Hiniwan Keesitu sëmbë di tööu musu taki andi de o du te a nama ku di soni aki, sö taa háti u de an fon de. Fëën mbei de musu öndösuku luku unfa di spiraal ta wooko, söseei de musu luku un mama wëti u Bëibel nama ku di soni aki.

Jehovah bi piki Adam ku Eva taa: „Un pai miii be un ko hia.” Bakaten a bi piki Noa di wan seei soni tu (Kenesesi 1:28; 9:1). Di Bëibel an ta taki taa Keesitu sëmbë u di ten aki musu u hoi di wëti dë. Hiniwan womi ku mujëë di tööu musu luku makandi ee de o du wan soni u de an pai hia mii, nasö ee de an o pai miii seei. Andi ku andi de musu hoi a pakisei?

Ee Keesitu sëmbë o du wan soni u tapa di pai di de sa pai miii, nöö de musu luku un mama wëti u Bëibel nama ku di soni aki. Fëën mbei Keesitu sëmbë an o puu bëë, u di de an kë pai miii. Te wan sëmbë puu bëë, hën da a kii wan mii. Bëibel ta kuutu di puu di wan sëmbë ta puu bëë, u di sö wan sëmbë an ta lei taa a ta lesipeki di libi (Ëkisodesi 20:13; 21:22, 23; Psalöm 139:16; Jelemia 1:5). Ma unfa a dë ku di spiraal?

Di Wachttoren u 1 u wajamaka-liba u di jaa 1979, bladsëidë 30 ku 31, bi taki u di soni aki. Di spiraal di bi dë a di ten dë, bi dë wan kalëti soni di de bi ta buta go a wan mujëë bëë dendu, fu an ko dë ku bëë. Di Wachttoren bi taki taa sëmbë an bi kaba sabi unfa di soni aki bi ta wooko. Sömëni könima bi ta taki taa di spiraal ta mbei taa di womi wata an sa ta dou a di obo u di mujëë. Ee di obo u di mujëë ku di wata u di womi an miti, nöö di mujëë an sa ko dë ku bëë.

Ma dee könima bi ko si taa so juu a sa pasa taa di womi wata ku di obo u di mujëë ta miti, nöö di mujëë ta ko dë ku bëë. Ma so juu di mii an ta göö a di kamian ka a musu göö, nasö so juu a ta saka go a di bëë dendu. Te a ta saka go a di bëë dendu, nöö di spiraal sa tapa di mii fu an göö go dou, nöö di bëë ta pasa. Di soni aki bi o sa dë kuma i puu bëë. Di Wachttoren bi taki tu taa: „Ee wan Keesitu sëmbë kë u de buta di spiraal dëën, nöö a musu luku andi Bëibel ta taki u di fasi fa u musu ta lesipeki di libi.”​—Psalöm 36:9.

Sömëni jaa pasa kaa sensi di de sikifi di Wachttoren aki, nöö nöunöu dee könima ku dee data ko sabi sömëni njunjun soni.

Tu woto pei spiraal ko dë nöunöu. De ta mbei wan u de ku köpö. Nöö sensi di jaa 1988, sëmbë bi sa ta buta di spiraal aki na Amëëkanköndë. Ma sensi di jaa 2001, hën wan wotowan bi ko, nöö di dë ta buta wan soni de kai hormoon a di mujëë sinkii. Unfa dee tu spiraal aki ta wooko?

Di köpö spiraal: Kumafa u bi taki kaa, nöö di spiraal ta mbei a ta taanga da di womi wata faa pasa go dou a di obo u di mujëë. Boiti di dë, di köpö di dë a di köpö spiraal ta kii di womi wata. * (Luku di pisi a basu.) Söseei di spiraal aki ta mbei soni tooka a di bëë dendu u di mujëë, nöö di soni dë ta mbei taa miii an sa ta göö dë.

Di spiraal di ta buta wan hormoon a di mujëë sinkii: Wan woto pei spiraal dë, di ta buta wan hormoon a wan mujëë sinkii, nöö a dë di wan seei hormoon di dë a di peiki di mujëë sëmbë ta bebe te de an kë pai miii. Dee spiraal aki ta buta wan hormoon a di mujëë bëë dendu. Boo taa dee hormoon aki ta mbei di obo u di mujëë an ta saka ko dë a di kamian ka a musu dë, u di mujëë sa ko dë ku bëë. Dee spiraal aki ta tooka  soni a di mujëë bëë dendu tu. * (Luku di pisi a basu.) Boiti di dë, dee spiraal aki ta mbei wan wata di dë a di mujëë bëë dendu ko möön degi, nöö a ta taanga da di wata u di womi u pasa go a di mujëë bëë dendu.

Wë kumafa u bi taki kaa, nöö dee spiraal aki ta tooka soni a di mujëë bëë dendu. Di soni aki kë taki taa aluwasi di obo u di mujëë ku di womi wata miti, tökuseei di mii an o sa göö a di mujëë bëë dendu. Hën da fuukufuuku kaa di bëë ta pasa. Ma dee könima ta taki taa di soni aki an ta pasa hesihesi, söseei taa a sa pasa so juu tu te wan mujëë ta bebe peiki u di an kë pai miii.

Fëën mbei na wan sëmbë sa taki taa di köpö spiraal, nasö di hormoon spiraal, ta mbei taa di womi wata ku di obo u di mujëë an miti nöiti. Ma dee soni di dee könima öndösuku, ta lei taa dee spiraal aki ta tapa wan mujëë fu an sa ko dë ku bëë hesihesi.

Ee Keesitu sëmbë di tööu kë wooko ku dee spiraal aki, nöö de sa taki u di soni aki ku di data u de. Di data sa piki de un pei spiraal dë a di pisiwata ka de ta libi, söseei a sa piki de andi ku andi sa pasa ee de tei ën. Ma de an musu ta suku u sëmbë piki de andi de musu du, ma deseei musu taki andi de o du (Loomë 14:12; Galasia 6:4, 5). Di soni aki da wan soni ka de tu sëmbë wanwan musu luku andi de o du. Ma de musu suku u du soni di ta kai ku Gadu, söseei de an musu du soni u háti u de ta fon de bakaten.​—Luku 1 Timoteo 1:18, 19; 2 Timoteo 1:3.