Go na content

Go na table of contents

¡Helu fu a Droifidyari Di No De Getrow!

¡Helu fu a Droifidyari Di No De Getrow!

Kapitel Seibi

¡Helu fu a Droifidyari Di No De Getrow!

Yesaya 5:1-30

1, 2. San a „lobiwan” e prani, ma fa a e meki a fruwakti fu Gado no kon tru?

„PIKINMORO no wan tra agersitori de di e sori wi heri bun fa sma kan gebroiki wortu na wan kefalek moi fasi, èn fa sma man taki sani na wan kefalek bun fasi.” Na so wan man di e fruklari Bijbel ben taki, di a ben sori go na den fosi vers fu Yesaya kapitel 5. Den wortu fu Yesaya di de moro leki soso wortu di taki na wan koni fasi nomo, e taki na wan fasi di e naki sma ati fu a lobi-ati sorgu di Yehovah abi gi a pipel fu en. Na a srefi ten den wortu disi e warskow wi gi sani di no e plisi en.

2 Na agersitori fu Yesaya e bigin: „Grantangi, meki mi singi gi mi lobiwan wan singi fu a lobiwan fu mi fu a droifidyari fu en. A lobiwan fu mi ben kisi wan droifidyari na tapu a sei fu wan pikin bergi di ben abi wan fatu gron. Èn a ben drai a doti èn ben puru den ston èn a ben prani a moro bun redi droifibon drape èn a ben bow wan toren na mindrisei. Èn a ben meki wan baki tu pe a e masi droifi na ini. Èn a ben tan howpu taki a ben sa meki droifi, ma safrisafri a ben meki busidroifi.”​—Yesaya 5:1, 2; teki gersi Markus 12:1.

A Sorgu fu a Droifidyari

3, 4. Sortu lobi-ati sorgu a droifidyari e kisi?

3 Efu Yesaya e singi na agersitori disi trutru gi den sma di e arki en noso no e singi trutru gi den, a e hari a prakseri fu den seiker. Kande moro furu fu den sma sabi a wroko fu prani wan droifidyari, èn Yesaya e taki krin fu a tori èn leki fa a de trutru. Neleki sma di e prani droifibon na ini a ten disi, na so na eiginari fu a droifidyari no e prani droifi siri, ma wan „moro bun”, noso moro hei kwaliteit, „redi droifibon” — wan pransun noso sproiti fu wan tra droifibon. A fiti taki a e prani a droifidyari disi „na tapu a sei fu wan pikin bergi di ben abi wan fatu gron”, wan presi pe wan droifidyari sa gro bun.

4 Tranga wroko de fanowdu fu meki taki wan droifidyari e meki froktu. Yesaya e taki dati na eiginari ’e drai a doti èn e puru den ston’ — ¡wan fruferi wroko di e weri skin srefisrefi! Kande a e gebroiki den moro bigi ston fu „bow wan toren”. Na ini owruten, den toren dati ben de leki presi pe den waktiman ben tanapu di ben hori wakti na den sani di sma ben prani, so taki fufuruman nanga meti no ben kan kon. * A e bow wan skotu fu ston tu fu marki a gron fu a droifidyari (Yesaya 5:5). Furutron den ben du dati fu no meki taki a prenspari tapusei pisi fu a gron e wasi gowe.

5. San na eiginari e fruwakti nanga reti fu a droifidyari fu en, ma san a e kisi?

5 Fu di na eiginari wroko so tranga fu kibri a droifidyari fu en, dan a abi ala reti fu fruwakti taki a droifidyari sa meki froktu. Fu di a de nanga a fruwakti dati, dan a e meki wan baki pe a e masi droifi na ini. ¿Ma a nyanyan di a e fruwakti fu koti, e kon trutru? Nôno, a droifidyari e meki busidroifi.

A Droifidyari Nanga En Eiginari

6, 7. (a) Suma na a eiginari fu a droifidyari, èn san na a droifidyari? (b) Sortu krutu na eiginari e aksi?

6 Suma na a eiginari, èn san na a droifidyari? Na eiginari fu a droifidyari e sori go na den piki tapu den aksi disi te ensrefi e taki: „Now, o un sma di e libi na ini Yerusalem èn un man fu Yuda, grantangi, krutu na mindri mi nanga mi droifidyari. San moro musu du gi a droifidyari fu mi di misrefi no du kaba? Fu san ede mi ben howpu taki a ben o meki droifi, ma safrisafri a ben meki busidroifi? We now, grantangi, mi mag fruteri unu san mi e du nanga mi droifidyari: Mi sa puru a skotu fu en, èn mi musu poti en fu sma bron en. Mi musu broko a ston skotu fu en puru, èn mi musu poti en fu de wan presi fu trapu sani masi.”​—Yesaya 5:3-5.

7 Iya, Yehovah na a eiginari fu a droifidyari, èn a poti ensrefi, fu taki en na wan agersi fasi, na ini wan krutu-oso, èn a e aksi taki den krutu na mindri en nanga a droifidyari fu en di no meki a fruwakti fu en kon tru. San na a droifidyari dan? Na eiginari e fruklari: „A droifidyari fu Yehovah fu den legre na a oso fu Israèl, èn den man fu Yuda na a prani di a ben lobi srefisrefi.”​—Yesaya 5:7a.

8. San de prenspari na a kari di Yesaya e kari Yehovah „a lobiwan fu mi”?

8 Yesaya e kari Yehovah, na eiginari fu a droifidyari, „a lobiwan fu mi” (Yesaya 5:1). Yesaya kan taki fu Gado na so wan persoonlijk fasi soso fu di a abi wan krosibei matifasi nanga En. (Teki gersi Yob 29:4; Psalm 25:14.) Ma a lobi di a profeiti abi gi Gado no tranga so leki a lobi di Gado sori gi a „droifidyari” fu en — a nâsi di a ’ben prani’.​—Teki gersi Exodus 15:17; Psalm 80:8, 9.

9. Fa Yehovah handri nanga a nâsi fu en leki wan droifidyari di a si leki wan warti sani?

9 Yehovah „ben prani” a nâsi fu en na ini a kondre Kanan èn a ben gi den wet nanga den ordru fu en na den, di ben de leki wan skotu fu kibri den so taki tra nâsi no ben pori den (Exodus 19:5, 6; Psalm 147:19, 20; Efeisesma 2:14). Moro fara Yehovah ben gi den krutuman, priester nanga profeiti fu gi den leri (2 Kownu 17:13; Maleaki 2:7; Tori fu den Apostel 13:20). Di Israèl ben de na ini kefar fu di srudati ben o kon feti nanga den, dan Yehovah ben opo frulusuman (Hebrewsma 11:32, 33). Nanga bun reide Yehovah e aksi: „San moro musu du gi a droifidyari fu mi di misrefi no du kaba?”

Kon Sabi Suma na a Droifidyari fu Gado na ini a Ten Disi

10. Sortu agersitori di abi fu du nanga wan droifidyari Yesus ben gi?

10 A kan taki Yesus ben abi den wortu fu Yesaya na prakseri di a ben gi na agersitori fu den sma di ben e kweki droifi èn di ben abi na ati fu kiri sma: „Wan sma ben de, wan basya fu na oso, di ben prani wan droifidyari èn a ben poti wan skotu na en lontu èn ben meki wan baki pe a e masi droifi na ini èn ben opo wan toren, èn a ben yuru en gi sma di e kweki droifi èn a ben go na wan tra kondre.” A de wan sari sani taki den sma di ben e kweki droifi ben tori na eiginari fu a droifidyari, èn ben kiri srefi a manpikin fu en. Yesus ben taki go doro fu sori taki na agersitori disi ben abi fu du nanga moro sani leki nanga a trutru Israèl nomo, di a ben taki: „Den sa teki a kownukondre fu Gado puru fu unu [Israèl na skin fasi] èn gi en na wan nâsi di e meki den froktu fu en.”​—Mateus 21:33-41, 43.

11. Sortu droifidyari na yeye fasi ben de na ini a fosi yarihondro, ma san ben pasa baka a dede fu den apostel?

11 A nyun „nâsi” dati ben de „na Israèl fu Gado” — wan nâsi na yeye fasi fu salfu Kresten di de ala nanga ala 144.000 sma (Galasiasma 6:16; 1 Petrus 2:9, 10; Openbaring 7:3, 4). Yesus ben agersi den disipel disi nanga „taki” fu „a tru droifibon”, namku, ensrefi. A no de fu taki dati den e fruwakti fu den taki disi, dati den e meki froktu (Yohanes 15:1-5). Den musu sori Kresten eigifasi èn teki prati na a wroko fu preiki „a bun nyunsu disi fu a Kownukondre” (Mateus 24:14; Galasiasma 5:22, 23). Ma sensi a dede fu den twarfu apostel, dan a moro bigi pisi fu den sma di e taki dati den na taki fu „a tru droifibon”, na falsi taki — èn den e meki busidroifi na presi fu bun froktu.​—Mateus 13:24-30, 38, 39.

12. Fa den wortu fu Yesaya e krutu Krestenhèit, èn sortu sani tru Kresten e leri fu den wortu dati?

12 Fu dati ede, a krutu di Yesaya ben krutu Yuda e fiti Krestenhèit na ini a ten disi. ¡Wan ondrosuku fu a historia fu en — den feti fu en, den kruistocht fu en, den Krutubangi fu en — e tyari kon na krin nomo o swa a froktu fu en de! Ma toku, a trutru droifidyari fu salfu Kresten nanga a „bigi ipi” kompe fu den musu poti prakseri na den wortu fu Yesaya (Openbaring 7:9). Efu den wani plisi na eiginari fu a droifidyari, dan den, ibriwan sma aparti èn leki wan grupu, musu meki froktu di e plisi en.

„Busidroifi”

13. San Yehovah sa du nanga a droifidyari fu en fu di a e meki takru froktu?

13 ¡Fu di Yehovah du trutru ala san a man fu sorgu gi a droifidyari fu en èn fu kweki en, dan nanga reti a e fruwakti taki a tron „wan droifidyari fu win di e skuma!” (Yesaya 27:2) Ma na presi fu meki bun froktu, a e meki „busidroifi”, trutru „sani di tingi” noso „pori droifi” (Yesaya 5:2, futuwortu; Yeremia 2:21). Fu dati ede Yehovah e meki bekènti taki a sa puru a „skotu” fu en di e gi kibri èn di de lontu a nâsi. A sa ’poti a nâsi leki wan sani di kisi pori’ èn den sa ondrofeni taki a gowe libi den èn sa ondrofeni dreiten. (Leisi Yesaya 5:6.) Moses ben warskow taki den ben sa ondrofeni den sani dati efu den ben trangayesi a Wet fu Gado.​—Deuteronomium 11:17; 28:63, 64; 29:22, 23.

14. Sortu froktu Yehovah e fruwakti fu a nâsi fu en, ma san a e meki na presi fu dati?

14 Gado e fruwakti taki a nâsi e meki bun froktu. Mika, di ben de fu a ten fu Yesaya, e fruklari: „San Yehovah e aksi fu yu baka, leki fu du retidu èn fu lobi switifasi èn fu waka bescheiden nanga yu Gado?” (Mika 6:8; Sakaria 7:9) Ma a nâsi no e poti prakseri na a frumane fu Yehovah. [Gado] ben tan howpu tapu retidu, ¡ma luku! a pasa fu wet; a ben tan howpu tapu regtfardikifasi, ¡ma luku! wan babari” (Yesaya 5:7b). Moses ben taki na fesi dati a nâsi di no ben de getrow, ben sa meki droifi di abi vergif fu „a droifibon fu Sodom” (Deuteronomium 32:32). Fu dati ede, kande seks hurudu, so srefi homo-sekslibi, na wan pisi fu a gowe di den e gowe libi a Wet fu Gado (Lefitikus 18:22). Den wortu „pasa fu wet” kan vertaal tu nanga „a trowe di wan sma e trowe brudu”. Sondro tweifri so wan ogri-ati fasi fa den e handri nanga sma ben abi leki bakapisi taki den sma di den handri takru nanga den, meki „wan babari” — wan babari di doro den yesi fu a Sma di prani a droifidyari.​—Teki gersi Yob 34:28.

15, 16. Fa tru Kresten kan luku bun fu no meki den takru froktu di Israèl ben meki?

15 Yehovah Gado na „wan sma di lobi regtfardikifasi nanga retidu” (Psalm 33:5). A ben komanderi den Dyu: „Unu no musu du kruktudu te unu e krutu sma. Unu no musu desko den mofinawan, èn unu no musu lobi wan prenspari sma moro leki trawan. Unu musu krutu a sma na un sei nanga retidu” (Lefitikus 19:15). Fu dati ede wi no musu teki sma partèi ini a fasi fa wi e handri nanga makandra, èn noiti no meki den sani soleki ras, libimarki, furu gudu noso pôtifasi abi krakti tapu a fasi fa wi e krutu sma (Yakobus 2:1-4). A de spesrutu prenspari taki den wan di e dini ini a posisi leki opziener „no du no wan sani nanga partèifasi na prakseri”, èn ala ten e suku fu arki ala tu sei fu wan afersi bifo den e krutu wan tori.​—1 Timoteus 5:21; Odo 18:13.

16 Moro fara, a ben sa makriki gi Kresten di e libi na ini wan kruktu grontapu, fu kweki wan negatief denki noso wan fasi fu denki pe den e kakafutu gi den markitiki fu Gado. Ma tru Kresten musu de „klariklari fu gi yesi” na den wet fu Gado (Yakobus 3:17). Ala di seks hurudu èn ogri di sma e du nanga tranga de na ini „a disiten godelowsu seti fu sani”, toku den musu ’luku bun fa den e waka, no leki sma di no koni, ma leki koni sma’ (Galasiasma 1:4; Efeisesma 5:15). Den wani wai pasi gi a fri denki di sma abi tapu a kontren fu seks, èn te kesekese e opo kon, dan den musu lusu den kesekese disi sondro „atibron nanga babari nanga skempi taki” (Efeisesma 4:31). Te tru Kresten e kweki regtfardikifasi, dan den e gi Gado grani èn a e feni den bun.

A Bakapisi fu Bigi-ai

17. Sortu godelowsu fasi fa sma e tyari densrefi Yesaya e krutu na ini a fosi helu fu en?

17 Na vers 8, Yesaya no e gebroiki den wortu moro di Yehovah ben taki. Te a e krutu son wan fu den „busidroifi” di ben meki na ini Yuda, dan ensrefi e meki a fosiwan fu siksi helu bekènti: „¡Helu fu den wan di e teki a wan oso baka a trawan èn den wan di e poti a wan gron na a trawan, te leki no wan presi no de moro èn unu tron den wan-enkri sma di e libi na ini a mindri fu a kondre! Ini den yesi fu mi, Yehovah fu den legre sweri taki furu oso, ala di den bigi èn ala di den bun, sa tron wan sani fu skreki krinkrin, sondro taki wan sma e libi na ini. Bika srefi tin yuk-marki droifidyari sa meki soso wan bath-marki, èn srefi wan homer-marki siri sa meki wan efa-marki nomo.”​—Yesaya 5:8-10.

18, 19. Fa sma fu a ten fu Yesaya e poti den wet fu Yehovah di abi fu du nanga gudu, na wan sei, èn san sa de a bakapisi gi den?

18 Te yu e luku en bun, dan na ini Israèl fu owruten ala gron ben de fu Yehovah. Ibri osofamiri ben abi wan famirigudu di Gado ben gi den èn di den ben kan yuru noso yuru en gi tra sma, ma noiti den no ben kan seri en „fu ala ten” (Lefitikus 25:23). A wet disi ben tapu sma fu gebroiki a famirigudu na wan fowtu fasi, soleki fu de a wan-enkri eiginari fu wan gron nanga oso. A ben kibri den osofamiri tu fu no kon pôti krinkrin. Ma son sma na ini Yuda ben e pasa den wet fu Gado di abi fu du nanga gudu, na wan gridi fasi. Mika ben skrifi: „Den wani kisi gron srefisrefi èn den teki den abra; so srefi oso, èn den teki den; èn den bedrigi wan man di gosontu èn tranga na skin fasi nanga na osofamiri fu en, wan man nanga a famirigudu fu en di a kisi” (Mika 2:2). Ma Odo 20:21 e warskow: „Na a bigin wan sma e kisi wan erfenis fu di a abi bigi-ai, ma en eigi tamara no sa kisi blesi.”

19 Yehovah e pramisi fu puru a wini di den sma disi di abi bigi-ai, kisi na wan fasi di no yoisti. Den oso di den kisi na wan kruka fasi, sa de „sondro taki wan sma e libi na ini”. Den gron di den wani srefisrefi fu bigi-ai ede, no sa meki so furu froktu soleki fa den man meki. A no skrifi soifri fa èn o ten a fluku disi sa feni presi. Kande a e sori go na a situwâsi, awansi na wan pisi nomo, di de a bakapisi fu a katibo na ini Babilon di musu kon ete.​—Yesaya 27:10.

20. Fa Kresten na ini a ten disi kan luku bun fu no waka baka a bigi-ai fasi di son sma na ini Israèl ben sori?

20 Kresten na ini a ten disi musu tegu gi bigi-ai di no man satisferi sma, neleki a bigi-ai di son Israèlsma ben sori na ini a ten dati (Odo 27:20). Te materia sani e kon prenspari pasa marki gi wi, dan a makriki fu lagi wisrefi fu kisi moni na wan fasi sondro fu hori wisrefi na gronprakseri. Wan sma ben kan fadon makriki go na ini a trapu fu du kruka bisnis, noso fu meki plan fu kon gudu esi ma di a no man doro. „A sma di e hasti ensrefi fu kisi gudu, no sa tan sondro fowtu” (Odo 28:20). ¡Fu dati ede a de prenspari srefisrefi fu de tevrede nanga san wi abi!​—1 Timoteus 6:8.

A Trapu fu Prisiriten Di Sma E Tweifri fu Den

21. Sortu sondu a di fu tu helu fu Yesaya e krutu?

21 Now a di fu tu helu fu Yesaya e kon: „¡Helu fu den wan di e opo fruku mamanten soso fu den kan suku sopi nomo, èn di e tan te lati mofoneti, so taki a win srefi e meki den kon faya! Èn harpu nanga sani fu prei poku di abi snaar, sinsin nanga froiti, nanga win musu de na den fesa fu den; ma san Yehovah e du, den no e luku, èn a wroko fu den anu fu en den no si.”​—Yesaya 5:11, 12.

22. Sortu fasi fa sma no e dwengi densrefi de fu si na ini Israèl, èn san sa de a bakapisi gi a nâsi?

22 Yehovah na „a koloku Gado” èn a no e mandi taki den futuboi fu en e teki ontspanning na wan reidelek fasi (1 Timoteus 1:11). ¡Ma den sma disi di e suku prisiri, e pasa ala skotu! „Den wan di e kon drungu, furutron drungu na neti”, na so Bijbel e taki (1 Tesalonikasma 5:7). ¡Ma den prisiriman fu a profeititori e bigin dringi pasa marki te deibroko èn e go doro fu dringi te na mofoneti! Den e tyari densrefi na wan fasi neleki Gado no ben de, neleki a no ben sa aksi den frantwortu fu den sani di den e du. Yesaya e taki na fesi fu wan takru tamara gi den sma dati. „A pipel fu mi sa musu go na ini katibo fu di den e mankeri sabi; èn a glori fu den sa de mansma di e dede fu angri, èn na ipi sma fu den sa dreiwatra srefisrefi” (Yesaya 5:13). Fu di a pipel di Gado ben meki wan frubontu nanga den — den heiwan nanga den lagiwan — e weigri fu handri akruderi a tru sabi, meki den sa saka go na ini Syeol.​—Leisi Yesaya 5:14-17.

23, 24. Na ini sortu sani Kresten musu sori taki den e dwengi densrefi èn de bescheiden?

23 „Bradyari fesa” noso „fesa pe sma no man dwengi densrefi”, ben de wan problema tu na mindri son Kresten na ini a fosi yarihondro (Galasiasma 5:21, Byington; 2 Petrus 2:13). Fu dati ede a no de wan fruwondru sani taki son Kresten na ini a ten disi di gi densrefi abra na Gado, no sori taki den abi a koni fu man si sani krin tapu a kontren fu prisiri demakandra. A gebroiki di son Kresten e gebroiki dringi di abi sopi na ini sondro fu dwengi densrefi, meki taki den e meki babari èn e bradyari (Odo 20:1). Yu ben abi srefi sma di ben tyari densrefi na wan fasi di de kontrari bun gwenti nanga wet fu di den ben dringi sopi pasa marki, èn den ben meki son demakandra go doro pikinmoro heri neti èn dati ben meki taki den no ben man teki prati na Kresten diniwroko a tra dei.

24 Ma Kresten di abi balansi fasi e meki froktu di komoto na Gado èn e dwengi densrefi èn de bescheiden te den luku sortu ontspanning den e teki. Den e poti prakseri na a rai fu Paulus di de fu feni na Romesma 13:13: „Meki wi waka leki fa a fiti, neleki na deiten, no ini bradyari fesa èn dringi pasa marki èn dringi te fu drungu.”

No Wani Si Sondu na Ai èn Lobi Waarheid

25, 26. Sortu godelowsu fasi fa den Israèlsma e denki, Yesaya e puru kon na doro na ini a di fu dri èn na ini a di fu fo helu fu en?

25 Yere now a di fu dri èn a di fu fo helu fu Yesaya: „Helu fu den wan di e hari fowtu nanga yepi fu titei fu lei, èn di e hari sondu neleki nanga den titei fu wagi; den wan di e taki: ’¡Meki en wroko du esi-esi; meki a kon esi-esi, so taki wi kan si en; èn meki a bosroiti fu a Santawan fu Israèl kon krosibei èn kon, so taki wi kan sabi en!’ ¡Helu fu den wan di e taki dati bun na ogri èn ogri na bun, di e meki dungru de leti èn leti de dungru, di e meki san bita de sukru èn san sukru de bita!”​—Yesaya 5:18-20.

26 ¡Disi na trutru wan krin fasi fu taki fu den sma di e du sondu! Den fasi na sondu na a fasi fa meti di e hari lai, tai na wagi. Den sondari disi no e frede gi iniwan krutudei di e kon. Na wan spotu fasi den e taki: „¡Meki [a wroko fu Gado] kon esi-esi!” Na presi fu saka densrefi na ondro a Wet fu Gado, den e taki sani heri tra fasi èn e fruklari taki „bun na ogri èn ogri na bun”.​—Teki gersi Yeremia 6:15; 2 Petrus 3:3-7.

27. Fa Kresten na ini a ten disi kan luku bun fu no abi wan fasi fu denki leki di fu den Israèlsma?

27 Kresten na ini a ten disi musu wai pasi gi so wan fasi fu denki na ondro ala situwâsi. Fu eksempre, den e weigri fu teki a fasi fa grontapu e si hurudu nanga homo-sekslibi leki sani di bun (Efeisesma 4:18, 19). A tru taki wan Kresten ben sa kan „meki wan fowtu stap” di ben kan meki taki a e du wan seryusu sondu (Galasiasma 6:1). Den owruman na ini a gemeente de klariklari fu yepi den wan di fadon èn di abi yepi fanowdu (Yakobus 5:14, 15). Den kan kon bun baka na yeye fasi nanga yepi fu begi nanga rai di abi en gron tapu Bijbel. Noso a kefar de fu tron „wan srafu fu sondu” (Yohanes 8:34). Na presi fu spotu Gado èn no de na ai moro ini a tori fu a krutudei di e kon, Kresten e meki muiti fu tan „sondro flaka èn sondro fowtu” na fesi Yehovah.​—2 Petrus 3:14; Galasiasma 6:7, 8.

28. Sortu sondu den lasti helu fu Yesaya e krutu, èn fa Kresten na ini a ten disi kan luku bun fu no du den sondu dati?

28 A e fiti taki Yesaya e poti den lasti helu disi na tapu: „¡Helu fu den wan di koni na ini den eigi ai èn di koni srefi na fesi den eigi fesi! ¡Helu fu den wan di tranga ini a dringi di den e dringi win, èn den man nanga nyun krakti fu moksi sopi, den wan di e fruklari a godelowsuwan regtfardiki fu di den kisi tyuku, èn di e teki srefi a regtfardikifasi puru fu a regtfardikiwan!” (Yesaya 5:21-23) Kande Yesaya ben taki den wortu disi nanga den wan di ben dini leki krutuman na ini a kondre. Gemeente owruman na ini a ten disi e luku bun fu no sori leki den „koni na ini den eigi ai”. Nanga sakafasi den e teki rai fu kompe-owruman èn e hori densrefi soifri na bodoi di abi fu du nanga na organisâsi (Odo 1:5; 1 Korentesma 14:33). Den de bescheiden te den e gebroiki dringi di abi sopi na ini, èn noiti den e gebroiki dringi di abi sopi na ini bifo den e du den frantwortu di abi fu du nanga a gemeente (Hosea 4:11). Den owruman e luku bun tu fu no meki a gersi srefi taki den e lobi a wan sma moro leki a trawan (Yakobus 2:9). ¡Den de trutru tra fasi leki den kerki tiriman fu Krestenhèit! Furu fu den sma disi e tapu na ogri fu den sondari na den mindri di abi furu krakti tapu trawan èn di gudu, ala di disi de krinkrin kontrari den warskow di na apostel Paulus gi na Romesma 1:18, 26, 27; 1 Korentesma 6:9, 10; nanga Efeisesma 5:3-5.

29. Sortu kaba di de wan rampu, e wakti a droifidyari fu Yehovah na Israèl?

29 Yesaya e bosroiti a profeiti boskopu disi fu di a e taki fu wan kaba di de wan rampu gi den wan di „trowe a wet fu Yehovah” èn di no e meki regtfardiki froktu (Yesaya 5:24, 25; Hosea 9:16; Maleaki 4:1). A e fruklari: [Yehovah] opo wan marki gi wan bigi nâsi, farawe, èn a froiti gi en te na a moro farawe presi fu grontapu; ¡èn luku! ala di a e hasti ensrefi, a e kon esi-esi.”​—Yesaya 5:26; Deuteronomium 28:49; Yeremia 5:15.

30. Suma sa tyari „wan bigi nâsi” kon na wan fu tyari krutu kon na tapu a pipel fu Yehovah, èn nanga sortu bakapisi?

30 Na ini owruten, wan postu na tapu wan hei presi ben kan de leki „wan marki” noso wan presi pe sma noso legre ben e miti makandra. (Teki gersi Yesaya 18:3; Yeremia 51:27.) Now Yehovah srefi sa tyari a „bigi nâsi” disi di no kari na nen, kon na wan, fu man tyari en krutu kon. * A sa „froiti gi en”, dati wani taki, poti a prakseri fu a „bigi nâsi” na a tranga-ede pipel fu en leki wan sani di warti fu teki abra. Baka dati a profeiti e taki fu na ogri-ati feti di e kon esi-esi èn di e meki sma frede; a de a feti fu den winiman disi di gersi lew èn di sa „grabu a stimofo hori”, dati wani taki, a nâsi fu Gado. Den „sa tyari en go pe kefar no de” na ini katibo. (Leisi Yesaya 5:27-30a.) ¡Èn dati na trutru wan sari bakapisi gi a kondre fu a pipel fu Yehovah! „Sma sa tan luku go na a kondre trutru, ¡èn luku! wan dungru de di e banawtu sma; èn srefi a leti kon dungru fu den dropu ede di e fadon na en tapu.”​—Yesaya 5:30b.

31. Fa tru Kresten kan luku bun fu no kisi a strafu di ben gi na Israèl, a droifidyari fu Yehovah?

31 Iya, a droifidyari di Gado ben prani na so wan lobi-ati fasi, no man meki froktu — a warti fu kisi pori nomo. ¡Den wortu fu Yesaya abi trutru wan krakti les na ini di ala sma di ben sa dini Yehovah na ini a ten disi kan leri fu dati! ¡Meki a de so, taki den e meki muiti fu meki noti moro leki regtfardiki froktu, gi a glori fu Yehovah èn gi na eigi frulusu fu den!

[Futuwortu]

^ paragraaf 4 Son sabiman e denki taki moro bunkopu strukturu di ben de fu wan syatu pisi ten nomo, soleki den kampu, ben de moro furu srefisrefi leki den toren fu ston (Yesaya 1:8). A de di wan toren de ben sa sori taki na eiginari ben meki kefalek furu muiti gi a „droifidyari” fu en.

^ paragraaf 30 Na ini tra profeititori, Yesaya e meki sma kon sabi Babilon leki a nâsi di e tyari a krutu fu Yehovah di e tyari pori kon, na tapu Yuda.

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 83]

Wan sondari fasi na sondu neleki fa wan meti di e hari lai, tai na wan wagi

[Prenki na tapu bladzijde 85]