1. Konda unfa wan basia u Gadu ko toon Saatan.

WAN TEN BI DË, di Saatan ku Jehovah bi dë bunu. Ma bakaten, di basia u Gadu aki di dë wan jeje, bi kë u libisëmbë dini ën. Ka faa bi puu di hogi soni di bi ko nëën pakisei dë, a bi ta pakisei u du ën nöömö u tefa a go du ën (Jakobosi 1:14, 15). Wa sabi fa de bi ta kai ën fosu, ma nöunöu u ta kai ën Saatan. Di Bëibel ta taki taa: „An nama wan daka seei a tuu soni möönsö [An hoi ënseei a tuutuu soni, NW].” A bi hopo fia ku Jehovah, hën sö a ko pasa taa „mindi soni ku lëgëdë kumutu” nëën.​—Johanisi 8:44.

2, 3. Andi dee wöutu „Saatan”, „Didibi”, „sindeki”, ku „gaan bë kaima” ta lei u u di möön gaan felantima u Jehovah?

² Sensi di Saatan hopo fia ku Gadu, hën a toon di möön gaan felantima u Jehovah ku libisëmbë. U ta si fa Saatan poi kaba a sösö tuutuu te u luku unfa di Bëibel ta kai ën. Di në Saatan kë taki „Fiama”, nöö a ta lei taa di takuhati ëngëli aki  ta buuse di tii di Gadu ta tii. A ta lei tu taa a ta du hii soni u feti ku di tii u Gadu. Di soni di Saatan kë tuutuu, hën da an kë si Jehovah ta tii möön.

³ Akoalimbo 12:9 ta kai Saatan, Didibi. Di në dë kë taki taa a dë wan „hogihati mindisonima”. Saatan poi Gadu në u di a ta taki taa Gadu ta mindi soni. Dee wöutu „di awoo sindeki” ta mbei u ta mëni di tei di Saatan bi tei wan sindeki go ganjan Eva. Dee wöutu „gaan bë kaima” fiti Saatan tu. A dë ku taanga hatiboonu, an abi tjalihati, nöö a abi takuhati tu. An kë u dee soni dee Jehovah abi a pakisei ko tuu, söseei a kë kii dee sëmbë u Gadu kaba tuu.

4. Andi woo taki a di woto aki?

⁴ U sa taki taa Saatan da di möön gaan soni di sa tapa u fu wa hoi useei a Gadu. Fëën mbei di Bëibel ta piki u taa: „Un musu dë setiseti ku wojo limbo. Biga di gaan felantima fuunu de kai di didibi ta waka zuuu sö ta lontu leti kuma hogimbeti ta suku ambë a sa feni faa tënë pisipisi njan” (1 Petuisi 5:8). Fëën mbei a di woto aki woo taki u dii fasi di Saatan abi, di ta lei u faandi mbei u musu tjubi useei dëën. A dë fanöudu u du ën u di a dë wan hogihati felantima u Jehovah ku dee sëmbë fëën.

5, 6. (a) Konda woto di ta lei taa dee ëngëli „taanga seei”. (b) Na un fasi Saatan abi di makiti u „tja dëdë ko”?

⁵ Dee ëngëli „taanga seei” (Psalöm 103:20). De köni möön libisëmbë, nöö de taanga möön u tu. Dee bumbuu ëngëli ta wooko ku di makiti u de a wan bunu fasi. Wan pasi wan ëngëli u Jehovah bi kii 185.000 sodati u Asilia. Wan kodo sëmbë an bi o sa du di soni aki, söseei dee sodati u köndë dee nango feti seei an bi o sa du ën tu (2 Könu 19:35). Wan woto pasi möön, wan ëngëli bi wooko ku di köni ku di kaakiti fëën u puu dee apösutu u Jesosi a dunguwosu. Hii fa dee wakitima bi sai leti dë, tökuseei de an bi pena si fa di ëngëli bi jabi di döö da dee apösutu, söseei de an bi si fa a bi toona söötö ën baka!​—Tjabukama 5:18-23.

⁶ Dee bumbuu ëngëli ta wooko ku di makiti u de u du bunu soni, ma Saatan ta wooko ku di makiti fëën u du hogi. Nöö u sabi seiki taa Saatan abi makiti seei, ku kaakiti u ganjan sëmbë. Di Bëibel ta kai ën „di takulibima di ta tii goonliba”, söseei a ta kai ën di sëmbë „dee sëmbë u goonliba ta tei kuma gadu u de de ta dini” (Johanisi 12:31; 2 Kolenti 4:4). Saatan hën „tja dëdë ko” tu (Hebelejën 2:14). Di soni aki an kë taki taa Saatan seei hën ta kii hii sëmbë. Wë andi a kë taki? Di fosu soni, hën da Saatan ta mbei dee sëmbë u di goonliba aki abi takuhati kuma ën. Di u tu soni, hën da di biibi di Eva biibi Saatan, söseei di pasa di Adam pasa Gadu buka, hën tja zöndu ku dëdë ko da hii libisëmbë (Loomë 5:12). U di soni dë mbei Jesosi bi taki taa Saatan „ta kii sëmbë” (Johanisi 8:44). Saatan da wan felantima di abi makiti tuutuu.

7. Unfa dee taku jeje lei taa de abi makiti?

 ⁷ Te u ta feti ku Saatan, hën da wa o ta nama ku dee sëmbë dee dë nëën së, dee ta fia ku Gadu. So u dee sëmbë dë da dee gaan hia ëngëli di hopo fia ku Gadu, di u ta kai taku jeje (Akoalimbo 12:3, 4). Sömëni pasi de bi lei taa de taanga seei möön libisëmbë, nöö de bi tja gaan fuka ko da de (Mateosi 8:28-32; Maikusi 5:1-5). Na fëëkëtë nöiti fa dee taku jeje ku Saatan, di tiima u de abi makiti tjika (Mateosi 9:34). Wa o sa wini di feti di u ta feti ku Saatan ee Jehovah an heepi u.

8. (a) Un maaka Saatan kë dou? (Luku di peentje a bigi u di woto.) (b) Te i luku dee soni dee ta pasa, nöö unfa dee sëmbë u di goonliba aki ta lei taa de abi hogihati kuma Saatan?

⁸ Apösutu Petuisi bi tei Saatan maaka ku wan „hogimbeti [lëun, NW]”, di ta bai taanga. Wan buku ta taki taa di Giiki wöutu di de puu ko „bai”, kë taki „di bai di wan hogi mbeti ta bai te hangi ta kii ën”. Di soni aki ta lei gbelingbelin fa Saatan abi hogihati tjika! Saatan ta tii hii di goonliba kaa, ma di soni dë an tjikëën. Saatan dë kuma wan lëun di ta suku sëmbë nöömö u njan (1 Johanisi 5:19). Dee sëmbë dee a ta möön suku u kisi da dee salufuwan dee dë a goonliba aki jeti, ku dee „oto sikafu” dee ta wooko makandi ku de (Johanisi 10:16; Akoalimbo 12:17). Di maaka di Saatan kë dou, hën da a kë kii hii dee sëmbë u Jehovah kaba tuu. Di du di de bi ta du ku dee Keesitu sëmbë a di fosu jaahöndö te kisi nöunöu, ta lei fa Saatan abi hogihati tjika.

9, 10. (a) Unfa Saatan bi mbei dee Isaëli sëmbë du zöndu? (b) Andi da di soni di mbei taa Saatan bi ta suku u du hogi ku dee sëmbë u di awooten Isaëli? (c) Unfa i mëni taa Saatan ta fii te wan dinima u Jehovah du wan gaan zöndu a di ten aki?

 ⁹ Saatan lei fa a abi hogihati tjika a wan woto fasi. Wan lëun di hangi ta kii an ta abi tjalihati da di mbeti di a kë kisi u njan. An ta abi tjalihati dëën ufö a kii ën, nöö an ta hati ën te a kii ën kaa. Sö nöö Saatan seei an abi tjalihati da dee sëmbë dee a ta du ku de. Wë unfa i pakisei taa Saatan bi ta fii te a bi ta si dee Isaëli sëmbë bi ta libi fanafiti a di së u manu ku mujëë, söseei te de bi abi langahati? I ta si kaa fa Saatan ta piizii di a mbei Zimili go du fanafiti soni a di së u manu ku mujëë, söseei di a bi mbei Gehasi ko abi langahati ö?​—Nöbu 25:6-8, 14, 15; 2 Könu 5:20-27.

¹⁰ Wan soni dë di bi mbei taa Saatan bi ta suku u du hogi ku dee sëmbë u di awooten Isaëli. Di Mësiasi bi o dë wan Isaëli sëmbë, nöö hën bi o dë di sëmbë di bi o kii Saatan, nöö a bi o lei taa Jehovah hën abi leti u tii (Kenesesi 3:15). Saatan an bi kë taa Gadu feni dee Isaëli sëmbë bunu, nöö fëën mbei a du hii soni di a bi sa u mbei de du soni di Gadu an lobi. Na mëni taa Saatan bi abi tjalihati u Dafiti di a bi tei sëmbë mujëë. Na mëni taa a bi abi tjalihati da Mosesi di Mosesi bi lasi di okasi u go a di Paamusi Köndë. Saatan ta wai seei te a ta si fa wan dinima u Gadu ta du wan gaan zöndu. Te Didibi ta si dee dinima u Jehovah ta pasa hën buka a sö wan fasi, nöö a ta mbei Jehovah fa.​—Nöngö 27:11.

11. Faandi mbei Saatan bi o kë ganjan Sala kisi?

¹¹ Saatan bi ta möön buuse di lö ka di Mësiasi bi o kumutu. Wë pakisei andi bi pasa baka di Jehovah piki Abahamu taa a bi o mbei „gaan hia sëmbë” kumutu nëën (Kenesesi 12:1-3). Di Abahamu ku Sala bi dë a Egepiti, Falao bi mbei de tja Sala ko nëën wosu, nöö a bi kë tei ën ko mujëë fëën. Ma Jehovah bi tjubi Sala u di soni dë an pasa ku ën (Lesi Kenesesi 12:14-20). Di wan seei soni bi o pasa ku Sala a di foto Gelali ufö a bi pai Isaki (Kenesesi 20:1-7). A bi sa dë sö taa Saatan hën bi ta mbei dee soni aki ta pasa u? Na fëëkëtë taa Sala bi foloisi kumutu a di gudu foto Uli go libi a tenti. A sa dë taa Saatan bi kë ganjan Sala kisi ku dee hia gudu dee dë a di könu wosu u Falao nasö dee u di könu wosu u Abimeileki ö? Saatan bi pakisei taa a bi o mbei Sala disa di manu fëën ku Jehovah u go toou ku wan u dee könu dë u? Di Bëibel an ta taki taa sö a dë, ma u sa dë seiki taa Didibi bi o wai seei ee Sala bi lasi di okasi di a bi abi u toon wan u dee avo u di Mësiasi. An bi o hati Saatan seepiseepi ee di bumbuu toou libi u Sala ku di bumbuu në fëën ko poi. An bi o hati ën tu ee Sala ku Jehovah an bi dë bunu mati möön. Na piki hogihati Saatan abi!

12, 13. (a) Unfa Saatan bi lei taa a abi hogihati baka di de pai Jesosi? (b) Unfa i mëni taa Saatan ta si dee njönkuwan dee lobi Jehovah, di ta mbei möiti u dini Jehovah a di ten aki?

¹² De bi pai Jesosi höndöhöndö jaa baka di ten u Abahamu. Na mëni taa Saatan  bi ta si Jesosi kuma wan waiti mii. Saatan bi sabi taa di mii dë, hën bi o göö ko toon di Mësiasi di Gadu bi paamusi taa a bi o manda ko. Jesosi bi o dë di möön fanöudu wan u dee bakamii u Abahamu, di bi o „poi dee wooko u di didibi” (1 Johanisi 3:8). I mëni taa Saatan bi o si kuma a dë wan hogihati soni u kii wan piki mii ö? Na seei. An ta booko hën hedi ku soni di bunu ku soni di an bunu a Gadu wojo. Nöö a bi mbei taanga möiti wantewante u kii di mii Jesosi. Unfa a bi du ën?

¹³ Di dee könima dee bi ta luku teeja bi piki Könu Helodi taa de bi pai di ’könu u dee Dju sëmbë’, nöö hati fëën bi boonu seei tee taa a bi kë kii di mii (Mateosi 2:1-3, 13). Fëën mbei a bi mbei de kii hii dee womi mii u di pisiwata u Betelehem dee bi abi tu jaa tja go a basu (Lesi Mateosi 2:13-18). Saatan an bi feni Jesosi kii di a bi dë piki mii, ma andi di soni aki kë lei u u di felantima fuu Saatan? Didibi an ta si di libi u wan sëmbë kuma wan gaan soni. Nöö aan toobi ku piki mii seei tu. Saatan dë tuutuu kuma wan „lëun di ta bai”. Ja musu fëëkëtë nöiti fa Saatan abi hogihati tjika!

14, 15. Unfa Saatan ’poi di pakisei ku di hati u dee sëmbë u di goonliba aki’?

¹⁴ Di wan kodo fasi fa Saatan sa mbei sëmbë bia baka da di lobihati Gadu fuu Jehovah, da te a ta ganjan de (1 Johanisi 4:8). Saatan ta ganjan sëmbë u de an sabi taa ’söndö Gadu de an dë wan wojo soni’. Hën da an kë u de sabi taa de abi Gadu fanöudu (Mateosi 5:3). Didibi ta ’poi di pakisei ku di hati u dee sëmbë u di goonliba aki’ u de an ko fusutan dee soni dee nama ku Jehovah.​—2 Kolenti 4:4.

¹⁵ Wan u dee soni di Saatan ta möön tei u ganjan sëmbë, da poipoi keiki. A sabi taa Jehovah „kë taa hën wanwan u musu dini” (Ëkisodesi 20:5). Pakisei faSaatan ta wai te a ta si sëmbë ta dini dee gaan sëmbë u de, soni kuma pau, sindeki nasö woto pei soni boiti Jehovah. Sömëni sëmbë dë tu, di ta dini Gadu a wan fasi di de mëni taa ta kai ku ën. Ma a tjali taa Saatan hën ta ganjan de ku dee poipoi biibi ku guwenti dë, di an ta heepi de tuutuu. Dee Isaëli sëmbë u di ten u Jesaaja bi ta pakisei sö tu. Jehovah bi hakisi de taa: „Faandi mbei un ta bai soni di an ta tapa hangi da unu? Faandi mbei un ta wooko taanga sö ee wan ta feni wini fëën? Un haika mi bunu, nöö un njan bumbuu soni. Un njan di möön bunu njanjan, nöö un piizii ku ën.”​—Jesaaja 55:2.

16, 17. (a) Faandi mbei Jesosi bi piki Petuisi taa: „Waka pasa kumutu a mi fesi dë e, ju didibi Saatan”? (b) Unfa Saatan sa ganjan u taa wa dë setiseti ku wojo limbo möön?

¹⁶ Saatan sa ganjan dee fajafaja dinima u Jehovah seei tu. Pakisei andi bi pasa di Jesosi bi piki dee bakama fëën taa an bi o tei longi möön, nöö de bi o kii ën. Apösutu Petuisi, di bi lobi Jesosi bi piki ën taa: „Masa, na taki dee lö soni dë e. Biga de an o sa pasa ku i seei, kwetikweti.” Jesosi bi piki Petuisi taa: „Waka pasa kumutu  a mi fesi dë e, ju didibi Saatan.” (Mateosi 16:22, 23). Faandi mbei Jesosi bi kai Petuisi „Saatan”? U di Jesosi bi sabi andi bi o pasa. Jesosi bi o dëdë da di libi fëën kuma wan lusupaima, nöö a bi o lei taa Didibi da wan mindisonima. Jesosi bi o du wan fanöudu soni di bi o heepi hii libisëmbë, nöö an bi dë wan ten u pakisei hënseei nöö. Saatan bi o lobi ën seei ee Jesosi an bi dë setiseti ku wojo limbo.

¹⁷ Di kaba u di goonliba aki dë zuntu seei, nöö useei ta libi a wan apaiti pisiten tu. Saatan kë taa u musu pakisei useei nöö, u di a kë taa u suku wini a di goonliba aki. Saatan kë taa u fëëkëtë taa u ta libi a dee lasiti daka u di goonliba aki, söseei a kë fu wa dë setiseti ku wojo limbo. Na mbei a feni i kisi! Ma „dë setiseti ta mëni” ën (Mateosi 24:42). Na biibi Saatan te a ta ganjan sëmbë taa di kaba an dë zuntu nasö taa an o ko wan daka möönsö.

18, 19. (a) Unfa Saatan sa ganjan u fuu ko ta biibi taa wa bunu tjika u Jehovah lobi u? (b) Unfa Jehovah ta heepi u fuu dë setiseti ku wojo limbo?

¹⁸ Saatan ta pooba u kisi u a wan woto fasi. A kë fuu biibi taa wa bunu tjika u Jehovah lobi u, söseei a kë fuu biibi taa Gadu an o da u paadon u dee zöndu fuu. Ma ganjan wë Saatan kë ganjan u. Pakisei di soni aki. Ambë seei an fiti u Jehovah lobi ën? Wë Saatan. Ambë da di sëmbë di Gadu an o da paadon nöiti? Saatan. Ma, u di Bëibel ta piki u taa: „Fa Gadu sai dë, an ta kuutu könku e, ma a ta kuutu leti a pasi. Nöö an o fëëkëtë dee bunu libi fuunu dee un ta libi naandë. A ta si fa un ta lobi ën” (Hebelejën 6:10). Jehovah ta tei hii dee soni dee u ta du dëën, u bigi seei, nöö nöiti di dini di u ta dini ën o dë u sösö (Lesi 1 Kolenti 15:58). Fëën mbei na mbei Saatan feni i ganjan.

¹⁹ Kumafa u si a di woto aki, Saatan abi makiti, a abi hogihati, nöö a ta ganjan sëmbë tu. Andi sa heepi u u wini di feti di u ta feti ku sö wan felantima? Jehovah ta heepi u. Di Wöutu fëën ta lei u dee fasi fa Saatan ta ganjan sëmbë sö taa u „sabi andi dë nëën hati, taa a sai dë ta boi köni faa kisi u” (2 Kolenti 2:11). Te u ko sabi na un fasi Saatan ta ko a u, nöö an o taanga da u fuu dë setiseti ku wojo limbo. Ma an tjika te u sabi dee fasi fa Saatan ta ganjan sëmbë. Di Bëibel ta taki taa: „Un musu feti ku di didibi fu an ko a i hati, nöö a o kule go disa i” (Jakobosi 4:7). A di woto di ta ko, woo taki u dii fasi fa u sa feti ku Saatan u te u wini ën.