Di Watchtower u 15 u wajamaka-liba u di jaa 1950, bi taki taa so juu te di Bëibel ta taki soni u wan sëmbë, nasö u wan woto soni, nöö a kë lei u soni u wan woto sëmbë nasö u wan möön gaan soni di o pasa a bakaten. Fosufosu u bi lo’ u taki a dee buku fuu taa womi ku mujëë di bi ta dini Gadu kuma Debola, Elihu, Jefita, Jöpu, Lakabu, Lebeka, ku sömëni wotowan bi dë sëmbë di bi ta lei u fa dee salufuwan nasö dee „gaan hia sëmbë” bi o dë (Akoalimbo 7:9). Wë u bi taki taa Jefita, Jöpu, ku Lebeka bi ta lei u fa dee salufuwan bi o dë, nöö Debola ku Lakabu bi ta lei u fa dee „gaan hia sëmbë” bi o dë. Ma a dee jaa dee pasa aki, wa taki dee lö soni dë möön. Faandi mbei?

Di Bëibel seei ta lei taa so u dee sëmbë dee a ta taki soni u de, ta lei u wan möön gaan soni di bi o pasa a di ten di ta ko. Te u luku Galasia 4:21-31, nöö naandë u ta lesi fa apösutu Paulosu ta taki soni u tu mujëë. A bi kondëën kuma te wan sëmbë ta konda „wan nöngö sö”. Di fosu mujëë da Hagali, di saafu mujëë u Abahamu. Paulosu bi konda taa di mujëë da dee Isaëli sëmbë, di Jehovah bi mbei buka ku de u de hoi dee wëti dee a bi da Mosesi. Di u tu mujëë hën a dë „fiifii”. Hën da Sala, di mujëë u Abahamu. Sala bi dë kuma di mujëë u Gadu, hën da di pisi u di ölganisaasi u Gadu di dë a liba ala. Paulosu ta taki u dee peipei fasi fa Jesosi bi dë kuma Melikiseideki di bi dë könu ku mindima tuu (Hebelejën 6:20; 7:1-3). Boiti di dë, Paulosu ta tei di tjabukama Jesaaja ku dee womi mii fëën maaka ku Jesosi ku dee salufuwan (Hebelejën 2:13, 14). Jehovah bi mbei Paulosu sikifi hii dee soni aki, sö taa u sa dë seiki taa dee soni di di Bëibel seei tja ko a limbo aki, dë sö tuutuu.

Ma aluwasi di Bëibel seei ta lei u taa wan sëmbë di a ta taki fëën, kë lei u wan möön gaan soni di bi o pasa bakaten, tökuseei wa musu mëni taa hii dee soni dee bi pasa a di libi u di sëmbë dë, kë lei u wan möön gaan soni di o pasa. Paulosu taki taa di fasi fa Melikiseideki bi dë, ta lei u fa Jesosi bi o dë. Ma Paulosu an bi taki u di ten di  Melikiseideki bi tja bëëë ku win go da Abahamu di a bi wini fö könu. Soni an dë a di Bëibel di ta lei u taa u musu suku u ko sabi andi di soni di pasa dë, kë taki.​—Kenesesi 14:1, 18.

So u dee sikifima dee bi libi dee höndöhöndö jaa dee ko baka di Keesitu dëdë, bi mbei gaan föutu seei. A fika piki, nöö de bi taki taa hii Bëibel woto kë taki wan möön gaan soni di bi o pasa bakaten. Wan buku ta taki u dee soni di Origenes, Ambrosius, ku Hièronimus bi ta lei sëmbë. A ta taki taa: „De bi ta suku u feni Bëibel woto di bi o kë taki wan möön gaan soni di bi o pasa, nöö de bi feni a hiniwan soni di bi pasa, hii fa de bi dë pikipiki soni. A dee soni di guwenti u pasa hiniwan daka seei, de bi feni taa [tjubitjubi] woto dë di de bi musu fusutan.  . . . De bi taki di soni aki tu u dee 153 fisi dee bakama u Jesosi bi kisi a di ndeti a bi ko a de, baka di Gadu bi weki ën. So sëmbë bi pooba u feni andi di nöbu 153 kë taki!” (The International Standard Bible Encyclopaedia)

Wan woto sikifima de kai, Augustinus u Hippo bi taki taa di Bëibel woto di ta taki u di da di Jesosi bi da 5000 womi njanjan ku feifi pisi bëëë ku tu fisi, bi kë taki wan soni. A bi taki taa dee feifi pisi bëëë da dee feifi fosu buku u Bëibel. Nöö u di di soni di de bi tei mbei dee bëëë a di ten dë, bi bunu möön wan woto pei soni di de bi ta tei mbei bëëë, mbei Augustinus bi feni taa di „Njunjun Buka” bunu möön di „Awoo Buka”. Söseei a bi taki taa dee tu fisi da wan könu ku wan mindima. Wan woto leima bi konda taa di bai di Jakopu bai di leti di Esau abi kuma fosu pai mii ku wan paabi baafu di dë bëëë sö, bi ta lei fa Jesosi bi o bai di libi da libisëmbë ku di buuu fëën u de sa go libi a Gadu Köndë ala!

Ee dee soni u taki dë, taanga u fusutan, nöö i sa fusutan taa wan soni an ta kai. Libisëmbë an sa sabi ee undi u dee Bëibel woto kë taki wan möön gaan soni di bi o pasa bakaten. Wë nöö andi da di möön bunu soni di u sa du? Te di Bëibel seei taki taa wan sëmbë, nasö wan woto soni, kë lei u wan möön gaan soni di o pasa bakaten, nöö u ta biibi ën. Ma wa musu taki taa wan woto u di Bëibel kë lei u wan soni di bi o pasa ee na di Bëibel seei lei u taa sö a dë.

Wë nöö un wini dee woto di Bëibel ta konda soni u de finifini, abi da u? Apösutu Paulosu bi sikifi taa: „Fa de sikifi dee soni a di Buku u Gadu dë, nöö de sikifi de tuu fu de lei u soni e. Biga te u lesi fa dee sëmbë u fesiten bi abi degihati ta hoi pasensi, nöö a ta da u degihati tu fuu hoi dou ta luku dee soni dee Gadu bi paamusi u taa de o pasa nöömö” (Loomë 15:4). Paulosu bi sikifi biifi da dee salufu Keesitu sëmbë u di fosu jaahöndö u konda da de andi de sa lei u dee Bëibel woto. Sensi di ten dë, hii Keesitu sëmbë te kisi dee „oto sikafu”, bi feni wini u dee soni dee sikifi a di Bëibel.​—Johanisi 10:16; 2 Timoteo 3:1.

Gaansë u dee Bëibel woto, an dë da dee salufuwan, dee „oto sikapu”, nasö Keesitu sëmbë di bi libi a wan pisiten nöö. Ma hii dee dinima u Gadu u di ten aki ku dee u di ten di pasa tuu, lei wan soni a dee woto dë. Di fuka di Jöpu bi tja an bi kë lei u nöö fa dee salufuwan bi o tja fuka a di fosu goonliba feti. Somëni u dee sëmbë u Gadu, womi ku mujëë, dee salufuwan ku dee „oto sikapu”, bi tja fuka kuma Jöpu, nöö de bi lei wan soni a di woto u Jöpu. Dee sëmbë dë bi si fa ’Gadu toona da de soni te a hia pasa maaka. Biga Gadu abi tjalihati u sëmbë’.​—Jakobosi 5:11.

A dee kemeente fuu u di ten aki, gaan mujëë dë di ta dini Gadu ku hii de hati kuma Debola, söseei njönku baaa dë di ta dini kuma gaanwomi di köni kuma Elihu. Pionili dë tu di dë fajafaja, di abi degihati kuma Jefita, söseei womi ku mujëë dë tu di ta dini Gadu ku hii de hati, di abi pasensi kuma Jöpu. U dë ku tangi a hati seei taa Jehovah mbei sëmbë „sikifi dee soni a di Buku u Gadu” sö taa u sa feni de lesi a di ten aki u da u „degihati tu fuu hoi dou ta luku dee soni dee Gadu bi paamusi u taa de o pasa nöömö”!

U dee soni aki mbei wa ta pooba u taki taa hiniwan Bëibel woto kë lei u wan soni di bi o pasa bakaten. Ma a di ten aki dee buku fuu ta buta möön pakisei a dee bunu soni dee u sa lei a di Bëibel.