1. (a) Andi bi pasa ku Petuisi di a bi si fa di gaan ventu bi seki di ze u Galilea? (Luku di peentje a bigi u di woto.) (b) Unfa a du ko taa Petuisi bi bigi ta saka nango a basuwata?

A WAN ndeti, apösutu Petuisi ku wan tu u dee bakama u Jesosi bi ta suku u aba di Ze u Galilea di wan gaan ventu bi ta seki di wata. Te wan pisi hën de si Jesosi ta waka a di wata liba ta ko. Hën Petuisi bai kai Jesosi hakisi ën ee a sa waka a di wata liba ko nëën. Di Jesosi piki ën taa a sa ko nëën, hën Petuisi kumutu a di boto, hën a ta waka nango a Jesosi. Ma te wan pisi hën Petuisi bigi ta saka nango a basuwata zuuu. Unfa a du ko? Wë, u di a bi fëëë seei di a si fa di gaan ventu ta böö ku fa di wata bi ta seki. Petuisi bai kai Jesosi faa ko heepi ën, hën Jesosi kisi ën hoi wantewante, hën a piki ën taa: „Womi, unfa i panta sö? Unfa biibi fii piki gaanfa sö?”​—Mateosi 14:24-32.

2. Andi woo luku a di woto aki?

² Boo luku dii soni di u sa lei u Petuisi di nama ku biibi: (1) unfa Petuisi bi ta biibi bigibigi taa Jehovah o sa heepi ën? (2) unfa a du ko taa Petuisi bi bigi ta lasi biibi? (3) andi bi heepi Petuisi faa toona ko ta biibi  baka? Te woo luku dee soni aki, nöö de o sa heepi u fuu „dë gingin a di biibi.”​—1 Kolenti 16:13.

3. Faandi mbei Petuisi bi kumutu a di boto, nöö na un fasi useei bi du di wan seei soni?

³ Petuisi bi abi wan taanga biibi. Faandi mbei u sa taki sö? Di Jesosi bi kai ën faa waka ko nëën, hën Petuisi kumutu a di boto ta waka a di wata liba faa go miti Jesosi. A bi ta biibi taa di kaakiti u Gadu bi o sa heepi ën faa waka a di wata liba kuma Jesosi. Sö nöö di Jesosi bi kai u fuu ko waka nëën baka, hën wë u buta u libi a Jehovah maun, hën u tei dopu. Faandi mbei u du ën? Wë u di u bi ta biibi Jehovah ku Jesosi, söseei u di u bi abi di futoou taa de o heepi u.​—Johanisi 14:1; lesi 1 Petuisi 2:21.

4, 5. Faandi mbei biibi dë wan gaan soni di u abi?

⁴ Biibi da wan gaan dii soni di wan sëmbë sa abi. Di biibi di Petuisi bi abi bi heepi ën faa a bi sa waka a di wata liba. Di soni aki da wan soni di wan sëmbë an bi o si kuma a o sa du. Sö nöö biibi sa heepi u fuu du wan soni di u si kuma wa o sa du (Mateosi 21:21, 22). So fuu tooka di fasi fa u bi ta pakisei ku di fasi fa u bi ta tja useei, taa sëmbë di bi sabi u fosu, an sa biibi taa u ko tooka sö. U bi tooka soni a u libi u di u lobi Jehovah, söseei u di Jehovah seei hën bi heepi u u tooka. (Lesi Kolosën 3:5-10.) Di biibi di u bi abi hën mbei taa u buta u libi a Gadu maun, nöö a sö wan fasi u ku ën ko dë mati. Wa bi o sa du di soni aki ee na Gadu hën bi heepi u.​—Efeise 2:8.

⁵ Di biibi fuu hën ta mbei u ko taanga. A ta heepi u fuu feti ku dee soni di di gaan felantima fuu Didibi ta tei faa feti ku u (Efeise 6:16). Söseei u di u ta futoou Jehovah, nöö wa a’ fu ta booko u hedi ku dee fuka fuu sö möön. Jehovah paamusi u taa a o da u dee soni dee u abi fanöudu te u ta biibi ën ku te u ta buta di Könuköndë fëën a di fosu kamian a u libi (Mateosi 6:30-34). Boiti di dë, u di u abi biibi a Jehovah, mbei a o da u wan gaan gudu, hën da di libi u teego.​—Johanisi 3:16.

6, 7. (a) Andi sa dë kuma di ventu di bi ta böö ku di wata di bi ta seki di bi mbei Petuisi fëëë? (b) Faandi mbei u musu fusutan taa u sa lasi di biibi fuu?

⁶ Petuisi bi ta waka a di wata liba, hën te wan pisi hën a ko fëëë. Unfa a du ko? Wë u di a bi si di gaan ventu ku fa di wata bi ta seki. U sa taki taa dee soni aki dë kuma dee sömëni tesi ku dee sömëni fuka dee ta miti u kuma Keesitu sëmbë a di ten aki. Hii fa dee fuka aki sa hebi da u u tja, tökuseei u sa dë seiki taa Jehovah o heepi u fuu sa tja de. Na fëëkëtë taa na di gaan ventu ku fa di wata bi ta seki hën bi mbei taa Petuisi bi ta saka nango a basuwata. Ma di Bëibel ta taki taa: „Te wan pisi hën a ko ta luku fa di ventu ta böö ku fa di wata ta seki tjika, nöö hën a panta te na soni, hati fëën latja” (Mateosi 14:30). Petuisi an bi ta luku Jesosi möön, ma a bi ta luku fa di gaan ventu di bi ta seki di wata, nöö fëën mbei di biibi fëën bi ko suwaki. A di wan seei fasi, te u ta buta pakisei tumisi a dee bookohedi fuu, nöö a sa mbei wa ko ta biibi sö möön taa Jehovah o heepi u.

⁷ U musu fusutan taa u sa lasi di biibi fuu. Faandi mbei u taki sö? U di di Bëibel ta piki u taa di lasi di wan sëmbë ta lasi biibi, da di zöndu di „lo’ u kisi u a di libi fuu” (Hebelejën 12:1). Leti kumafa a bi pasa ku Petuisi, sö nöö ee useei ta buta pakisei a dee fuka dee ta miti u a u libi, nöö di biibi fuu sa ko suwaki te fuu kë mëni. Wë nöö unfa u sa ko sabi ee di biibi fuu ta ko suwaki? Dee hakisi dee woo luku abiti möön o heepi u fuu öndösuku useei luku ee unfa u dë a di biibi tjika.

8. Andi sa mbei taa wa ko ta biibi möön taa Gadu o du dee soni dee a paamusi u kumafa u bi ta biibi fosu?

⁸ Mi ta biibi dee soni dee Gadu paamusi u kumafa mi bi ta biibi de fosu ö? Gadu paamusi u taa a o poi di goonliba u Saatan kaba a sösö. Dee peipei soni dee sëmbë ta tei u mbei piizii a di goonliba aki ta puu di pakisei fuu a di kaba u di goonliba aki di o ko abiti möön u? Wë ee a dë sö, hën da wa ta kaba biibi möön taa di kaba u di goonliba zuntu (Habaki 2:3). Pakisei di soni aki. Jehovah paka di  lusupaima da u, nöö a paamusi u taa a o da u paadon u dee föutu dee u ta mbei. Ma ee u ta buta pakisei nöömö a dee föutu dee u bi mbei, nöö kandë a o ko a u pakisei taa Jehovah an da u paadon tuutuu (Tjabukama 3:19). Te u kaba fëën, a sa pasa taa wa o ta dë waiwai a di dini u Gadu möön, söseei a sa mbei taa wa o ta peleiki möön tu.

9. Andi sa pasa ee u ta buta pakisei a dee fuu seei soni nöö?

⁹ Mi ta du hii soni di mi sa du da Jehovah jeti ö? Te u ta mbei taanga möiti u dini Jehovah, nöö di soni dë ta heepi u fuu ta buta mëni a di bunu libi di woo sa feni a di ten di ta ko. Ma unfa a dë ee u ta pakisei dee fuu seei soni nöö? Kandë u feni wan wooko ka de ta paka u hia möni, ma a ta tapa u fuu du dee soni dee u musu du a di dini u Jehovah. Di soni aki sa mbei di biibi fuu ko suwaki, söseei a sa mbei u „ko malëngëma” u di wa o ta dini Jehovah möön kumafa u musu dini ën.​—Hebelejën 6:10-12.

10. Na un fasi u ta lei taa u abi biibi te u ta da wotowan paadon?

¹⁰ A ta taanga da mi u da wotowan paadon u? Te wan sëmbë du wan soni ku u nasö te a taki wan soni di hati u, nöö hati fuu ta boonu ku ën u, nasö wa ta fan ku ën möön u? Wë ee sö a ta pasa, nöö kandë u ta buta pakisei a dee fii fuu tumisi. U ta lei taa u abi biibi a Jehovah te u ta da wotowan paadon. Faandi mbei u taki sö? Te wan sëmbë du wan soni ku u, nöö a dë kuma de abi wan paima u paka u. Sö nöö te u du wan zöndu a Jehovah fesi, u abi wan paima u pakëën tu (Lukasi 11:4). Fëën mbei te u ta da wotowan paadon, nöö u ta lei taa u ta futoou Jehovah. U ta biibi taa Jehovah o mbei u feni bunu te u ta da wotowan paadon, nöö di bunu di a o da u o bigi möön di paka di wan sëmbë bi o sa paka u. Dee bakama u Jesosi bi ko fusutan taa de bi musu abi biibi, u de bi sa da wotowan paadon. Jesosi bi piki dee bakama fëën taa de bi musu ta da sëmbë paadon, aluwasi dee sëmbë dë bi du soni ku de sömëni pasi. Fëën mbei dee bakama fëën hakisi ën taa: „U begi i gaantangi, heepi u be di biibi fuu ko möön taanga.”​—Lukasi 17:1-5.

11. Andi sa mbei taa wa lei soni a dee lai dee wotowan ta da u?

¹¹ Hati u mi ta boonu te de ta da m’ lai ö? Pooba u lei wan soni a di lai di wan sëmbë da i, ka fii ta suku föutu a di lai dë nasö a di sëmbë di da i di lai (Nöngö 19:20). Luku bunu taa ja lasi di lei di i bi o sa lei u ko ta pakisei kumafa Jehovah ta pakisei!

12. Ee hii juu u ta guunjan dee sëmbë dee ta tei fesi, nöö andi di soni dë sa lei?

¹² Mi ta guunjan dee baaa dee ta tei fesi a di kemeente u? Di dee Isaëli sëmbë bi ta buta pakisei a dee hogi soni di dee womi di bi go tjubi luku di köndë bi taki, hën de bi bigi ta guunjan Mosesi ku Alon. Hën Jehovah hakisi Mosesi taa: „Un longi a o tei u dee sëmbë aki ko ta biibi mi” (Nöbu 14:2-4, 11). Di soni aki ta lei u taa Jehovah bi sabi taa dee Isaëli sëmbë an bi ta biibi ën, u di de bi ta guunjan Mosesi ku Alon. Dee womi aki bi dë sëmbë di Jehovah bi buta u tei fesi. Sö nöö, ee hii juu u ta guunjan dee sëmbë dee Jehovah buta u tii dee sëmbë fëën a di ten aki, nöö di soni dë sa lei taa di biibi di u abi a Gadu ko suwaki.

13. Faandi mbei wa musu booko saka te u ko si taa di biibi fuu ko suwaki?

¹³ Baka di i luku dee hakisi aki, nöö ja musu fii bookosaka u di i si taa di biibi fii ko suwaki. Ma hoi a pakisei taa apösutu Petuisi seei bi ko ta fëëë, nöö an bi ko ta biibi sö möön. So juu Jesosi bi ta da hii dee apösutu fëën lai, u di „biibi” u de bi suwaki (Mateosi 16:8). Hii fa di biibi u Petuisi bi ko suwaki, tökuseei u sa lei wan fanöudu soni a di woto fëën. Buta pakisei a di soni di Petuisi bi du baka di di biibi fëën bi ko suwaki, tefa a bi bigi ta saka nango a basuwata zuuu.

14, 15. (a) Andi Petuisi bi du di a bi bigi ta saka nango a basuwata? (b) Unfa u sa ta ’luku Jesosi nöömö’?

¹⁴ Andi Petuisi bi du di a bi bigi ta saka nango a basuwata? Petuisi bi sa’ u sun, nöö a bi sa toona sun go a di boto (Johanisi 21:7). Ma faandi mbei an bi du ën? U di an bi ta futoou hënseei. Petuisi bi ta buta pakisei a Jesosi, nöö a bi mbei Jesosi  heepi ën. Ee u si taa di biibi fuu ko suwaki, nöö u musu djeesi Petuisi. Unfa u sa du ën?

¹⁵ Leti kumafa Petuisi bi toona buta pakisei a Jesosi, sö nöö useei musu ta ’luku Jesosi nöömö’. (Lesi Hebelejën 12:2, 3.) Ma Jesosi an dë a u fesi fuu ta si ën kumafa Petuisi bi ta si ën. Nöö unfa u sa ta ’luku Jesosi nöömö’? Wë u sa du ën te u ta tei ten u lei dee soni dee a bi ta lei sëmbë ku dee soni dee a bi ta du, söseei te u mbei hii möiti u djeesi ën. Te u ta du sö, nöö woo feni di heepi di u abi fanöudu u mbei di biibi fuu ko taanga. Boo go luku wan tu fasi fa u sa ta djeesi Jesosi.

16. Unfa di Bëibel sa heepi u fuu ko abi wan möön taanga biibi?

¹⁶ Ko abi wan möön taanga biibi a di Bëibel. Jesosi bi dë seiki taa di Bëibel da di Wöutu u Gadu, söseei taa a sa da i dee möön bunu lai (Johanisi 17:17). Ee u kë djeesi Jesosi, nöö u musu ta lesi di Bëibel hiniwan daka. U musu ta lei useei soni u Bëibel, nöö u musu ta pakisei fundu u dee soni dee u ta lei tu. Söseei u musu ta öndösuku dee soni dee wa kaba fusutan, fuu sa ko sabi de möön bunu. I ta biibi tuutuu taa u ta libi a dee lasiti daka u di goonliba aki ö? Wë i sa öndösuku dee tjabukama woto di ta lei taa u ta libi a dee lasiti daka u di goonliba aki, sö taa di biibi fii sa ko möön taanga. I kë u di biibi fii ko möön taanga a dee soni dee Gadu paamusi u da di ten di ta ko u? Wë i sa go öndösuku dee tjabukama woto dee pasa kumafa de bi taki a fesi. I ta biibi tuutuu taa dee soni dee Bëibel ta taki sa heepi u a di ten aki ö? Wë i sa go lesi dee woto a dee buku fuu dee ta taki u baaa ku sisa, di di Bëibel bi heepi u ko abi wan möön bunu libi. * (Luku di pisi a basu.)​—1 Tesalonika 2:13.

17. Unfa a du ko taa Jesosi bi sa hoi dou, hii fa gaan tesi bi ta miti ën, nöö unfa u sa djeesi ën a di lö fasi dë?

¹⁷ Buta pakisei a dee bunu soni dee Jehovah paamusi u. Jesosi bi ta buta pakisei a dee bunu soni dee a bi o feni bakaten, nöö di soni dë bi heepi ën faa hoi dou, hii fa a bi ta miti tesi di bi hebi dëën u tja (Hebelejën 12:2). Nöiti a bi ta mbei dee soni u di goonliba aki puu hën pakisei a di dini u  Jehovah (Mateosi 4:8-10). Unfa u sa djeesi Jesosi a di fasi aki? Wë, pakisei dee bunu soni dee Jehovah paamusi u da di ten di ta ko. Pakisei fa a o dë te joo dë a di njunjun goonliba. I sa sikifi dee soni dee i bi o kë du a di njunjun goonliba, nasö i sa teeken de buta a pampia. I sa sikifi wan tu në u dee sëmbë dee i bi o kë fan ku de te de weki ko a libi baka, söseei i sa sikifi dee soni dee i bi o kë hakisi de tu. I musu si dee soni Gadu paamusi u kumafa Jesosi bi ta si de. Ja musu si de kuma soni di Gadu paamusi libisëmbë nöö, ma i musu si de kuma soni di Gadu paamusi i taa a o da i.

18. Unfa di begi di u ta begi Gadu sa heepi u fuu ko abi wan möön taanga biibi?

¹⁸ Begi Jehovah faa mbei di biibi fii ko möön taanga. Jesosi bi lei dee bakama fëën taa de bi musu ta hakisi Jehovah faa da de di santa jeje fëën (Lukasi 11:9, 13). Te i ta hakisi Jehovah faa da i di santa jeje fëën, nöö i sa hakisi ën faa mbei di biibi fii ko möön taanga tu. Biibi da wan u dee fasi di di santa jeje u Gadu ta mbei sëmbë ko abi tu. Hakisi Jehovah di soni di i kë faa du da i. Wë ee i si taa a ta taanga da i fii da wotowan paadon, nöö i sa hakisi Jehovah faa a heepi i fii ko abi wan möön taanga biibi, sö taa i sa ta da wotowan paadon.

19. Ambë u musu tei kuma mati?

¹⁹ Suku u ko dë mati ku sëmbë di abi wan taanga biibi. Jesosi bi ta luku bunu ambë a bi ta tei kuma gaan mati. Dee apösutu fëën bi dë dee möön gaan mati fëën, nöö de bi ta dini Gadu ku hii de hati, söseei de bi ta haika Jesosi hii juu. (Lesi Johanisi 15:14, 15.) Djeesi Jesosi, nöö luku bunu ambë i ta tei kuma mati. Dee mati fii musu dë sëmbë di taanga a di biibi, söseei de musu dë sëmbë di ta haika Jesosi. Tuutuu mati an ta ganjan deseei, aluwasi de musu da deseei lai.​—Nöngö 27:9.

20. Andi o pasa te u ta heepi wotowan u ko abi wan möön taanga biibi?

²⁰ Heepi wotowan u ko abi wan möön taanga biibi. Jesosi bi ta heepi dee bakama fëën u ko abi wan taanga biibi ku dee soni dee a bi ta taki, söseei ku dee soni di a bi ta du (Maikusi 11:20-24). U musu ta djeesi Jesosi a di lö fasi aki tu. Te u ta du sö, nöö woo taanga di biibi fuu, söseei woo taanga di biibi u dee baaa ku sisa fuu (Nöngö 11:25). Unfa i sa heepi dee sëmbë dee ta libi a di pisiwata ka i ta peleiki? Te i ta lei woto sëmbë soni u Bëibel, nöö i sa taki u soni di ta lei gbelingbelin taa Gadu dë tuutuu. I sa lei de tu taa Gadu ta booko hën hedi ku u, söseei taa di Bëibel da di Wöutu u Gadu. Unfa i sa heepi dee baaa ku sisa fii u de sa abi wan taanga biibi go dou? Ee i si taa wan sëmbë ta guunjan dee baaa dee ta tei fesi, nöö di soni dë an musu mbei ja kë hulu di sëmbë dë möön. Ma i musu pooba u fan ku di sëmbë a wan köni fasi faa sa ko abi wan taanga biibi baka (Judasi 22, 23). Ee i nango a siköö jeti, nöö di sëmbë di ta lei i a siköö ta taki u di lei de kai evolutie, nöö i musu lei taa i abi degihati u di joo hopo taki da di biibi fii u lei taa Gadu hën mbei hii soni. Kandë joo foondo seei u di fasi fa di sëmbë di ta lei i soni a siköö ku dee mii fii kalasi o feni di soni di i taki.

21. Andi Jehovah o du da hii u tuu?

²¹ Jehovah ku Jesosi bi heepi Petuisi fu an fëëë möön, söseei de bi heepi ën faa ko abi wan taanga biibi baka. Bakaten, Petuisi bi ko dë wan sëmbë di wotowan bi sa djeesi a di fasi fa a bi abi biibi tjika. A di wan seei fasi Jehovah ta heepi hii u tuu fuu ko abi wan taanga biibi. (Lesi 1 Petuisi 5:9, 10.) U musu mbei taanga möiti fuu sa ko abi wan taanga biibi, ma te u mbei di möiti dë, nöö u sa dë seiki taa Jehovah o paka u fëën.