1. Unfa u sa sabi ee wan sëmbë dë u futoou?

 WAN sëmbë di dë u futoou ta mbei möiti hii juu u du andi a paamusi, söseei hii juu a ta mbei möiti u taki soni kumafa a dë tuutuu (Ps. 15:4). Sëmbë sa futoou ën. U kë taa dee baaa ku dee sisa fuu musu sa futoou u. Andi u sa du sö taa de ko ta futoou u?

2. Unfa u sa lei taa u dë u futoou?

² Wa sa duwengi sëmbë u de futoou u. Di fasi fa u ta du soni musu lei wotowan taa de sa futoou u. Sëmbë ta taki taa futoou dë kuma möni. A ta taanga u feni, ma i sa lasi ën hesihesi. Jehovah lei u taa u sa futoou ën. Nöiti a o du soni di o mbei wa futoou ën möön, u di ’u sa futoou hii dee soni dee a ta du’ (Ps. 33:4). Nöö Jehovah kë taa u musu djeesi ën (Ef. 5:1). Boo luku woto u wantu dinima u Jehovah di bi djeesi ën a di dë di a dë u futoou. Söseei woo taki u feifi fasi di o heepi u fuu lei taa u dë u futoou.

3-4. Unfa di tjabukama Daniëli bi lei taa a bi dë u futoou, nöö andi u sa hakisi useei?

³ Di tjabukama de kai Daniëli bi lei taa a bi dë wan sëmbë di wotowan sa futoou. Hii fa dee sëmbë u Babilon bi kisi ën tja go a katibo a Babilon, tökuseei a bi lei taa a bi dë u futoou. Nöö sëmbë bi ko ta möön futoou ën di Jehovah bi heepi ën puu di sunjan u di könu u Babilon de kai Nebukatnesali. Wan daka, Daniëli bi musu piki di könu taa Jehovah an lobi di fasi fa a ta libi. Di buka aki  an dë wan buka di wan könu bi o kë jei. Daniëli bi musu abi degihati u konda di buka aki da Nebukatnesali, u di hati fëën bi lo’ u boonu hesi! (Dan. 2:12; 4:20-22, 25) Sömëni jaa baka di dë, Daniëli bi lei wan pasi möön taa a dë u futoou. Wan maun bi sikifi wan soni a di wosu sinkii u di könu, nöö Daniëli bi konda andi a bi kë taki (Dan. 5:5, 25-29). Bakaten, hën Könu Daliusi ku dee heihei womi fëën bi si taa Daniëli bi „köni seei”. Boiti di dë, de bi taki taa an „bi ta ganjan sëmbë, nöö a bi ta du di wooko fëën bunu. Söseei an bi ta libi hogi ku sëmbë” (Dan. 6:3, 4). Awa, dee tiima dee an bi ta dini Jehovah seei bi si taa Daniëli bi dë u futoou!

⁴ Te u ta buta pakisei a di woto u Daniëli, nöö u sa hakisi useei dee soni aki: ’Unfa dee sëmbë dee an dë Jehovah Kotoigi ta si mi? De sabi mi kuma wan sëmbë di ta tja dee faantiwöutu fëën a wan bunu fasi, söseei di ta dë u futoou ö?’ Faandi mbei a bunu fuu hakisi useei dee soni aki? Wë u di u ta tja gafa ko da Jehovah te u dë u futoou.

5. Andi bi heepi Hanania faa dë wan sëmbë di wotowan sa futoou?

⁵ A di jaa 455 bifö Keesitu, baka di Gaama Nehemia bi toona mbei dee peni u Jelusalen, hën a bi suku womi di bi dë u futoou u luku di foto. A bi tei wantu womi, nöö wan u de bi dë Hanania, di bi dë di hedima u di tjubi kamian. Di Bëibel  ta taki taa Hanania „bi dë wan womi di bi dë u futoou. Sëmbë an bi hia di bi ta lesipeki di tuutuu Gadu kuma ën” (Neh. 7:2). U di Hanania bi lobi Jehovah, söseei u di an bi kë du soni di Jehovah an lobi, mbei a bi ta mbei taanga möiti u du hii dee soni di de bi hakisi ën faa du. Dee fasi aki o heepi u fuu dë u futoou te u ta du wooko da Gadu.

6. Unfa Tikikusi bi lei taa a bi dë wan mati fu apösutu Paulosu di a bi sa futoou?

⁶ Buta pakisei a di woto u Tikikusi. A bi dë wan baaa di Paulosu bi ta futoou. Di de bi söötö Paulosu a wosu, nöö a bi ta suku heepi a Tikikusi. A bi taki taa a bi dë wan „bumbuu futuboi” (Ef. 6:21, 22). Na biifi nöö Paulosu bi hakisi ën faa tja go da dee baaa ku dee sisa u Efeise ku Kolosën, ma a bi hakisi tu faa da de taanga. Tikikusi ta mbei u mëni dee baaa dee ta heepi u sö taa di biibi fuu sa ta dë taanga a di ten aki.​—Kol. 4:7-9.

7. Andi i sa lei u di dë di i musu dë u futoou, te i luku dee gaanwomi ku dee dinai u di kemeente fii?

⁷ U ta wai taa u sa futoou dee gaanwomi ku dee dinai. De ta tja dee faantiwöutu u de bunu, leti kuma Daniëli, Hanania ku Tikikusi. Te u nango a dee mindiwiki komakandi, nöö u sabi taa de buta sëmbë u hoi hii dee pisipisi u di komakandi. Dee gaanwomi ta tei ën u bigi taa hii sëmbë ta seeka dee pisi di de musu hoi, söseei te de ta hoi de tu. Boiti di dë, te u kai wan sëmbë faa ko a di komakandi di u ta hoi a sata nasö sonde, nöö u ta dë seiki taa wan Bëibel taki o hoi. Nöö u ta dë seiki tu taa woo abi buku fuu du di peleikiwooko. Dee baaa aki ta sölugu u a wan bunu fasi, nöö u ta da Jehovah tangi taa a da u de. Unfa u sa lei taa u dë u futoou?

8. Ku un soni u musu ta köni te u ta buta pakisei a wotowan? (Nöngö 11:13)

⁸ U lobi dee baaa ku dee sisa fuu, nöö u kë sabi unfa a nango ku de. Ma u musu ta köni taa wa ta hulu sëmbë soni tumisi. So baaa ku sisa u dee kemeente u dee fesiten Keesitu sëmbë, bi „ta tjökö buka a sëmbë soni ta lëgëdë ta konda soni di an dë fanöudu” (1 Tim. 5:13). Wa kë dë kuma de seepiseepi. Ma boo taa wan sëmbë konda wan soni fëën da u, nöö a piki u taa wa musu kondëën da woto sëmbë. Kandë wan sisa ko konda da u taa di gösöntu fëën an kaba dë sö bunu, söseei taa woto fuka ta miti ën, nöö a hakisi u fu wa paaja di woto. Wë u musu du andi a hakisi u. * (Lesi Nöngö 11:13.) Boo luku na un ten a dë fanöudu fu wa taki sëmbë soni seepiseepi.

9. Unfa sëmbë u wan wosudendu sa lei taa de dë u futoou?

⁹ A di wosudendu. Hiniwan sëmbë a di wosudendu abi di faantiwöutu u na taki u so soni di ta pasa a di wosudendu u de, ku woto sëmbë. Kandë wan sisa lo’ u du wan soni di ta mbei hën manu lafu. Wë an bi o dë wan bunu soni ee di womi bi o konda di soni aki da wotowan, ee di soni aki bi o mbei di mujëë fëën fii sen. U di a lobi di mujëë fëën, mbei nöiti a bi o kë du wan soni di o hati ën (Ef. 5:33). Te dee mii ta ko bigi, nöö de ta kë taa sëmbë musu ta lesipeki de. A dë fanöudu taa  dee gaansëmbë u de ta hoi di soni aki a pakisei. De an o ta konda dee föutu di dee mii u de mbei da woto sëmbë, u di di soni dë sa mbei dee mii fii sen (Kol. 3:21). Pikimii musu lei u ta köni u na ta taki soni u di wosudendu u de, di bi o sa mbei dee sëmbë u de fii sen (Deto. 5:16). Te hiniwan sëmbë u di wosudendu ta mbei möiti u du dee soni aki, nöö de o ko möön lobi deseei.

10. Unfa wan sëmbë sa dë wan tuutuu mati? (Nöngö 17:17)

¹⁰ Dë wan sëmbë di dee mati fii sa futoou. So juu a sa pasa taa u ta fii u konda wan soni fuu da wan gaan mati fuu. Di soni aki sa ta taanga u du so juu, u di kandë wa guwenti u konda soni fuu da wotowan. Nöö a bi o hati u gaanfa seei ee bakaten u ko jei taa di mati fuu paaja di woto. Ma u ta tei ën u bigi seei te u abi mati di an ta paaja woto fuu! Dee lö sëmbë dë da „tuutuu mati”.​—Lesi Nöngö 17:17.

11. (a) Unfa dee gaanwomi ku de mujëë ta lei taa de dë u futoou? (b) Andi u sa lei u wan gaanwomi di dë makandi ku dee sëmbë fëën wosudendu, baka di a bi go heepi wan sëmbë u di kemeente ku wan fuka? (Luku di peentje.)

¹¹ A di kemeente. Gaanwomi di an ta paaja sëmbë woto, dë kuma wan „tjubi kamian te gaan ventu ta böö”, da dee baaa ku dee sisa (Jes. 32:2). U sa konda soni da dee gaanwomi, u di u ta biibi taa de an o paaja di woto fuu. Söseei wa ta duwengi de u de konda soni da u, di woto sëmbë an musu sabi. Boiti di dë, u lobi dee mujëë u de, u di de an ta hakisi de manu u konda soni u woto sëmbë da de. A ta dë wan gaan bunu soni seei te wan gaanwomi an ta piki hën mujëë soni u dee baaa ku dee sisa di hën mujëë an musu sabi. Wan mujëë u wan gaanwomi bi taki taa: „Mi ta tei ën u bigi seei taa mi manu an ta konda soni u dee sëmbë dee a bi go luku, da mi. Söseei mi ta wai taa an ta konda soni u dee sëmbë dee abi heepi u dee gaanwomi fanöudu, da mi.  An ta kai dee në u de seei. A sö wan fasi ma abi fu ta booko mi hedi ku soni di ma sa seeka. Söseei mi sa ta fan ku hii sëmbë u di kemeente, söndö u mi booko mi hedi ku soni. Boiti di dë, mi sa futoou taa te mi konda soni u miseei da mi manu, nöö an o paajëën da woto sëmbë.” An dë u taki taa hii u tuu kë dë sëmbë di wotowan sa futoou. Wë un fasi o heepi u fuu dou di maaka aki? Boo taki u feifi fasi di sa heepi u.

12. Faandi mbei u sa taki taa u musu lobi sëmbë ee u kë taa de musu futoou u?

¹² Lobi hën ta mbei sëmbë ta futoou wotowan. Jesosi bi taki taa dee tu möön gaan wëti da di lobi di u musu lobi Jehovah, ku di lobi di u musu lobi woto sëmbë (Mat. 22:37-39). U di u lobi Jehovah, mbei u kë djeesi ën a di dë di a dë wan sëmbë di wotowan sa futoou. Boiti di dë, u di u lobi dee baaa ku dee sisa fuu, mbei wa kë paaja soni u de di wotowan an musu sabi. Nöiti u bi o kë du di soni aki, u di a sa hati de, a sa mbei de fii sen, nasö a sa tja hogi ko da de.​—Joh. 15:12.

13. Unfa sakafasi ta heepi u fuu dë sëmbë di wotowan sa futoou?

¹³ Te u abi sakafasi, nöö a o heepi u fuu dë wan sëmbë di wotowan sa futoou. Wan Keesitu sëmbë di abi sakafasi an ta biinga u dë di fosu sëmbë u paaja wan woto (Fil. 2:3). An ta pooba u mbei sëmbë pakisei taa a sabi gaan soni di an sa konda da woto sëmbë. Te u abi sakafasi, nöö wa o ta paaja di fasi fa uu ta si soni da sëmbë, hii fa di Bëibel, nasö dee buku fuu an ta taki soni fëën.

14. Unfa di sa’ di u sa’ u wegi soni luku ta heepi u fuu dë sëmbë di wotowan sa futoou?

¹⁴ Te wan Keesitu sëmbë sa’ u wegi soni luku, nöö a ta sabi taa „wan ten dë u dë piii, söseei wan ten dë u fan” (Peleik. 3:7). A so köndë sëmbë ta taki taa „fan da soofu, ma dë piii da goutu”. Hën da so juu a ta möön bunu fuu dë piii, ka fuu fan. Fëën mbei Nöngö 11:12 ta taki taa: „Wan sëmbë di sa’ u wegi soni luku, ta dë piii.” Boo luku wan woto. De lo’u hakisi wan gaanwomi di abi öndöfeni, u heepi woto kemeente ku dee fuka u de. Wan gaanwomi bi taki taa: „Hii juu di gaanwomi aki ta köni taa an konda soni u dee woto kemeente da wotowan.” U di di gaanwomi aki ta du soni ku köni, mbei dee woto gaanwomi u di kemeente ka a dë, ta lesipeki ën. De dë seiki taa an o konda soni u di kemeente da wotowan.

15. Konda faandi mbei i sa taki taa sëmbë o ta futoou i te i ta taki soni kumafa a dë tuutuu.

¹⁵ Te u ta taki soni kumafa a dë tuutuu, nöö a o heepi u fuu dë wan sëmbë di wotowan sa futoou. U ta futoou wan sëmbë di ta taki soni kumafa a dë tuutuu, u di u sabi taa nöiti a o ganjan u (Ef. 4:25; Heb. 13:18). Boo taki taa i kë ko dë wan möön bunu leima, nöö i kë hakisi wan sëmbë faa haika di taki di i hoi, sö taa a sa piki i andi i sa du möön bunu. Ambë i bi o hakisi u heepi i ku di soni aki? Joo hakisi wan sëmbë di o piki i di soni di i kë jei, naa joo hakisi wan sëmbë di o piki i a wan lesipeki fasi unfa soni dë tuutuu? Wë di Bëibel ta piki u gbelingbelin taa: „A möön bunu u bë wojo da wan sëmbë a wotowan fesi, ka fii tjubi di lobi di i abi dëën. Dee makei di wan mati fii ta da i, ta dë u di bunu fii hedi” (Nöng. 27:5, 6).  Dee soni dee wan bunu mati fuu ta piki u, sa dë wan taanga soni u jei bigibigi, ma de o tja wini ko da u bakaten.

16. Unfa Nöngö 10:19 ta lei u taa a dë fanöudu fuu ta duwengi useei?

¹⁶ A dë wan gaan fanöudu soni fuu ta duwengi useei, ee u kë taa wotowan musu ta futoou u. Di fasi aki o heepi u fuu dë piii te u ta fii u taki wan soni di wa musu konda da wotowan. (Lesi Nöngö 10:19.) A sa taanga da u fuu duwengi useei te u ta wooko ku Internet u fan ku wotowan. Ee wa köni, nöö a sa pasa taa u go taki soni di wa bi musu taki da gaan hia sëmbë. Te a dë a Internet kaa, nöö wa sa toona ko a baka futu möön, söseei wa sa tapa sëmbë u de du andi de kë ku di soni di u buta. Te u ta duwengi useei, nöö woo sa dë piii te dee felantima fuu kë duwengi u fuu taki soni di sa tja hogi ko da dee baaa ku dee sisa fuu. Dee siköutu sa du di soni aki ku u a dee köndë ka de tapa di wooko fuu. A dee lö ten dë u sa wooko ku di mama wëti di ta taki taa u musu ’tai di buka fuu tapa’ (Ps. 39:1). Hii sëmbë musu sa futoou u, aluwasi ee de dë mati fuu, famii fuu, baaa ku sisa fuu, nasö woto sëmbë. U musu ta duwengi useei ee u kë u sëmbë ta futoou u.

17. Andi u sa du fuu ta futoou useei a di kemeente?

¹⁷ U ta tei ën u bigi seei taa Jehovah mbei u ko abi baaa ku sisa di lobi de na de, söseei di dë u futoou! Hiniwan fuu abi di faantiwöutu u du soni di sa mbei dee baaa ku dee sisa fuu futoou u. Ee hiniwan fuu ta mbei möiti u lobi u na u, u abi sakafasi, u ko sa’ u wegi soni luku, u taki soni kumafa a dë tuutuu, söseei u duwengi useei, nöö woo sa ta futoou useei a di kemeente. Hii juu u musu ta mbei taanga möiti u du soni u lei taa wotowan sa futoou u. Boo ta djeesi Jehovah, di Gadu fuu, u di woo ta lei taa u dë u futoou.