Go na content

Go na table of contents

Soema na Gado?

Soema na Gado?

Kapitel 4

Soema na Gado?

1. (a) Sortoe gado sma ben anbegi? (b) Sortoe difrenti, bijbel e sori taki de na mindri den „gado” nanga „Gado”?

NA HERI GRONTAPOE joe abi foeroe gado di sma e anbegi. Na ini a relisi foe den Sjintosma, den Boedasma, den Hindoesma, nanga di foe den difrenti lo, miljoenmiljoen gado de. Na ini den dei foe den apostel foe Jesus, sma ben anbegi den gado soleki Zeus nanga Hermes (Tori foe den Apostel 14:11, 12). So boen, bijbel e agri taki „foeroe ’gado’ de”, ma a e taki toe taki „gi wi troetroe wán Gado nomo de, a Tata, di ala sani komoto na en” (1 Korentesma 8:5, 6). Efoe sma ben sa aksi joe, taki: ’Soema na a Gado disi?’, san joe ben o taki?

2. Sortoe difrenti prakseri sma abi foe Gado?

2 ’En na Masra’, foeroe sma e piki. Noso kande den e taki: ’En na wan Jeje na hemel.’ Wan wortoeboekoe e kari Gado „a Moro Heiwan”. Te sma aksi, taki: ’San na a nen foe Gado?’, dan son sma e piki: ’Jesus.’ Trawan no e si Gado leki wan sma, ma leki wan bigi krakti di de na ala presi. Èn sonwan e degedege srefi efoe wan Gado de. Wi kan de seiker taki a de?

GADO DE TROETROE

3. Fa wan oso e doe kon?

3 Te joe e loekoe wan moi oso, joe aksi joesrefi oiti soema ben meki en? Efoe wan sma ben sa taigi joe taki no wan sma ben meki na oso, ma dati a ben kon foe ensrefi nomo, joe ben sa bribi dati? Kwetikweti! Wan bijbel skrifiman ben taki foe dati ede: „Ibri oso abi wan sma di meki en.” Ala sma sabi dati. We now, wi no kan teki a joisti bosroiti foe a bijbel skrifiman, di ben taki: „A sma di meki ala sani, na Gado”? — Hebrewsma 3:4.

4. Fa den foeroe miljardmiljard stari ben doe kon?

4 Loekoe foe eksempre na universum nanga en miljardmiljard stari. Tokoe ala den stari disi e boeweigi na hemel akroederi wet di e hori den aparti foe makandra na wan volmaakti fasi. „Soema meki den sani disi?” na so wan sma ben aksi langa ten pasa kaba. A piki di ben gi, e taki foeroe: „Na a Sma di e tjari srefi na ipi foe a legre foe den go na doro, di e kari den alamala srefi na den nen” (Jesaja 40:26). A ben sa de seiker wan don sani foe denki taki den miljardmiljard stari ben meki densrefi èn, sondro iniwan tiri foe wan sma, ben seti densrefi kon tron den bigi groepoe stari di e boeweigi na wan kefalek moi orde fasi! — Psalm 14:1.

5. (a) O bigi a kans de, taki den pisi foe wan metimiri kan fiti densrefi kon tron wan metimiri? (b) San disi e tjari kon na krin foe na universum foe wi?

5 Na universum disi di orga toemoesi boen, no ben kan kon foe ensrefi. Wan koni Mekiman nanga bigi makti ben de fanowdoe foe doe disi (Psalm 19:1, 2). Wan bisnisman di den ben aksi foe san ede a e bribi ini Gado, ben tjari kon na krin, taki na ini en fabrik a e teki toe dei foe leri wan oemapikin fa foe seti den pisi foe wan metimiri. „A fabrik foe mi e meki soso nefisani nomo”, a ben taki. „Ma disi mi sabi, taki joe kan seki den 17 pisi foe wan metimiri na ini wan wasitobo na ini den 17 miljard jari di e kon èn tokoe joe no sa kisi wan metimiri noiti.” Na universum disi, makandra nanga den foeroe sani di e libi na grontapoe, de foeroetron moro dangra leki wan metimiri. Efoe so wan masjin abi wan koni mekiman fanowdoe, dan wi kan de seiker taki wan Almakti Gado ben de fanowdoe foe meki ala sani. Grani no moesoe go na en foe den sani di a doe? — Openbaring 4:11; Tori foe den Apostel 14:15-17; 17:24-26.

GADO NA WAN TROETROE SMA?

6. Foe san ede wi kan de seiker taki Gado na wan troetroe sma?

6 Ala di moro foeroe sma e taki dati den e bribi ini Gado, tokoe joe abi foeroe sma di no e si Gado leki wan troetroe sma. Ma Gado na wan troetroe sma dan? We, a de krin foe si, taki pe koni de, wan froestan moesoe de. Èn wi sabi taki pe wan froestan de, wan edetonton moesoe de na ini wan skin nanga wan spesroetoe bow. So boen, a bigi froestan di de frantiwortoe foe ala sani di meki, na di foe a gran Sma, na Almakti Gado. Ala di a no abi wan materia skin, tokoe a abi wan jeje skin. Wan jejesma abi wan skin dan? Ija, bijbel e taki: „Efoe wan natoeroe skin de, dan wan jejewan de toe.” — 1 Korentesma 15:44; Johanes 4:24.

7. (a) San e sori taki Gado abi wan presi pe a e libi? (b) San e sori taki a abi wan skin?

7 Foe di Gado na wan sma nanga wan jeje skin, dan a moesoe abi wan presi pe a e libi. Bijbel e froeteri wi taki den hemel na Gado „fasti tanpresi” (1 Kownoe 8:43). Bijbel e froeteri wi toe taki „Krestes . . . ben go . . . na hemel srefi, foe sori ensrefi now, foe a boen foe wi, na fesi a sma di de Gado” (Hebrewsma 9:24). Son libisma sa kisi leki paiman foe libi na hemel nanga Gado èn na a ten dati den sa kisi jeje skin. Dan den sa si Gado, bijbel e taki, èn sa de leki en toe (1 Johanes 3:2). Disi e sori toe taki Gado na wan sma, èn taki a abi wan skin.

8, 9. (a) Fa na eksempre foe wan stroomfabrik e sori a krakti foe Gado di e go boen fara? (b) San na a santa jeje foe Gado, èn san a kan doe?

8 Ma, kande wan sma sa aksi: ’Efoe Gado na wan troetroe sma di e libi na wan seiker presi na hemel, dan fa a kan si ala sani san e pasa na ala presi? Èn fa en krakti kan de foe firi na ibri pisi foe na universum?’ (2 Kroniki 16:9) Dati a de so taki Gado na wan sma, no e skotoe na no wan fasi a krakti foe en noso a bigi di a bigi. Èn a lespeki foe wi gi En no mag kon moro mendri toe (1 Kroniki 29:11-13). Foe jepi wi foe froestan disi, meki wi go loekoe wan stroomfabrik, di a stroom foe en e go boen fara.

9 Wan stroomfabrik abi wan fasti presi na ini wan foto noso krosibei foe wan foto. Ma a stroom foe en e panja go na a heri kontren dati, foe sorgoe gi faja nanga stroom. Na so a de toe nanga Gado. En de na hemel (Jesaja 57:15; Psalm 123:1). Tokoe en santa jeje, di de en wroko krakti di wi no kan si, de foe firi na ala pe na a heri universum. Nanga jepi foe en santa jeje Gado ben meki den hemel, grontapoe nanga ala sani di e libi (Psalm 33:6; Genesis 1:2; Psalm 104:30). Foe meki den sani disi, Gado no ben abi foe de nanga en skin drape. A kan seni en jeje, en wroko krakti, foe doe ala san a wani, ala di ensrefi de farawe. Fa a de wan froewondroe Gado! — Jeremia 10:12; Danièl 4:35.

A SORTOE SMA DI GADO DE

10. San na wán fasi fa wi kan leri sabi Gado?

10 Gado na a sortoe sma di wi ben sa go lobi efoe wi ben leri sabi en boen? ’Sonte’, kande joe sa taki, ’ma foe di wi no kan si Gado, fa wi o man leri sabi en?’ (Johanes 1:18) Bijbel e sori na tapoe wán fasi foe leri sabi en, te a e taki: „Bikasi den eigifasi foe en di no de foe si, de krin foe si foe sensi grontapoe meki, foe di den de foe si nanga jepi foe den sani di meki, ija, en têgo krakti nanga Gadofasi” (Romesma 1:20). So boen, den sani di Gado meki, man foe jepi wi foe froestan sortoe sma Gado de, efoe wi ondrosoekoe den troetroe èn go prakseri foe den.

11. San wi kan leri foe Gado foe den sani di a meki?

11 Soleki fa wi si, dan te wi sa loekoe den hemel di lai nanga stari, dan disi seiker e froeteri wi foe a bigi di Gado bigi nanga a kefalek bigi krakti foe en! (Psalm 8:3, 4; Jesaja 40:26) Loekoe grontapoe now. Gado ben poti en na so wan fasi na ini na universum, taki a e kisi a joisti waran nanga leti foe son. Èn loekoe pikinso fa watra e waka lontoe. Alen e fadon foe nati a gron. A watra e lon go na den liba, di e lon go na den se. Son e hari den watra foe den se go na loktoe leki dampoe, di e fadon leki alen foe nati a gron baka (Preikiman 1:7). Someni sani de di na wan kefalek moi fasi e waka lontoe èn di Gado ben meki den bigin wroko foe sorgoe gi njanjan, tanpresi nanga ala sani di libisma nanga meti abi fanowdoe! Èn san ala den froewondroe sani disi e froeteri wi foe a sortoe sma di Gado de? Taki en na wan Gado di abi bigi koni èn taki a lobi foe gi sma sani srefisrefi èn a e broko en ede nanga den mekisani foe en. — Odo 3:19, 20; Psalm 104:13-15, 24, 25.

12. San joe eigi skin e leri joe foe Gado?

12 Loekoe joe eigi skin pikinso. A de krin taki a no ben meki soso foe libi nomo, ma foe doe moro leki dati. A ben meki na wan froewondroe fasi foe njan boen troetroe foe a libi (Psalm 139:14). Den ai foe wi man foe si no wawan ini blaka nanga weti, ma ini kloroe toe, èn grontapoe lai nanga boen foeroe kloroe foe kan njan boen foe den. Wi kan smeri èn tesi. So boen, a njan di wan sma e njan no de soso wan fanowdoe sani; a kan de wan prisiri sani toe. Den sortoe sani disi leki si, smeri nanga tesi, no de fanowdoe nomonomo foe tan na libi, ma den de presenti foe wan lobi-ati Gado, di lobi foe gi sani èn di e broko en ede nanga sma. — Genesis 2:9; 1 Johanes 4:8.

13. San joe e leri foe Gado foe a fasi fa a e handri nanga libisma?

13 Efoe wi e loekoe fa Gado ben handri nanga libisma, dan disi e sori so srefi sortoe Gado a de. A abi wan tranga firi foe retidoe. A no e sori taki a lobi sma foe a wan ras moro leki sma foe a tra ras (Tori foe den Apostel 10:34, 35). So srefi, a abi sari-ati nanga boen-ati. Bijbel e taki fa a ben handri nanga a nâsi Israèl, di a ben froeloesoe den poeroe foe katibo na Egipti: „A ben sori sari-ati; . . . a ben tan memre taki den ben de skin.” Tokoe ete den Israèlsma ben trangajesi foeroetron èn dati ben meki Gado sari. Soleki fa bijbel e taki: „Ala ten baka den ben hati en firi . . . èn den ben meki srefi a Santawan foe Israèl sari” (Psalm 78:38-41; 103:8, 13, 14). Na a tra sei Gado e prisiri te den foetoeboi foe en e gi jesi na den wet foe en (Odo 27:11). Gado e froeteri toe fa a e firi te en feanti e doe den foetoeboi foe en ogri: „A sma di e fasi oenoe, e fasi a popki foe mi ai” (Sakaria 2:8). Disi no e boeweigi joe foe lobi wan Gado, di abi so wan lobi gi sakafasi sma di no de noti, sma di de foe ala ras nanga pipel? — Jesaja 40:22; Johanes 3:16.

GADO NA JESUS NOSO WAN DRI-WÁNFASI?

14. San a leri foe a Dri-wánfasi wani taki?

14 Soema na a froewondroe Gado disi? Son sma e taki dati en nen na Jesus. Trawan e taki dati en na wan Dri-wánfasi, ala di a wortoe „dri-wánfasi” no de na ini bijbel. Soleki fa a leri foe a Dri-wánfasi e taki, dan dri sma de na ini wán Gado, dati wani taki, joe abi „wán Gado, Tata, Manpikin nanga Santa Jeje”. Foeroe relisi organisâsi e leri disi, ala di den e taki dati a de „wan kibritori”. Den sortoe fasi disi fa sma e si Gado, joisti?

15. Fa bijbel e sori taki Gado nanga Jesus na toe aparti sma di no de a srefi?

15 We, Jesus ben taki oiti, taki en ben de Gado? Nôno, noiti a ben taki dati. Na presi foe dati, bijbel e kari en „a Manpikin foe Gado”. Èn a ben taki: „A Tata moro bigi leki mi” (Johanes 10:34-36; 14:28). Jesus ben tjari kon na krin toe, taki wan toe sani ben de di en, èn so srefi den engel no ben sabi, ma di Gado nomo ben sabi (Markus 13:32). Moro fara, na wán okasi Jesus ben begi Gado, taki: „No mi wani moesoe pasa, ma di foe joe” (Lukas 22:42). Efoe Jesus ben de na Almakti Gado, dan a no ben sa begi na ensrefi, a no so? Boiti foe dati, baka di Jesus dede, dan den Boekoe foe bijbel e taki: „A Jesus disi, Gado ben opo en baka” (Tori foe den Apostel 2:32). So boen, na Almakti Gado nanga Jesus na toe aparti sma krinkrin. Srefi baka a dede nanga opobaka foe Jesus nanga na opo di a ben opo go na hemel, tokoe ete a no ben de a srefi leki en Tata. — 1 Korentesma 11:3; 15:28.

16. San e sori taki Jesus a no na Almakti Gado, ala di den e kari en „Gado”?

16 ’Ma den no e kari Jesus wan gado na ini bijbel?’ kande wan sma sa aksi. Dati troe. Ma den e kari Satan wan gado toe (2 Korentesma 4:4). Na ini Johanes 1:1, pe den e kari Jesus „a Wortoe”, dan na ini son bijbel vertaling tanapoe: „Na bigin da woortoe ben de, en da woortoe ben de nanga Gado, en da woortoe ben de Gado.” Ma loekoe taki vers 2 e taki, dati a Wortoe ben de „nanga Gado sensi bigin”. Èn ala di sma si Jesus, tokoe vers 18 e taki: „No wan soema ben si Gado iniwantem” (Njoe Testament Nanga dem Psalm). Son vertaling foe vers 1 e gi foe dati ede a joisti prakseri foe a tongo di a vers disi ben skrifi na ini biginbigin, te den e taki: „A Wortoe ben de nanga Gado, èn a Wortoe ben de wan gado”. So boen, ben de „wan gado” wani taki, dati a Wortoe ben de wan maktiwan di de leki wan gado. A de krin taki Jesus a no na Almakti Gado. Te joe loekoe en boen, dan Jesus ben taki foe en Tata leki „mi Gado” èn leki „a wan-enkri troe Gado”. — Johanes 20:17; 17:3.

17. Fa a kanti di santa jeje kanti kon na tapoe den bakaman foe Jesus e sori taki a santa jeje a no wan sma?

17 Ini a tori foe a „Santa Jeje”, di den e kari a di foe dri Sma foe a Dri-wánfasi, wi si kaba taki disi a no wan sma, ma a wroko krakti foe Gado. Johanes a Dopoeman ben taki, dati Jesus ben sa dopoe sma nanga santa jeje, neleki fa Johanes ben dopoe sma nanga watra. Dati meki, neleki fa watra a no wan sma, na so santa jeje a no wan sma toe (Mateus 3:11). San Johanes ben taki na fesi ben kon troe, di, baka a dede nanga opobaka foe Jesus, santa jeje ben kanti kon na tapoe den bakaman foe en, di ben kon makandra na Jerusalem. Bijbel e taki: „Den alamala ben kon foeroe nanga santa jeje” (Tori foe den Apostel 2:4). Den ben kon „foeroe” nanga wan sma? Nôno, ma den ben kon foeroe nanga a wroko krakti foe Gado. So boen, den troe tori e tjari kon na krin taki a Dri-wánfasi a no wan leri foe bijbel. Te joe loekoe en boen, dan langa bifo Jesus ben de na grontapoe, sma ben anbegi gado di ben de ini groepoe foe dri, noso dri-wánfasi, na ini presi leki Egipti nanga Babilon foe owroeten.

A NEN FOE GADO

18. (a) „Gado” na a eigi nen foe na Almakti Gado? (b) San na en eigi nen?

18 A de seiker so, taki ala sma di joe sabi, abi wan nen. Gado abi wan eigi nen toe foe poti en aparti foe ala tra gado. ’A no „Gado” na en nen?’ kande son sma sa aksi. Nôno, bikasi „Gado” na soso wan titel, neleki fa „president”, „kownoe” nanga „kroetoebakra” na titel. Wi e kon sabi a nen foe Gado nanga jepi foe bijbel, pe a de foe feni so wan 7000 tron. Foe eksempre, ini a Njoe Testament Nanga dem Psalm, Psalm 81:11 e taki: „Mi da Jehova, joe Gado, disi ben tjari joe komoto na Egiptikondre. Hopo joe mofo bradi, meki mi foeloe hem!” Na ini moro foeroe bijbel a nen foe Gado de foe feni toe na ini Openbaring 19:1-6 leki wan pisi foe a wortoe „Aleloeja” noso „Haleloeja”. Disi wani taki „prèise Jah”, wan sjatoe vorm foe Jehovah.

19. (a) Foe san ede son sma e froewondroe, te den e si Gado nen na ini den bijbel? (b) Pe a nen de foe feni na ini Da Boekoe vo dem Profetie nanga a Njoe Testament Nanga dem Psalm?

19 Son sma e froewondroe foe si a nen foe Gado na ini a bijbel foe den. Disi de foeroetron so, bikasi a bijbel foe den e gebroiki a nen foe Gado wan toe tron nomo. Da Boekoe vo dem Profetie, foe eksempre, e gebroiki a nen „Jehovah” na Jesajas 50:4, 5. A Njoe Testament Nanga dem Psalm e gebroiki a nen soso na Psalm 81:11, Markus 12:29 nanga Markus 12:36. Foeroe vertaling di e vertaal a nen foe Gado nanga a titel „Masra” noso „Gado”, e skrifi den titel dati nanga bigi letter, leki „MASRA” nanga „GADO”, foe poti den aparti foe den gewoon wortoe „Masra” nanga „Gado”. Loekoe disi na Psalm 110:1.

20. (a) Foe san ede sma no ben gebroiki a nen foe Gado foeroetron? (b) Den moesoe gebroiki a nen dati?

20 ’Ma foe san ede’, kande joe sa aksi, ’meki den no e gebroiki a nen foe Gado na ala presi pe a ben de foe feni ini a bijbel tekst di ben de biginbigin? Foe san ede den e gebroiki na ini a presi foe a nen foe Gado moro foeroe den titel MASRA nanga GADO?’ Na ini en wortoe na fesi, na American Standard Version e tjari kon na krin, foe san ede a e gebroiki a nen foe Gado, Jehovah, èn foe san ede a nen dati no ben gebroiki langa ten: „Baka di den Amerkansma, di ben meki a vertaling foe den kon moro soifri, ben go loekoe sani finifini, dan den ben kon kisi a srefi overtoigi, taki wan kroektoe bribi foe den djoe, di ben si a Nen foe Gado leki wan toemoesi santa sani foe kari en, no moesoe basi moro langa na Ingrisitongo vertaling noso sortoe tra vertaling toe . . . Na eigi nen disi, nanga en goedoe foe santa prakseri di tjari kon na wán, poti baka na a presi na ini a santa tekst pe seiker a abi reti na tapoe.” Ija, den man di ben vertaal a bijbel dati na ini Ingrisitongo, ben feni taki den sani foe san ede sma poeroe a nen foe Gado na ini bijbel, no ben boen. Dati meki den poti en baka na ini bijbel na den reti presi foe en pe a moesoe de.

21. San a Katolik Douay Version e taki foe a nen Jehovah?

21 Ma joe abi den sma, di e taki dati sma no moesoe gebroiki a wortoe „Jehovah”, bikasi dati a no troetroe a nen foe Gado. Foe eksempre, a Katolik Douay Version, di no e gebroiki a nen foe Gado na ini en tekst, e taki na ini en foetoewortoe na Exodus 6:3: „Na meki wan toe disiten sma meki a nen Jehovah . . . a joisti fasi fa foe kari a nen, di de na ini a Hebrew tekst, lasi gowe krinkrin now, foe di sma no ben gebroiki en boen langa moro.”

22. (a) Fa den e skrifi a nen foe Gado ini Hebrewtongo? (b) Foe san ede a de wan problema foe kon sabi fa sma ben kari Gado nen biginbigin?

22 Ija, soleki fa a Katolik bijbel e taki djaso, dan a nen foe Gado de foe feni na ini a Hebrew tekst; Hebrewtongo na a tongo di den fosi 39 boekoe foe bijbel ben skrifi na ini. Drape den ben skrifi a nen nanga den fo Hebrew letter JHWH. Na ini owroeten den ben skrifi Hebrewtongo sondro krinsten, dati na den letter leki a, e, i, o nanga u, san e jepi wi foe kari den wortoe na a joisti fasi. Dati meki a problema di wi abi now de, taki wi no abi no wan fasi foe sabi soifri, sortoe krinsten den Hebrewsma ben gebroiki makandra nanga den tapoesten JHWH.

23. Fa a spelling „G.T.” foe „Gewoon Teri” e jepi wi foe froestan a problema fa foe kari Gado nen?

23 Foe jepi wi foe froestan a problema, loekoe pikinso a wortoe „Gewoon Teri”. Kon wi taki dati sma ben bigin skrifi en ala ten leki „G.T.”, èn dati baka wan pisi ten noiti moro den no e kari a wortoe. Dan fa wan sma, di e libi 1000 jari moro fara foe now, ben o sabi fa a moesoe kari „G.T.” te a si a skrifi na wan presi? Foe di a no ben jere noiti fa den ben kari a wortoe èn no ben sabi sortoe krinsten ben de na ini a wortoe, meki a no ben o sabi seiker fa foe kari a wortoe. Na a srefi fasi a de nanga a nen foe Gado. Sma no sabi soifri fa den ben kari a nen, ala di son sabiman e denki taki „Jahweh” na a joisti fasi. Ma sma ben gebroiki a vorm „Jehovah” foeroe jarihondro kaba èn na ala presi sma sabi dati.

24. (a) Efoe wi wani hori wisrefi soleki fa a tori de, dan foe san ede a joisti foe wi gebroiki Gado nen? (b) Te wi loekoe Tori foe den Apostel 15:14, dan foe san ede a de prenspari foe gebroiki a nen foe Gado?

24 Ma wi moesoe gebroiki a nen foe Gado, ala di kande wi no e taki en na a soifri fasi soleki fa den sma ben kari en biginbigin? We, wi e gebroiki den nen foe tra sma na ini bijbel, ala di wi no e taki den na a fasi fa sma ben kari den nen na ini a Hebrewtongo, di sma ben taki biginbigin. Foe eksempre, den ben kari Jesus nen „Jesjoea” na ini Hebrewtongo. Na so a de wan joisti sani toe foe gebroiki a nen foe Gado, di tjari kon na krin na ini bijbel, efoe wi e kari en now „Jahweh”, „Jehovah”, noso na wan tra fasi di sma gwenti kari en na ini wi tongo. San fowtoe, na te wan sma no e gebroiki a nen dati. Foe san ede? Bikasi den sma di no e gebroiki a nen, no kan kon de wán nanga den sma di Gado e teki foe de „wan pipel foe en nen” (Tori foe den Apostel 15:14). Wi no moesoe sabi a nen foe Gado wawan, ma moesoe prèise en toe na fesi foe tra sma, soleki fa Jesus ben doe di a ben de na grontapoe. — Mateus 6:9; Johanes 17:6, 26.

WAN GADO DI ABI WAN PRAKSERI

25. (a) Sortoe sani di abi foe doe nanga Gado kan dangra wi froestan? (b) San ben boeweigi Jehovah foe bigin meki sani?

25 Ala di a kan dangra wi froestan, tokoe a de so, taki Jehovah noiti ben abi wan bigin èn noiti sa abi wan kaba. En na a „Kownoe foe têgo ten” (Psalm 90:2; 1 Timoteus 1:17). Bifo Jehovah ben bigin foe meki sani, a ben de en wawan na ini a kontren foe na universum. Tokoe a no ben kan, taki a ben firi mankeri foe tra sma, foe di a de volmaakti na ini ensrefi èn a no e mankeri noti. Na lobi ben boeweigi en foe bigin meki sani, foe gi libi na tra sma meki den njan boen foe dati. Den fosi sani di a ben meki ben de jejesma neleki ensrefi. Srefi bifo a ben sreka grontapoe gi libisma, a ben abi wan bigi organisâsi foe hemel manpikin kaba. A ben de a prakseri foe Jehovah foe den ben sa njan boen dorodoro foe a libi èn foe a wroko di a ben gi den foe doe. — Job 38:4, 7.

26. Foe san ede wi kan de seiker, taki a prakseri di Gado abi nanga grontapoe, sa kon troe?

26 Di grontapoe ben sreka kaba, Jehovah ben poti wan libisma paar, Adam nanga Eva, na ini wan pisi foe grontapoe di ben de wan paradijs kaba. A ben de a prakseri foe en taki den ben moesoe kisi pikin di ben sa jere en èn anbegi en, èn di ben sa bradi a paradijs dati go na heri grontapoe (Genesis 1:27, 28). Ma soleki fa wi leri, dan sani ben kon gens a toemoesi moi prakseri dati. Adam nanga Eva ben teki a bosroiti foe trangajesi Gado èn a prakseri foe Gado no ben kon troe. Ma a sa kon troe ete, noso a ben o de so, taki Jehovah ben taki dati a no ben man foe doe san a ben abi na prakseri. Èn dati a no kan doe noiti! „Ala san de mi prisiri, mi sa doe”, a e taki. „Mi taki en, mi sa tjari en kon toe.” — Jesaja 46:10, 11.

27. (a) Foe san ede wi moesoe gi Gado frantiwortoe? (b) So boen, foe sortoe aksi wi moesoe go denki serjoesoe?

27 Joe e si pe joe kan fiti na ini a prakseri foe Gado? A no de wan sani nomo foe doe san joe wani sondro foe loekoe san na a wani foe Gado. Dati na san Satan nanga Adam nanga Eva ben doe. Den ben sabi san a wani foe Gado ben de, ma den no ben doe en. Èn Gado ben aksi den frantiwortoe foe dati. Wi moesoe gi Gado frantiwortoe toe? Ija, bikasi Gado na a Fonten foe wi libi. Wi libi e anga foe en (Psalm 36:9; Mateus 5:45). O fara dan, wi e libi wan libi di e kroederi nanga san Gado abi na prakseri nanga wi? Wi moesoe go denki serjoesoe foe disi, bikasi na foe disi a e anga efoe wi sa kisi têgo libi.

FA FOE ANBEGI JEHOVAH

28. Sortoe jepisani son sma gebroiki foe anbegi Gado?

28 A abi trobi srefisrefi fa wi e anbegi Jehovah. Wi moesoe anbegi en na a fasi di a e sori wi, ala di disi kan de tra fasi leki a fasi fa wi ben leri. Foe eksempre, a de a gwenti foe son sma foe gebroiki popki na ini na anbegi foe den. Kande den e taki dati den no e anbegi a popki, ma dati a si di den e si a popki èn a fasi di den e fasi en e jepi den foe anbegi Gado. Ma Gado wani foe wi anbegi en nanga jepi foe popki?

29. Fa bijbel e sori taki a de wan fowtoe sani foe gebroiki popki na ini na anbegi foe Gado?

29 Nôno, a no wani dati. Èn foe a srefi sani disi ede meki Moses ben taigi den Israèlsma taki Gado no ben sori ensrefi noiti na den na ini wan skin di wi kan si (Deuteronomium 4:15-19). Wan foe den Tin Komando e taki foe dati ede: „Joe no moesoe meki wan popki, di anoe temre, noso wan prenki foe iniwan sani . . . joe no moesoe boigi gi den noso meki sma poesoe joe foe dini den” (Exodus 20:4, 5). Wi moesoe anbegi Jehovah wawan. Ala ten baka bijbel e sori o fowtoe a de foe meki wan popki noso foe boigi gi en, noso foe anbegi wan sma noso wan sani, boiti Jehovah. — Jesaja 44:14-20; 46:6, 7; Psalm 115:4-8.

30. (a) San Jesus nanga den apostel foe en ben taki, foe sori taki a fowtoe foe gebroiki popki? (b) San wi moesoe doe nanga popki, soleki fa Deuteronomium 7:25 e sori?

30 Soleki fa wi ben kan froewakti, dan Jesus noiti ben gebroiki popki na ini na anbegi foe Gado. „Gado na wan Jeje”, Jesus ben tjari kon na krin, „èn den sma di e anbegi en, moesoe anbegi en nanga jeje èn nanga waarheid” (Johanes 4:24). Ini akroederi nanga a rai disi, dan no wan foe den fositen bakaman foe Jesus ben gebroiki popki leki wan jepi na ini na anbegi foe Gado. Foe taki en leti, na apostel foe en, Paulus, ben skrifi: „Wi e waka ini bribi, no nanga a si foe sani” (2 Korentesma 5:7). Èn na apostel foe en, Johanes, ben warskow: „Kibri oensrefi gi den kroektoe gado” (1 Johanes 5:21). Foe san ede joe no ben sa loekoe lontoe na joe oso èn aksi joesrefi efoe joe e waka baka a rai disi? — Deuteronomium 7:25.

31. (a) San sa boeweigi wi foe gi jesi na wan seiker wet foe Gado, ala di kande wi no e froestan foe san ede a wet dati gi? (b) San wi moesoe proeberi foe doe, èn sortoe kari wi moesoe teki?

31 Te wi e anbegi Jehovah, a Mekiman, na a fasi di a e sori, dan disi seiker sa tjari troetroe kolokoe kon gi wi (Jeremia 14:22). Bijbel e sori taki den sani di a e aksi foe wi, na foe a boen foe wi, nanga ini prakseri a têgo tanboen foe wi. A troe taki a kan pasa, foe di a sabi nanga ondrofeni foe wi skotoe, taki wi no e froestan dorodoro foe san ede wan spesroetoe wet di Gado gi de so prenspari, noso fa a e wroko troetroe foe a boen foe wi. Ma a fasti bribi foe wi, taki Gado sabi moro leki wi, moesoe boeweigi wi foe gi jesi na en nanga wi heri ati (Psalm 19:7-11). Foe dati ede, meki wi doe ala moeiti foe leri ala san wi kan san abi foe doe nanga Jehovah, èn teki a kari: „O, oen kon, meki wi anbegi èn boigi; meki wi kindi na fesi Jehovah, wi Mekiman. Bika en na wi Gado, èn wi na a pipel foe en wei nanga den skapoe foe en anoe.” — Psalm 95:6, 7.

[Aksi foe a tori disi]

[Faki na tapoe bladzijde 42]

Wan toe presi pe a nen foe Gado de foe feni ini Da Boekoe vo dem Profetie nanga a Njoe Testament Nanga dem Psalm

Psalm 81:11

10 No wan vreemde gado moe de na joe mindri; en joe no moe aanbegi wan vreemde gado toe. 11 Mi da Jehova, joe Gado, disi ben tjari joe komoto na Egiptikondre. Hopo joe mofo bradi, meki mi foeloe hem! 12 Ma mi piple no ben wani jeri mi stem, en Israel no ben wani mi.

Jesajas 50:4, 5

4 Masra Jehova ben gi mi da tongo vo wan soema di sabi sani vo meki mi sabi vo taki na reti tem nanga dem soema, disi weri. A de wieki mi ibri mamantem; a de hopo mi jesi, meki mi kan harki leki wan disciple. 5 Masra Jehova ben hopo mi jesi, mi no de ongehoorzaam, mi no de drai baka gi hem.

Markus 12:29

28 Wan vo dem meester vo wet, disi ben jeri da taki, di hem si, fa Jezus ben piki dem so mooi, a kom haksi hem, hoedisi de da moro bigi gebod na ini da wet. 29 Jezus taki gi hem taki: Da moro bigi gebod de so: Jeri Israel! Jehova, wi Gado, hem wawan de Gado.

Markus 12:36

35 Ma di Jezus leri soema na ini temple, a haksi dem, a taki: Fa dem meester vo wet de taki, Kristus de wan pikien vo David? 36 Tog santa Jeje ben meki David srefi taki: Masra (Jehova) ben taki na mi Masra taki: Go sidom dia na mi reti han sei, tee mi

[Prenki na tapoe bladzijde 34, 35]

Efoe wan oso abi wan mekiman, . . . dan a moro dangra universum seiker moesoe abi wan Mekiman toe

[Prenki na tapoe bladzijde 39]

Foe di Jesus ben begi na Gado, èn ben aksi foe Gado wani moesoe pasa, no di foe en, dan den toe no ben kan de a srefi sma

[Prenki na tapoe bladzijde 40, 41]

Fa a santa jeje ben kan de wan sma, efoe a ben foeroe so wan 120 disipel na a srefi ten?

Prenki na tapoe bladzijde 45]

A joisti foe gebroiki popki na ini na anbegi foe Gado?