Go na content

Go na table of contents

Yehovah Gado De na ini a Santa Tempel fu En

Yehovah Gado De na ini a Santa Tempel fu En

Kapitel Aiti

Yehovah Gado De na ini a Santa Tempel fu En

Yesaya 6:1-13

1, 2. (a) O ten a profeiti Yesaya e kisi a fisyun fu en fu a tempel? (b) Fu san ede Yehovah no ben feni Kownu Usia bun moro?

„NA INI a yari di Kownu Usia dede, mi ben si Yehovah, ala di a ben e sidon na tapu wan hei èn gran kownusturu, èn den lanki fu en krosi ben furu a tempel” (Yesaya 6:1). A di fu 6 kapitel fu a buku Yesaya e bigin nanga den wortu disi fu a profeiti. A de a yari 778 b.G.T.

2 A moro bigi pisi fu a tiri di Usia ben tiri 52 yari langa leki kownu fu Yuda, ben waka bun srefisrefi. Fu di a ben e du san „ben reti na ini na ai fu Yehovah”, dan Gado ben horibaka gi den sani di a ben du na srudati sei, na a sei fu bow oso èn na a sei fu pranigron. Ma a waka di sani ben e waka bun gi en ben tyari wan pori kon gi en tu. Te fu kaba, en ati ben kon kisi heimemre, „so taki a no ben handri na wan getrow fasi nanga Yehovah, a Gado fu en, èn a ben go na ini a tempel fu Yehovah fu bron switismeri-sani”. Fu di Usia ben handri na wan asranti fasi èn en ati ben bron nanga den priester di ben krutu en, meki a dede leki wan gwasiman (2 Kroniki 26:3-22). A ben de wan sani fu a ten disi taki Yesaya ben bigin nanga a diniwroko fu en leki profeiti.

3. (a) ¿Yesaya e si Yehovah trutru? Tyari dati kon na krin. (b) Sortu sani Yesaya e si, èn fu san ede?

3 Bijbel no e taigi wi pe Yesaya e tanapu te a e si a fisyun. Ma den sani di a e si nanga den trutru ai fu en, na krinkrin wan fisyun, èn a no e si na Almaktiwan trutru, fu di „noiti wan sma si Gado” (Yohanes 1:18; Exodus 33:20). Toku, fu si a Mekiman, Yehovah, srefi na ini wan fisyun, na wan tumusi aparti sani. ¡Na Universeel Tiriman nanga Fonten fu ala tiri di abi reti fu tiri, e sidon na tapu wan hei kownusturu, di e prenki a rol fu en leki têgo Kownu nanga Krutuman! Den lanki fu a langa krosi fu en di e anga, e furu a tempel. Yesaya e kisi a kari fu du wan diniwroko leki profeiti di sa gi glori na a soeverein makti nanga retidu fu Yehovah. Fu sreka en gi a wroko dati, dan a sa kisi wan fisyun fu a santafasi fu Gado.

4. (a) Fu san ede den sani di taki fu Yehovah èn di de fu si na ini fisyun èn di skrifi na ini Bijbel musu de na agersi fasi? (b) San a fisyun fu Yesaya e leri fu Yehovah?

4 Yesaya no e sori a fasi fa Yehovah e sori ensrefi na ini a fisyun fu en — tra fasi leki den fisyun di Esekièl, Danièl nanga Yohanes ben fruteri. Èn ala den tori dati e difrenti ini a tori fu san den e si na hemel (Esekièl 1:26-28; Danièl 7:9, 10; Openbaring 4:2, 3). Ma wi musu hori na prakseri san na den fisyun disi èn san na a marki fu den. Den no e taki fu a trutru denoya fu Yehovah. A trutru ai no kan si sani di de na yeye fasi, èn a denki fu libisma di skotu no man frustan a yeyekondre. Fu dati ede, den fisyun e pristeri a bodoi di musu gi, na a fasi fa libisma e taki. (Teki gersi Openbaring 1:1.) A no de fanowdu na ini a fisyun fu Yesaya fu taki fu a fasi fa Gado e sori ensrefi. A fisyun e taigi Yesaya taki Yehovah de na ini a santa tempel fu en èn taki a santa èn den krutu fu en soifri.

Den Seraf

5. (a) Suma na den seraf, èn san a wortu wani taki? (b) Fu san ede den seraf e kibri den fesi nanga den futu fu den?

5 ¡Arki! Yesaya e taki moro fara: „Seraf ben tanapu na tapusei fu en. Ibriwan fu den ben abi siksi frei. Nanga tu a ben e tapu en fesi, èn nanga tu a ben e tapu en futu, èn nanga tu a ben e frei lontu” (Yesaya 6:2). Yesaya kapitel 6 na a wan-enkri presi di wi kan feni na ini Bijbel pe den e taki fu seraf. A de krin taki den na engel na ini a diniwroko fu Yehovah di abi kefalek hei grani èn abi hei posisi, èn den e tanapu lontu a kownusturu fu Yehovah na hemel. Den e teki a posisi fu den na ini ala sakafasi nanga bescheidenfasi, tra fasi leki Kownu Usia di ben abi bigimemre. Fu di den de ini a denoya fu a Soeverein fu hemel, meki den e tapu den fesi fu den nanga wan paar frei; èn fu di den abi lespeki gi a santa presi, meki den e tapu den futu fu den nanga wan tra paar frei. Fu di den seraf de krosibei na a Universeel Soeverein, dan den de bescheiden srefisrefi, so taki den no e puru sma prakseri fu a glori fu Gado srefi. A wortu „seraf”, di wani taki „sma di faya” noso „sma di e bron”, e gi na idea taki den e skèin krin leti, ma toku den e kibri den fesi fu den gi a moro brenki leti nanga glori fu Yehovah.

6. Na sortu sei fu Yehovah den seraf de?

6 Den seraf e gebroiki a di fu dri paar frei fu den fu frei èn, sondro tweifri, fu anga ini a loktu noso „tanapu” na tapu den presi fu den. (Teki gersi Deuteronomium 31:15.) Professor Franz Delitzsch e taki fu a presi pe den de: „Fu tru den serafim no ben sa hei moro na ede fu En di ben sidon na tapu a kownusturu, ma den ben anga ini a loktu tapusei fu a langa krosi di de fu En di nanga dati a bigi kamra ben furu” (Commentary on the Old Testament). Disi gersi wan reidelek sani. Den e „tanapu na tapusei”, no taki den hei moro Yehovah, ma taki den e wakti en, e gi yesi èn de klariklari fu dini.

7. (a) Sortu wroko den seraf e du? (b) Fu san ede den seraf e meki a santafasi fu Gado dri tron bekènti?

7 ¡Arki now na den seraf dati di kisi grani! „A wan disi ben e bari gi a trawan èn a ben taki: ’Santa, santa, santa Yehovah fu den legre de. A bun di a heri grontapu bun dorodoro, na dati na en glori’” (Yesaya 6:3). A wroko fu den na fu sorgu taki den e meki a santafasi fu Yehovah bekènti èn taki sma na ini a heri universum, di grontapu de wan pisi fu dati, e erken a glori fu en. A glori fu en de fu si na ini ala den sani di a ben meki èn heri esi ala sma di e libi na grontapu sa si a glori dati (Numeri 14:21; Psalm 19:1-3; Habakuk 2:14). A sani di den e meki bekènti dri tron, „santa, santa, santa”, no de wan buweisi fu wan Dri-wánfasi. Na presi fu dati, den e poti krakti na tapu a santafasi fu Gado dri tron. (Teki gersi Openbaring 4:8.) Yehovah santa moro ala tra sma.

8. San na a bakapisi fu a meki di den seraf e meki sani bekènti?

8 Ala di den no taki omeni seraf de, toku a kan taki grupu seraf de di tanapu krosibei na a kownusturu. Na ini wan moi singi, a wan baka a trawan e meki a santafasi nanga a glori fu Gado bekènti ibritron baka. Sortu bakapisi wi e si? Arki baka te Yesaya e taki moro fara: „Den pen ini den drompu ben bigin beifi fu a sten fu a sma di ben e kari, èn safrisafri na oso srefi ben kon furu nanga smoko” (Yesaya 6:4). Na ini Bijbel, furutron smoko noso wan wolku e gi buweisi di wi kan si nanga ai fu a denoya fu Gado (Exodus 19:18; 40:34, 35; 1 Kownu 8:10, 11; Openbaring 15:5-8). A e sori go na wan glori di wi, libisma, no kan kon krosibei na dati.

Den No Warti, ma Den Kon Krin

9. (a) Sortu krakti a fisyun abi na tapu Yesaya? (b) Sortu difrenti de krin fu si na mindri Yesaya nanga Kownu Usia?

9 A fisyun disi fu a kownusturu fu Yehovah abi wan bigi krakti na tapu Yesaya. A e skrifi: „Mi ben taki: ’¡Helu fu mi! ¡Bika pikinmoro den meki mi kon de leki wan sma di en mofo kon tapu, fu di mi na wan man di mi mofobuba no krin, èn na mindri wan pipel di den mofobuba no krin, mi e tan; bika den ai fu mi si a Kownu srefi, Yehovah fu den legre!’” (Yesaya 6:5) ¡Ai, wan bigi difrenti de na mindri Yesaya nanga Kownu Usia! Usia ben teki a posisi fu den salfu priester sondro fu abi reti na tapu èn sondro lespeki a ben go na ini a Santa pisi fu a tempel. Ala di Usia ben si den gowtu kandratiki, a gowtu altari pe den e bron switismeri-sani, nanga den tafra fu „a brede fu a Denoya”, toku a no ben si a fesi fu Yehovah fu sori taki A e feni en bun noso kisi iniwan spesrutu wroko fu en (1 Kownu 7:48-50, futuwortu). Na a tra sei, a no de so taki a profeiti Yesaya no e poti prakseri na den priester noso e go na ini a tempel sondro fu abi reti na tapu. Ma a e si wan fisyun fu Yehovah di de na ini a santa tempel fu en èn a e kisi a grani taki a e kisi wan wroko langalanga fu Gado. ¡Ala di den seraf no e prefuru fu luku go na a Masra fu a tempel di e sidon na tapu a kownusturu, toku na ini a fisyun Yesaya e kisi primisi fu luku go na „a Kownu srefi, Yehovah fu den legre”!

10. Fu san ede Yesaya e kon frede te a e si a fisyun?

10 A difrenti di Yesaya e si na mindri a santafasi fu Gado nanga en eigi sondufasi e meki a e firi taki a no krin srefisrefi. A e kon furu nanga frede èn e denki taki a sa dede (Exodus 33:20). A e yere taki den seraf e prèise Gado nanga krin mofobuba, ma den eigi mofobuba fu en no krin èn a e kon moro doti fu di den mofobuba fu a pipel no krin, di na mindri den a e libi èn di den sani di den e taki a e yere. Yehovah santa, èn den futuboi fu en musu sori na eigifasi dati (1 Petrus 1:15, 16). Ala di Gado teki Yesaya kaba leki wan takiman gi en, toku a sabi di Yesaya kon sabi a sondu situwâsi fu en abi furu krakti tapu en èn a no abi den krin mofobuba di fiti wan takiman fu a glori èn santa Kownu. San sa de a piki di komoto na hemel?

11. (a) San wan fu den seraf e du, èn san a sani disi di a e du e prenki? (b) Fa a denki di wi e denki dipi fu den sani di a seraf e taigi Yesaya e yepi wi te wi e firi taki wi no warti leki futuboi fu Gado?

11 Na presi fu puru Yesaya di lagi, na fesi a denoya fu Yehovah, den seraf e du wan sani fu yepi en. A tori e taki: „Baka dati wan fu den seraf frei kon na mi, èn wan faya krofaya ben de na ini en anu di a ben teki puru fu na altari nanga wan tanga. Èn baka dati a ben meri a mofo fu mi èn ben taki: ’¡Luku! Na disi meri yu mofobuba, èn a fowtu fu yu komoto èn yu sondu srefi kon verzoen’” (Yesaya 6:6, 7). Na wan agersi fasi, faya abi a krakti fu soifri sani. Di a seraf poti a faya krofaya fu a santa faya fu na altari na den mofobuba fu Yesaya, dan a e gi Yesaya a dyaranti taki den sondu fu en kon verzoen so fara leki a de fanowdu, so taki Gado kan feni en bun èn gi en wan wroko. ¡Disi e gi wi trutru wan dyaranti! Wi e sondu tu èn wi no warti fu kon krosibei na Gado. Ma wi kisi frulusu tapu a gron fu a waarde fu a frulusu-ofrandi fu Yesus èn Gado kan feni wi bun èn wi kan kon krosibei na en na ini begi.​—2 Korentesma 5:18, 21; 1 Yohanes 4:10.

12. Sortu altari Yesaya e si, èn san na a krakti di faya abi?

12 A taki di den e taki fu „na altari”, e memre wi baka taki disi na wan fisyun. (Teki gersi Openbaring 8:3; 9:13.) Tu altari ben de na a tempel na ini Yerusalem. A pikin altari pe den ben e bron switismeri-sani, ben de leti na fesi a garden fu a Moro Santapresi, èn a bigi altari pe den ben e tyari srakti-ofrandi èn pe den ben meki a faya bron doronomo, ben de na fesi a dromofo di ben e go na a santapresi (Lefitikus 6:12, 13; 16:12, 13). Ma den altari disi di ben de na grontapu ben e prenki sani; den ben teki presi gi moro bigi sani (Hebrewsma 8:5; 9:23; 10:5-10). Na faya fu hemel ben bron a bron-ofrandi na tapu na altari, di Kownu Salomo ben wij a tempel (2 Kroniki 7:1-3). Èn now, na faya fu a trutru altari na hemel e puru a de di den mofobuba fu Yesaya no ben de krin.

13. Sortu aksi Yehovah e poti, èn fu suma a e taki tu te a e taki „wi”?

13 Meki wi arki makandra nanga Yesaya. „Mi ben yere a sten fu Yehovah taki: ’Suma mi sa seni, èn suma sa go gi wi?’ Ne mi ben taki: ’¡Dya mi de! Seni mi’” (Yesaya 6:8). A de krin taki Yehovah poti na aksi fu kisi wan piki fu Yesaya, fu di no wan tra libisma profeiti de fu si ini a fisyun. A de krin taki a de wan kari gi Yesaya fu de a boskopuman fu Yehovah. Ma fu san ede Yehovah e aksi: „Suma sa go gi wi?” Fu di a kenki fu a voornaamwortu „mi” di e taki fu wán sma nomo, go na a voornaamwortu „wi” di e taki fu moro leki wán sma, dan now Yehovah e taki seiker fu wan tra sma nanga ensrefi. Suma? ¿A no de so taki a sma disi ben de a wan-enkri gebore Manpikin fu en, di baka ten ben tron a libisma Yesus Krestes? Fu tru, a ben de a srefi Manpikin disi di Gado ben taki nanga en: „Meki wi meki libisma na a prenki fu wi” (Genesis 1:26; Odo 8:30, 31). Iya, a wan-enkri gebore Manpikin fu Yehovah de na en sei na hemel.​—Yohanes 1:14.

14. San Yesaya e du te a e kisi a kari fu Yehovah, èn sortu eksempre a e poti gi wi?

14 ¡Yesaya no e draidrai fu piki! Awansi san a boskopu ben sa kan de, a e piki wantewante: „¡Dya mi de! Seni mi.” A no e aksi tu san a ben sa kan kisi te a e teki a wroko. A yeyefasi fu en fu de klariklari fu du wan sani, na wan kefalek moi eksempre gi ala futuboi fu Gado na ini a ten disi, di abi a wroko fu preiki a ’bun nyunsu fu a kownukondre na heri grontapu pe sma e libi’ (Mateus 24:14). Neleki Yesaya, den e tan du a wroko fu den na wan getrow fasi èn e du a wroko fu gi ’kotoigi na ala nâsi’, ala di sma na ala sei abi wan mi-no-ke fasi. Èn den e go doro nanga frutrow, neleki fa Yesaya ben du, fu di den sabi taki den kisi a wroko fu den fu a moro hei makti.

A Wroko fu Yesaya

15, 16. (a) San Yesaya musu taigi „a pipel disi”, èn san den sa du te den e yere dati? (b) ¿A fasi fa a pipel e handri abi fu du nanga wan fowtu fu a sei fu Yesaya? Tyari dati kon na krin.

15 Now Yehovah e sori san Yesaya musu taki èn fa sma sa handri tapu dati: „Go, èn yu musu taigi a pipel disi: ’Yere ibritron baka, ma no frustan no wan sani; èn si ibritron baka, ma no kisi no wan sabi.’ Meki na ati fu a pipel disi kon tranga, èn meki srefi den yesi fu den no yere sani, èn tapu srefi den ai fu den makandra, so taki den no kan si nanga den ai fu den èn no kan yere nanga den yesi fu den, èn so taki den eigi ati no kan frustan sani èn so taki den no kan drai kon baka trutru èn kon kisi gosontu gi densrefi” (Yesaya 6:9, 10). ¿Disi wani taki dati Yesaya musu taki sondro fu kibri wan sani èn afrontu den Dyu fu di a e taki sondro fu prakseri èn tegu gi den, èn meki den de ini trobi nanga Yehovah? ¡Kwetikweti! Den sma disi na Yesaya en eigi pipel di a firi taki a abi wan banti nanga den. Ma den wortu fu Yehovah e sori san a pipel sa du te den e yere a boskopu fu en, awansi o getrow Yesaya e du a wroko fu en.

16 A fowtu de na a pipel. Yesaya sa taki nanga den „ibritron baka”, ma den no sa teki a boskopu noso kisi frustan. A moro bigi pisi fu den sa tranga-ede èn abi wan mi-no-ke fasi, neleki den breni èn dofu krinkrin. Fu di Yesaya e go na den ibritron baka, dan a sa meki „a pipel disi” sori taki den no wani frustan sani. Den sa sori taki den e tapu a frustan nanga na ati fu den gi a boskopu fu Yesaya — a boskopu fu Gado — gi den. ¡Disi de tru srefisrefi nanga sma na ini a ten disi! So furu fu den e weigri fu arki den Kotoigi fu Yehovah te den e preiki a bun nyunsu fu a Kownukondre fu Gado di e kon.

17. Te Yesaya e aksi: „O langa?”, dan na sortu sani a e sori go?

17 Yesaya e broko en ede: „Tapu disi mi ben taki: ’O langa, o Yehovah?’ Dan a ben taki: ’Te leki den foto broko fadon tron wan brokopresi trutru, fu de sondro wan sma di e libi na ini, èn den oso de sondro wan sma fu grontapu, èn a gron srefi kon pori èn tron wan presi pe no wan sma no e libi na ini; èn Yehovah e poti den sma fu grontapu trutru farawe, èn a fasi fa a kondre de sondro sma na ini sa panya trutru na ala sei na ini a mindri fu a kondre’” (Yesaya 6:11, 12). Te Yesaya e aksi: „O langa?”, dan a no e aksi o langa a sa musu preiki go doro gi sma di abi wan mi-no-ke fasi. Na presi fu dati, a e broko en ede nanga a pipel èn e aksi o langa a takru situwâsi fu den na yeye fasi sa go doro èn o langa sma sa tyari syen kon na tapu a nen fu Yehovah na grontapu. (Luku Psalm 74:9-11.) So bun, dan o langa a situwâsi di no abi no wan marki sa go doro?

18. Te leki o ten a takru situwâsi na yeye fasi fu a pipel sa go doro, èn Yesaya sa de na libi fu si a heri kontru fu a profeititori?

18 Ke, a piki fu Yehovah e sori taki a takru situwâsi na yeye fasi fu a pipel sa go doro te leki ala den bakapisi fu a gi di den no e gi yesi na Gado, soleki fa a sori na ini a frubontu fu en, e kon tru (Lefitikus 26:21-33; Deuteronomium 28:49-68). A nâsi sa kisi pori, sma sa tyari a pipel gowe, èn a kondre sa de sondro sma na ini. Yesaya no sa de na libi fu si te a legre fu Babilon sa tyari a pori kon na tapu Yerusalem nanga en tempel na ini 607 b.G.T., ala di a sa taki profeititori moro leki 40 yari langa, èn sa go doro te na a tiri fu Hiskia, na afopikin fu Kownu Usia. Toku Yesaya sa tan du a wroko fu en na wan getrow fasi te leki a dede, moro leki 100 yari bifo a rampu dati fu a nâsi e feni presi.

19. Sortu dyaranti Gado e gi Yesaya, ala di den sa fala a nâsi neleki wan bon?

19 Wan pori di sa meki taki Yuda kon „pori èn tron wan presi pe no wan sma no e libi na ini”, sa kon seiker, ma a situwâsi no de sondro howpu (2 Kownu 25:1-26). Yehovah e gi Yesaya a dyaranti: „Wan di fu tin pisi sa de na ini ete, èn agen a musu tron wan sani fu sma bron en, neleki wan bigi bon èn neleki wan tranga bon di, te sma e fala den, wan tompu e tan abra; a tompu fu en sa de wan santa siri” (Yesaya 6:13). Iya, „wan di fu tin pisi, . . . wan santa siri”, sa tan abra, neleki a tompu fu wan tranga bon di sma e fala. Sondro tweifri a dyaranti disi e trowstu Yesaya — wan santa fikapisi sa de fu feni na mindri a pipel fu en. Ala di a nâsi e bron ete wan tron, neleki wan bigi bon di den fala fu tron bron-udu, toku wan prenspari tompu fu na agersi bon Israèl sa tan abra. A sa de wan siri, noso bakapikin, di santa gi Yehovah. Baka wan pisi ten a sa sproiti baka, èn a bon sa gro baka.​—Teki gersi Yob 14:7-9; Danièl 4:26.

20. Fa a lasti pisi fu a profeititori fu Yesaya ben kon tru na ini a bigin?

20 ¿Den wortu fu a profeititori ben kon tru? Iya. Seibi tenti yari baka di a kondre Yuda ben de sondro sma na ini, dan wan fikapisi di ben abi frede gi Gado, ben drai kon baka fu katibo na ini Babilon. Den ben bow a tempel nanga a foto baka, èn den ben seti a tru anbegi baka na ini a kondre. A kon disi di den Dyu ben kon baka na a mamakondre fu den di Gado ben gi den, ben meki taki a profeititori disi di Yehovah ben gi Yesaya, ben man kon tru a di fu tu leisi. San a kontru dati ben sa de?​—Esra 1:1-4.

Tra Kontru

21-23. (a) Na suma a profeititori fu Yesaya ben kon tru na ini a fosi yarihondro, èn fa? (b) Suma ben de a „santa siri” na ini a fosi yarihondro, èn fa a ben kisi kibri?

21 A wroko fu Yesaya leki profeiti ben prenki a wroko di a Mesias, Yesus Krestes, ben sa du so wan 800 yari baka dati (Yesaya 8:18; 61:1, 2; Lukas 4:16-21; Hebrewsma 2:13, 14). Ala di Yesus ben de moro bigi leki Yesaya, toku a ben de klariklari tu neleki Yesaya fu a hemel Tata fu en seni en go, èn a ben taki: „¡Luku! Mi kon fu du yu wani.”​—Hebrewsma 10:5-9; Psalm 40:6-8.

22 Neleki Yesaya, Yesus ben du a wroko fu en di a ben kisi fu du, na wan getrow fasi èn den sma ben handri na a srefi fasi tapu a wroko fu en. Den Dyu na ini a ten fu Yesus no ben wani teki a boskopu, neleki den sma di a profeiti Yesaya ben preiki gi (Yesaya 1:4). A gebroiki di Yesus ben gebroiki agersitori ben de wan prenspari pisi fu en diniwroko. Disi ben meki den disipel fu en aksi: „Fu san ede yu e taki nanga den nanga yepi fu agersitori?” Yesus ben piki: „Na unu e kisi a grani fu frustan den santa kibritori fu a kownukondre fu hemel, ma den sma dati no e kisi a grani disi. Dati meki mi e taki nanga den nanga yepi fu agersitori, bika ala di den e luku, den e luku fu soso, èn ala di den e yere, den e yere fu soso, èn den no e frustan san a wani taki; èn ini a tori fu den, a profeititori fu Yesaya e kon tru di e taki: ’Te unu e yere, unu sa yere, ma unu no sa man frustan en kwetikweti, èn te unu e luku, unu sa luku, ma unu no sa si kwetikweti. Bika na ati fu a pipel disi kon tranga, èn nanga den yesi fu den, den yere sondro fu du wan sani na tapu, èn den tapu den ai fu den; so taki noiti den sa kan si nanga den ai fu den èn yere nanga den yesi fu den èn kon frustan nanga na ati fu den san a wani taki èn drai kon baka, èn mi e meki den kon betre.’”​—Mateus 13:10, 11, 13-15; Markus 4:10-12; Lukas 8:9, 10.

23 Di Yesus ben taki den wortu fu Yesaya, dan a ben sori taki a profeititori ben abi wan kontru na ini a ten fu en. A fasi fu na ati fu a pipel leki wan grupu ben de leki di fu den Dyu na ini a ten fu Yesaya. A pipel ben meki densrefi kon breni èn kon dofu gi a boskopu fu Yesus èn den ben kisi pori tu (Mateus 23:35-38; 24:1, 2). Disi ben feni presi di den legre fu Rome na ondro a tiri fu Generaal Titus, ben kon fu feti nanga Yerusalem na ini 70 G.T. èn ben pori a foto nanga a tempel fu en krinkrin. Ma wan tu sma ben arki Yesus èn ben tron den disipel fu en. Yesus ben fruklari den wan disi „koloku” (Mateus 13:16-23, 51). A ben taigi den taki te den ben si taki „legre kampu lontu Yerusalem”, dan den ben musu „bigin lon gowe na den bergi” (Lukas 21:20-22). Na so fasi a „santa siri” di ben sori bribi èn di ben kon tron wan nâsi na yeye fasi, „na Israèl fu Gado”, ben kisi kibri. *​—Galasiasma 6:16.

24. Fa Paulus ben fiti a profeititori fu Yesaya, èn san disi e sori?

24 Wan sani fu 60 G.T., na apostel Paulus ben de na strafu na ini wan oso na Rome. Drape a ben seti sani fu miti „den moro prenspari man fu den Dyu” èn so srefi tra sma, èn ben gi den „kotoigi finifini fu a kownukondre fu Gado”. Di furu sma no ben teki a boskopu fu en, dan Paulus ben tyari kon na krin taki disi ben de wan kontru fu a profeititori fu Yesaya (Tori fu den Apostel 28:17-27; Yesaya 6:9, 10). So bun, den disipel fu Yesus ben du wan wroko di ben de a srefi leki di fu Yesaya.

25. San den disiten Kotoigi fu Gado kon sabi, èn san den e du tapu dati?

25 Na a srefi fasi den Kotoigi fu Yehovah na ini a ten disi kon sabi taki Yehovah Gado de na ini a santa tempel fu en (Maleaki 3:1). Neleki Yesaya den e taki: „¡Dya mi de! Seni mi.” Fayafaya den e meki a boskopu bekènti di de leki wan warskow, fu a kaba fu a godelowsu seti fu sani disi di e kon krosibei. Ma, soleki fa Yesus ben sori, dan wan tu sma nomo e opo den ai nanga den yesi fu den fu si èn fu yere èn fu kisi kibri (Mateus 7:13, 14). ¡Fu tru, koloku fu den wan di e boigi na ati fu den fu arki èn „kon kisi gosontu gi densrefi”!​—Yesaya 6:8, 10.

[Futuwortu]

^ paragraaf 23 Na ini 66 G.T., den legre fu Rome na ondro a tiri fu Cestius Gallus ben du wan sani di den Dyu ben opo densrefi teige den èn den ben lontu Yerusalem èn ben pasa go na ini a foto te na den tempel skotu. Baka dati den ben hari gowe èn ben gi den disipel fu Yesus pasi fu lon gowe na den bergi fu Perea, bifo den Romesma ben drai kon baka na ini 70 G.T.

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 94]

„¡Dya mi de! Seni mi.”

[Prenki na tapu bladzijde 97]

’Te leki den foto broko fadon tron wan brokopresi, fu de sondro wan sma di e libi na ini’