tei dopu?

DUSUDUSU sëmbë di ta lei soni u Bëibel, ta buta de libi a Jehovah maun, nöö de ta tei dopu. Sömëni u de da njönkunjönku sëmbë di de kiija a di tuutuu lei, nöö de buta da deseei taa de o ta libi kumafa Gadu kë, u di di fasi dë da di möön bunu fasi u libi (Psalöm 1:1-3). Ee i da wan Keesitu sëmbë di abi miii, nöö kandë i ta wakiti di daka ka di mii fii o tei dopu.​—Luku 3 Johanisi 4.

² Ma kandë i ta booko i hedi ku di mii fii. Kandë i bi si so njönkuwan tei dopu, ma bakaten de bigi ko ta libi a wan fasi di ta lei taa de an dë seiki möön ee soni o waka bunu da de te de hoi dee wëti u Gadu. Kandë i bi si fa so u de bi tapa u dini Gadu. Nöö kandë di soni dë mbei i ko ta si kuma di seei soni sa miti di mii fii tu. Kandë i ta si kuma di mii fii o ko dë  kuma so u dee Keesitu sëmbë fu awooten, dee bi ta libi a di foto Efeise. Jesosi bi taki soni u de. A bi taki taa: „Wan ta lobi mi kumafa un bi lobi mi a fesi möön. Di lobi fuunu ko booko saka” (Akoalimbo 2:4). Andi i sa du u heepi di mii fii faa sa ta lobi Jehovah nöömö, söseei faa sa „nango a fesi seei” sö taa a sa feni heepi a Gadu? (1 Petuisi 2:2) Wë u sa lei wan soni a di woto u Timoteo.

3. (a) Unfa Timoteo bi du ko toon wan Keesitu sëmbë, nöö andi a bi ta du ku dee soni dee a bi ta lei? (b) Andi da dee dii soni di Paulosu bi piki Timoteo taa a bi musu ta buta pakisei a de?

³ Di fosu pasi di apösutu Paulosu bi go a Lisita, bi dë a di jaa 47. A sa dë sö taa a di pisiten dë Timoteo bi dë wan njönku kijoo, nöö kandë a di ten dë a bi ko lei soni u dee soni di Jesosi bi ta lei sëmbë. A bi ta libi ku dee soni dee a bi lei, nöö tu jaa baka di dë, hën a bi bigi nango ku Paulosu a dee kamiankamian ka a bi nango. Baka söwan 16 jaa, hën Paulosu bi sikifi di soni aki da Timoteo. A bi taki taa: „I musu ta du dee soni dee i lei te ta biibi, u di sëmbë bi lei i gbelingbelin taa sö de dë tuu, Biga i sabi dee sëmbë dee bi lei i de, taa i sa futoou de. I sabi tu taa sensi di i bi dë piki mii seei, i bi ko sabi dee soni dee sikifi a Gadu Buku [dee Hebelejën Buku u Bëibel]. Dee soni aki sa heepi i fii ko köni, fii sa feni heepi a Gadu u di i ta biibi a Jesosi Keesitu” (2 Timoteo 3:14, 15). Hoi a pakisei taa Paulosu bi taki taa Timoteo bi sabi dii soni. (1) A bi sabi dee soni dee sikifi a Gadu Buku, (2) a bi lei de te ta biibi, söseei (3) a bi ko köni, faa sa feni heepi a Gadu, u di a bi ta biibi a Jesosi Keesitu.

4. Andi i bi tei u lei dee mii fii soni u Bëibel? (Luku di peentje a bigi u di woto.)

⁴ U di i da wan Keesitu sëmbë di abi miii, mbei i kë u dee mii fii ko sabi dee soni dee sikifi a Gadu Buku. Hën da i kë u de ko sabi soni u dee Hebelejën Buku u Bëibel ku dee Giiki Buku u Bëibel. Piki mii seei sa lei soni u dee sëmbë fu awooten ku dee soni dee bi pasa na awooten. Di ölganisaasi u Jehovah da u sömëni buku, brochure, ku fëlön di mama ku tata sa tei u lei dee mii u de soni u Bëibel. Undi u dee soni aki dë a di mamabëë töngö fii? Di mii fii musu ko sabi dee soni dee sikifi a di Bëibel, fëën ku Jehovah sa ko dë gaan mati.

5. Unfa u du sabi taa Timoteo bi ko ta biibi dee soni u Jesosi di dee sëmbë fëën bi lei ën?

⁵ Na lei nöö i musu ta lei dee mii fii soni u dee sëmbë fu awooten ku dee soni dee bi pasa na awooten. Hoi a pakisei taa dee sëmbë u Timoteo bi lei ën soni u Bëibel ’te a bi ko ta biibi de’. Timoteo bi sabi soni u dee Hebelejën Buku u Bëibel sensi di a bi dë  „piki mii seei”. Bakaten a bi ko ta biibi taa Jesosi hën da di Mësiasi. Timoteo bi ko abi wan taanga biibi, hën a tei dopu, söseei a bi go ta du di sëndëlengi wooko ku Paulosu.

6. Unfa i sa heepi dee mii fii u de ko ta biibi dee soni dee sikifi a di Wöutu u Gadu?

⁶ Unfa iseei sa lei dee mii fii soni u Bëibel u ’te de ko ta biibi de’ leti kuma Timoteo? Di fosu soni di sa heepi i, hën da i musu abi pasensi. Ten dë fanöudu u wan sëmbë sa ko abi wan taanga biibi. Boiti di dë, na u di i ta biibi wan soni mbei dee mii fii o ko ta biibi di soni dë tu. Hiniwan mii „musu ta wegi hii soni luku ee de dë u Gadu tuu”, u de sa ko ta biibi dee soni dee sikifi a di Bëibel. (Lesi 1 Tesalonika 5:21.) Mama ku tata sa heepi dee mii u de u de ko abi wan taanga biibi, möönmöön te dee mii ta hakisi de soni. Boo luku andi u sa lei a di fasi fa wan tata bi du soni.

7, 8. (a) Unfa wan tata bi lei taa a bi abi pasensi te a bi ta lei di mujëë mii fëën soni u Bëibel? (b) Na un ten i bi musu möön lei taa i abi pasensi ku di mii fii?

⁷ Wan womi de kai Thomas abi wan mujëë mii di abi 11 jaa. Nöö a bi taki taa so juu di mujëë mii fëën ta hakisi ën soni kuma: „I si kuma Jehovah mbei libilibi soni buta a goonliba aki, hën de göö ko toon woto soni ö?” Nasö a ta hakisi ën taa: „Faandi mbei wa nango sitëm nasö du woto soni sö taa soni sa ko ta waka möön bunu a di köndë fuu? So juu di baaa aki musu ta hoi hënseei fu an piki di mujëë mii fëën andi a musu biibi nöö a kaba. Thomas sabi taa na te i lei wan sëmbë wan pasi taa wan soni dë sö tuutuu, nöö a o biibi ën, ma te i ta lei di sëmbë di soni pikipiki, nëën ufö a o biibi ën.

⁸ Thomas sabi tu taa a musu abi pasensi faa sa lei di mujëë mii fëën soni. Ma ee fuu taki ën kumafa a dë, nöö hii Keesitu sëmbë musu abi pasensi (Kolosën 3:12). Thomas ko fusutan taa a o tei ten, söseei taa a o dë fanöudu fu hën ku di mujëë mii fëën fan sömëni pasi ee a kë heepi ën faa ko abi wan taanga biibi. A o dë faa heepi di mujëë mii fëën pikipiki faa ko fusutan dee soni dee sikifi a di Bëibel. Thomas taki taa: „Te a nama ku so soni, nöö mi ku mi mujëë ta kë sabi ee di mujëë mii fuu ta biibi dee soni dee a ta lei tuutuu, söseei ee a ta fusutan de. U ta lobi te a ta hakisi u soni. A bi o toobi mi ee a bi ta tei hii soni di u piki ën, söndö faa hakisi u ee faandi mbei u taki sö.”

9. Unfa i sa heepi dee mii fii u de biibi dee soni dee sikifi a di Wöutu u Gadu?

⁹ Te mama ku tata ta lei dee mii u de soni ku pasensi, nöö pikipiki dee mii u de o bigi ko ta fusutan unfa di soni de kai biibi „hei, fa a fundu, [ku] fa a baai tjika” (Efeise 3:18). U musu ta lei dee mii fuu soni di de o sa fusutan. Te di biibi u de ko möön taanga, nöö an o taanga da de sö möön u de hopo taki da di biibi u de a wotowan fesi, nasö a dee siköö mati u de fesi  (1 Petuisi 3:15). Dee mii fii bi o sa tei di Bëibel u lei wotowan andi ta pasa ku wan sëmbë te a dëdë u? De ta fusutan dee soni di di Bëibel ta lei ö? * (Luku di pisi a basu.) Hoi a pakisei taa i musu abi pasensi ee i kë heepi di mii fii faa ko ta biibi dee soni dee sikifi a di Wöutu u Gadu. Ma ee i du soni a di lö fasi aki, nöö joo feni wini fëën.​—Detolonomi 6:6, 7.

10. Andi musu dë wan fanöudu soni tu, te i ta lei dee mii fii soni?

¹⁰ Di fasi fa i ta du soni seei sa heepi dee mii fii u de ko abi wan taanga biibi. Wan mujëë de kai Stephanie, di abi dii mujëë mii, bi taki taa: „Sensi di dee mujëë mii u mi dë piki mii, mi bi musu ta hakisi miseei taa: ’Mi ta piki dee mii u mi faandi mbei mi dë seiki taa Jehovah dë tuutuu ö, taa a lobi libisëmbë, söseei taa a ta du soni a wan leti fasi ö? Dee mii u mi sa si gbelingbelin taa mi lobi Jehovah tuutuu ö?’ Wë dee mii u mi an o sa biibi dee soni aki ee miseei an ta biibi de.”

11, 12. Andi da köni, nöö unfa u du sabi taa ja abi fu dë wan gaangaan sëmbë ufö i sa ko dë wan köni sëmbë?

¹¹ U bi si taa Timoteo bi sabi tu soni. (1) A bi sabi dee soni dee sikifi a di Wöutu u Gadu, ku (2) a bi ta biibi dee soni dee a bi ta lei. Ma andi Paulosu bi kë taki di a bi taki taa dee soni dee sikifi a Gadu Buku bi sa heepi Timoteo faa ’ko köni, faa sa feni heepi a Gadu’?

¹² Di buku Inzicht in de Schrift, Deel 2, bi lei taa te di Bëibel ta taki u köni, nöö a ta taki tu „u di tei di i ta tei di sabi di i sabi wan soni ku di fasi fa i ta fusutëën u puu iseei a fuka, u tjubi iseei da hogi, u du so soni di i kë du, nasö u da wotowan lai. Te wan sëmbë ta du soni a di lö fasi aki, nöö an dë wan don sëmbë”. Di Bëibel ta taki taa „don dë a di hati u wan womi mii” (Nöngö 22:15). Te wan sëmbë köni, hën da an dë wan don sëmbë. Nöö wan köni sëmbë da wan sëmbë di ta du soni kuma gaangaan sëmbë. Wan gaangaan sëmbë a di biibi, an dë wan gaangaan sëmbë tuutuu, ma a dë wan sëmbë di abi gaan lesipeki da Jehovah, söseei di ta kë piki hën buka hii juu.​—Lesi Psalöm 111:10.

13. Unfa dee njönkuwan sa lei taa de abi di köni di sa mbei de feni heepi a Gadu?

¹³ Dee njönkuwan dee ko dë gaangaan sëmbë a di biibi, an dë sëmbë di dee fii u de „ta tja nango ta ko”, söseei de an dë sëmbë di woto njönkuwan „ta tja nango ta ko” (Efeise 4:14). Ma de dë sëmbë dee „guwenti u piki di Buka tee de ko ta sabi andi da hogi ku andi da bunu” (Hebelejën 5:14). Hën da de ta du soni a wan köni fasi, aluwasi  dee gaan sëmbë u de nasö woto gaan sëmbë an sai dë ta si de (Filipi 2:12). De musu ta du soni a di lö fasi aki u de sa feni heepi a Gadu. (Lesi Nöngö 24:14.) Unfa i sa heepi dee mii fii u de ko abi di lö köni aki? I musu mbei de ko sabi andi i ta si kuma dee möön fanöudu soni a di libi. Dee soni dee i ta taki ku dee soni dee i ta du, musu ta lei taa i ta mbei möiti fii libi kumafa di Bëibel ta taki.​—Loomë 2:21-23.

14, 15. (a) Andi wan njönku sëmbë di kë dopu musu pakisei fundu fëën? (b) Unfa i sa heepi dee mii fii u de pakisei fundu u dee wini di de o feni te de ta hoi dee wëti u Gadu?

¹⁴ Ee i kë heepi dee mii fii u de ko abi wan taanga biibi, nöö na piki nöö i musu ta piki de andi da bunu ku andi da hogi. I musu heepi de u de ko sabi soni kuma: ’Faandi mbei di Bëibel ta bai u a so soni di u ta si taa bunu da u? Unfa mi sa ko dë seiki taa dee soni dee sikifi a Bëibel o ta tja wini ko da mi hii juu?’​—Jesaaja 48:17, 18.

¹⁵ Ee di mii fii kë tei dopu, nöö heepi ën faa pakisei bunu u dee faantiwöutu di wan sëmbë ta abi te a tei dopu. Unfa di mii fii ta si dee faantiwöutu dë? Un wini a sa feni te a tei dopu? Andi sa ta taanga dëën? Faandi mbei u sa taki taa dee wini dee a o feni hia möön dee fuka dee o miti ën? (Maikusi 10:29, 30) A dë fanöudu faa pakisei dee soni aki bunu ufö a tei dopu. Heepi di mii fii faa  pakisei fundu u dee bunu dee a o feni te a ta piki Gadu buka, söseei andi da dee hogi dee o sa miti ën te an piki Gadu buka. Di soni aki sa heepi ën faa ko ta biibi möön gaanfa taa te a du andi di Bëibel ta taki, nöö hii juu soni o ta waka bunu dëën.​—Detolonomi 30:19, 20.

16. Andi mama ku tata musu du te di biibi u di mii u de di dopu kaa, ta ko suwaki?

¹⁶ Andi i sa du ee di mii fii an ko ta biibi dee lei u Bëibel sö möön, baka di a tei dopu? Kandë di womi mii fii nasö di mujëë mii fii ko ta lobi dee soni u di goonliba aki. Nasö kandë a ta bigi si kuma ee a ta libi kumafa di Bëibel ta taki, nöö an o abi wan suti libi (Psalöm 73:1-3, 12, 13). Ma di fasi fa joo fan ku ën, sa mbei a dini Jehovah go dou, nasö a sa mbei an dini ën möön. Na buja ku di mii u di soni aki hedi, aluwasi a dë miii jeti, nasö aluwasi a ko bigi kaa. Ma lei ën taa i lobi ën, söseei taa i kë heepi ën.

17, 18. Unfa mama ku tata sa heepi wan mii u de di an ko ta biibi soni u di tuutuu lei sö möön?

¹⁷ Wan njönkuwan di tei dopu, da wan sëmbë di buta hën libi a Jehovah maun. Di soni aki kë taki taa a paamusi Jehovah taa a o lobi ën möön hii woto soni, söseei taa hën wanwan a o ta dini. (Lesi Maikusi 12:30.) Jehovah ta si di buta di wan sëmbë ta buta hën libi nëën maun, kuma wan gaan soni, nöö useei musu ta si ën sö tu (Peleikima 5:4, 5). Di soni aki da wan soni di i di mama nasö di tata u di mii musu mbei a hoi a pakisei. I musu lesi dee buku u di ölganisaasi u Jehovah, di ta taki u soni di mama ku tata sa du u heepi dee mii u de. Baka di dë, nöö i musu suku di möön bunu ten fii fan ku ën a wan suti fasi, u lei ën taa di buta di a buta hën libi a Jehovah maun u te a tei dopu, da wan gaan faantiwöutu, ma di soni aki o mbei a feni gaan bunu tu.

¹⁸ I sa feni wantu soni a di pisi „Vragen van ouders”, di dë a kaba pisi u di buku Wat jonge mensen vragen​—Praktische antwoorden, Deel 1. Di pisi aki ta piki mama ku tata taa de an musu pakisei wantewante taa di mii u de an kë dini Gadu möön, ma de musu suku u ko sabi andi ta toobi di mii tuutuu. Kandë dee pei fëën hën ta ganjëën, nasö kandë a ta fii kuma an abi sëmbë. Nasö kandë di mii sa ta fii taa woto njönkuwan ta du möön soni a di dini u Jehovah möön hën. Di pisi dë ta taki tu taa an abi fu dë taa di mii fii an ta biibi dee soni dee i ta biibi. Ma so juu a sa dë taa woto soni hën ta toobi ën. Fëën mbei di pisi dë ta piki mama ku tata unfa de sa heepi wan mii u de di an ko ta biibi soni u di tuutuu lei sö möön.

19. Unfa mama ku tata sa heepi dee mii u de u de ’ko köni, u de sa feni heepi a Gadu’?

¹⁹ Ee i da wan mama nasö wan tata, nöö i abi wan gaan faantiwöutu, söseei a dë wan gaandi di i abi fii kiija dee mii fii „a wan leti fasi ta lei de kumafa Masa Gadu kë u de musu libi” (Efeise 6:4). Wë u bi taki a fesi kaa taa ee i kë du di soni aki, nöö i musu ta lei dee mii fii andi di Bëibel ta taki, söseei i musu heepi de u de ko biibi dee soni di de ta lei. Te di biibi u de ko taanga, nöö de o kë buta de libi a Jehovah maun, söseei de o kë du hii soni di de sa du u dini Jehovah. Be di Wöutu u Jehovah, di jeje fëën, ku dee möiti di i ta mbei, heepi dee mii fii u de ’ko köni, u de sa feni heepi a Gadu’.